Μέση και Στιγμιαία ταχύτητα κινούμενων σωμάτων Μιλτιάδης Συμεωνίδης Φυσική Β’ Γυμνασίου Μ. Συμεωνίδης
Διδακτικοί στόχοι Γνώσεις Γνώσεις Να αντιλαμβάνονται την έννοια της ταχύτητας. Να διατυπώνουν τον ορισμό της μέσης ταχύτητας και να αναφέρουν τη μονάδα μέτρησης της στο S.I. Να γνωρίζουν ποιοτικά την έννοια της στιγμιαίας ταχύτητας και να τη διακρίνουν από τη μέση σε παραδείγματα της καθημερινής τους εμπειρίας. Ικανότητες Να πραγματοποιούν μετρήσεις της απόστασης, της μέσης και στιγμιαίας ταχύτητας, να αξιοποιούν πειραματικά δεδομένα για την εξαγωγή συμπερασμάτων, να αναπτύσσουν δεξιότητες χειρισμού οργάνων και συσκευών και να εφαρμόζουν τις γνώσεις τους σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής. Να μπορούν να αυτοαξιολογούνται βάσει των διδακτικών στόχων. Στάσεις Ανάπτυξη ενδιαφέροντος για τις φυσικές επιστήμες με την αναγνώριση επιστημονικών προβλημάτων σε καταστάσεις της καθημερινής ζωής, ενίσχυση της κοινωνικοποίησης μέσα από τη συνεργατική εργασία, δημιουργία θετικών στάσεων για τις φυσικές επιστήμες με την αναγνώριση του σημαντικού ρόλου που παίζει η επίλυση προβλήματος στην οικοδόμηση των φυσικών εννοιών. Μ. Συμεωνίδης
Περιγραφή Διδακτικής Πρακτικής Εμπλουτισμένη διδασκαλία, ομαδοσυνεργατική εργασία. Οι μαθητές/τριες εργάζονται σε ομάδες 2-3 ατόμων στο εργαστήριο φυσικών επιστημών και στο εργαστήριο πληροφορικής όπου πραγματοποιούν διάφορες δραστηριότητες. Ο/η εκπαιδευτικός: (α) θέτει προβλήματα προς επίλυση και βοηθά τους/τις μαθητές/τριες να οικοδομήσουν τις απαραίτητες έννοιες (β) προκαλεί συζητήσεις σχετικές με τις δραστηριότητες (γ) καθοδηγεί, επισημαίνει, συμβουλεύει και συντονίζει τη συζήτηση (δ) παρουσιάζει προσομοιώσεις επίδειξης στα οποία οι μαθητές/τριες συμμετέχουν ενεργά με παρατηρήσεις, ερωτήσεις, καταγραφή μετρήσεων, υπολογισμούς και εξαγωγή συμπερασμάτων. Χρόνος υλοποίησης σεναρίου: 3 διδακτικές ώρες (με το φύλλο αξιολόγησης). Μ. Συμεωνίδης
Φύλλο Εργασίας 1 Φύλλο Αξιολόγησης Βήματα διδασκαλίας Φύλλο Εργασίας 2 Δραστηριότητα 1 Διάγνωση ιδεών των μαθητών. Δραστηριότητα 2 Οικοδόμηση της έννοιας της ταχύτητας. Δραστηριότητα 3 Οικοδόμηση της έννοιας της ταχύτητας. Γνωστική σύγκρουση. Φύλλο Εργασίας 2 Δραστηριότητες 1,2 Δραστηριότητες 1,2,3 Οικοδόμηση της έννοιας της μέσης ταχύτητας. Οικοδόμηση της έννοιας της στιγμιαίας ταχύτητας. Μ. Συμεωνίδης
