Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ΙΩΑΝΝΙΝΑ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2014 ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 2014 26-28 Μαρτίου 2014 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1964-2014: 50 χρόνια Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ: 2011 Σημαντικές Επέτειοι Το 2011 συνέπεσε με την 100η επέτειο απονομής του Βραβείου Νομπέλ Χημείας στην Marie Curie: Αποτέλεσε ευκαιρία να εορτασθεί η συνεισφορά των γυναικών στην επιστήμη. Το έτος 2011 ήταν, επίσης, η 100η επέτειος της ίδρυσης της Διεθνούς Ένωσης των Χημικών Εταιρειών: αφορμή για να υπογραμμιστούν τα οφέλη της διεθνούς επιστημονικής συνεργασίας.

Marie Skłodowska Curie Η Πολωνικής καταγωγής Γαλλίδα φυσικός και χημικός Marie Skłodowska Curie (1867-1934) υπήρξε η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με δύο βραβεία Nobel: Τo 1903, η Μ. Curie μοιράστηκε το Nobel Φυσικής με τον σύζυγό της Pierre Curie (1859-1906) και τον Henry Becquerel για την ανακάλυψη της ραδιενέργειας. Το 1911 η Μ. Curie τιμήθηκε με το Nobel Χημείας για την ανακάλυψη των στοιχείων ράδιο και πολώνιο.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 2011: Χημεία-η ζωή μας –το μέλλον μας ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 2011: Χημεία-η ζωή μας –το μέλλον μας 12-14 Δεκεμβρίου 2011: 600 Μαθητές Έκτοτε οργανώθηκαν εβδομάδες Χημείας: 5-9 Μαρτίου 2012: 2.500 Μαθητές 26-30 Μαρτίου 2013: 1.700 Μαθητές Και τώρα, μετά από αίτηση Γυμνασίων και Λυκείων της Ηπείρου: 26-30 Μαρτίου 2014: 1.650 Μαθητές

Τι είναι ΧΗΜΕΙΑ; ΧΗΜΕΙΑ είναι η επιστήμη που μελετά τη σύσταση, τη δομή και τις ιδιότητες της ύλης, καθώς και τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στην ύλη. Χημεία είναι μια γοητευτική επιστήμη, άρρηκτα συνδεδεμένη με την καθημερινή μας ζωή, μια επιστήμη που συμβάλλει συνεχώς στη βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου.

Χημεία είναι η επιστήμη της ζωής και όλων των φυσικών αγαθών, Χημεία είναι η πλέον δημιουργική επιστήμη, αφού σχεδόν όλα τα συνθετικά υλικά γύρω μας, από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα φέρνουν τη σφραγίδα της Χημείας: Πλαστικά, χρώματα, οικοδομικά υλικά, λιπάσματα, βιβλία, φάρμακα, φωτογραφικό υλικό, δίσκοι CD, συνθετικά υφάσματα, συντηρητικά, εντομοκτόνα, φυτοφάρμακα, αντιδραστήρια, σαπούνια, αρώματα, καλλυντικά, καθαριστικά, διαλύτες, υλικά συσκευασίας, καύσιμα, γυαλί, χαρτί, μελάνι, κ.λπ., αλλά και τοξικά, πολεμικά και εκρηκτικά υλικά.

Ω κορωνίδα των Επιστημών, θαυματουργή Χημεία, που μέσα από τα σκύβαλα στολίδια βγάζεις και πετράδια, μπορείς τα τίμια να τα πλάσεις από την ατιμία, να βρεις ερωτικούς παλμούς και στην καρδιά την άδεια! Κωστής Παλαμάς

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Χ2 Χ3 ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΕΔΩ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Τι είναι ΧΗΜΕΙΑ; ΧΗΜΕΙΑ είναι η επιστήμη που μελετά τη σύσταση, τη δομή και τις ιδιότητες της ύλης, καθώς και τις μεταβολές που λαμβάνουν χώρα στην ύλη. Χημεία είναι μια γοητευτική επιστήμη, άρρηκτα συνδεδεμένη με την καθημερινή μας ζωή, μια επιστήμη που συμβάλλει συνεχώς στη βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου.

αλλά και τοξικά, πολεμικά και εκρηκτικά υλικά. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Χημεία είναι η πλέον δημιουργική επιστήμη, αφού σχεδόν όλα τα υλικά γύρω μας, από τα πιο απλά μέχρι τα πιο σύνθετα φέρνουν τη σφραγίδα της Χημείας: Πλαστικά, χρώματα, οικοδομικά υλικά, λιπάσματα, βιβλία, φάρμακα, φωτογραφικό υλικό, δίσκοι CD, συνθετικά υφάσματα, συντηρητικά, εντομοκτόνα, φυτοφάρμακα, αντιδραστήρια σαπούνια, αρώματα, καλλυντικά, καθαριστικά, διαλύτες, υλικά συσκευασίας, καύσιμα, γυαλί, χαρτί, μελάνι, κ.λπ., αλλά και τοξικά, πολεμικά και εκρηκτικά υλικά.

