ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ PISA ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ ΔΡ. ΛΑΟΚΡΑΤΙΑ ΛΑΚΚΑ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Α ΑΘΗΝΑΣ ΑΘΗΝΑ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Εισαγωγή: Αναγκαιότητα για την εφαρμογή του PISA Στόχοι του προγράμματος PISA 2006 Βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία του PISA Η μορφή των θεμάτων Αποτελέσματα Προτάσεις

1. Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η διαπίστωση ότι η ευημερία, η παραγωγική δύναμη και ο κύριος μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών θεμελιώνεται κυρίως πάνω στην επιστημονική και τεχνολογική εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους , αποτέλεσε το κίνητρο για τον οργανισμό της Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης να ξεκινήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα το 1997. Το πρόγραμμα λοιπόν εκφράζει την δέσμευση των κρατών να ελέγχουν σε τακτά διαστήματα και μέσα σε ένα διεθνές πλαίσιο την επιτυχία των εκπαιδευτικών συστημάτων τους μέσω μιας συγκριτικής έρευνας. Η διαπίστωση ότι η ευημερία, η παραγωγική δύναμη και ο κύριος μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης των χωρών θεμελιώνεται κυρίως πάνω στην επιστημονική και τεχνολογική εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους , αποτέλεσε το κίνητρο για τον οργανισμό της Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης να ξεκινήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμα το 1997. Το πρόγραμμα λοιπόν εκφράζει την δέσμευση των κρατών να ελέγχουν σε τακτά διαστήματα και μέσα σε ένα διεθνές πλαίσιο την επιτυχία των εκπαιδευτικών συστημάτων τους μέσω μιας συγκριτικής έρευνας.

2. Στόχος του προγράμματος PISA 2006 Είναι η αξιολόγηση της ικανότητας των μαθητών στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης – ηλικίας 15 ετών- να εφαρμόζουν τις γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στο σχολείο για την επίλυση προβλημάτων της καθημερινής ζωής, το ενδιαφέρον τους για την επιστήμη, τις αξίες που αποδίδουν στις επιστημονικές προσεγγίσεις Το πρόγραμμα PISA (Programme for International Student Assessment) αποτελεί μια προσπάθεια των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α) για την αξιολόγηση της ικανότητας των μαθητών στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης – ηλικίας 15 ετών- να εφαρμόζουν τις γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στο σχολείο για την επίλυση προβλημάτων της καθημερινής ζωής. Το PISA δηλαδή αξιολογεί όχι μόνο την επιτυχή ανταπόκριση των μαθητών στις απαιτήσεις των Αναλυτικών Προγραμμάτων αλλά και την απόκτηση εκείνων των γνώσεων και των ικανοτήτων που θα τους χρειαστούν στην ενήλικη ζωή τους.Τα γνωστικά πεδία που εξετάζονται στο πρόγραμμα PISA είναι η Κατανόηση Κειμένου, τα Μαθηματικά και οι Φυσικές Επιστήμες.

Το πρόγραμμα PISA συνιστά μία σημαντική διεθνή έρευνα, η οποία συνδυάζει μέσα στο ίδιο θεωρητικό πλαίσιο τις επιστημονικές δεξιότητες των μαθητών, τα ενδιαφέροντα τους σχετικά με την επιστήμη και τις στάσεις τους απέναντι στην επιστήμη. Το πρόγραμμα PISA 2006 επιπλέον διαχωρίζει ριζικά την γνώση περί της επιστήμης (ως μίας μορφής ανθρώπινης διερεύνησης) από την γνώση της επιστήμης, δηλαδή την γνώση για τον φυσικό κόσμο που προσφέρεται στους μαθητές μέσα από τα ξεχωριστά γνωστικά αντικείμενα των επιστημονικών κλάδων.

Ειδικότερα: το πρόγραμμα PISA 2006 έχει ως κομβικό σημείο την γνώση περί της επιστήμης καθώς και την σχέση επιστήμης και τεχνολογίας. Αυτή η προσέγγιση υιοθετήθηκε ώστε να εκφράσει το είδος και την φύση των δεξιοτήτων που ο μαθητής χρειάζεται να ενεργοποιήσει μέσα στις σύγχρονες και πολύπλοκες κοινωνίες και επίσης τις αλλαγές που προκύπτουν στις κοινωνίες από την παγκοσμιοποίηση και την εισβολή της τεχνολογίας της πληροφορικής.

3. Βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία του PISA 2006: Επιστημονικός Αλφαβητισμός Δια βίου εκπαίδευση Περιοδικότητα Γεωγραφική κάλυψη Εκπαιδευτική πολιτική Τα βασικά χαρακτηριστικά που καθοδηγούν την ανάπτυξη του PISA είναι τα εξής: Η έννοια του «αλφαβητισμού». Σύμφωνα με την οποία σκοπός της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν είναι μόνο η παροχή εξειδικευμένων γνώσεων αλλά η διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης και η ανάπτυξη των γενικών δεξιοτήτων που θα επιτρέψει στους μαθητές αυριανούς πολίτες να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής και να συμμετάσχουν ενεργά στην κοινωνία, τώρα και στο μέλλον. Το PISA διατηρεί εμφανείς συνδέσεις με τη «δια βίου εκπαίδευση» καθώς καταγράφει τα κίνητρα των μαθητών για μάθηση και τις μαθησιακές στρατηγικές τους. Η «περιοδικότητα» στην υλοποίηση του PISA επιτρέπει στις χώρες να παρακολουθήσουν την πρόοδό τους σε ότι αφορά την επίτευξη κεντρικών μαθησιακών στόχων. Η «γεωγραφική κάλυψη» του PISA (στο PISA 2006 συμμετείχαν 57 χώρες – 30 ΟΟΣΑ και 27 άλλες με περίπου 400.000 μαθητές αντιπροσωπεύοντας 20 εκατομμύρια 15χρονους ). Μέσω της αξιολόγησης των μαθητών το PISA ουσιαστικά αξιολογεί εκπαιδευτικά συστήματα και επιτρέπει στις κυβερνήσεις να σχεδιάσουν εκπαιδευτική πολιτική με βάση τα αποτελέσματά του.

3.Α Η έννοια του επιστημονικού αλφαβητισμού στον PISA. Πρόκειται για μια νοητική διαδικασία που διαρκεί δια βίου και εμπεριέχει τις αλληλεπιδράσεις του ατόμου με την οικογένεια, το περιβάλλον, τους συναδέλφους, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Ως Επιστημονικός αλφαβητισμός Θεωρείται η ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί την επιστημονική γνώση που κατέχει, ώστε να αναγνωρίζει ερωτήματα, να αποκτά νέα γνώση, να εξηγεί επιστημονικά φαινόμενα και να βγάζει συμπεράσματα που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. να κατανοεί τα χαρακτηριστικά της επιστήμης ως μίας μορφής της ανθρώπινης γνώσης και αναζήτησης πληροφοριών να αντιλαμβάνεται πως η επιστήμη και η τεχνολογία διαμορφώνουν τα υλικά, πνευματικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα να εμπλέκεται πρόθυμα με ζητήματα που σχετίζονται με την επιστήμη και με τις ιδέες της επιστήμης, ως στοχαστικός πολίτης Η έννοια του αλφαβητισμού είναι κεντρικό στοιχείο και των 3 γνωστικών πεδίων του προγράμματος. Στο πεδίο των ΦΕ αναφερόμαστε στον επιστημονικό αλφαβητισμό ή εγγραμματισμό (scientific literacy), που ορίζεται ως η ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί την επιστημονική γνώση που κατέχει, ώστε να αναγνωρίζει ερωτήματα, να αποκτά νέα γνώση, να εξηγεί επιστημονικά φαινόμενα και να βγάζει συμπεράσματα που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. Η επιστημονική γνώση δεν περιορίζεται μόνο στη γνώση δεδομένων και ορισμών, και υπονοεί κάτι πολύ περισσότερο από την ικανότητα ανάκλησης πληροφοριών, δεδομένων και ονομάτων. Εμπεριέχει την γνώση του φυσικού κόσμου και των νόμων του (knowledge of science) καθώς επίσης και τη γνώση για την επιστήμη (knowledge about science). Το πρώτο σχετίζεται με την κατανόηση βασικών επιστημονικών εννοιών και θεωριών, ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει την κατανόηση της φύσης της επιστήμης, των βασικών χαρακτηριστικών της επιστημονικής έρευνας και των ορίων της επιστημονικής γνώσης ως ανθρώπινης δραστηριότητας. Για παράδειγμα όταν οι μαθητές διαβάζουν ένα άρθρο που σχετίζεται με κάποιο ζήτημα υγείας, μπορούν να διακρίνουν τα επιστημονικά από τα μη επιστημονικά σημεία του και μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους για να δικαιολογήσουν τις προσωπικές τους αποφάσεις; να κατανοεί τα χαρακτηριστικά της επιστήμης ως μία μορφή της ανθρώπινης γνώσης και αναζήτησης πληροφοριών δηλ γνώση και κατανόηση για τον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες συλλέγουν στοιχεία και προτείνουν επιστημονικές εξηγήσεις, αναγνωρίζοντας τα βασικά χαρακτηριστικά της επιστημονικής έρευνας και το είδος των απαντήσεων που κάποιος μπορεί να περιμένει από την επιστήμη. Για παράδειγμα γνωρίζουν οι μαθητές τη διαφορά μεταξύ τεκμηριωμένων σε δεδομένα εξηγήσεων και προσωπικών απόψεων να αντιλαμβάνεται πως η επιστήμη και η τεχνολογία διαμορφώνουν τα υλικά, πνευματικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα Στο σημείο αυτό αναδύεται η ιδέα ότι η επιστήμη είναι μία ανθρώπινη προσπάθεια που επηρεάζει τόσο τα άτομα, όσο και τις κοινωνίες. Η επιστήμη και η τεχνολογία παίζουν έναν παράδοξο ρόλο στις κοινωνίες, καθώς παρέχουν απαντήσεις σε ερωτήματα και λύσεις σε προβλήματα, αλλά παράλληλα πολλές φορές δημιουργούν ερωτήματα και προβλήματα. Για παράδειγμα είναι ενημερωμένοι για τις περιβαλλοντικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους στην οικονομική και κοινωνική σταθερότητα; να εμπλέκεται πρόθυμα με ζητήματα που σχετίζονται με την επιστήμη και με τις ιδέες της επιστήμης, ως στοχαστικός πολίτης Υποδηλώνεται το διαρκές ενδιαφέρον , η σκέψη, η έκφραση άποψης αλλά και η ανάληψη δράσης για ζητήματα που σχετίζονται με την επιστήμη.

