Ιουδαϊσμός Εργασία των μαθητριών: Φωτιάδου Αναστασία Τριανταφυλλίδου Ιωάννα Τέγου Ιφιγένεια Χατζημήτρου Κική Σταφυλίδου Μαρία Σμιάρη Ελένη

Ιουδαϊσμός είναι μια από τις αρχαιότερες θρησκείες που εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα. Ξεκίνησε ως θρησκεία του μικρού έθνους των Εβραίων, και μέσα από χιλιάδες χρόνια ταλαιπωρίας, διώξεις, διασπορά, και περιστασιακή νίκη, συνέχισε να είναι μια βαθιά επιρροή θρησκεία και τον πολιτισμό. Σήμερα, 14 εκατομμύρια άνθρωποι αυτοπροσδιορίζονται ως Εβραίοι. Ο Ιουδαϊσμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που ενσωματώνει τόσο ένα έθνος και μια θρησκεία, και συχνά συνδυάζει την αυστηρή τήρηση των νόμων με μια πιο φιλελεύθερη στάση απέναντι στην θρησκευτική πίστη.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑΙΣΜΟΥ – ΙΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ - ΣΥΜΒΟΛΑ 1. Θεός είναι ένας ,άυλος και αιώνιος. 2. Η προφητεία υπάρχει. 3. Ο Μωυσής ήταν ο μεγαλύτερος προφήτης. 4. Η Τορά δόθηκε από το Θεό. 5. Η Τορά, γραπτή και προφορική, είναι αυθεντική. 6. Ο Θεός γνωρίζει όλες τις πράξεις των ανθρώπων. 7. Ο Θεός θα ανταμείψει τους δίκαιους και θα τιμωρήσει τους κακούς. 8. Ο Μεσσίας θα έρθει. Οι νεκροί θα αναστηθούν. Άλλες σημαντικές διδασκαλίες: Ο Θεός είναι καλός και ο κόσμος είναι καλός. Ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού και πλάστηκε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή Του. Η απόπειρα αυτοθεοποίησης του ανθρώπου προκάλεσε την πτώση του.

Ιερά Κείμενα Εβραϊκή Βίβλος : είναι μια συλλογή από ιερά βιβλία που ο ιουδαϊσμός και ο χριστιανισμός τα θεωρούν ιερά και θεόπνευστα. Τορά ή Πεντάτευχος: Ονομάζεται στον Ιουδαϊσμό ο Νόμος , οι διδασκαλίες που έδωσε ο Μωυσής στους Εβραίους στην Πεντάτευχο ,αλλά και στις προφορικές παραδόσεις που αργότερα καταγράφηκαν στο Ταλμούδ και στο Μιδρά που είναι μέρος του Εβραϊκού Νόμου . Τορά Σεμπιχτάβ είναι ο νόμος που έχει γραφτεί , ενώ οι προφορικές παραδόσεις λέγονται Τορά Σεμπέαλ Πεχ. Ταλμούδ : η λέξη σημαίνει διδασκαλία σπουδή σοφία . Είναι η προφορική παράδοση του ιουδαϊσμού και περιέχει διδασκαλίες , συζητήσεις ,γνώμες και σχολιασμού του Νομού και των Προφητών της Παλαιάς Διαθήκης. Αλλα ενδεικτικά ιερα βιβλια/κειμενα: α)Τανάκ β)Νεβιείμ γ)Κεθουβείμ δ)Ραββινικα ε)Μιδράς στ)Τοσεφτά

ΣΥΜΒΟΛΑ Η Επτάφωτη λυχνία στα εβραϊκά μενορά ήταν φωτιστικό σκεύος με επτά λυχνάρια, που έκαιγε αρχικώς στα άγια της Σκηνής του Μαρτυρίου στην έρημο και στη συνέχεια στον Ναό του Σολομώντα. Με τον καιρό έγινε σύμβολο των Ισραηλιτών και της ιουδαϊκής θρησκείας, ενώ σήμερα εμφανίζεται και ως ένα από τα σύμβολα του κράτους του Ισραήλ μαζί με το πεντάκτινο Αστέρι του Δαβίδ. Το Άστρο του Δαβίδ είναι εβραϊκό σύμβολο το οποίο αποτελείται από δυο ισόπλευρα τρίγωνα, το ένα προς τα επάνω και το άλλο προς τα κάτω, που σχηματίζουν έξι κορυφές και είναι σύμβολο του Ιεχωβά. Το τρίγωνο με την μια γωνία προς τα πάνω συμβολίζει τον πνευματικό κόσμο του και τον Ουρανό, ενώ το κάτω τρίγωνο την σαρκική φύση του και την Γη. Επίσης αντιπροσωπεύει την ένωση αρσενικού και θηλυκού.