Ω κορωνίδα των Επιστημών, θαυματουργή Χημεία, που μέσα από τα σκύβαλα στολίδια βγάζεις και πετράδια, μπορείς τα τίμια να τα πλάσεις από την ατιμία, να βρεις ερωτικούς παλμούς και στην καρδιά την άδεια; Κωστής Παλαμάς

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Εκπαίδευση και η Έρευνα στο Πεδίο της Χημείας στην Ελλάδα, σε Πανεπιστημιακό επίπεδο, παρέχονται από τα πέντε (5) Τμήματα Χημείας των Πανεπιστημίων. ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΡΗΤΗΣ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1919 1943 1966 1977 1985 ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 8 (Εξάμηνα) 8 (Εξάμηνα) Αρχική Λειτουργία: Στο πλαίσιο των Φυσικομαθηματικών Σχολών 1982: Τμήματα με ξεχωριστή διοίκηση και οργάνωση

Οι 7 Έδρες-Εργαστήρια Εντάχθηκαν σε Τέσσερεις (4) Τομείς ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Διοικητική Δομή. Ιστορικό Τμήματος ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ:1976 (ΠΔ 723/76 ) Λειτουργία: Στο πλαίσιο της Φυσικομαθηματικής Σχολής Εισαγωγή Πρώτων Φοιτητών 1977-78 Φυσικοχημείας Χημείας (Γενικής και Ανόργανης) Οργανικής Χημείας Αναλυτικής Χημείας Βιοχημείας Χημείας Τροφίμων Βιομηχανικής Χημείας 1977-1982 Το Τμήμα Λειτούργησε με 7 Έδρες-Εργαστήρια 1983-Σήμερα Φυσικοχημείας Ανόργανης και Αναλυτικής Χημείας Οργανικής Χημείας και Βιοχημείας Βιομηχανικής Χημείας και Χημείας Τροφίμων Οι 7 Έδρες-Εργαστήρια Εντάχθηκαν σε Τέσσερεις (4) Τομείς (ΦΕΚ 149/6-4-1983)

Στο νέο Πρόγραμμα σπουδών προβλέπεται ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ - Νέο Προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Στο νέο Πρόγραμμα σπουδών προβλέπεται Για τη λήψη πτυχίου απαιτείται η παρακολούθηση και επιτυχής εξέταση σε 45 μαθήματα που αντιστοιχούν σε 240 Δ.Μ. Από τα 45 Μαθήματα Τα 35 είναι υποχρεωτικά, κατανέμονται στα εξάμηνα 1ο-7ο και διαχωρίζονται σε 23 Θεωρητικά και 12 Εργαστηριακά 8 κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά από 47 προσφερόμενα στα εξάμηνα 7ο-8ο . Υποχρεωτική Πτυχιακή Εργασία στα εξάμηνα 7ο-8ο που αντιστοιχεί σε 15 Δ.Μ. Πρακτική Άσκηση (Επιλογής). Όλα τα υποχρεωτικά Μαθήματα (Θεωρητικά και Εργαστηριακά) εμπεριέχουν 1 ώρα φροντιστηριακής εκπαίδευσης

Δραστηριότητες που αναλαμβάνουν οι φοιτητές: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Πρακτική Άσκηση Προπτυχιακών Φοιτητών. Αριθμός Φοιτητών Έτος Δραστηριότητες που αναλαμβάνουν οι φοιτητές: Μετρήσεις και αναλύσεις σε Χημικά Εργαστήρια Ελέγχου, Χειρισμός μηχανημάτων παραγωγής, Παρακολούθηση διαδικασιών παραγωγής, Συμπλήρωση τεχνικών δελτίων ελέγχου προϊόντων.

