Φοιτητικά Κινήματα Μαθητές : Σιώζος Θοδωρής, Συρίγος Φοίβος, Παπαδάκης Γιώργος, Πολυδώρου Καλλιόπη, Τσιριμώκος Αλέξανδρος Τμήμα Β3 Καθηγήτρια : Μακρή Τριανταφυλλιά

Η νεολαία και το φοιτητικό κίνημα, εδώ και δεκαετίες έχει καταφέρει να εδραιωθεί στη συνείδηση του λαού σαν την αιχμή του δόρατος των λαϊκών κινητοποιήσεων. Παρόλα αυτά, σήμερα κατά τη διάρκεια κοσμοϊστορικών κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών, αλλά και παρατεταμένων αγώνων όλης της κοινωνίας, η νεολαία φαντάζει «κάπως άφωνη». Οι λόγοι ιστορικής ανάδειξης του φοιτητικού κινήματος, ως ενός από τα πρωτοπόρα κομμάτια της κοινωνίας, αλλά και τα νέα χαρακτηριστικά του θα επιχειρηθεί να προσεγγιστούν σύντομα παρακάτω. Στην Ελλάδα το φοιτητικό κίνημα επηρεάστηκε από διάφορα γεγονότα που συνέβησαν στο εξωτερικό. Ο γαλλικός Μάης του 68, η εξέγερση της γερμανικής νεολαίας, η ιταλική άνοιξη του 69 καθώς και οι εξεγέρσεις στα αμερικάνικα πανεπιστήμια για τον πόλεμο στο Βιετνάμ πυροδότησαν την εξέγερση του πολυτεχνείου που ακολούθησε.

Η γενιά του 114 Βρισκόμαστε στο έτος του 1962 και στους αγώνες που έμειναν στην ιστορία σαν αγώνες του 114. Οι φοιτητές θέλουν να σαρώσουν την σαπίλα. Θέλουν να διώξουν τους χαφιέδες από τα Πανεπιστήμια και να καταργήσουν το σπουδαστικό τμήμα της ασφάλειας. Θέλουν καλύτερα κτίρια, αύξηση των κονδυλίων και ελευθερία στη σκέψη. Βροντοφωνάζουν «Δεν χωράμε στα ψυγεία!» και υψώνουν ελληνικές σημαίες με τον αριθμό 114, αποφασισμένοι να αναλάβουν την ευθύνη για την μοίρα τους. Το 114, ήταν το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος που όριζε ότι η φύλαξή του επαφιόταν στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Οι αστυνομικοί καταπατούν το άσυλο και χτυπούν τους φοιτητές με γροθιές και ρόπαλα. Οι αγώνες για το 114 έχουν αιτία την ασφυξία που προκαλεί το αυταρχικό καθεστώς της παλαιοκομματικής δεξιάς. Σαν αρχή θεωρείται το έτος 1959, όταν οι φοιτητές διεκδικούν το φοιτητικό εισιτήριο. Οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας αρχικά εμπαίζουν και χρονοτριβούν και η αστυνομία χαρακτηρίζει τις φοιτητικές διαδηλώσεις κομμουνιστικές που έχουν σκοπό την «διασάλευση της τάξεως». Τελικά, ύστερα από συγκρούσεις η κυβέρνηση παραχωρεί πάσο στους φοιτητές.

Εξέγερση Πολυτεχνείου Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν μια μαζική και δυναμική εκδήλωση της λαϊκής αντίθεσης στο καθεστώς της Χούντας των Συνταγματαρχών. Η εξέγερση ξεκίνησε στις 14 Νοεμβρίου 1973, με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών από φοιτητές και σπουδαστές που κλιμακώθηκε σχεδόν σε αντιχουντική επανάσταση και έληξε με αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, μετά από μια σειρά γεγονότων που ξεκίνησαν με την είσοδο άρματος μάχης στον χώρο του Πολυτεχνείου και την επαναφορά σε ισχύ του σχετικού στρατιωτικού νόμου που απαγόρευε συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αιτίες Η δικτατορική κυβέρνηση είχε καταργήσει τις ατομικές ελευθερίες και είχε φυλακίσει, βασανίσει και εξορίσει πολίτες που διαφωνούσαν με τις αποφάσεις της. Το 1973 βρίσκει τον ηγέτη της δικτατορίας, Γεώργιο Παπαδόπουλο να έχει ξεκινήσει μια διαδικασία φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος, η οποία συμπεριλάμβανε την αποφυλάκιση των πολιτικών κρατουμένων και την μερική άρση της λογοκρισίας, καθώς και υποσχέσεις για νέο σύνταγμα και εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου 1974 για επιστροφή σε πολιτική διακυβέρνηση. Στελέχη της αντιπολίτευσης, μπόρεσαν έτσι να ξεκινήσουν πολιτική δράση ενάντια της χούντας. Η χούντα, στην προσπάθειά της να ελέγξει κάθε πλευρά της πολιτικής, είχε αναμιχθεί στον φοιτητικό συνδικαλισμό από το 1967, απαγορεύοντας τις φοιτητικές εκλογές στα πανεπιστήμια, στρατολογώντας υποχρεωτικά τους φοιτητές και επιβάλλοντας μη εκλεγμένους ηγέτες των φοιτητικών συλλόγων στην Eθνική Φοιτητική Ένωση Eλλάδας (ΕΦΕΕ). Αυτές οι ενέργειες όπως είναι φυσικό δημιούργησαν έντονα αντιδικτατορικά αισθήματα στους φοιτητές, όπως τον φοιτητή Γεωλογίας Κώστα Γεωργάκη, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε δημόσια το 1970 στην Γένοβα της Ιταλίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη χούντα.Με αυτή την εξαίρεση, η πρώτη μαζική δημόσια εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη χούντα ήρθε από τους φοιτητές στις 21 Φεβρουαρίου 1973.

Συνέπειες της εξέγερσης Οκτώ ημέρες μετά τα γεγονότα, εκδηλώθηκε νέο πραξικόπημα του ταξίαρχου Δημ. Ιωαννίδη το οποίο ανέτρεψε την σκιώδη κυβέρνηση του Σπ. Μαρκεζίνη, εξαφανίζοντας, παράλληλα, τις όποιες προοπτικές υπήρχαν για τη (σταδιακή έστω) φιλελευθεροποίηση του χουντικού καθεστώτος, που είχε εξαγγείλει ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ο τελευταίος, τέθηκε σε κατ' οίκον περιορισμό στην οικία του στο Λαγονήσι, όπου και παρέμεινε έκτοτε, μέχρι και την πτώση της δικτατορίας, στις 24 Ιουλίου του 1974. Με νέο, "αφανή δικτάτορα" τον Ιωαννίδη (καθώς στην "πρωθυπουργία" ανήλθε ο οικονομολόγος Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος και στην "προεδρία" της δήθεν δημοκρατία ο στρατηγός Φαίδων Γκυζίκης), η χούντα σκλήρυνε τη στάση της[13], ανακαλώντας τις αναβολές πολλών φοιτητών τους οποίους επιστράτευσε, ενώ πλήθυναν οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και φιμώθηκε εκ νέου ο Τύπος. Μάλιστα, προκειμένου να εμπεδωθεί μια επίφαση δημοκρατικότητας στην κοινή γνώμη, ο δημοσιογράφος Νίκος Μαστοράκης σκηνοθέτησε μια τηλεοπτική εκπομπή, παρουσιάζοντας μερικούς φοιτητές, με τους οποίους συζήτησε (υπό την παρουσία ανδρών της ΕΑΤ-ΕΣΑ που όμως δεν εμφανίζονταν στα πλάνα) τα αίτια και την αφορμή της εξέγερσης.

Επίλογος: Το φοιτητικό κίνημα υπήρξε από τις σημαντικότερες επαναστάσεις. Αγωνίστηκαν για τα δικαιώματά τους και διαμαρτυρήθηκαν για την καταπάτησή της δημοκρατίας και των δράσεων που συνέβαιναν. Σήμερα αυτό το κίνημα αποτελεί λήθη. Οι διαμαρτυρίες είναι αλλοπρόσαλλες και αραιές. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτές οι φοιτητές δεν φτάνουν στα άκρα- τουλάχιστον όχι φανερά- έχοντας το απαιτούμενο πείσμα. Δέχονται τις συνθήκες και αδρανούν.