Εσπεριδοειδή στον Κάμπο της Χίου ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΙΘΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015

ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΚΟΠΟΣ Οι μαθητές : Να προεκτείνουν τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις και να εισαχθούν σε νέες μέσω της επαφής τους με τη φύση. Να κατανοήσουν ότι οι γνώσεις δεν είναι αποσπασματικές αλλά εντάσσονται στην καθημερινότητά τους με ένα πλέγμα αλληλεπίδρασης. Να αποκτήσουν κριτική σκέψη και να διατυπώνουν τα δικά τους συμπεράσματα.

ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να γνωρίσουν τα είδη των εσπεριδοειδών. Να αποκτήσουν οι μαθητές ικανότητα για συστηματική και μεθοδική προσέγγιση σημαντικών θεμάτων για τη ζωή. Να ενημερωθούν για την τεράστια σημασία των εσπεριδοειδών και να αντιληφθούν ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της σωστής διατροφής. Να κατανοήσουν ότι η σωστή διατροφή και η φυσική άσκηση συμβάλλουν στην υγεία και την ανάπτυξη του ανθρώπου.

Να γνωρίσουν τις βασικές αισθήσεις του ανθρώπου μέσω της επαφής τους με τα εσπεριδοειδή (γεύση, όσφρηση, αφή). Να συνειδητοποιήσουν την πλούσια θρεπτική αξία των φρούτων και συγκεκριμένα των εσπεριδοειδών. Να γνωρίσουν τις ομάδες τροφίμων και τα θρεπτικά συστατικά τους και να αντιληφθούν τη σημασία τους για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Να αφομοιώσουν και μελλοντικά να εφαρμόσουν τους κανόνες υγιεινής. Να συγκρίνουν τις αντίστοιχες γεωργικές ασχολίες του τότε (παρελθόν) και του τώρα (παρόν).

Να έρθουν σε επαφή με τις διαδικασίες και τα μέσα καλλιέργειας των εσπεριδοειδών ενώ ταυτόχρονα να γνωρίσουν τις περιόδους άνθισης, καρποφορίας και συλλογής καρπών των δέντρων. Να γνωρίσουν τον τόπο τους ανακαλύπτοντας περιβόλια και να αντιληφθούν την αξία των εσπεριδοειδών στην ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του νησιού (τοπική ιστορία- παράδοση). Να μάθουν να σέβονται και να φροντίζουν το περιβάλλον. Να χρησιμοποιήσουν τα ανακυκλώσιμα υλικά σε διάφορες εικαστικές δραστηριότητες συνειδητοποιώντας τη σημασία και την αναγκαιότητα της ανακύκλωσης.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να ευαισθητοποιηθούν γύρω από το θέμα της υγιεινής διατροφής. Να αναλάβουν πρωτοβουλίες, τώρα ως μαθητές αλλά και στο μέλλον, ως σκεπτόμενοι πολίτες, για την προστασία του φυσικού κόσμου που τους περιβάλλει. Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας μέσα από ανάλογες δραστηριότητες. Να μάθουν να σέβονται τον συνομιλητή και συνεργάτη τους και να υπακούν σε κανόνες της ομάδας. Να νιώσουν τη χαρά της συμμετοχής στην ομάδα αλλά και των αντίστοιχων υποχρεώσεων που αυτό συνεπάγεται.

ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να μάθουν να χειρίζονται διάφορα εργαλεία και μέσα (ψαλίδι, τσάπα, χάρακας, ζυγαριά, αποχυμωτής κ.α.). Να αναπτύξουν την κινητική τους ικανότητας (περίπατοι στα περιβόλια). Να εξοικειωθούν με την χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή . Να διευρύνουν τους καλλιτεχνικούς ορίζοντες.

ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ (ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ) Γλώσσα: συζήτηση, ανταλλαγή απόψεων, ανάγνωση κειμένων με τη μορφή παραμυθιού, καταγραφή των κανόνων της σωστής διατροφής, αναζήτηση και καταγραφή παροιμιών, αινιγμάτων και γλωσσοδετών σχετικών με τα εσπεριδοειδή, δημιουργία σύνθετων λέξεων. Μαθηματικά: ομαδοποίηση των εσπεριδοειδών και καταμέτρησή τους ανά ομάδα, αναγνώριση αριθμών μέσα από τις συσκευασίες εμφιαλωμένου χυμού, εξάσκηση στη δεκάδα, εισαγωγή και διάκριση των εννοιών βάρους και όγκου, διάφορες μετρήσεις (όγκος, βάρος και εμβαδόν).

