ΙΡΛΑΝΔΙΑ Εργασία στο μάθημα της Γεωγραφίας του μαθητή: Αντώνη Σιόρεντα Εργασία στο μάθημα της Γεωγραφίας του μαθητή: Αντώνη Σιόρεντα Πρότυπο Γυμνάσιο Ζωσιμαίας Τμήμα: Β3 Σχολής Ιωαννίνων

Ιρλανδία

Έκταση-Πληθυσμός Έκταση Πληθυσμός Η Ιρλανδία είναι ένα μεγάλο νησί της βορειοδυτικής Ευρώπης, δυτικά από τη Μεγάλη Βρετανία. Έχει έκταση 84.421 τ.χλμ Πληθυσμός Ο πληθυσμός της Ιρλανδίας είναι 6.399.115 κάτοικοι με βάση την καταγραφή του 2011.

Ιστορία Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές μαρτυρίες το νησί είχε κατοικηθεί από την προϊστορική εποχή. Από το 12ο αι. η Αγγλία άρχισε την κατάκτηση του νησιού, αφού το 1175 ο Ερρίκος Β΄ πέτυχε να αναγνωριστεί η κυριαρχία του σε ολόκληρο το νησί, επωφελούμενος από τις εμφύλιες διαμάχες των τοπικών ηγεμόνων. Επακολούθησαν κατά το 17ο-19ο αι. επαναστατικές απόπειρες των Ιρλανδών με τη συμπαράσταση της Γαλλίας και της Ισπανίας. Το 1782-3 η Ιρλανδία κέρδισε την αυτονομία της, όμως η αποτυχία της επανάστασης του 1798 που ακολούθησε τη Γαλλική και την Αμερικανική Επανάσταση απομάκρυνε την προοπτική της ανεξαρτητοποίησης. Το 1800 με το νόμο "περί Ενώσεως" η χώρα ενσωματώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και αντιπρόσωποί της στάλθηκαν στη Βουλή των Κοινοτήτων και την Άνω Βουλή.

Ο λιμός του 1846-48 αποδεκάτισε στην κυριολεξία τον πληθυσμό του νησιού, ενώ οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες στα μέσα του 19ου αι. είχαν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του μεταναστευτικού ρεύματος προς τις ΗΠΑ. Το 1902 ιδρύεται από τον Άρθουρ Γκρίφιν το πολιτικό κόμμα Σιν Φέιν και το 1919 το στρατιωτικό του τμήμα με την ονομασία Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός (IRA) με σκοπό την οργάνωση του ένοπλου αγώνα εναντίον τον Άγγλων. Στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου ο αγώνας μεταξύ Ιρλανδίας και Αγγλίας πήρε μεγάλη οξύτητα. Το 1921 ύστερα από διετή ανταρτοπόλεμο η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της υπό τη βρετανική επικυριαρχία, έξι όμως από τις κομητείες της επαρχίας Όλστερ παρέμειναν στο Ηνωμένο Βασίλειο με ειδικό καθεστώς αυτονομίας.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1937 η Ιρλανδία πήρε την ιρλανδική ονομασία "Έιρε". Μετά την αγγλο-ιρλανδική συνθήκη του 1921 ο IRA διαλύθηκε, το 1969 όμως επανασυγκροτήθηκε με πρωτοβουλία του "Σιν Φέιν" και ξεκίνησε εκ νέου τον ένοπλο αγώνα με σκοπό την προστασία του ιρλανδικού καθολικού πληθυσμού της Βόρειας Ιρλανδίας και την ένωσή της με την Ιρλανδική Δημοκρατία. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η χώρα παρέμεινε ουδέτερη. Το 1973 η Ιρλανδία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επανένωση του νησιού αποτελεί πάγιο αίτημα της ιρλανδικής εξωτερικής πολιτικής. Το 1994 ο IRA ανακοίνωσε τη διακοπή του ένοπλου αγώνα υποστηρίζοντας τις ειρηνικές διαδικασίες, οι εχθροπραξίες όμως ξανάρχισαν το 1996 στο Λονδίνο. Τον Ιούνιο του 1996 ξεκίνησαν νέες συνομιλίες μεταξύ της Ιρλανδικής Δημοκρατίας και της Μεγάλης Βρετανίας με τη συμμετοχή αντιπροσώπων της Βόρειας Ιρλανδίας και στις 20 Ιουλίου 1997 ο IRA ανακοίνωσε εκ νέου ανακωχή.