Οι επιχειρήσεις και οργανισμοί στις οποίες ασκήθηκαν οι φοιτητές ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Πρακτική Άσκηση Προπτυχιακών Φοιτητών. Οι επιχειρήσεις και οργανισμοί στις οποίες ασκήθηκαν οι φοιτητές υπάγονται στις ακόλουθες κατηγορίες: Βιοχημικά εργαστήρια Νοσοκομείων Βιομηχανίες Τροφίμων και Ποτών Βιομηχανίες Παραγωγής (π.χ. Κεραμικών Ειδών, Λιπασμάτων, Τσιμέντων, και άλλων Ανόργανων Υλικών ευρείας κατανάλωσης) Βιομηχανίες Ενέργειας, (Διυλιστήρια Πετρελαίου και ΔΕΗ) 35,5 12,9 9,7 38,7 3,2

Δικτυακός τόπος για το Τμήμα Χημείας

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών Το Τμήμα Χημείας συνεργάζεται με περισσότερα από 29 Πανεπιστήμια της αλλοδαπής από τουλάχιστον 13 Χώρες. Ο αριθμός των Εισερχόμενων φοιτητών είναι σταθερά μεγαλύτερος από τον αριθμό των Εξερχόμενων φοιτητών. Συγκεκριμένα, τα έτη 2004-2010 μετακινήθηκαν προς Πανεπιστήμια της Αλλοδαπής (Εξερχόμενοι φοιτητές) συνολικά 16 Φοιτητές ενώ Επισκέφτηκαν το Τμήμα μας 52 Φοιτητές Εισερχόμενοι φοιτητές) .

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών 5 1 2 1 1 1 1 1 7 1 3 5 Διμερείς συμφωνίες του Τμήματος Χημείας με τουλάχιστον 13 Ευρωπαϊκές Χώρες (επισήμανση με κόκκινο χρώμα). Οι αριθμοί δηλώνουν το πλήθος των Πανεπιστημίων (Σύνολο 29) της κάθε χώρας με τα οποία υπάρχει συνεργασία του Τμήματος.

4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ - Κινητικότητα Φοιτητών Εξερχόμενοι Φοιτητές Εισερχόμενοι Φοιτητές

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ 12,8 Αέρια – Ψυκτικά 0,2 Αντιπροσωπείες – Εισαγωγές – Εξαγωγές – Εμπόριο 5,3 Απορρυπαντικά – Σαπούνια 2,0 Γραφεία Μελετών - Συμβούλων 0,8 Δέρματα 0,4 Εκρηκτικά Όπλα 0,5 Ελαστικά – Πλαστικά –Κόλλες – Μονωτικά Υλικά 2,1 ΑΛΛΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ 2,3 Ιδιωτικά Εργαστήρια – Ιδιώτες 2,9 Ίδρυμα Τεχνολογικής Έρευνας Καλλυντικά – Φάρμακα – Γεωργικά φάρμακα 33,9 Καπνά 0,3 Μέταλλα – Μεταλλεύματα 1,5 Οίνου – Ζύθοι – Ποτά – Αναψυκτικά 3,7 ΟΣΕ, ΟΤΕ, Ο.Υ.Θ., Τράπεζες 0,9 Πετρέλαια 2,7 Τεχνικά Γραφεία Τρόφιμα 12,0 Τσιμέντα – Δομικά Υλικά Υπουργείο Ανάπτυξης Υπουργείο Γεωργίας Υφάνσιμα – Βαφεία – Φινιριστήρια 1,6 Χαρτοποιίες 0,7 Χημικά προϊόντα – Λιπάσματα 3,2 Χρώματα – Βερνίκια

4,2 18,8 1,7 33,1 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ % ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ 10,4   % ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ 10,4 Ανώτατη Εκπαίδευση 0,8 ΔΕΗ. Δ.Ε.Π. – ΔΕΠΑ .Δ.Ε.Υ.Λ. Ε.Λ.Ο.Τ ΕΥΔΑΠ 4,2 Ε.Ο.Φ. 2,6 Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Ερευνών 2,5 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 1,0 Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών 0,2 ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ 2,3 Εκρηκτικά Όπλα 0,1 ΑΛΛΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ Ίδρυμα Τεχνολογικής Έρευνας 1,2 Καλλυντικά – Φάρμακα – Γεωργικά φάρμακα Μέση Εκπαίδευση Μέταλλα – Μεταλλεύματα Μουσεία ΝΠΙΔ ,ΝΠΔΔ, Ν.Α., ΟΤΑ, Νοσηλευτικά Ιδρύματα 18,8 Οίνου – Ζύθοι – Ποτά – Αναψυκτικά 0,3 ΟΣΕ, ΟΤΕ, Ο.Υ.Θ., Τράπεζες 3,8 Τρόφιμα Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε 2,8 Υπουργείο Ανάπτυξης 2,9 Υπουργείο Γεωργίας 1,3 Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως 3,2 Υπουργείο Εθνικής Άμυνας 1,9 Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 1,7 Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας Υπουργείο Εργασίας Υπουργείο Εσωτερικών, 0,7 Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών Υπουργείο Οικονομικών 33,1 Υπουργείο Πολιτισμού 0,4 Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας 0,9

