Κεφάλαιο 1 Οι γεωργικές επιχειρήσεις σήμερα

Τι είναι η επιχείρηση; Η οργανωμένη και συστηματική προσπάθεια ενός ή περισσότερων ατόμων να παράγουν και να πωλούν αγαθά και υπηρεσίες που ικανοποιούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες του ανθρώπου, έχοντας ως ανταμοιβή το κέρδος.

Μορφές γεωργικής επιχείρησης 1.Ως γεωργική επιχείρηση, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η χρησιμότητα του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού και της εργασίας τρίτων. 2.Ως γεωργική εκμετάλλευση, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η χρήση λιγότερου κεφαλαιουχικού εξοπλισμού από την πρώτη, ενώ στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην εργασία των μελών της γεωργικής οικογένειας. 3.Ως γεωργικός συνεταιρισμός, χαρακτηριστικό του οποίου είναι η συνεργασία των παραγωγών για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

Ο ρόλος της γ. επιχείρησης στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον 1.Μπορεί να καλύψει ανάγκες σε είδη διατροφής, ένδυσης αλλά και παροχής υπηρεσιών αγροτικού χαρακτήρα. 2.Εφοδιάζει με πρώτες ύλες τις γεωργικές και άλλες βιομηχανίες. 3.Συμβάλλει στη δημιουργία ποικίλων δευτερογενών οικονομικών δραστηριοτήτων επεξεργασίας, μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων. 4.Συμβάλλει στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κάθε χώρας και με τις εξαγωγές της μπορεί να βοηθήσει το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. 5.Συμβάλλει στην παραμονή του πληθυσμού στην ύπαιθρο, στη διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος και στη προστασία του.

Πως εξελίσσεται η γεωργία στις αναπτυγμένες χώρες; Εξελίσσεται με την ελεύθερη ανάπτυξη του εμπορίου και μετατοπίζεται από την ποσότητα στην ποιότητα. Δηλαδή από την μεγάλη παραγωγή ποσοτήτων στην παραγωγή α.π. με συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας που να ταιριάζουν στις επιθυμίες των καταναλωτών.

Που οφείλονται τα ιδιόμορφα προβλήματα της ελληνικής γεωργίας; 1.Στην ανάπτυξη του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα. 2.Στην περιορισμένη ή μηδαμινή αύξηση της προστιθέμενης αξίας του πρωτογενούς τομέα.

Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα της ελληνικής γεωργίας; 1.Προβλήματα εδάφους κλίματος 2.Προβλήματα εγγειοδιαρθρωτικά 3.Προβλήματα τεχνολογικά 4.Προβλήματα κοινωνικά 5.Προβλήματα οικονομικά

Προβλήματα εδάφους κλίματος Το έδαφος με την τοπογραφία του και τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του σε συνδυασμό με το κλίμα και τα φυσικά φαινόμενα ευνοεί λίγο ή πολύ την ανάπτυξη ορισμένων κλάδων φυτικής και ζωικής παραγωγής. Έτσι, ο παραγωγός επιλέγει τους κλάδους παραγωγής που τον συμφέρει να ασχολήθει.

Προβλήματα εγγειοδιαρθρωτικά Είναι: 1.Ο μεγάλος αριθμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων που υπάρχουν στην μικρή έκταση γεωργικής γης. 2.Ο πολυτεμαχισμός κάθε γ. εκμετάλλευσης 3.Η χαμηλή αναλογία εκτάσεων που αρδεύονται 4.Η ανεπαρκής υποδομή του αγροτικού χώρου

Προβλήματα τεχνολογικά Τα προβλήματα αυτά έχουν να κάνουν με το πόσο τελικά αξιοποιείται η σύγχρονη τεχνολογία. Επηρεάζουν την σύνθεση των κλάδων παραγωγής και άρα και το σχέδιο της γεωργικής εκμετάλλευσης καθώς και το οικονομικό αποτέλεσμα.

Προβλήματα κοινωνικά Είναι: 1.Η ηλικιακή σύνθεση των Ελλήνων αρχηγών των παραδοσιακών γεωργικών επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων. 2.Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων αρχηγών και το χαμηλό επίπεδο επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Προβλήματα οικονομικά Είναι: 1.Οι δυσλειτουργίες της αγοράς και οι αδύναμοι και ευκαιριακοί φορείς εμπορίας. 2.Η χαμηλή παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής στη γεωργία. 3.Τα περιορισμένα ίδια κεφάλαια που διαθέτουν οι αγρότες για την ίδρυση και λειτουργία της μονάδας.