Φιλοσοφία Καμπαλά Μεσσίας Ηθική Περιούσιος Λαός Ονομασίες του Θεού Κίνημα Μουσάρ Καμπαλά, Καμπάλα ή Καββάλα ονομάζεται η απόκρυφη παράδοση των Εβραίων. Διαδόθηκε και στο ευρύτερο κοινό από τον φιλόσοφο και ουμανιστή Τζιοβάνι Πίκο ντελα Μιράντολα τον 15ο αιώνα. Η Καμπάλα έχει ρίζες στην Τορά της Εβραϊκής Βίβλου και στο Ταλμούδ και περιλαμβάνει στοιχεία προφορικών παραδόσεων πολλών αιώνων, μεταξύ των οποίων και γνωστικισμού, νεοπλατωνισμού και χριστιανισμού. Η Καμπάλα έχει μυστικιστικό, εσωτεριστικό χαρακτήρα. Στηρίζεται στο γεωκεντρικό σύστημα, ενώ χωρίζει τη γη σε πολλές παράλληλες γαίες και τον ουρανό σε εφτά ουρανούς, στον οποίο κατοικεί ο Θεός και οι άγγελοι.

ΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΜΟΡΦΕΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Η λατρεία περιλαμβάνει καθημερινές ακολουθίες (πρωί, απόγευμα, βράδυ). Οι ακολουθίες αυτές περιέχουν ανάγνωση κειμένων της Τορά, ψαλμούς, προσευχή, κήρυγμα. Εμπλουτισμένες παραλλαγές της ακολουθίας τελούνται το Σάββατο και στις γιορτές.

Σουκώθ. Η γιορτή της Σκηνοπηγίας Σουκώθ. Η γιορτή της Σκηνοπηγίας. Οκταήμερη γιορτή, σεανάμνηση της εποχής της εξόδου .Αρχίζει την 15η μέρα του πρώτου μήνα. Κατασκευάζονται ομοιώματα σκηνών και διακοσμούνται με λουλούδια και καρπούς. Κλείσιμο της Τορά. 23η μέρα του πρώτου μήνα. Στη Συναγωγή περιφέρεται η Τορά, διαβάζονται οι τελευταίοι στίχοι. Χανουκά. Η γιορτή των εγκαινίων του ναού. Ονομάζεται και γιορτή των φώτων. Τελείται σε ανάμνηση της ανανέωσης της λατρείας στον ναό έπειτα από απελευθέρωσή τους από τους Σύριους. Διαρκεί 8 ημέρες. Γίνονται ειδικές ακολουθίες στις συναγωγές. Ανταλλάσσονται δώρα.

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ ΚΑΙ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Ραββίνος Ρεμπέ Ποσέκ Νταγιάν Ρος Γεσίβα Μοέλ Κοέν Σέφερ Τορά Ταλίτ Τεφιλίν Τζιτζίτ Κιπά Μεζουζά Μενορά Σοφάρ

Ραββίνος Ο όρος Ραββίνος ή Ραβίνος προέρχεται από την εβραϊκή λέξη ραβί που σημαίνει «μεγάλος, έξοχος». Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ. αποτελούσε τίτλο τιμής αλλά και μορφή προσφώνησης, αλλά και από τότε χρονολογείται η χρήση του ως τίτλου αξιώματος (του ατόμου που αποτελεί κρίκο μιας εξουσιοδοτημένης αλυσίδας δασκάλων του Ιουδαϊσμού). Ο Ραβίνος τελεί τις θρησκευτικές τελετές των Εβραίων παρ΄ ότι είναι λαϊκός χωρίς ιερατικό αξίωμα, κηρύττει, διδάσκει τα θρησκευτικά στις σχολές και προΐσταται των ιουδαϊκών κοινοτήτων, ερχόμενος σε επαφή με τις πολιτικές Αρχές της χώρας, όπου είναι εγκατεστημένη η κοινότητα. Διορίζεται κατόπιν δοκιμασίας και χειροτονείται. Ραββινία ή Ραβινία καλείται το αξίωμα του Ραβίνου, η έδρα ή η κατοικία του Ραβίνου.

