Στοιχεία πρωτοτυπίας ;; ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ 2017 Α. Γενική Περιγραφή. Αποσπάσματα οδηγιών πριν την πρώτη εφαρμογή 2016 1) Σκοπός Η Δημιουργική Εργασία έχει συνθετικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας και γενικότερα στην καλλιέργεια ερευνητικού πνεύματος του μαθητή. Δίνεται έμφαση περισσότερο στη διαδικασία εκπόνησης και λιγότερο στην εξαντλητική διερεύνηση του υπό μελέτη θέματος. Στοιχεία πρωτοτυπίας ;; 2) Μορφή Οι Δημιουργικές Εργασίες αφορούν μόνο στα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα και δύνανται να είναι είτε ομαδικές (μέχρι 4 μαθητές) είτε ατομικές Μπορεί να είναι μικρές πραγματείες ή συλλογές ή κατασκευές ή καλλιτεχνικές συνθέσεις.

3) Θέματα και Θεματικοί Πυλώνες Τα θέματα των δημιουργικών εργασιών είτε προτείνονται από τους διδάσκοντες στους μαθητές είτε προτείνονται από τους μαθητές και εγκρίνονται από τους διδάσκοντες. Κάθε Δ.Ε. δύναται είτε να αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο είτε να καλύπτει και άλλα, προσλαμβάνοντας έτσι, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαθεματικό-διεπιστημονικό χαρακτήρα. Παράδειγμα διαθεματικότητας – διεπιστημονικότητας Δηλαδή καταλήγουμε στη διαθεματικότητα. Πυλώνας ΙΙ - Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά και Πληροφορική.

Οργάνωση 1) Αριθμός Δημιουργικών Εργασιών ανά μαθητή και ανά Εκπαιδευτικό Οι μαθητές της Α ́ και της Β ́ τάξης εκπονούν υποχρεωτικά μία ΔΕ, ενώ για τους μαθητές της Γ ́ τάξης η εκπόνηση είναι προεραιτική. Κάθε Εκπαιδευτικός τουλάχιστον 10 εργασίες, εκτός εάν …. 2) Διαδικασία Επιλογής Θεμάτων Δ.Ε. Δήλωση 3 επιλογών με ιεραρχική προτίμηση. Για κάθε τάξη ορίζονται ένας ή δύο Εκπαιδευτικοί ως Υπεύθυνοι της διαδικασίας των Δημιουργικών Εργασιών 3) Προετοιμασία Ορίζονται δύο ημέρες μέσα στο σχολικό έτος, κατά προτίμηση στην αρχή του δευτέρου τετραμήνου, μεταξύ των οποίων μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα και όχι περισσότερες από τρεις εβδομάδες. Οι ημέρες αυτές αφιερώνονται αποκλειστικά στην προπαρασκευή (1η ημέρα) και στη σύνθεση (2η ημέρα) της Δ.Ε. και κατά τη διάρκεια αυτών δεν εφαρμόζεται το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων στις Α ́ και Β ́ τάξεις. Από την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής θεμάτων, όπως περιγράφεται στην υποενότητα Β2, και μέχρι την 1η ημέρα εκπόνησης των Δ.Ε. μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα και όχι περισσότερες από δέκα ημέρες.

Η Δημιουργική Εργασία στο Λύκειο Επιμορφωτικό σεμινάριο. Σεπτέμβριος 2017 Πρόγραμμα Ενότητα 1η - Θεωρητικό μέρος: Η έννοια της δημιουργικότητας και η δημιουργική εργασία Η Δημιουργική Εργασία στο Λύκειο Αξιολόγηση της Δημιουργικής Εργασίας Διάρκεια: 2 ώρες Ενότητα 2η - Βιωματικό μέρος: Οργάνωση και εκπόνηση Δημιουργικής Εργασίας Διάρκεια: 3 ώρες

Οι Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες σύμφωνα με το ΠΔ 409/1994 Είχαν στόχο να συμβάλουν στη σταδιακή απελευθέρωση της διδακτικής πρακτικής από: τη μετωπική διδασκαλία τη μηχανική αποστήθιση του περιεχομένου των σχολικών βιβλίων την αδυναμία σύνδεσης της σχολικής γνώσης με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της ζωής την εύκολη προσφυγή στην εξωσχολική βοήθεια και την «έτοιμη λύση»