Θρησκεία Οι κάτοικοι της Ιρλανδίας εκχριστιανίστηκαν το 432 - 461 από το Βρετανό επίσκοπο άγιο Πατρίκιο. Το Σύνταγμα της χώρας αναγνωρίζει την ανεξιθρησκία χωρίς να θεωρεί καμία θρησκεία επίσημη. Η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, περίπου το 93%, είναι ρωμαιοκαθολικοί. Υπάρχει ακόμα ένα ποσοστό 3% αγγλικανών, ενώ το υπόλοιπο 4% ανήκει σε άλλα δόγματα (Ιρλανδική Εκκλησία των Επισκοπικών, Εκκλησία των Πρεσβυτεριανών κ.ά.) ή δε δηλώνει καμία θρησκεία. Η επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στην καθημερινή ζωή αλλά και στην πολιτική και πολιτιστική ζωή της χώρας είναι μεγάλη.

Πολιτιστικά Στοιχεία Λογοτεχνία Η ιρλανδική λογοτεχνία παρουσιάζει έναν ιδιόμορφο δυϊσμό: εξαιτίας της αγγλικής κατάκτησης, ένα μέρος της λογοτεχνικής παραγωγής έχει γραφτεί στην αγγλική γλώσσα και χαρακτηρίζεται ως αγγλοϊρλανδική λογοτεχνία και ένα μέρος της στη γαελική ή ιρλανδική γλώσσα και εντάσσεται στην κελτική λογοτεχνία. Η λογοτεχνία μέχρι το 12ο αι. έχει να παρουσιάσει έργα που γράφονταν από ιερείς ή εξειδικευμένους συγγραφείς . Από αυτούς καλλιεργήθηκε το λογοτεχνικό είδος της "σάγκα", κείμενα σε πεζό ή ποιητικό λόγο που αναφέρονται σε σύγχρονα ιστορικά γεγονότα και στα πραγματικά ή θρυλικά κατορθώματα των Ιρλανδών βασιλιάδων και ευγενών. Στα τέλη του 19ου αι. και στα πλαίσια του αγώνα για την ανεξαρτησία σημειώνεται μια τάση ενίσχυσης της γαελικής γλώσσας και επιστροφής στην παράδοση.

Τον 20ό αι. έδρασαν πολύ σημαντικοί Ιρλανδοί συγγραφείς που έγραψαν στα αγγλικά, κάποιοι από τους οποίους έχουν αναδειχτεί σε μερικούς από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της παγκόσμιας λογοτεχνίας: Όσκαρ Ουάιλντ, Τζέιμς Τζόυς, Τζορτζ Ο. Μουρ, Φρανκ Ο` Κόνορ, Σάμιουελ Μπέκετ και πολλοί άλλοι. Καλές τέχνες Σε ολόκληρη τη χώρα σώζονται λείψανα της ανθρώπινης δραστηριότητας ήδη από την προϊστορική εποχή. Άφθονα είναι τα σωζόμενα μεγαλιθικά μνημεία της 4ης χιλιετίας, ενώ ανακαλύφθηκαν ακόμα κοσμήματα και χρηστικά αντικείμενα της εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου. Μετά τον εκχριστιανισμό της χώρας τον 5ο αι. μ.Χ. τα πολυάριθμα μοναστήρια που ιδρύονται αναδεικνύονται μέχρι τον 11ο αι. σε κέντρα καλλιέργειας των Καλών Τεχνών και της Παιδείας. Η αγγλική κατάκτηση ανέκοψε προσωρινά την καλλιτεχνική παραγωγή με εξαίρεση την αρχιτεκτονική: μεταξύ 12ου-15ου αι. χτίζονται ναοί και μοναστήρια γοτθικής τέχνης, καθώς και φρούρια. Η ιρλανδική ζωγραφική και γλυπτική όμως παρουσίασε νέα άνθηση μετά το 17ο αι. μέχρι το 19ο αι.

Θέατρο Το θέατρο σημειώνει εξαιρετική άνθηση στην Ιρλανδία. Αξιόλογοι Ιρλανδοί θεατρικοί συγγραφείς όπως ο Τζον Μπέρναρντ Σο, ο Γουίλιαμ Κόνγκριβ, ο Όσκαρ Ουάιλντ, ο Σον Ο` Κλέινζι κ.ά. πλούτισαν με τα έργα τους το παγκόσμιο δραματολόγιο. Το πρώτο θέατρο ιδρύθηκε το 1634 και είναι το Θέατρο του Δουβλίνου, που ανέβαζε παραστάσεις στα αγγλικά. Στα τέλη του 19ου αι. ο Γουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς και η λαίδη Γκρέγκορι ιδρύουν το Θέατρο Άμπι, το πρώτο εθνικό ιρλανδικό θέατρο.