3. Β Το Θεωρητικό πλαίσιο του επιστημονικού αλφαβητισμού Πλαίσιο Καταστάσεις της καθημερινότητας, στις οποίες εμπλέκονται η επιστήμη και τεχνολογία Δεξιότητες Αναγνώριση επιστημονικών ζητημάτων Επιστημονική εξήγηση φαινομένων Αξιοποίηση των επιστημονικών δεδομένων για την εξαγωγή συμπερασμάτων Γνώση που κατέχουν Για το φυσικό κόσμο από την επιστήμη και τεχνολογία (γνώση της επιστήμης) Γνώση περί επιστήμης Στάσεις Σχετικά με τα επιστημονικά ζητήματα Ενδιαφέρον Υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας Υπευθυνότητα για το περιβάλλον Οι οποίες επηρεάζονται από: Απαιτεί από τους πολίτες Η παραδοσιακή διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών εστιάζει στην εξήγηση και περιγραφή των φαινομένων δίνοντας έμφαση στην κατοχή και αναπαραγωγή της επιστημονικής γνώσης και των θεωριών. Στην καθημερινότητα, όπου εστιάζει ο επιστημονικός αλφαβητισμός ένα άτομο πρέπει πρώτα να αναγνωρίσει το επιστημονικό ζήτημα που αντιμετωπίζει, έπειτα να εφαρμόσει τις γνώσεις του και να χρησιμοποιήσει τα επιστημονικά δεδομένα ώστε να εξηγήσει τα φαινόμενα και να καταλήξει σε συμπεράσματα.

3. Γ Επιστημονικές Περιοχές από τις οποίες προέρχονται τα θέματα του PISA 2006: 1. Σχετικά με την γνώση της επιστήμης: Φυσικά συστήματα (π.χ. δομή και ιδιότητες ύλης, χημικές αλλαγές, κινήσεις και δυνάμεις, ενέργεια και μετατροπές της, ενέργεια και ύλη…..) Βιολογικά συστήματα (π.χ. δομή και λειτουργία φυτικών και ζωϊκών κυττάρων, DNA, υγιεινή και φυσιολογία του ανθρώπου, βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων, πληθυσμοί κ.λ.π.)