Φορητός Υπολογιστής, Προβολέας. Εργαστήριο Φυσικών επιστημών. Υλικοτεχνική Υποδομή Μετροταινία μήκους 20 m. Γυάλινος σωλήνας μήκους 85 cm με χαραγές ανά 5 cm, με νερό και φυσαλίδα αέρα. Χρονόμετρο. Φορητός Υπολογιστής, Προβολέας. Εργαστήριο Φυσικών επιστημών. Εργαστήριο Πληροφορικής. ΤΠΕ Ψηφιακό σχολείο, Β’ Γυμνασίου, Φυσική. http://www.seilias.gr/, Σιτσανλής Ηλίας, 1ο ΓΕΛ Αλεξανδρούπολης. ΕΚΦΕ ΣΕΡΡΩΝ Interactive Physics 2005 Hot Potatoes from Half-Baked Software Inc., version 6. Microsoft office, Word, Power Point. Επέκταση: Φυσική Α’ Λυκείου Βιβλιογραφικές πηγές Οι έννοιες της φυσικής: Paul G. Hewitt, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005. Αντωνίου, Ν., Δημητριάδης, Π., Καμπούρης, Κ., Παπαμιχάλης, Κ., Παπατσίμπα, Λ. (2008). Φυσική Β' Γυμνασίου, Βιβλίο μαθητή, Εργαστηριακός οδηγός. Τετράδιο Εργασιών Αθήνα: ΟΕΔΒ. Ψηφιακό σχολείο: ΔΕΠΠΣ-ΑΠΣ, ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ, Φυσική Β’ Γυμνασίου Μ. Συμεωνίδης
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Δραστηριότητα 1 Στις παρακάτω εικόνες το αυτοκίνητο και ο μοτοσικλετιστής κινούνται. Ποιο φυσικό μέγεθος θα χρησιμοποιούσατε για να περιγράψετε πόσο γρήγορα ή αργά κινούνται; Από ποιους παράγοντες νομίζετε ότι εξαρτάται αυτό το φυσικό μέγεθος; …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Δραστηριότητα 2 Στο βίντεο με τους αθλητές, βλέπουμε πως κάνουν όλοι την ίδια απόσταση, κερδίζει αυτός που κάνει τον λιγότερο χρόνο. Για ίδιο μήκος μεγαλύτερη ταχύτητα έχει εκείνος που κάνει τον λιγότερο ……………. Ενώ για ίδιο χρόνο, αν παγώσουμε την εικόνα, μεγαλύτερη ταχύτητα έχει εκείνος που βρίσκεται πιο "μπροστά" δηλαδή αυτός που έχει διανύσει μεγαλύτερο …………………... της διαδρομής. Μ. Συμεωνίδης
Ποιο από τα δύο αυτοκίνητα κινείται πιο γρήγορα;………………………………………. Δραστηριότητα 2 Στην προσομοίωση που ακολουθεί (Race1.IP) συμπληρώστε το παρακάτω πίνακα: Τι συμπεράσματα προκύπτουν σε σχέση με το μήκος της διαδρομής (20 m) και του χρόνου που χρειάζονται τα δύο αυτοκίνητα για να το καλύψουν; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ποιο από τα δύο αυτοκίνητα κινείται πιο γρήγορα;………………………………………. Το πηλίκο της θέσης του αυτοκινήτου/χρόνο τι περιγράφει;……………………………. Χρόνος (s) 1 2 3 4 5 Θέση αυτοκινήτου 1 (m) Θέση αυτοκινήτου 2 (m) Δραστηριότητα 3 Η ταχύτητα συνδέεται με δυο μεγέθη: το …………….. της διαδρομής (μονάδες στο SI ……..) και το ………………. (μονάδες στο SI ………). Συζητήστε με την ομάδα σας την αρχική σας άποψη για την ταχύτητα κινούμενου σώματος και από τι εξαρτάται αυτή, με το συμπέρασμα που προκύπτει από τις παραπάνω δραστηριότητες. Αν υπάρχουν διαφορές σημειώστε τις. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Μ. Συμεωνίδης
Μέση ταχύτητα = Μήκος διαδρομής ∕ Χρόνο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 Στην καθημερινή μας ζωή την έννοια της ταχύτητας την συναντάμε σε δύο εκδοχές την μέση ταχύτητα και τη στιγμιαία ταχύτητα. Δραστηριότητα 1 Μέση ταχύτητα Ορίζουμε μέση ταχύτητα το πηλίκο του μήκους της διαδρομής που διήνυσε ένα κινούμενο σώμα σε ορισμένο χρόνο (χρονικό διάστημα) προς το χρόνο αυτό. Μέση ταχύτητα = Μήκος διαδρομής ∕ Χρόνο Μ. Συμεωνίδης
Μ. Συμεωνίδης
Δραστηριότητα 2 Χρησιμοποιώντας το γυάλινο λεπτό σωλήνα μήκους 0,85 m να βρεθεί η μέση ταχύτητα της φυσαλίδας. Χρονομετρούμε την διαδρομή της φυσαλίδας κατά μήκος του γυάλινου σωλήνα και κατόπιν υπολογίζουμε την μέση ταχύτητα: υμ = 0,85 (m) / Χρονικό διάστημα (s) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. Εναλλακτική δραστηριότητα: Χρησιμοποιώντας την μετροταινία και το χρονόμετρο, μετρούμε τον χρόνο που χρειάζεται για να καλύψουμε περπατώντας απόσταση 20 m. Υπολογίζουμε την μέση ταχύτητα μας. Κατόπιν καλύπτουμε την ίδια απόσταση τρέχοντας, μετρούμε τον χρόνο και υπολογίζουμε ξανά την μέση ταχύτητα μας. Τι παρατηρείτε; ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Μ. Συμεωνίδης
Δραστηριότητα 3 Στιγμιαία ταχύτητα Στιγμιαία ταχύτητα Μπορούμε να μιλήσουμε για την στιγμιαία ταχύτητα ενός αυτοκινήτου σε μια ορισμένη χρονική στιγμή, κοιτάζοντας την ένδειξη του ταχύμετρου (κοντέρ). Η ταχύτητα στο ταχύμετρο εκφράζεται σε Km/h. Παρατηρώντας την προηγουμένη προσομοίωση να καταγράψετε την στιγμιαία ταχύτητα στο α) 10ο δευτερόλεπτο, στο β) 20ο δευτερόλεπτο και γ) να υπολογίσετε την μέση ταχύτητα του αυτοκινήτου. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Η ταχύτητα του σώματος σε μια ορισμένη χρονική στιγμή λέγεται στιγμιαία ταχύτητα. Η μονάδα μέτρησης της στιγμιαίας ταχύτητας στο SI είναι m/s. Μ. Συμεωνίδης
(Ατομική δραστηριότητα) ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΗ (Ατομική δραστηριότητα) Δραστηριότητα 1 Αρχεία\Φύλλοαξιολόγησης1.htm Δραστηριότητα 2 Τύπος Μέσης Ταχύτητας Δραστηριότητα 3 Σε ένα αγώνα 100 m ένας δρομέας καλύπτει αυτό το μήκος διαδρομής σε 10 s. Η μέση του ταχύτητα θα είναι: α) 2 m/s β) 8 m/s γ) 10 m/s (Αιτιολογήστε την απάντηση σας). ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. Μ. Συμεωνίδης
Φύλλο Αυτοαξιολόγησης Μαθητή (Ατομική δραστηριότητα) Θεωρείς ότι καταλαβαίνεις τι είναι η ταχύτητα ενός κινούμενου σώματος; (υπογράμμισε ότι σου ταιριάζει καλύτερα) Καθόλου λίγο πολύ πάρα πολύ Θεωρείς ότι καταλαβαίνεις τι είναι η μέση ταχύτητα ενός κινούμενου σώματος; Θεωρείς ότι καταλαβαίνεις τι είναι η στιγμιαία ταχύτητα ενός κινούμενου σώματος; Θεωρείς ότι τα εικονικά πειράματα-προσομοιώσεις βοηθούν; Προτιμάς την διδασκαλία σε ομάδες; Μ. Συμεωνίδης