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Το ΠΜΣ του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων απονέμει: Α) Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στις εξής εξειδικεύσεις: 1. Χημικές και Βιοχημικές Τεχνολογίες 2. Νέες Τεχνολογίες Χημικής Εκπαίδευσης Η πρώτη εξειδίκευση (Χημικές και Βιοχημικές Τεχνολογίες) περιλαμβάνει τις εξής πέντε (5) κατευθύνσεις: 1.1. Κλινική Βιοχημεία και Ανοσοχημεία – Μικροβιακή Βιοτεχνολογία 1.2. Χημική, Περιβαλλοντική και Υπολογιστική Τεχνολογία – Προσομοίωση 1.3. Χημεία Νέων Υλικών – Πολυμερή 1.4. Επιστήμη και Τεχνολογία Τροφίμων 1.5. Αναλυτικές Τεχνικές Χημείας και Εφαρμογές Β) Διδακτορικό δίπλωμα στη Χημεία Το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων οργανώνει και λειτουργεί επίσης τα παρακάτω Διαπανεπιστημιακά Πρόγραμμα Σπουδών:

Γ) ΔΠΜΣ με τίτλο «Βιοανόργανη Χημεία» Το Π.Μ.Σ. απονέμει: Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη «Βιοανόργανη Χημεία» Διδακτορικό Δίπλωμα στη «Χημεία» Δ) ΔΠΜΣ με τίτλο «Αγροχημεία και Βιολογικές Καλλιέργειες» Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Ειδίκευσης με τίτλο «Αγροχημεία και Βιολογικές Καλλιέργειες» εκτελείται σε συνεργασία με το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και τη Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Ηπείρου.

6. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 6.1. Δίκτυο Οριζόντιων Εργαστηριακών Μονάδων και Κέντρων 6.2. Υποστήριξη των Υφιστάμενων Υποδομών Έρευνας 7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 8. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 8.1. Τακτικός Προϋπολογισμός 8.2. Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων 8.3. Χρηματοδοτούμενα Ερευνητικά Προγράμματα

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ για την προσοχή σας

100 χρόνια Κρυσταλλογραφίας Μία επανάσταση στον χώρο της Χημείας

Καταστάσεις της ύλης κρυσταλλικό _ Στερεό άμορφο _Υγρό _Αέριο

Δομή του νερού Στερεό Υγρό

Περιοδική διευθέτηση Το στερεό που παρουσιάζει αυτή την περιοδική διευθέτηση σε όλο τον όγκο του ονομάζεται μονοκρύσταλλος.

H2O 0.1mm × 0.1mm × 0.1mm 3.3×1016 μόρια

Φασμα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Ακτίνες-Χ

Ιστορική αναδρομή. Σημαντικώτεροι επιστημονικοί σταθμοί Ιστορική αναδρομή. Σημαντικώτεροι επιστημονικοί σταθμοί Τέλος 19ου αιώνα. Ανακάλυψη της κανονικότητας και συμμετρίας των κρυστάλλων. Δημοσίευση πίνακα με όλες τις δυνατές συμμετρίες. 2) 1895. Ανακάλυψη των ακτίνων-Χ από τον Rӧntgen. 1901 Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 3) 1912. Παρατήρηση για πρώτη φορά της περίθλασης των ακτίνων-Χ από κρυστάλλους από τον Von Lawe. 1914 Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 4) 1912-1913. Θεμελίωση του νόμου του Bragg από τους William Henry Bragg (πατέρας) και William Lawrence Bragg (γιός). 1915 Βραβείο Νόμπελ Φυσικής

Τρόποι συμβολής ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας Ενισχυτική συμβολή Καταστρεπτική συμβολή Σκέδαση ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Κροσσοί συμβολής

Νόμος του Bragg 2dsinθ=nλ Ενισχυτική συμβολή Οι ακτίνες-Χ σκεδάζονται βασικά από τα ηλεκτρόνια των ατόμων. Μας δίνουν ένα diffraction pattern επειδή έχουν μήκος κύματος ίδιας τάξης μεγέθους με την περιοδικότητα (d) των κρυστάλλων.

Οι επιστήμονες αντιλήφθηκαν τις τεράστιες δυνατότητες που ανοιγόντουσαν από την εφαρμογή της περίθλασης των ακτίνων-Χ στα στερεά ώστε να προσδιορίσουν τις δομές των ενώσεων που μέχρι τότε γνώριζαν μόνο μέσα από τις ιδιότητές τους.

1913 Προσδιορισμός της δομής του NaCl από τους Bragg _Διαπιστώθηκε η ύπαρξη των ιοντικών ενώσεων. _Ορίσθηκαν και μετρήθηκαν οι ιοντικές ακτίνες των στοιχείων

1914 Δομή διαμαντιού 1926 Δομή γραφίτη Από την δομή του διαμαντιού απεδείχθη η τετραεδρική διευθέτηση των δεσμών του άνθρακα . Βρέθηκε ότι ο δεσμός C-C=1.52 Å

_Στο διάστημα 1914-1920 προσδιορίσθηκαν 13 δομές ανοργάνων ενώσεων. _Η πρώτη οργανική δομή λύθηκε το 1923 _Το 1928 λύθηκε η δομή του εξαμέθυλοβενζολίου Επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη του συντονισμού. Ολοι οι δεσμοί C-C του δακτυλίου είναι ίσοι και έχουν μήκος διαφορετικό από ότι οι αλειφατικοί δεσμοί C-C.

Ακολούθησε ο προσδιορισμός όλο και πιο πολύπλοκων οργανικών μορίων με βιολογικό κυρίως ενδιαφέρον Σημαντική προσωπικότητα η Dorothy C. Hodgkin, η οποία προσδιόρισε τις δομές των μορίων: _ 1937: χοληστερόλη _ 1946: πενικιλλίνη _ 1956: Βιταμίνη Β12 _1969: ινσουλίνη ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΧΗΜΕΙΑΣ 1964

Δομή πενικιλλίνης

Δομή Βιταμίνης Β12

Δομή ινσουλίνης Η ινσουλίνη είναι ορμόνη που παράγεται σε ειδική μοίρα του παγκρέατος. Παίζει πρωτεύοντα ρόλο στον μεταβολισμό των υδατανθράκων (σακχάρων) του οργανισμού. Η ινσουλίνη δρα σε όλους τους ιστούς του σώματος (ιδιαίτερα όμως στο ήπαρ, στους μύες και στο λιπώδη ιστό), βοηθώντας στην πρόσληψη της γλυκόζης από τα κύτταρα. Εκτός από αυτή τη λειτουργία της για τη ρύθμιση της γλυκόζης η ινσουλίνη εμπλέκεται και στην διατήρηση επαρκών ενεργειακών αποθεμάτων ούτως ώστε να καθίσταται εφικτή η ανάπτυξη και η αναπαραγωγή.

Drawing of insulin, made by Hodgkin, and presented to Dr Helen Megaw, crystallographer and organizer of the Festival Pattern Group in Britain, 1951.

Δομή του DNA

James Watson, Francis Crick, Rosalind Franklin ΝΟΜΠΕΛ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Η ΙΑΤΡΙΚΗΣ 1962

Η πρώτη πρωτείνη που προσδιορίσθηκε η δομή της είναι η μυογλοβίνη ΒΡΑΒΕΙΟ ΝΟΜΠΕΛ ΧΗΜΕΙΑΣ 1962

Δομή του ριβοσώματος ΝΟΜΠΕΛ ΧΗΜΕΙΑΣ 2009 Δομή του ριβοσώματος   Atomic structure of the 50S Subunit fromHaloarcula marismortui. Proteins are shown in blue and the two RNA chains in orange and yellow.[19] The small patch of green in the center of the subunit is the active site. ΝΟΜΠΕΛ ΧΗΜΕΙΑΣ 2009

Εκτοτε έχουν μελετηθεί δεκάδες χιλιάδες δομές μακρομορίων ή μεγαλύτερων συμπλεγμάτων (DNA, ιοί, ριβόσωμα κ.λ.π.) και εκατοντάδες χιλιάδες δομές μικρών μορίων.

Συνεισφορά στην επιστήμη και την Τεχνολογία _Αδιαφιμσβήτητη ταυτοποίηση των ενώσεων _Κατανόηση του χημικού δεσμού και επιβεβαίωση των θεωρητικών μοντέλλων . Προσδιορισμός των ακτίνων των ατόμων. Επιβεβαίωση της έννοιας του συντονισμού. _ Κατανόηση της δράσης πολλών βιολογικών και φαρμακευτικών μορίων με αποτέλεσμα την διάνοιξη νέων δρόμων στην Βιολογία και την Ιατρική. _ Συσχέτιση των ιδιοτήτων των στερεών με την δομή τους. Σχεδιασμός νέων ενώσεων με επιθυμητές ιδιότητες στην περιοχή των υλικών και των φαρμάκων

Κρυσταλλικός σχεδιασμός (crystal engineering)

Yaghi et al. Science 2002, 295, 469.