Σύστημα του πλανήτη Γη και του διαστήματος (π. χ Σύστημα του πλανήτη Γη και του διαστήματος (π.χ. συστήματα λιθόσφαιρας, ατμόσφαιρας, συστήματα ενεργειακών πόρων, μεταβολές συστημάτων, ιστορία του πλανήτη και εξέλιξη, πλανήτης και διάστημα…) Τεχνολογικά συστήματα (τεχνολογίες που αφορούν επιστημονικές προόδους, λύση προβλημάτων…) ΥΠΟΣΗΜΕΊΩΣΗ: Οι περιοχές αυτές ταιριάζουν με τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκονται στα δικά μας σχολεία σε αυτές τις ηλικίες.

2. Σχετικά με την γνώση περί της επιστήμης Επιστημονική έρευνα (π.χ. προβληματισμός για ένα ερώτημα, υποθέσεις, πειραματισμός, δεδομένα, μετρήσεις, αποτελέσματα…) Επιστημονικές εξηγήσεις (π.χ. είδη υποθέσεων, θεωριών, μοντέλων, νόμων, δημιουργικότητας, λογικής, κανόνες λογικής, νέα δεδομένα και μεθοδολογίες)

3. Σχετικά με τις στάσεις των μαθητών απέναντι: 3. Σχετικά με τις στάσεις των μαθητών απέναντι: Θετική στάση για την επιστημονική έρευνα Την αυτο-εκτίμηση σχετικά με την επιστημονική τους επίδοση Το ενδιαφέρον τους για την επιστήμη Την υπευθυνότητα όσον αφορά στην χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων και στο περιβάλλον

3. Δ. Η ΜΟΡΦΗ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ PISA Ύπαρξη ενός εισαγωγικού κειμένου –ερεθίσματος από επιστημονικό εκλαϊκευτικό κείμενο, από την ιστορία της επιστήμης….. Συμπερίληψη απεικονιστικών στοιχείων (γραφήματος, εικόνας, φωτογραφίας, διαγραμμάτων….) Τύπος ερωτήσεων Ανοικτές Εκτενούς απάντησης Σύντομης απάντησης Κλειστές Σωστού – λάθους Πολλαπλής επιλογής

3. Ε. Οι επιδόσεις του επιστημονικού αλφαβητισμού που αξιολογούνται στο πρόγραμμα ταξινομούνται σε έξι επίπεδα

Επίπεδο 6: Οι μαθητές στο επίπεδο αυτό μπορούν να αναγνωρίσουν, να εξηγήσουν και να εφαρμόσουν την επιστημονική γνώση και την γνώση περί επιστήμης σε διάφορες πολύπλοκες καταστάσεις. Επιδεικνύουν σταθερά και με σαφήνεια επιστημονική και κριτική σκέψη και την επιθυμία να εφαρμόσουν την επιστημονική κατανόηση για την λύση των δύσκολων επιστημονικών και τεχνολογικών προβλημάτων. Οι μαθητές αυτού του επιπέδου, μπορούν να συνδυάσουν πληροφορίες από διάφορες πηγές για τις αποφάσεις τους που αφορούν το πρόβλημα που μπορεί να αφορά τον ίδιο, την κοινωνία ή και το σύνολο των ανθρώπων.

Επίπεδο 5: Και αυτοί οι μαθητές μπορούν να αναγνωρίσουν τα επιστημονικά ερωτήματα σε πολύπλοκες καταστάσεις της καθημερινότητας, να χρησιμοποιήσουν επιστημονικές έννοιες και την γνώση περί της επιστήμης, να ξεχωρίσουν και να αξιολογήσουν επιστημονικά δεδομένα και να χρησιμοποιήσουν επιχειρήματα βασισμένα στην κριτική ανάλυση. Επίπεδο 4: Οι μαθητές εργάζονται μεθοδικά και μπορούν να ξεχωρίσουν σωστά επεξηγηματικά σχήματα από διάφορους κλάδους καθώς και να εκφράσουν απόψεις και να μεταβιβάσουν τις ιδέες τους.

