Παραδόσεις Δασικής Οικολογίας Μάθημα 5ο: Δάσος και περιβάλλον ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ – ΠΑΡ/ΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Παραδόσεις Δασικής Οικολογίας Μάθημα 5ο: Δάσος και περιβάλλον Στέργιος Βέργος, καθηγητής Καρδίτσα, Εαρινό εξάμηνο 2012

Δάσος και ατμοσφαιρικός αέρας Από τον αέρα παίρνει το δάσος το απαραίτητο για την φωτοσύνθεση διοξείδιο του άνθρακα (CO2), καθώς και το απαραίτητο για την αναπνοή οξυγόνο. Σύνθεση του ατμοσφαιρικού αέρα: Το δάσος καταναλώνει CO2 για την αφομοίωση και O2 για την αναπνοή και την οξείδωση (αποσύνθεση) της νεκρής οργανικής ουσίας. Σύνθεση από: περιεκτικότητα cm3 /m3 % Άζωτο (N2) 780.900 78,9 Οξυγόνο (O2) 209.000-210.000 20,9-21,0 Αργό (Ar) 9.300 0,93 Διοξείδιο Άνθρακα (CO2) 300 0,03 Άλλα αέρια 100 0,01

Δάσος και CO2 Επίδραση της περιεκτικότητας του ατμοσφαιρικού αέρα σε CΟ2 πάνω στην αφομοίωση (από ΝΤΑΦΗ, 1986)

Δάσος και οξυγόνο Το οξυγόνο, στοιχείο απαραίτητο για τη ζωή φυτών και ζώων, βρίσκεται σε περίσσεια (~ 21%) στον ατμοσφαιρικό αέρα και στη γη. Θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι στο αδιατάρακτο από τον άνθρωπο φυσικό δάσος υπάρχει μια ισορροπία, ανάμεσα στη φωτοσύνθεση (παραγωγή) και την αναπνοή (κατανάλωση), σε σχέση με το οξυγόνο.

Δάσος και ρύπανση της ατμόσφαιρας Με τον όρο ρύπανση της ατμόσφαιρας εννοούμε την φόρτιση, επιβάρυνση και τελικά την αλλαγή της σύνθεσης του αέρα με διάφορα λύματα σε αέρια μορφή ή σε μορφή μικροτεμαχιδίων (σκόνης). Ως παράγοντας απορρύπανσης το δάσος δρα με δύο τρόπους: - με φυσικό - μηχανικό, συγκρατώντας τη σκόνη στην επιφάνεια των φύλλων, των κλαδιών και του κορμού και - με βιοχημικό, δια μέσου του μεταβολισμού των δένδρων.

Δάσος και ρύπανση της ατμόσφαιρας (συνέχεια) Η δυσμενής επίδραση του SO2 στην καθαρή φωτοσύνθεση και στη διαπνοή της ερυθρελάτης (KELLER, 1971)

Δάσος και άνεμοι Οι άνεμοι και γενικά κάθε κίνηση του ατμοσφαιρικού αέρα, ασκούν τόσο μια φυσιολογική, όσο και μια μηχανική επίδραση πάνω στα δασοπονικά είδη και το δάσος. Η φυσιολογική επίδραση εμφανίζεται κυρίως με τον επηρεασμό της αφομοίωσης, της διαπνοής, της θερμοκρασίας των φύλλων, του ανοιγοκλεισίματος των στομάτων κ.λπ. Σ' ότι αφορά τη μηχανική επίδραση των ανέμων πάνω στα δασικά δένδρα και το δάσος αυτή είναι ποικιλόμορφη και εμφανίζεται με τη μεταφορά της γύρης, τη διασπορά των σπόρων, την πλήγωση φύλλων, βλαστών και κλαδιών, την παραμόρφωση του ριζικού συστήματος, του κορμού και της κόμης και τελικά με τις ανεμοθλασίες και ανεμοριψίες. 

Δάσος και άνεμοι (συνέχεια) Παραμόρφωση εγκάρσιας διατομής κορμών λεύκης εξ’ αιτίας του ανέμου

Δάσος και άνεμοι (συνέχεια) Σχηματική παράσταση σημαιοειδούς διαμόρφωσης κόμης, εξ’ αιτίας συνεχών ισχυρών ανέμων.

Δάσος και άνεμοι (συνέχεια) Δημιουργία σανιδοειδούς ρίζας, εξ’ αιτίας της συνεχούςπίεσης του ανέμου.

Δάσος και άνεμοι (συνέχεια) Μεταβολή της ταχύτητας του ανέμου μέσα και έξω από το δάσος (NAGELI, 1954).

Συνεπίδραση κλιματικών παραγόντων - Συνολική επίδραση του κλίματος πάνω στο δάσος Oι διάφοροι κλιματικοί παράγοντες (φως, θερμότητα, υγρασία, αέρας κ.λπ.) δεν δρουν μεμονωμένα, αλλά συνήθως συνεπιδρούν και αλληλεπιδρούν πάνω στη δασική βλάστηση και το δάσος. Για την εκτίμηση της συνεπίδρασης των δύο αυτών παραγόντων (θερμοκρασία, υγρασία) υπολογίσθηκαν κατά καιρούς διάφοροι αριθμοδείκτες και κλιματικά διαγράμματα, όπως το ομβροθερμικό διάγραμμα των GAUSSEN και BAGNOULS.

Ομβροθερμικό διάγραμμα Καρδίτσας

Ομβροθερμικό διάγραμμα Κρανιάς Γρεβενών