ΤΟΠΟΙ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Συναγωγή. Αίθουσα προσευχής, μελέτης, σύναξης ,στην οποία υπάρχουν . Η Κιβωτός. Σταθερά τοποθετημένο κιβώτιο το οποίο κλείνει με κουρτίνα ή πόρτα. Βρίσκεται πάνω στον τοίχο της Συναγωγής που βλέπει προς την Ιερουσαλήμ. Περιέχει τους Κυλίνδρους της Τορά. Μπιμάχ. Βρίσκεται μπροστά από την Κιβωτό. Αποτελείται από ένα υπερυψωμένο βάθρο και μια έδρα μελέτης απ' όπου διαβάζονται τα ειλητάρια της Τορά. Το Μπιμάχ βλέπει προς την Κιβωτό καθώς επίσης και προς την Ιερουσαλήμ. Καθίσματα. Τοποθετημένα κατά παράταξη, στραμμένα προς την Κιβωτό, ή σε τρίπλευρο ή πεταλοειδές σχήμα.

Σημαντικές μορφές και ταφή Σημαντικές μορφές και ταφή Αβραάμ Ισαάκ Ιακώβ Μωυσής Ααρών Δαβίδ Σολομών Σάρα Ρεβέκκα Ραχήλ Λεία Ο Εβραίος νεκρός πρέπει να θάβεται το συντομότερο δυνατό μετά το θάνατό του. Το σώμα του νεκρού πρέπει να είναι ντυμένο στα λευκά. Η ταρίχευση και η αποτέφρωση των νεκρών απαγορεύονται. Σύμφωνα με τους Εβραίους, ο οργανισμός πρέπει να μένει μέσα στη γη.

ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι Έλληνες Εβραίοι έπαιξαν σπουδαίο ρόλο κατά την αρχική περίοδο αναπτύξεως του Χριστιανισμού και συνέβαλαν στους τομείς της εκπαίδευσης και του εμπορίου κατά τη Βυζαντινή και την Οθωμανική αυτοκρατορία. Εντούτοις, η παρουσία τους στην Ελλάδα υπέστη συντριπτικό πλήγμα από την ερήμωση που επέφερε το Ολοκαύτωμα κατά το διάστημα της κατοχής της Ελλάδας από τις δυνάμεις του Άξονα, παρά τις προσπάθειες διαφόρων Ελλήνων να τους προστατεύσουν. Οι λιγοστοί Έλληνες Εβραίοι ζουν σήμερα αρμονικά με τους Έλληνες Χριστιανούς, η δε εβραϊκή κοινότητα συνεργάζεται με τους υπόλοιπους Έλληνες για την καταπολέμηση των όποιων κρουσμάτων αντισημιτισμού στην Ελλάδα.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΙΟΥΔΑΪΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Κάποιες διαφορές στα τελούμενα στην συναγωγή υπάρχουν μεταξύ Μεταρρυθμισμένων και ορθοδόξων Ιουδαίων. Πχ στις ορθόδοξες συναγωγές ο ρόλος των γυναικών είναι περιορισμένος. Υπάρχει μάλιστα γυναικωνίτης ή κάποιος απομονωμένος χώρος , οπού παραμένουν κατά την διάρκεια της λατρείας. Στις Μεταρρυθμισμένες συναγωγές οι γυναίκες όχι μονό κάθονται μαζί με όλους τους πιστούς αλλά παίζουν ενεργητικό ρολό , ο οποίος φτάνει σε κάποιες περιπτώσεις και στην χειροτονία τους σε ραβίνους. Άλλη διαφορά είναι η κάλυψη της κεφαλής με καπέλο η ένα μικρό στρογγυλό σκούφο για τους άντρες και διαφορά καλύμματα για τις γυναίκες. Στις μεταρρυθμισμένες αυτό δεν είναι υποχρεωτικό.