Επίπεδο 3: Οι μαθητές ταυτοποιούν και περιγράφουν με σαφήνεια επιστημονικά ερωτήματα που αντιμετωπίζουν σε διάφορες καταστάσεις. Μπορούν να ξεχωρίσουν τα δεδομένα για την εξήγηση των φαινομένων και να εφαρμόσουν απλά μοντέλα καθώς και να λάβουν αποφάσεις θεμελιωμένες σε επιστημονικά δεδομένα. Επίπεδο 2: Οι μαθητές έχουν αρκετές γνώσεις για πιθανές εξηγήσεις κάποιων προβλημάτων της καθημερινότητας. Είναι ικανοί να χρησιμοποιήσουν λογικές λύσεις και ερμηνείες των αποτελεσμάτων των ερευνών.

Επίπεδο 1: Οι μαθητές έχουν περιορισμένες επιστημονικές γνώσεις, τις οποίες μπορούν να εφαρμόσουν σε πολύ απλές καταστάσεις.

Δύο παραδείγματα θεμάτων του PISA Η ερώτηση που θα δείτε αφορά: Εξήγηση επιστημονικού φαινομένου Αφορά την περιοχή «βιολογικά συστήματα» Δίνει έμφαση στην υγεία του ανθρώπου Αφορά όλη την κοινωνία Επίπεδο επιστημονικού αλφαβητισμού 2 Βαθμός δυσκολίας 436.

ΜΑΙΡΗ ΜΟΝΤΑΓΚΙΟΥ Να διαβάσεις το παρακάτω άρθρο εφημερίδας και να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ Η Μαίρη Μόνταγκιου ήταν μια όμορφη γυναίκα. Επιβίωσε από μια προσβολή ευλογιάς το 1715, αλλά της έμειναν ουλές παντού. Ενώ ζούσε στη Τουρκία το 1717, παρακολούθησε μια μέθοδο που ονομαζόταν εμβολιασμός, η οποία χρησιμοποιούνταν πολύ εκεί. Ο εμβολιασμός γινόταν ως εξής: έξυναν το δέρμα ενός νέου υγιούς ανθρώπου και στο σημείο αυτό τοποθετούσαν μια εξασθενημένη μορφή ιού ευλογιάς. Ο άνθρωπος αυτός αρρώσταινε, αλλά τις περισσότερες φορές μόνο με μια ήπια μορφή της ασθένειας. Η Μαίρη Μόνταγκιου πείστηκε τόσο πολύ για την ασφάλεια αυτών των εμβολιασμών που επέτρεψε στο γιο της και την κόρη της να εμβολιαστούν. Το 1796, ο Έντουαρντ Τζέννερ χρησιμοποίησε για τους εμβολιασμούς μια παρόμοια ασθένεια, την ευλογιά των βοοειδών, για να παράγει αντισώματα ενάντια στην ευλογιά. Συγκρινόμενη με τον εμβολιασμό με τον ιό της ανθρώπινης ευλογιάς, αυτή η διαδικασία είχε λιγότερες παρενέργειες και τα εμβολιασμένα άτομα δεν μπορούσαν να μολύνουν άλλους ανθρώπους.

Ερώτηση 2: ΜΑΙΡΗ ΜΟΝΤΑΓΚΙΟΥ S477Q02 Για ποια είδη ασθενειών μπορούν να εμβολιάζονται οι άνθρωποι; Α. Κληρονομικές ασθένειες, όπως η αιμοφιλία. Β Ασθένειες που προκαλούνται από ιούς, όπως η πολιομυελίτιδα. Γ Ασθένειες από τη δυσλειτουργία του σώματος, όπως ο διαβήτης. Δ Οποιοδήποτε είδος ασθένειας που δεν έχει θεραπεία. ΜΑΙΡΗ ΜΟΝΤΑΓΚΙΟΥ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ 2 Σωστό Κωδικός 1: Β Ασθένειες που προκαλούνται από ιούς, όπως η πολιομυελίτιδα. Λάθος Κωδικός 0: Άλλες απαντήσεις. Κωδικός 9: Λείπει η απάντηση. Επίπεδα δυσκολίας 6 (707) 5 (633) 4 (558) 3 (484) 2 (409) 1 (334)