Μελέτη Περιβάλλοντος: σύνδεση με τις αντίστοιχες ενότητες των διδακτικών εγχειριδίων των τάξεων Α΄-Β΄- Δ΄. Εικαστικά: χρώματα των εσπεριδοειδών, ζωγραφική των αρχοντικών του Κάμπου, κατασκευή αφίσας µε την πυραμίδα της Διατροφής, χειροτεχνία από τους καρπούς των εσπεριδοειδών, δημιουργία κατασκευής από ανακυκλώσιμα υλικά. Φυσική Αγωγή: σωματική άσκηση (περίπατος στα περιβόλια του Κάμπου- γεωργικές εργασίες). Μουσική: τοπικά και παραδοσιακά τραγούδια με αναφορά στα εσπεριδοειδή.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Βιωματική μέθοδος (διάφορες δραστηριότητες, συζητήσεις, επεξεργασία των βιωμάτων τους, αφηγήσεις ιστοριών, παιχνίδια και δραστηριότητες εικαστικής δημιουργίας) . Ομαδοσυνεργατική μέθοδος (μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες) .

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Η εισαγωγή του θέματος στην τάξη επιλέχθηκε να γίνει μέσα από τη χρήση φωτογραφικού υλικού και την προβολή Power Point με σκοπό οι μαθητές να γνωρίσουν τι είναι τα εσπεριδοειδή καθώς και τα είδη τους. Στην συνέχεια, έγινε η σύνδεση του καρπού με το αντίστοιχο δέντρο. Οι μαθητές έφεραν στο σχολείο γλυκά και φαγητά που είχαν παρασκευάσει οι γονείς τους με κύριο υλικό τα εσπεριδοειδή, τα αντάλλαξαν μεταξύ τους και τα δοκίμασαν.

Τα παιδιά συνέλεξαν πλαστικά καπάκια για τη δημιουργία μιας αφίσας η οποία απεικόνιζε μια πορτοκαλιά.

Αφού τα παιδιά έφεραν στο σχολείο διάφορα εσπεριδοειδή έπαιξαν το παιχνίδι «Μυρίζω- Γεύομαι- Αισθάνομαι» όπου έδεσαν τα μάτια τους με ένα πανί και προσπαθούσαν χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις τους να αναγνωρίσουν το φρούτο.

Πριν τις Χριστουγεννιάτικες διακοπές, οι μαθητές κατασκεύασαν ένα στολίδι για το δέντρο τους έχοντας ως υλικά το πορτοκάλι και το γαρύφαλλο. Ταυτόχρονα, ήρθαν σε επαφή με την παράδοση και τα έθιμα του τόπου τους.

Η σύνδεση του προγράμματος με το ζήτημα της υγιεινής διατροφής και η πρώτη επαφή των μαθητών με αυτό έγινε μέσω παραμυθιών και παιδικών βιβλίων. Προβήκαμε, λοιπόν στην ανάγνωση των εξής βιβλίων: Μια φορά ήταν η Κολοτούμπα, Σοφία Μαντουβάλου, εκδόσεις Καστανιώτη Το δικαστήριο των τροφών, Νατάσα Αναγνωστοπούλου-Μπίτου, εκδόσεις Φυτράκης Ο ωραίος Δαρείος, Σοφία Ζαραμπούκα, εκδόσεις Πατάκη Παίρνοντας ως αφορμή τα όσα διηγούνταν τα βιβλία, ακολούθησε συζήτηση για την αξία της σωστής διατροφής και της κατανάλωσης των εσπεριδοειδών στην υγεία και την ανάπτυξη του ανθρώπου. Δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στις διατροφικές συνήθειες και το πώς αυτές επηρεάζουν την καθημερινότητά μας και την ποιότητα ζωής μας.

Μέσα από τη συζήτηση τα παιδιά κατέληξαν στους βασικούς κανόνες της σωστής διατροφής. Ακολούθησε η καταγραφή αυτών των κανόνων συνθέτοντας έτσι τον δεκάλογο της σωστής διατροφής.

Στην πορεία έχοντας κατανοήσει ποια τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται περισσότερο συχνά από άλλα, προβήκαμε στην κατασκευή αφίσας µε την πυραμίδα της Διατροφής.

Ζητήθηκε από τα παιδιά να φέρνουν καθημερινά στο σχολείο ένα φρούτο, το οποίο θα καταναλώνεται στο δεύτερο διάλλειμα. Στόχος της συγκεκριμένης δραστηριότητας ήταν να γίνει η κατανάλωση φρούτων αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς τους.

Για να κατανοήσουν οι μαθητές τη σημασία του πρωινού στην καθημερινότητά τους ετοιμάσαμε και πήραμε το πρωινό μας μέσα στην τάξη αφού στύψαμε πορτοκάλια. Κατά την προετοιμασία και κατά τη διάρκεια του πρωινού μάθαμε και προσπαθήσαμε να εφαρμόσουμε κανόνες υγιεινής.

Περιήγηση στην περιοχή του Κάμπου- Επίσκεψη στα αρχοντικά- Ξενάγηση στο μουσείο του Citrus και στο χώρο παρασκευής γλυκών.

Οι μικρότερες τάξεις κλήθηκαν να ζωγραφίσουν ένα αρχοντικό του Κάμπου με όλα τα χαρακτηριστικά του (περιβόλι, στέρνα, μαγκανοπήγαδο, σκιάχτρο). Με τη χρήση του διαδικτύου και τη βοήθεια των γονιών τους τα παιδιά αναζήτησαν τοπικά και παραδοσιακά τραγούδια όπου γίνεται λόγος για τα εσπεριδοειδή. Ακολούθησε η ακρόασή και η ερμηνεία τους στην τάξη. Τα παιδιά παρακολούθησαν βίντεο όπου παρουσιάζονται οι αγροτικές εργασίες και τα εργαλεία του παρελθόντος και έγινε συζήτηση και σύγκριση με τα αντίστοιχα του σήμερα.

Η εξοικείωση με την καλλιέργεια των εσπεριδοειδών έγινε φυτεύοντας δυο δέντρα (πορτοκαλιά και μανταρινιά) στην αυλή του σχολείου. Τα παιδιά ακολούθησαν μόνα τους τη διαδικασία και ανέλαβαν τη φροντίδα τους καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Aναζήτηση αινιγμάτων, παροιμιών και παρομοιώσεων. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Γλώσσας οι μαθητές δημιούργησαν σύνθετες λέξεις έχοντας ως συνθετικό κάποιο από τα εσπεριδοειδή (π.χ. λεμονόκουπα, πορτοκαλόπιτα). Οι μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων χρησιμοποίησαν ζυγαριά και δοχεία για να μετρήσουν ποσότητες χυμού γνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη διάκριση βάρους και όγκου. Αντίστοιχα, οι μαθητές των μικρότερων τάξεων επιδόθηκαν στην καταμέτρηση και ομαδοποίηση των εσπεριδοειδών. Παρατηρώντας τις συσκευασίες των έτοιμων χυμών μελετήσαμε τα συντηρητικά που αυτοί περιέχουν και τους αντιπαραβάλλαμε με έναν φρεσκοστυμμένο χυμό.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η διαθεµατική προσέγγιση προσέλκυσε το σύνολο των μαθητών. Αναπτύχθηκαν συνεργατικές σχέσεις μεταξύ των μαθητών μέσα από συλλογικές - ομαδικές εργασίες. Αναπτύχθηκε και ενισχύθηκε σε μεγάλο βαθμό η γλωσσική τους ανάπτυξη και η εξοικείωσή τους µε λεξιλόγιο που αφορά θέματα εσπεριδοειδών, διατροφής, αγροτικών εργασιών και περιβάλλοντος. Υπήρξε ενθουσιασμός και ενδιαφέρον για τη συμμετοχή των μαθητών στις ποικίλες ομαδικές δραστηριότητες.