Διατροφή Το σύστημα «Κοσέρ» καθορίζει ποιες τροφές είναι επιτρεπτές και ποιες όχι καθώς και τον τρόπο παρασκευής τους. Το κρέας, το γάλα και τα αυγά, επιτρέπονται μόνο από ορισμένα είδη ζώων. Απαγορεύεται το χοιρινό, το κουνέλι, τα αρπακτικά πουλιά .Το κρασί επιτρέπεται. Στο δείπνο του Πάσχα μάλιστα οι συνδαιτυμόνες πρέπει να πιούν τουλάχιστον τέσσερις κούπες κρασί για να μνημονεύσουν τις τέσσερις υποσχέσεις που έδωσε ο Θεός στους Ισραηλίτες

Τα Εβραϊκά έθιμα μπορεί να χάνονται στο πέρασμα των χρόνων τηρούνται όμως ευλαβικά κατά την διάρκεια των εορτών. Τα φαγητά την ημέρα του Πεσσάχ έχουν συμβολικό χαρακτήρα. Το επτάζυμο ψωμί (τσαλάχ), το μέλι και τα αυγά αποτελούν όλα μέρη των γιορταστικών φαγητών και όλα έχουν σχέση με τη Βίβλο .Το ψημένο αρνί συμβολίζει «το αρνί που έσφαξαν οι Εβραίοι και με το αίμα του έβαψαν τις πόρτες του, για να προσπεράσει ο Άγγελος του θανάτου. Τα πικρά χόρτα ονομάζονται χαζαρέτ ή μαρόρ. Είναι πικρά σε ανάμνηση της πικρής ζωής που έκαναν οι δούλοι Εβραίοι στην διάρκεια της Βασιλείας του Ραμσή Β΄. (Σύμφωνα με το Ταλμούδ οι Εβραίοι μπορούν να τρώνε μαρούλια, διότι στην αρχή είναι γλυκά, αλλά μετά πικρίζουν στο στόμα.) Το Χαροσέτ είναι κρέμα από μήλα, ξηρούς καρπούς, κανέλα και κρασί, το οποίο στην παράδοση συμβολίζει το μείγμα λάσπης που χρησιμοποιούσαν για τα τούβλα οι Ισραηλίτες σκλάβοι, όταν δούλευαν στα Φαραωνικά έργα. Ενώ Καρπάς είναι το σέλινο το οποίο συμβολίζει την σκληρή δουλειά των Εβραίων.

ΕΟΡΤΕΣ Εβδομαδιαίες εορτές Σάββατο: ημέρα ανάπαυσης και λατρείας. Το βράδυ της Παρασκευής μετά τη Συναγωγή, στα σπίτια γίνεται ειδική οικογενειακή θρησκευτική τελετή, ευλογία και προσευχή. Προσκυνηματικές εορτές Το Πάσχα το πέρασμα από την Ερυθρά Θάλασσα. Πεντηκοστή η αποκάλυψη του Θεού στο Σινά . Ετήσιες εορτές  Ρος Ασνά. Η αρχή του νέου έτους. Είναι 10ήμερη περίοδος σκέψης, αυτοελέγχου και μετάνοιας.  Γιόμ Κιπούρ. (ημέρα της εξιλέωσης). Η δέκατη μέρα από την πρωτοχρονιά. Διανύετε με νηστεία, προσευχή και παρακολούθηση της ακολουθίας στη συναγωγή.

ΤΕΧΝΗ Ο εβραϊκός λαός έκανε την ιστορική του εμφάνιση μετά το 2000 π.Χ.. Ίσως κατάγεται από τους Αμορίτες ή 'Δυτικούς', που εγκαταστάθηκαν στη Μεσοποταμία στα τέλη της 3ης χιλιετηρίδας. Ίσως όμως και να ταυτίζεται με τους κχαμπιρού, που αναφέρουν οι πηγές των μέσω της 2ης χιλιετηρίδας. Σύμφωνα με τη Βίβλο οι πρόγονοι του Ισραήλ έφτασαν στην Αίγυπτο σαν ελεύθεροι άντρες που αργότερα όμως υποδουλώθηκαν. Χιλιάδες έφυγαν γύρω στο 1260 π.Χ. ακολουθώντας τον προφήτη Μωϋσή, που το όνομά του έχει αιγυπτιακή προέλευση. Εγκαταστάθηκαν στη Χαναάν και εκεί σχημάτισαν κατόπιν τις δώδεκα φυλές. 

Η ιερή γραφή των Εβραίων είναι το 'Τοράχ νέμπι'ιμ βε κετουβίμ εν συντομία Τανάκχ), 'ο Νόμος, οι Προφήτες και οι Γραφές', και, όπως δείχνει ο τίτλος, αποτελείται από τρεις βασικές ενότητες: το κυρίως λεγόμενο Τοράχ ή Πεντάτευχο (πέντε γραπτά), τους Προφήτες και τα υπόλοιπα κείμενα. Το παλαιότερο μέρος της Πεντατεύχου χρονολογείται από το 10ο αιώνα π.Χ., ενώ τα πιο πρόσφατα των Κετουβίμ από το 2ο αιώνα π.Χ.

Από την ποικιλία μορφών μυστικισμού που παρήγαγε ο Ιουδαϊσμός άλλες ανέπτυξαν βαθιά διαλογιστικά συστήματα, άλλες καλλιέργησαν έντονες συναισθηματικές μορφές μυστικής εμπειρίας, γενικά όμως ο ιουδαϊκός μυστικισμός διακρίνεται για τον ζωηρό εσχατολογικό προσανατολισμό του. Στην Καββάλα αναπτύχθηκε επίσης και μια περισσότερο προφητική ροπή, με κύριο εκφραστή τον Αβραάμ Μπεν Σεμουέλ Αμπουλάφια , ο οποίος συνδυάζοντας πολλά στοιχεία φιλοσοφικών θεωριών του Μαϊμονίδη, αποσκοπεί να βοηθήσει την ψυχή να λύσει τα δεσμά που τη συγκρατούν στον κόσμο της πολλαπλότητας και να διευκολύνει την επιστροφή της στην πρωταρχική ενότητα. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού συνιστάται ιδιαίτερα η ενατένιση, η θεωρία ενός αφηρημένου αντικειμένου, π.χ. τα γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου. Η ανύψωση της συνειδήσεως σε μια υψηλότερη κατάσταση ενότητας με τον Θεό αναπτύσσει και την ανθρώπινη προφητική ικανότητα.

Παρά την πολυμορφία και τις εξωτερικές επιδράσεις που επηρρέασαν κατά καιρούς, ο ιουδαϊκός μυστικισμός κράτησε μια δική του δυναμική ενότητα, με άξονα την Παλαιά Διαθήκη, την κυριαρχία του λόγου και την εσχατολογική προσδοκία

Οι Ελληνικές επιδράσεις στην Τέχνη του Ιουδαϊσμού Επί σειρά αιώνων επικρατούσε η επιφανειακή αντίληψη ότι ο Ιουδαϊσμός ως θρησκευτικό σύστημα δεν είχε αναπτύξει σχεδόν καθόλου θρησκευτική τέχνη , παρά μόνον μετά τον 18ο αιώνα οπόταν τα πρώτα δείγματα των εβραϊκών τελετουργικών αντικειμένων άρχισαν να γίνονται ευρύτερα γνωστά. Όμως η μακραίωνη παρουσία των Ισραηλιτών στην Παλαιστίνη και οι όποιες επιδράσεις αναμφισβήτητα δέχθηκαν από τους προγενεστέρους τους Φιλισταϊκούς και λοιπούς Κρητο-μυκηναϊκής προέλευσης αποίκους, σίγουρα συνετέλεσαν στην προσοικείωση, μετασύνθεση και αφομοίωση πολλών στοιχείων τέχνης απ’ αυτούς, τα οποία η ιστορική έρευνα δεν έχει εισέτι περιβάλλει με τη δέουσα προσοχή.

Είναι γνωστές οι βιβλικές απαγορεύσεις που αφορούν την δημιουργία έργων, με κυριότερη τη δεύτερη εντολή του εβραϊκού Δεκαλόγου: «ού ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα, όσα εν τω ουρανώ άνω, και όσα εν τη γη κάτω, και όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γης. Μη προσκυνήσεις αυτοίς, μηδέ μη λατρεύσεις αυτοίς». Το νόημα της αρνητικής αυτής διάταξης επικεντρώνεται στην αποφυγή της λατρείας των αντικειμένων καθαυτών, γι’ αυτό και υπήρξε επιδεκτική κάποιας ελευθεριότητας στην ερμηνεία της από τους ραββίνους. Κι αυτό όχι μόνο για να προσδώσουν «νομική», δογματική, ηθική και θεολογική κατοχύρωση στα θρησκευτικά έργα τέχνης των εποχών στις οποίες έζησαν, αλλά και να δικαιολογήσουν, χωρίς το αναμενόμενο αποτέλεσμα εν τέλει, κάποιες λατρευτικές τακτικές του λαού του Ισραήλ που ουδόλως συνάδουν με τις γιαχβικές επιταγές περί τέχνης και χάνονται στα βάθη της ιστορίας απηχώντας αρίδηλα πανάρχαιες ελληνικές επιρροές.

Κατά την αρχαία  εποχή τα υπαίθρια ιερά των οποίων έκαναν χρήση οι Εβραίοι ήταν τα λεγόμενα «γιλγάλ». Η αυτή λέξη υφίσταται και στην Π. Διαθήκη ως κύριο όνομα ιερού χώρου και τόπου στρατοπεδεύσεως. Επρόκειτο για λιθόκτιστους κυκλικούς χώρους, ανάλογους με τα ελλαδικά και περαιτέρω ευρωπαϊκά κυκλοτερή ιερά (κρομλέχ), εντός των οποίων υπήρχε θυσιαστήριο. Παραδίδεται ότι και ο Σαμουήλ είχε προσφέρει θυσία σε τέτοιο χώρο. Όσον αφορά τα ισραηλιτικά θυσιαστήρια και την κατασκευή τους, είναι γνωστό ότι στις τέσσερις άκρες τους έφεραν κέρατα που αποτελούσαν και το ιερότερο σημείο τους, όπως ακριβώς συνέβαινε και στα ανάλογα αρχαιότατα θυσιαστήρια των Κρητών.

Ένα επίσης σοβαρό στοιχείο που προσβάλλει ευθέως τον γιαχβικό θεοκεντρισμό στην πρώιμη φάση της εβραϊκής τέχνης είναι η ύπαρξη, στο μέσον του λατρευτικού χώρου, της «ματσεμπά», λίθινης ανθρωπόσχημης στήλης κατά μίμηση του μονήρους λίθου (μενχίρ) των Πελασγών αποίκων της Παλαιστίνης. Η λατρευτική χρήση των στηλών αυτού του είδους είχε ευρεία διάδοση, καθώς αποτελούσε έναν τύπο αγάλματος Θεού, το οποίο ο εισερχόμενος στον λατρευτικό χώρο αγκάλιαζε και ασπαζόταν. Παρά δε το γεγονός ότι η Π. Διαθήκη στρέφεται εναντίον αυτής της τακτικής , στο βιβλίο της «Εξόδου» παραδίδεται ότι ο ίδιος ο Μωυσής είχε τοποθετήσει σε θυσιαστήριο δώδεκα τέτοιες στήλες, μία για κάθε φυλή. Παραπλήσια σε μορφή, μέγεθος και χρήση με την ματσεμπά, υπήρξε και η «Ασιεράχ» στήλη με ανεπιτήδευτη λάξευση που αναπαριστούσε θηλυκή θεότητα – πιθανώς την Ευαγοριτική (Ουγκαριτική) Ασιερά – Αστάρτη.

Πολλά είδωλα του είδους αυτού είχαν περίοπτη θέση όχι μόνο σποραδικά στην επικράτεια του Ισραήλ, αλλά και μέσα στο Ναό του Σολομώντος επι της βασιλείας του τελευταίου και αργότερα. Εκτός όμως από την ύπαρξη των αγαλμάτων αυτών  σε δημόσια ιερά και χώρους η Βίβλος παραδίδει ότι υπήρχαν και τα λεγόμενα «Τεραφείμ» η απόκρυψη των οποίων ήταν ευχερέστατη λόγω του μικρού τους μεγέθους. Εχρησιμοποιούντο κυρίως ως προστατευτικά της γονιμότητος των γυναικών αλλά και των ζώων. Στη «Γένεση» αναφέρεται η κλοπή των τεραφείμ του Λαβάν από τη στείρα Ραχήλ. Τα ανθρωπόμορφα αυτά ειδώλια, πληθώρα των οποίων έχει κατά καιρούς εντοπιστεί σε ανασκαφές, είναι πανομοιότυπα με τα αντίστοιχα Ελληνικά της Νεολιθικής και Πρωτοελλαδικής περιόδου.

Ο ίδιος ο Ναός του Σολομώντος είχε κτισθή περί το έτος 959 π. Χ Ο ίδιος ο Ναός του Σολομώντος είχε κτισθή περί το έτος 959 π.Χ.από Κρητο-Φοίνικες τεχνίτες προερχόμενους από την Τύρο επάνω στον λόφο Μοριγά στη θέση προγενεστέρου ιερού του Σολύμου Διός κι αποτελεί συνέχεια της παραδόσεως των Κρητών που λάτρευαν στις «ιερές κορυφές» της Κρήτης την «Όρεια Μητέρα», συγχρόνως και την «Πότνια Θηρών». Είναι αναμφισβήτητο ότι οι Κρητο-Φοίνικες μαζί με τις παραδόσεις της πατρίδος τους μετέφεραν από την Κρήτη και την εμπειρία της αρχιτεκτονικής των ανακτόρων της Κνωσού, της Φαιστού και της Ζάκρου, που είχαν οικοδομηθεί περί τη δεύτερη χιλιετία π.Χ..

Εφάμιλλης θεματολογίας και  τεχνοτροπίας με τα Ελληνικά είναι και τα ψηφιδωτά και ζωγραφικά έργα τέχνης, κυρίως δάπεδα και φρέσκα που έχουν μέχρι σήμερα εντοπιστεί σε συναγωγές της Παλαιστίνης και χρονολογούνται από τους τελευταίους προχριστιανικούς έως τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Χαρακτηριστικά, στη συναγωγή της Γάζας, που ανεσκάφη το 1966 και χρονολογήθηκε περί τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ένας από τους τοίχους της κοσμείται από μια επιβλητική ανδρική μορφή που αναπαρίσταται να συγκεντρώνει γύρω της άγρια ζώα παίζοντας άρπα. Από την υπάρχουσα επιγραφή υποκάτω της φέρεται ως ο Δαυίδ, είναι όμως ηλίου φαεινότερον ότι πρόκειται για μια απομίμηση του Ορφέως. Επίσης στις συναγωγές της Μπετ –Άλφα και της Χαμάτ τα σύμβολα και οι παραστάσεις αμιγώς ελληνικών πολιτισμικών στοιχείων είναι καταφανείς.

Τα σπουδαιότερα όμως έργα τέχνης του είδους έχουν βρεθεί από την αρχαιολογική αποστολή του Κλάρκ Χόπκινς το 1932 στη Δούρα Ευρωπό της Συρίας. Πρόκειται για έναν οίκο θρησκευτικών συναθροίσεων με αρίστης ποιότητας νωπογραφίες που αναπαριστούν βιβλικές σκηνές. Οι μορφές που απεικονίζονται διακρίνονται από τόση καλλιτεχνική αρτιότητα, όση και οι τοιχογραφίες των εληνιστικών χρόνων σε σημείο που πολλοί να θεωρούν τον οίκο της Δούρας Ευρωπού όχι εβραϊκή συναγωγή, με τα συνήθη ανεπιτήδευτα τεχνήματα, αλλά χώρο συγκέντρωσης και λατρείας των πρώτων χριστιανών

Σε γενικές γραμμές η θρησκευτική τέχνη του Ιουδαϊσμού, πέρα από το δεδομένο θεολογικό υπόβαθρό της, είναι σαφές ότι ανατανακλά κάποιες επιδράσεις που μοιραία δέχθηκε από την συνάντησή της με τον Ελληνικό Πολιτισμό, κάτω από τις όποιες συνθήκες συνετελέσθη αυτή, και κάλυψε τα σοβαρότατα αισθητικά κενά που της επέβαλε η βιβλική κοσμοθεώρηση και διδασκαλία.

Βιβλιογραφία Wikipedia.gr Εικόνες- Google