Παράδειγμα θέματος εξετάσεων από ίδια επιστημονική περιοχή

ΤΕΡΗΔΟΝΑ Τα βακτήρια που ζουν στο στόμα μας προκαλούν τερηδόνα. Η τερηδόνα παρουσιάστηκε σαν πρόβλημα από το 1700, όταν η ζάχαρη έγινε προσιτή στους ανθρώπους με την εξάπλωση της βιομηχανίας που επεξεργαζόταν το ζαχαροκάλαμο. Σήμερα, γνωρίζουμε πολλά για την τερηδόνα. Για παράδειγμα: Τα βακτήρια που προκαλούν τερηδόνα τρέφονται με ζάχαρη. Η ζάχαρη μετατρέπεται σε οξύ. Το οξύ καταστρέφει την επιφάνεια των δοντιών. Το βούρτσισμα των δοντιών βοηθάει στην πρόληψη της τερηδόνας. 1 2 3 δόντια βακτήρια 1 – Ζάχαρη 2 – Οξύ 3 – Πέτρες από το σμάλτο των δοντιών

Ερώτηση 1: ΤΕΡΗΔΟΝΑ S414Q01 Ποιος είναι ο ρόλος των βακτηρίων στην εξάπλωση της τερηδόνας; Α Τα βακτήρια παράγουν σμάλτο. Β Τα βακτήρια παράγουν ζάχαρη. Γ Τα βακτήρια παράγουν πέτρες. Δ Τα βακτήρια παράγουν οξέα. ΤΕΡΗΔΟΝΑ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ 1 Σωστό Κωδικός 1: Δ. Τα βακτήρια παράγουν οξέα. Λάθος Κωδικός 0: Άλλες απαντήσεις. Κωδικός 9: Λείπει η απάντηση.

ΘΕΜΑΤΑ ΑΠΌ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αποτελέσματα PISA 2006 Τα αποτελέσματα του PISA 2006. Οι χώρες κατατάσσονται σε 3 ομάδες, ανάλογα με τις επιδόσεις των μαθητών τους:. Σε αυτές που παρουσιάζουν επίδοση στατιστικά σημαντική πάνω από το μέσο όρο, σε αυτές με μέση επίδοση χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά από το μέσο όρο και σε αυτές με μέση επίδοση στατιστικά σημαντική κάτω από το μέσο όρο. Η σειρά κατάταξης των χωρών αντιπροσωπεύει τη θέση στην οποία βρίσκεται κάθε χώρα με πιθανότητα 95%. Για το λόγο αυτό δεν δίνεται μία θέση για κάθε χώρα αλλά μια ομάδα, π.χ Ελλάδα 35 -38.

Επιδόσεις Ελλήνων μαθητών στον επιστημονικό αλφαβητισμό (PISA2006) (Διπλωματική Κ. Αναγνωστοπούλου) Μέση Επίδοση Δεξιότητα Γνώση της επιστήμης Περιεχόμενο 473 Αναγνώριση επιστημο-νικών ζητημάτων Επιστη-μονική εξήγηση φαινό-μενων Αξιοποίηση επιιστημο-νικών δεδομένων για την εξαγωγή συμπερα-σμάτων Συστήματα του πλανήτη και διαστήματος Βιολογικά συστήματα Φυσικά συστήματα 469 476 465 471 477 475 474 Το PISA παρουσιάζει τις επιδόσεις των μαθητών για κάθε ικανότητα ξεχωριστά καθώς και για κάθε γνωστικό πεδίο. Σε ότι αφορά την Ελλάδα και τις ικανότητες που κατέχουν οι μαθητές εμφανίζει μικρό πλεονέκτημα στην επιστημονική εξήγηση φαινόμενων (+3 βαθμούς), ενώ στην αναγνώριση επιστημονικών ζητημάτων και στη χρήση επιστημονικών δεδομένων εμφανίζει συγκριτικό μειονέκτημα (- 4 και -8 βαθμοί αντίστοιχα). Το γεγονός αυτό βρίσκεται σε συμφωνία με τις πρακτικές της παραδοσιακής διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών, που εστιάζει στην εξήγηση και περιγραφή των φαινομένων δίνοντας έμφαση στην κατοχή και αναπαραγωγή της επιστημονικής γνώσης και των θεωριών. Ωστόσο για τον επιστημονικό αλφαβητισμό η αναγνώριση επιστημονικών ζητημάτων και η χρήση επιστημονικών δεδομένων είναι εξίσου σημαντικές. Ένας μαθητής που κατέχει μία επιστημονική θεωρία, αλλά δεν είναι ικανός καταρχήν να αναγνωρίσει ένα επιστημονικό πρόβλημα και έπειτα να ερμηνεύσει τα ευρήματα στο πλαίσιο της καθημερινότητας θα χρησιμοποιήσει ελάχιστα την επιστημονική γνώση που κατέχει στην ενήλικη ζωή του και για το λόγο αυτό δεν θεωρείται επιστημονικά ενημερωμένος. Στη γνώση για την επιστήμη οι ¨Έλληνες μαθητές υστερούν κατά 2 βαθμούς σε σχέση με τη μέση επίδοσή τους, ενώ σε ότι αφορά τις εννοιολογικές περιοχές την καλύτερη επίδοση την εμφανίζουν στα Συστήματα στη Γη και το διάστημα (+4 βαθμοί), έπονται τα Βιολογικά συστήματα (+2 βαθμοί) και τελικά τα φυσικά συστήματα (+1βαθμοί). Το παράδοξο εδώ βρίσκεται ότι η καλύτερη επίδοση βρίσκεται στην περιοχή που δεν καλύπτεται επαρκώς από το αναλυτικό πρόγραμμα, ενώ η κλασική περιοχή της Φυσικοχημείας (Φυσικά συστήματα), στην οποία δίνεται το μεγαλύτερο βάρος από το εκπαιδευτικό σύστημα δεν εμφανίζει καλύτερες επιδόσεις.