Πρωτεύουσα και μεγάλες πόλεις Πρωτεύουσα της Ιρλανδίας είναι το Δουβλίνο στα Κεντροδυτικά της χώρας με πληθυσμό 527.612 κατοίκους (2011). Μεγαλύτερες πόλεις Οι μεγαλύτερες πόλεις της Ιρλαν- δίας είναι οι εξής:Σλίγκο, Λίμεριν, Τράλι, Μπαλίνα, Γουότερφορντ, Κορκ, Κάσλμπαρ, Ίννις, Ντίνγκλε, Κλόνμελ, Γκάλγουεϊ.

Μορφολογία εδάφους Βουνά-ακτές Τα περισσότερα από τα βουνά της δεν ξεπερνούν σε ύψος τα 600-700 μ., ενώ το μήκος των ακτών της φτάνει τα 3.200 χλμ. Οι βόρειες και δυτικές ακτές που βρέχονται από τον Ατλαντικό ωκεανό είναι απόκρημνες με σχηματισμούς που θυμίζουν τα φιόρδ των σκανδιναβικών χωρών. Στα δυτικά και νοτιοδυτικά οι ακτές σχηματίζουν πολυάριθμους κόλπους, που προχωρούν βαθιά στο νησί, και επιμήκεις χερσονήσους, π.χ. ο όρμος Μπάντρι, ο όρμος Ντίνγκελ, ο όρμος Μπάλισκελιγκζ, ο όρμος Μπράντον, ο όρμος Γκόλγουεϊ, ο όρμος Κλου, ο ποταμόκολπος Σάνον κλπ.

Πεδιάδες Χλωρίδα-πανίδα Το κεντρικό μέρος του νησιού καταλαμβάνεται από μια μεγάλη χαμηλή πεδιάδα με ασβεστολιθικά πετρώματα, η οποία περιβάλλεται από οροσειρές και λόφους Χλωρίδα-πανίδα Χάρη στα πολλά νερά και το ήπιο κλίμα τα απέραντα λιβάδια της Ιρλανδίας διατηρούν τη χλόη ακόμα και το χειμώνα - γι` αυτό άλλωστε η Ιρλανδία ονομάζεται και "πράσινο νησί". Η πανίδα και η χλωρίδα της όμως είναι σχετικά περιορισμένη, γεγονός που οφείλεται στην πρόωρη απόσπαση του νησιού από τον κορμό της ηπειρωτικής Ευρώπης, με αποτέλεσμα να μη μεταφερθούν στην Ιρλανδία όλα τα ζωικά είδη που συναντούμε στη Μεγάλη Βρετανία και την ηπειρωτική Ευρώπη.

Υδρογραφία Ανάμεσα στα βουνά σχηματίζονται πολλές πεδιάδες, οι οποίες διαρρέονται από τους ποταμούς που πηγά- ζουν από αυτά. Οι άφθονες βροχοπτώσεις ευνοούν το σχηματισμό ποταμών, λιμνών και ελών, ενώ το χαμηλό ανάγλυφο δημιουργεί στο εσωτερικό πολλά κοιλώματα που γεμίζουν από τα νερά των ποταμών, δημιουργώντας έτσι άφθονες λίμνες . Παρά τη δημιουργία ενός πολύπλοκου υδρογραφικού δικτύου, στην πραγματικότητα δε σχηματίζονται ιδιαίτερα μεγάλοι ποταμοί, εξαιτίας του χαμηλού ανάγλυφου και του περιορισμένου χώρου. Ο μεγαλύτερος ποταμός της χώρας, ο Σάνον (μήκος 258 χλμ.), πηγάζει κοντά στα σύνορα με τη Βόρεια Ιρλανδία, δέχεται τα νερά πολλών παραποτάμων. Συνολικά τα νερά στο εσωτερικό της χώρας καταλαμβάνουν μια έκταση 1.410 τ.χλμ.

Κλίμα Το κλίμα της χώρας είναι θαλάσσιο, με ήπιους χειμώνες και σχετικά δροσερά καλοκαίρια. Επειδή επηρεάζεται από το Ρεύμα του Κόλπου και τους ήπιους νοτιοδυτικούς ανέμους, είναι υγρό και γλυκό, ενώ οι μέσες θερμοκρασίες το χειμώνα είναι κατά μέσο όρο κατά 14°C ανώτερες και το καλοκαίρι κατά 4°C χαμηλότερες από τις θερμοκρασίες των ηπειρωτικών χωρών που βρίσκονται στο ίδιο γεωγραφικό μήκος. Η μέση θερμοκρασία το χειμώνα και το καλοκαίρι στην Ιρλανδία είναι αντίστοιχα 4°C - 7°C και 15°C - 17°C. Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι η μέση θερμοκρασία Ιανουαρίου και Ιουλίου είναι αντίστοιχα 4,7°C και 15°C στην πρωτεύουσα Δουβλίνο και 5,6°C και 16°C στο Κορκ. Οι χιονοπτώσεις όμως είναι σπάνιες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι το πλούσιο ανάγλυφο με τους χαμηλούς λόφους και τα όρη, οι πράσινες πεδιάδες, τα άφθονα νερά των ποταμών και των λιμνών και οι απόκρημνες ακτές δημιουργούν τοπία ασύγκριτης ομορφιάς.

Επίσημη γλώσσα Η Ιρλανδική είναι μια γαελική ή γοϊδελική γλώσσα της γλωσσικής οικογένειας των κελτικών γλωσσών. Ομιλείται στη Δημοκρατία της Ιρλανδίας, τη Βόρεια Ιρλανδία, τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Είναι συνταγματικά αναγνωρισμένη ως η πρώτη επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Η ιρλανδική είναι από την 1 Ιανουαρίου 2007 μία από τις 24 επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από την απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 13 Ιουνίου 2005. Έχει επίσης επίσημη αναγνώριση στη Βόρεια Ιρλανδία.

Οικονομία Η Ιρλανδία είναι μια χώρα με μεικτή, ανοιχτή αναπτυσσόμενη οικονομία. Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1973, η χώρα, αν και στερείται μεγάλου ορυκτού πλούτου, διαθέτει αξιόλογη βιομηχανία και αναπτυγμένη αγροτική οικονομία. Το 2002 η χώρα παρήγαγε ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 111,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων και το κατά κεφαλή Α.Ε.Π. ήταν 28.500 δολάρια. Νομισματική μονάδα της χώρας είναι το ευρώ, που αντικατέστησε την ιρλανδική λίρα. Το 1995 η Ιρλανδία ήταν μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες που πληρούσε τις προϋποθέσεις της Συνθήκης του Μάαστριχ για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Πολίτευμα Πολίτευμα της χώρας είναι η κοινοβουλευτική δημοκρατία. Δικαίωμα ψήφου αποκτούν όλοι οι πολίτες στην ηλικία των 18 ετών. Η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Μεγάλη Βρετανία στις 6 Δεκεμβρίου 1921. Το σημερινό Σύνταγμα ψηφίστηκε το 1937. Σύμφωνα με το Σύνταγμα επικεφαλής της χώρας είναι ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος εκλέγεται για επτά χρόνια απευθείας από το λαό με γενικές εκλογές και έχει δικαίωμα εκλογής μόνο για δύο θητείες. Η νομοθετική εξουσία ασκείται από δύο νομοθετικά σώματα, τη Βουλή των Αντιπροσώπων η οποία αποτελείται από 166 μέλη που εκλέγονται με γενικές εκλογές για πέντε χρόνια και τη Γερουσία η οποία αποτελείται από 60 μέλη, 43 από τα οποία εκλέγονται απευθείας από το λαό με γενικές εκλογές, 6 εκλέγονται από τον πανεπιστημιακό χώρο και τα υπόλοιπα 11 διορίζονται από την κυβέρνηση. Την εκτελεστική εξουσία ασκεί η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός.

Αξιοθέατα Πρωτεύουσα Dublin Castle Trinity College Dublin's bridge St. Patrick's Cathedra

Χώρα Los Acantilados de Moher, Condado de Clare Wicklow's National Park Ashford Castle Lady's View

Πηγές Εικόνες Κείμενο en.wikipedia.org tripioevro.blogspot.com http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%99%CF%81%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CE%AF%CE%B1 http://www.tripadvisor.com