ΠΔ 126/2016 Συνθετικές Δημιουργικές Εργασίες στο Γυμνάσιο: εκπόνηση από τους μαθητές μιας δημιουργικής εργασίας πάνω στο περιεχόμενο μιας διδακτικής ενότητας που διαπραγματεύτηκαν στην τάξη Δημιουργικές Εργασίες στο Γενικό Λύκειο : εκπόνηση μιας δημιουργικής εργασίας με συνθετικό χαρακτήρα, ομαδική ή ατομική, η οποία αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας και στην καλλιέργεια του ερευνητικού πνεύματος των μαθητών

Αποτίμηση της εφαρμογή των Δημιουργικών Εργασιών το σχολικό έτος 2016-17 Θετικά στοιχεία οι εκπαιδευτικοί συμμετείχαν σε υψηλά ποσοστά στην εφαρμογή των Δ.Ε. συνεργάστηκαν μεταξύ τους για την υλοποίηση των Δ.Ε. συμβάλλοντας στη διαμόρφωση συνεργατικού κλίματος στο σχολείο οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πολύ αποδοτικού μαθησιακού κλίματος διαπίστωσαν βελτίωση της ενεργού εμπλοκής των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες κατά την εκπόνηση των Δ.Ε.

ΑΠΟ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗΣ ; Αποτίμηση της εφαρμογή των Δημιουργικών Εργασιών το σχολικό έτος 2016-17 Αρνητικά στοιχεία H «τεχνική» πλευρά της περσινής διαδικασίας ήταν περίπλοκη. H «ανατροπή» του ημερήσιου ωρολογίου προγράμματος Προτάσεις Βελτίωση των υποδομών (π.χ. σχολικές βιβλιοθήκες, πρόσβαση στις ΤΠΕ) Παροχή επιπλέον υποστηρικτικού υλικού. Συστηματική και οργανωμένη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ΑΠΟ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΜΟΥ ΕΥΘΥΝΗΣ ;

Δημιουργικότητα Ορισμοί: η δημιουργικότητα προσδιορίζεται από τα συγκεκριμένα, ειδικά χαρακτηριστικά των προϊόντων της δημιουργικής σκέψης, των προσώπων που τα δημιούργησαν ή των διαδικασιών σκέψης που ακολουθήθηκαν η δημιουργικότητα ορίζεται από την ποιότητα της αντίδρασης που ένα προϊόν δημιουργεί σε ένα παρατηρητή η δημιουργικότητα ουσιαστικά δεν μπορεί να οριστεί

Δημιουργικότητα Ο Gardner (1996) αναφέρει: «ένα δημιουργικό άτομο λύνει προβλήματα, σχεδιάζει προϊόντα ή θέτει νέα ερωτήματα εντός ενός πεδίου με τρόπο που αρχικά θεωρείται ασυνήθης αλλά καθίσταται περιστασιακά αποδεκτός τουλάχιστον για μια πολιτισμική ομάδα». Τα άτομα δεν είναι δημιουργικά (ή μη δημιουργικά) εν γένει: «είναι δημιουργικά σε συγκεκριμένα πεδία πραγμάτωσης και απαιτούν να επιτύχουν την εμπειρογνωμοσύνη σε αυτά τα πεδία αρκετά πριν κατορθώσουν να εκτελέσουν μια σημαντική δημιουργική εργασία».

Πολλαπλή νοημοσύνη ( Gardner) Λεκτική / γλωσσική Λογικό-μαθηματική Σωματική-κιναισθητική Μουσική  Διαπροσωπική  Ενδοπροσωπική  Χωρική  Υπαρξιακή  Φυσιοκρατική  Συναισθηματική Ο Guilford υποστήριξε ότι: η σύνδεση δημιουργικού ταλέντου και υψηλής νοημοσύνης είναι όχι μόνο ανεπαρκής, αλλά και υπεύθυνη για την παραμέληση της «δημιουργικότητας» στον ερευνητικό τομέα.

Η Δημιουργική Εργασία στο επίπεδο της σχολικής μονάδας Η Δημιουργική Εργασία στο επίπεδο της σχολικής μονάδας Η Δ.Ε. αποτελεί ένα σημαντικό παιδαγωγικό εργαλείο που θα ευνοήσει: την οικοδόμηση μιας κοινότητας μάθησης τη δημιουργία πιο θετικών και συνεργατικών σχέσεων μεταξύ των μελών της την εξοικείωση με τις απαιτήσεις και τις προϋποθέσεις του επιστημονικώς εργάζεσθαι την καλλιέργεια των δεξιοτήτων αξιοποίησης της βιβλιοθήκης την ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων των μαθητών

Βασικά χαρακτηριστικά και διαδικασίες της Δημιουργικής Εργασίας Οι μαθητές καλούνται: Να αντιμετωπίσουν ερωτήματα που κινούν το ενδιαφέρον τους, αξιοποιώντας τις ήδη κεκτημένες γνώσεις, με στόχο να οδηγηθούν σε μια απάντηση με σαφή στοιχεία πρωτοτυπίας και ευρηματικότητας. Το αποτέλεσμα της Δ.Ε. μπορεί να είναι συνεχές κείμενο (διανθισμένο με εικόνες, διαγράμματα κ.λπ.), καλλιτεχνικό έργο, αλλά και τραγούδι, αφίσα, πόστερ, κατασκευή, κονωνική / πολιτισμική παρέμβαση

Βασικά χαρακτηριστικά και διαδικασίες Συνέχεια Πρωτοτυπία και ευρηματικότητα: αναζήτηση του νέου στοιχείου στον τρόπο με τον οποίο ενδεχομένως τίθενται τα προβλήματα, οργανώνεται η απάντηση σε αυτά και διαμορφώνεται το τελικό πλαίσιο των απαντήσεων. Προκύπτει όμως το εύλογο ερώτημα αν αυτό το νέο / καινοφανές στοιχείο προκύπτει σε σύγκριση με αντίστοιχες απόπειρες στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο ή αν η σύγκριση πρέπει να περιορίζεται στο στενό κύκλο του σχολείου ή ακόμα στην εκπαιδευτική προϊστορία του ίδιου του παιδιού.

Βασικά χαρακτηριστικά και διαδικασίες Συνέχεια Φαντασία: Η ανάπτυξη της φαντασίας είναι παιδαγωγικά σημαντική διότι : Μπορεί να μας βοηθήσει να σχεδιάσουμε πρακτικές και μαθησιακά περιβάλλοντα που είναι πιο πιθανό να ενισχύσουν τη φαντασία των παιδιών, Μπορούμε να αποκαλύψουμε ενδεχομένως μη αναμενόμενες εκπαιδευτικές επιπτώσεις του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη φαντασία, Οι επικρατούσες αντιλήψεις σχετικά με τη φαντασία και το ρόλο της είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεχυμένες και περιλαμβάνουν αρκετές προκαταλήψεις, Συχνά επικρατούν περιοριστικές αντιλήψεις για τη φαντασία, που αναγνωρίζουν τη σημασία της σε ορισμένες μόνο περιοχές του σχολικού προγράμματος (π.χ. στις καλές τέχνες), ενώ ο ρόλος της είναι σημαντικός σε όλες τις περιοχές του και Ο τρόπος οργάνωσης της διδασκαλίας στο σχολείο αφήνει ελάχιστα περιθώρια να εκτιμηθεί η σημασία της φαντασίας και να αξιοποιηθεί παιδαγωγικά.

Βασικά χαρακτηριστικά και διαδικασίες Συνέχεια Κίνητρα: α) Ενθάρρυνση παιδιών να προσανατολιστούν στα εσωτερικά κίνητρα και παροχή της μεγαλύτερης δυνατής ελευθερία β) Σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση κινήτρων για δημιουργική δράση είναι το κοινωνικό περιβάλλον. Σε αυτό μπορεί να υπάρχουν εσωτερικά (εσωτερικευμένες στο παιδί συνήθειες και απόψεις) και εξωτερικά εμπόδια (Πρόγραμμα Σπουδών, Τρόπος διδασκαλίας και αξιολόγησης) για την ανάπτυξη κα δημιουργικών κινήτρων.

Παιδαγωγικές τεχνικές για την προαγωγή της δημιουργικότητας στο σχολείο καταιγισμός ιδεών: παρέχει τη δυνατότητα να εκτίθενται ιδέες χωρίς τυπικούς περιορισμούς σε ένα κλίμα αποδοχής και απουσίας επικρίσεων δημιουργική επίλυση προβλήματος: συγκέντρωση πληροφοριών σχετικά με ένα πρόβλημα σαφής διαμόρφωση ενός ειδικού ερωτήματος προς επίλυση δημιουργία πιθανών λύσεων αξιολόγηση των λύσεων που έχουν προταθεί αξιοποίηση της τελικής λύσης

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού (Σύμφωνα με τον Mayesky) Να βοηθήσει τους μαθητές ώστε: να αποδέχονται την αλλαγή να συνειδητοποιήσουν ότι κάποια προβλήματα δεν έχουν εύκολες απαντήσεις να αναγνωρίσουν ότι πολλά προβλήματα έχουν πολλές πιθανές λύσεις να μάθουν να κρίνουν και να αποδέχονται τα συναισθήματά τους να αισθάνονται χαρά μέσα στη δημιουργική εργασία τους πάνω σε ένα πρόβλημα να εκτιμήσουν τους εαυτούς τους για τη διαφορετικότητά τους να αναπτύξουν επιμονή και να μην εγκαταλείπουν στις δυσκολίες

Αξιολόγηση ΣΗΜΑΣΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ • Υποβοήθηση ΜΑΘΗΣΗΣ - βελτίωση μαθησιακών αποτελεσμάτων • Ανατροφοδότηση για την πορεία της διδασκαλίας, βελτίωση της διδασκαλίας και της γενικότερης λειτουργίας του σχολείου • Διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών • Συνεχής ενημέρωση και πληροφόρηση ενδιαφερομένων (μαθητών, εκπαιδευτικών, γονέων, διεύθυνσης σχολικής μονάδας) Κυρίως διαμορφωτική, δηλαδή έμφαση στη διάγνωση αδυναμιών και δυνατοτήτων, με σκοπό τη βελτίωση.

Κλίμακα Διαβαθμισμένων Κριτηρίων (rubric) Πρόκειται για διαβαθμισμένες κλίμακες περιγραφικής αξιολόγησης, με αυτοσχέδια κριτήρια. Χωρίζονται σε αναλυτικές και ολιστικές ρούμπρικες, με τις πρώτες να είναι ιδανικές για μικρούς μαθητές και τις δεύτερες να χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον στη ∆ευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ή ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΟΜΑΔΑ: ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑΔΑΣ 1 ΚΑΘΟΛΟΥ 2 3 4 5 ΑΠΟΛΥΤΑ Α. Πόσο αποτελεσματικός είναι/ήταν ο προγραμματισμός των επιμέρους φάσεων που κάνατε; Β. Πόσο συνεπείς είστε/ήσασταν στην τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων; Γ. Σε τι βαθμό επικρατεί/επικρατούσε στην ομάδα σας πνεύμα ανάληψης ρόλων και πρωτο­βουλιών; Δ. Πόσο αποτελεσματικοί είστε/ήσασταν στη διαχείριση αντίθετων απόψεων, διαφωνιών και συγκρούσεων; Ε. Πόσο εύκολα καταλήγετε/καταλήγατε στη λήψη των αποφάσεων; Στ. Πόσο θετικό είναι/ήταν το κλίμα και το πνεύμα αποδοχής, συνεργασίας και στήριξης των μελών; Ζ. Πόσο εύκολος είναι/ήταν στην ομάδα σας ο συντονισμός και ο συλλογικός τρόπος εργασίας; Η. Πόσο αποτελεσματική είναι/ήταν η ομάδα σας στην αξιοποίηση του χρόνου; ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ; Να υπάρχει άρτιος αριθμός διαβαθμίσεων όταν μετέχουν μαθητές ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ: ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 1 ΚΑΘΟΛΟΥ 2 3 4 5 ΑΠΟΛΥΤΑ Α. Συμμετέχω ενεργά με πληροφορίες, ιδέες, ερωτήματα και επιχειρήματα στις συζητήσεις και τις λοιπές εργασίες της ομάδας; Β. Αναγνωρίζω, επαινώ και ενθαρρύνω τις προσπάθειες των άλλων μελών; Γ. Προσφέρω βοήθεια σε μέλη της ομάδας μου, όταν την έχουν ανάγκη; Δ. Ζητώ βοήθεια και ιδέες από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, όταν είμαι σε δύσκολη θέση; Ε. Είμαι συνεπής στα χρονοδιαγράμματα και παραδίδω τις εργασίες μου έγκαιρα; Στ. Είμαι υπεύθυνος και εκπληρώνω τις υποχρεώσεις μου με επάρκεια; Ζ. Συμβάλλω θετικά στην άμβλυνση εντάσεων, συγκρούσεων και στην αναζήτηση συνθετικών λύσεων; Η. Αποδέχομαι και συζητώ την κριτική και τις διαφορετικές απόψεις και αναζητώ τρόπους σύνθεσης, αποφεύγοντας τις στείρες αντιπαραθέσεις; ΠΗΓΗ: Ματσαγγούρας Γ. Ηλίας, «Η Καινοτομία των Ερευνητικών Εργασιών στο Νέο Λύκειο». Βιβλίο Εκπαιδευτικού. Πρώτο Μέρος. Τέταρτο Κεφάλαιο, (σελ. 73-94), (ΟΕΔΒ, 2011)

Τα αποτελέσματα δείχνουν πως οι ρούμπρικες έχουν τη δυνατότητα να αποσαφηνίζουν σε σημαντικό βαθμό τα κριτήρια αξιολόγησης μέσω της περιγραφικής τους ανάλυσης, καθιστώντας αυτά τα κριτήρια κατανοητά στους μαθητές και αυξάνοντας τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Όσο για τους εκπαιδευτικούς, η χρήση της ρούμπρικας, τους βοηθάει να είναι δίκαιοι και αντικειμενικοί στην αξιολόγηση των μαθητών, ενώ βελτιώνεται επίσης, η επικοινωνία τους με τους μαθητές και τους γονείς τους, αφού με τον προκαθορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης αποφεύγονται οι ασάφειες και οι παρεξηγήσεις.

Τομείς αξιολόγησης των δημιουργικών εργασιών Ατομική εργασία συνέπεια δομή περιεχόμενο παρουσίαση Ομαδική εργασία Επιπρόσθετα με τα παραπάνω, η συνεργατικότητα

Οργάνωση και εκπόνηση Δημιουργικής Εργασίας Βιωματικό μέρος Οργάνωση και εκπόνηση Δημιουργικής Εργασίας Γνωριμία των μελών της ομάδας και του επιμορφωτή και σύντομη περιγραφή του τι θα ακολουθήσει Χωρισμός των εκπαιδευτικών σε ομάδες Ρόλοι στην ομάδα: Συντονιστής (για τη τήρηση των κανόνων της συζήτησης ) Γραμματέας (για πρακτικά) Διαμεσολαβητής (μεσολαβεί στην επαφή της ομάδας με τον εκπαιδευτικό και τις άλλες ομάδες) Εισηγητής (παρουσιάζει το αποτέλεσμα της δουλειάς της ομάδας)

Βιωματικό μέρος Καταιγισμός Ιδεών εντός της ομάδας για πιθανά θέματα Δημιουργικών Εργασιών και συζήτηση για το κατά πόσο πληρούν τις προϋποθέσεις μιας Δημιουργικής Εργασίας (όχι απλή αναπαραγωγή συλλεγμένων πληροφοριών, θέμα εντός των δυνατοτήτων των μαθητών/τριών, εντός των χρονικών περιορισμών… ) Από τα θέματα που κρίνει κατάλληλα κάθε ομάδα επιλέγει ένα για την «προσομοίωση» της διαδικασίας εκπόνησης.

Βιωματικό μέρος Υιοθετώντας την «ιδιότητα» του μαθητή: Οργάνωση και «εκπόνηση» της εργασίας. Οι εκπαιδευτικοί περιγράφουν αναλυτικότερα το περιεχόμενο των ενεργειών που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της εργασίας εργασία ερευνητικού χαρακτήρα (αν απαιτεί έρευνα βιβλιογραφική ή ερωτηματολόγια/συνεντεύξεις ή μετρήσεις) – αναζήτηση των υποερωτημάτων και του τρόπου εύρεσης απάντησής τους κάτι τελείως διαφορετικό (δημιουργική γραφή, καλλιτεχνική σύνθεση, τεχνολογική κατασκευή…), - ορισμός των βημάτων που θα ακολουθηθούν για την ολοκλήρωσή της Έξοδος από την οπτική των μαθητών/τριών και υιοθέτηση της οπτικής των εκπαιδευτικών: Κριτήρια για την αξιολόγηση που θα χρησιμοποιούσαν για αυτή την εργασία (ευσύνοπτη κατασκευή ρουμπρίκας)

Βιωματικό μέρος Παρουσίαση του πονήματος κάθε ομάδας στην ολομέλεια που θα περιλαμβάνει: Εξήγηση της επιλογής θέματος που έκανε η ομάδα Παρουσίαση των βημάτων οργάνωσης και εκπόνησης της εργασίας Παρουσίαση των κριτηρίων αξιολόγησης Ανατροφοδότηση από τις υπόλοιπες ομάδες Ανατροφοδότηση από τον επιμορφωτή Αναστοχασμός (σε ολομέλεια): οι εκπαιδευτικοί συζητούν τι αποκόμισαν από το επιμορφωτικό σεμινάριο και πιθανά προβλήματα που φαντάζονται ότι μπορούν να ανακύψουν στην πραγματική εφαρμογή