Προϋποθέσεις για ευνοϊκή ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας 1.Η αξιοποίηση της ποικιλίας των κλιματικών και εδαφικών συνθηκών. 2.Η ενδυνάμωση του ρόλου των νέων γεωργών 3.Η ανάπτυξη της βιολογικής καλλιέργειας, της ολοκληρωμένης διαχείρισης και της προστασίας του περιβάλλοντος. 4.Η ανάπτυξη δραστηριοτήτων συμπληρωματικού εισοδήματος (πχ αγροτουρισμός) 5.Προετοιμασία για αξιοποίηση μεσογειακών προϊόντων 6.Επαγγελματική κατάρτιση των νέων 7.Αύξηση της παραγωγής προϊόντων ποιότητας. 8.Αποτελεσματική τυποποίηση, μεταποίηση και εμπορία των α.π

Τομείς παραγωγής Πρωτογενής (παραγωγή γ. προϊόντων) Δευτερογενής (μεταποίηση και βιομηχανική παραγωγή) Τριτογενής (εμπόριο, παροχή υπηρεσιών, κατασκευές)

Πως ταξινομούνται οι ΣΥΓΕ ανάλογα με τον τομέα μεταποίησης; 1.Επιχειρήσεις που παράγουν γ.π. φυτικής ή ζωικής προέλευσης και ανήκουν στον πρωτογενή τομέα (βαμβάκι, σιτηρά, ελιές, γάλα, κρέας κτλ) 2.Επιχειρήσεις που μεταποιούν, τυποποιούν και συσκευάζουν τα γ.π. που προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα (βιομηχανίες ζυμαρικών, γάλακτος, χυμών κτλ) 3.Επιχειρήσεις που εμπορεύονται τα προϊόντα των γ. ε. των 2 προηγούμενων κατηγοριών (χονδρεμπόριο φρούτων και κηπευτικών)

Ποια η σχέση που έχουν μεταξύ τους οι δραστηριότητες των γ.ε; Έχουν στενή σχέση γιατί τα προϊόντα των επιχειρήσεων του πρωτογενούς τομέα μεταποιούνται από επιχειρήσεις του δευτερογενούς τομέα και μετά φτάνουν στον τελικό καταναλωτή μέσω του τριτογενούς τομέα. Κάποιες φορές παρακάμπτονται οι επιχειρήσεις του 2γενούς τομέα (νωπά φρούτα και λαχανικά).

Πως συνδέονται οι επιχειρήσεις του ίδιου τομέα μεταξύ τους; 1.Οι γ.ε. του 1γενούς τομέα παράγουν προϊόντα που χρησιμοποιούνται ως πρώτες ύλες από άλλες γ.ε. του πρωτογενούς τομέα (μηδική) 2.Οι γ.ε. του 2γενούς τομέα των οποίων τα προϊόντα επεξεργάζονται σε επόμενο στάδιο άλλες επιχειρήσεις του ίδιου τομέα (επεξεργασία βαμβακιού) 3.Οι γ.ε. του 3γενούς τομέα που διακινούν προϊόντα σε άλλες επιχειρήσεις του τομέα (χονδρεμπόριο σε λιανεμπόριο)

Επιχείρηση κάθετης ολοκλήρωσης Είναι η επιχείρηση που αναλαμβάνει η ίδια τα στάδια της παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας α.π. ή δύο από τα στάδια αυτά.

Χαρακτηριστικά των ΣΥΓΕ 1.Μέγεθος 1.Παραγωγική εξειδίκευση

Με ποια κριτήρια εκτιμάται το μέγεθος των γ.ε. πρωτογενούς παραγωγής; 1.Η χρησιμοποιούμενη γ. έκταση των επιχειρήσεων του 1γενούς τομέα σε στρέμματα 2.Ο αριθμός των παραγωγικών ζώων των επιχειρήσεων του 1γενούς τομέα σε ζωικές μονάδες 3.Το οικονομικό μέγεθος των γ.ε. 4.Η αξία του επενδεδυμένου κεφαλαίου 5.Η απασχόληση στις γ. επιχειρήσεις που μετράται σε ετήσιες μονάδες εργασίας.