Αποτελέσματα Εννοιολογικό περιεχόμενο των θεμάτων PISA στα βιολογικά συστήματα και των εξετάσεων στην Ελλάδα (Από την διπλωματική της Κ. Αναγνωστοπούλου)

Συμπεράσματα Εικόνα της επιστήμης στο ελληνικό πλαίσιο εξετάσεων Τα κείμενα στα σχολικά εγχειρίδια της Ελλάδας και στα θέματα των εξετάσεων προβάλλουν μία ακαδημαϊκή εικόνα της επιστήμης, αποκομμένη από την καθημερινή πρακτική. Στα θέματα των εξετάσεων υπάρχει σχεδόν απουσία απεικονίσεων, εικόνων γραφημάτων… Συνεπώς υπάρχει αδυναμία των μαθητών να απαντούν στα θέματα του PISA παρά το γεγονός ότι οι ερωτήσεις προκύπτουν από παρόμοιες εννοιολογικές περιοχές. Επίσης στα θέματα των εξετάσεων δεν υπάρχουν θέματα της μεθοδολογίας της επιστήμης, της ιστορίας της και της διεπιστημονικότητας.

Συμπεράσματα σχετικά με τις δεξιότητες και τις γνωσιακές διαδικασίες που απαιτούν τα θέματα (Από την έρευνα της Αναγνωστοπούλου) Διαφορετικές γνωσιακές διαδικασίες Αναπαραγωγή δηλωτικής γνώση Γυμνάσιο 72,14% PISA 20% Εξαγωγή συμπερασμάτων που βασίζονται σε δεδομένα PISA 36% Γυμν. 4,72% Αναγνώριση επιστημονικού ερωτήματος PISA 24% Γυμνάσιο απουσία

Συμπεράσματα σχετικά με την μορφή των θεμάτων Συμπερίληψη απεικονιστικών στοιχείων PISA 40% Γυμνάσιο 5,45% Ύπαρξη εισαγωγικού κεμένου – ερεθίσματος PISA 100% Γυμνάσιο 0,59%

Συμπεράσματα σχετικά με την μορφή των ερωτήσεων Συμπεράσματα σχετικά με την μορφή των ερωτήσεων Διαφορετικός τύπος ερωτήσεων Ερωτήσεις ανοικτού τύπου Γυμνάσιο 80,99% PISA 36% Ερωτήσεις κλειστού τύπου PISA πολλαπλής επιλογής 38% Γυμνάσιο αντιστοίχησης 7,66%

Προτάσεις για την αξιοποίηση της έρευνας PISA Βελτίωση των ΔΕΠΠΣ – ΑΠ μετά από αξιολόγηση και αναμόρφωση τους

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών.