ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Στέφανος Φ. Βασιλόπουλος Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης stephanosv@upatras.gr, Τηλ.: 2610 969724

Ενδο-ομαδική επικοινωνία ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Αλληλεπίδραση – αλληλεξάρτηση Συνείδηση του να είσαι μέλος Παραδοχή και απόδοση ταυτότητας μέλους ομάδας από τρίτους Κοινοί θεσμοί, αξίες και στάσεις Σύστημα αλληλεξαρτώμενων ρόλων (ιεραρχία) Ταύτιση των μελών με το πρόσωπο του αρχηγού Ικανοποίηση αναγκών Κοινοί στόχοι Ομοιογενής συμπεριφορά Ενότητα, σύμπνοια, συνοχή και λειτουργικότητα

Ενδο-ομαδική επικοινωνία Ομάδα, λοιπόν, είναι ένα σύνολο αλληλεπιδρώντων ατόμων με αλληλοεξαρτώμενους ρόλους και συνείδηση της συμμετοχής στην ομάδα αυτή που έχουν δύο βασικά κίνητρα: την επίτευξη ενός κοινού στόχου/έργου και την ικανοποίηση κοινών συναισθηματικών αναγκών. Μπορεί η σχολική τάξη να θεωρηθεί de facto ως μία ομάδα;

Η ομάδα-τάξη και οι υπο-ομάδες της

Ενδο-ομαδική επικοινωνία ΤΑ ΧΑΡ/ΚΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ – ΤΑΞΗΣ (Filloux) Δημιουργείται για να προκαλέσει αλλαγές στα μέλη και όχι για να επιτύχει ό,τι αδυνατεί το άτομο. Η κυριαρχία του δασκάλου είναι θεσμικά επιβεβλημένη Άνισα και ασύμμετρα status ορίζουν τον παιδαγωγικό χώρο Ο παιδαγωγός-ηγέτης έχει αυξημένη δυνατότητα παρεμβολής Η μικρή ηλικία των μελών

Ενδο-ομαδική επικοινωνία ΦΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΜΙΑΣ ΟΜΑΔΑΣ Φάση προσανατολισμού Φάση σύγκρουσης Φάση σύνθεσης Φάση απόδοσης Στατική φάση Από ποιες φάσεις περνάει μια σχολική τάξη;

Ενδο-ομαδική επικοινωνία ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ Η δομή της ομάδας Ο στόχος της ομάδας Η πίεση από το περιβάλλον Ακούσια ή εκούσια συμμετοχή Τα χαρ/κα των μελών

Ενδο-ομαδική επικοινωνία Η μετατροπή της τάξη σε ομάδα ανταποκρίνεται σε τρεις αναγκαιότητες/προοπτικές: Α) Παιδαγωγική Β) Κοινωνική Γ) Πολιτική Σε κάθε ομάδα η πλοκή των σχέσεων εξαρτάται από τη δομή της καθώς και από το επίπεδο προσαρμογής (υιοθέτησης ομαδικών κανόνων και του πολιτιστικού περιεχομένου) των μελών. Στην τάξη, σε ποιο βαθμό τα μέλη ασπάζονται το πολιτιστικό περιεχόμενο (εάν υπάρχει); Όμως, η ομάδα-τάξη διευκολύνει τη διδακτική εργασία διότι ο κάθε μαθητής αισθάνεται προσωπικά ενταγμένος στη μαθησιακή σχολική λειτουργία.

Επικοινωνία και δομή Το status του δασκάλου σημαίνει για τους μαθητές: (α) Άτομο της «διευθύνουσας γενιάς» (β) Φορέα της κοινωνικής εξουσίας (γ) φορέα μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας (δ) Εκπρόσωπο της αντιπαθητικής (για το μαθητή) εκπαιδευτικής πραγματικότητας

Ενδο-ομαδική επικοινωνία Η τάξη-ομάδα αποτελεί ένα βασικό «μεσολαβητή» που επηρεάζει τα μηνύματα διότι: (α) επηρεάζεται από τη παρουσία της τάξης-ομάδας ο ίδιος ο πομπός-δάσκαλος (β) επηρεάζεται το ίδιο το μήνυμα που τροποποιείται από τους αναδραστικούς μηχανισμούς (feedback). (γ) επηρεάζονται οι αντιδράσεις του δέκτη γιατί η παρουσία της ομάδας-τάξης επιδρά: (1) πολλαπλασιάζοντας τη συγκινησιακή ένταση (2) αυξάνοντας την αίσθηση της συμμορφωτικής πίεσης