Διάκριση προϊόντων ΣΥΓΕ Υλικά Άυλα

Ποια κριτήρια χρησιμοποιούνται για τη διάκριση σε κατηγορίες των προϊόντων των ΣΥΓΕ; 1.Προέλευση 2.Τρόπος παραγωγής 3.Βαθμός ανθεκτικότητας 4.Μορφή κατανάλωσης 5.Φορέας μεταποίησης

Κατηγορίες γ.π. 1.Προέλευση Φυτικά προϊόντα (φρούτα, λαχανικά, σιτηρά, βαμβάκι) Ζωικά προϊόντα (κρέας, γάλα, αβγά, ψάρια) 2. Τρόπος παραγωγής Προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας και εκτροφής χωρίς χημικά, με λογική χρήση των γ. μηχανημάτων και βιολογική καταπολέμηση των ασθενειών Προϊόντα συμβατικής καλλιέργειας και εκτροφής με χρήση λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και ζωοτροφών

3. Βαθμός ανθεκτικότητας Ευπαθή προϊόντα (νωπό κρέας, γάλα, φρούτα, λαχανικά) Διατηρήσιμα προϊόντα (σιτηρά, όσπρια, αποξηραμένα φρούτα, κατεψυγμένο κρέας, συμπυκνωμένο γάλα κ.ά) 4. Μορφή κατανάλωσης Νωπά προϊόντα που καταναλώνονται σύντομα (αβγά, φρούτα, λαχανικά) Μεταποιημένα προϊόντα που προέρχονται από επεξεργασία (ζάχαρη, κρασί, ψωμί, λάδι, τυριά, μαρμελάδες)

5. Φορέας μεταποίησης Προϊόντα βιομηχανικής παραγωγής παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, τυποποιούνται, συσκευάζονται και διατίθενται στην εγχώρια και ξένη αγορά (κονσέρβες, τυρί, ζάχαρη) Προϊόντα βιοτεχνικής παραγωγής που παράγονται από βιοτεχνίες σε μικρές ποσότητες και προωθούνται στις τοπικές αγορές ή στην εγχώρια αγορά (παστεριωμένο γάλα με τοπική επωνυμία, προϊόν ΠΟΠ)

Υπηρεσίες Ως υπηρεσίες των ΣΥΓΕ χαρακτηρίζονται δραστηριότητες που συνήθως συνδέονται με το γεωργικό ή αγροτικό περιβάλλον και αποσκοπούν στην ικανοποίηση αναγκών και επιθυμιών των ανθρώπων που επισκέπτονται τις περιοχές αυτές. Πχ: αγροτουρισμός, υπηρεσίες φιλοξενίας και αναψυχής, υπηρεσίες σχετικά με τη προστασία του περιβάλλοντος

Ταξινόμηση επιχειρήσεων με βάση την σύνδεση τους με τις κατηγορίες α.π. 1.Επιχειρήσεις που παράγουν πρώτες ύλες για τον πρωτογενή τομέα (βιομηχανίες με φυτοφάρμακα, λιπάσματα, σπόροι) 2.Επιχειρήσεις με γ. εφόδια (λιπάσματα, φυτοφάρμακα, σπόροι) 3.Επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες (γεωτεχνικές συμβουλές, κτηνιατρική περίθαλψη, μελέτες)

Αβεβαιότητα Η αβεβαιότητα είναι συνδεδεμένη με το επιχειρηματικό πνεύμα.

Παράγοντες αβεβαιότητας 1.Τιμές των προϊόντων και πρώτων υλών 2.Κόστος εργασίας 3.Οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες 4.Προτιμήσεις καταναλωτών 5.Εξέλιξη της τεχνολογίας 6.Πρωτοβουλίες των ανταγωνιστών

Θέματα που αφορούν την ηθική, κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων 1.Διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας από δραστηριότητες που προκάλεσαν ρύπανση, μόλυνση, τοξικά απόβλητα κ.ά 2.Η συνειδητή παραγωγή προϊόντων από προβληματικές ή επιβλαβείς πρώτες ύλες και η μη τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας. 3.Η αναγκαία αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων που μπορεί να φέρει μείωση στο εισόδημα ή στον αριθμό των εργαζομένων 4.Η έλλειψη σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων και οι διακρίσεις 5.Η διαφθορά και οι δωροδοκίες 6.Η επιβολή ισχύος στην αγορά αλλά και στην πολιτική και κοινωνική ζωή