Robert Rosenstone, History on Film/Film on History Το Ολοκαύτωμα Robert Rosenstone, History on Film/Film on History

Από το 1945 μέχρι το 1999 782 δραματικές ταινίες γυρίστηκαν, με πρώτη χώρα παραγωγής τις ΗΠΑ και δεύτερη τη Γερμανία. Ο Αντόρνο έγραψε: «Μετά το Άουσβιτς το γράψεις ένα ποίημα είναι βάρβαρο».

Α. Η πλευρά της Λίστας του Σπίλμπεργκ: η μυθοπλασία, το Χόλλυγουντ Β. Η πλευρά του Shoah του Lanzmann: το ντοκυμαντέρ, εννιάμισι ώρες συνεντεύξεων χωρίς καμιά ιστορική εικόνα. Η άποψη του Lanzmann: «Η μυθοπλασία είναι παράβαση. Πιστεύω βαθύτατα ότι κάποια πράγματα δεν μπορούν και δεν πρέπει να αναπαρασταθούν».

Thomas Elsaesser Subject positions, speaking positions: from holocaust, our hitler, and heimat to shoah and schindler’s list

Η αντίθεση Για να μπορέσεις να διατηρήσεις τη σιωπή του σεβασμού, της τιμής προς τους νεκρούς και για να καταγράψεις τη ‘μόνιμη ουλή στο πρόσωπο της ανθρωπότητας’, όλες οι μορφές μυθοπλαστικής αφήγησης, δραματοποίησης, και μεταφορικού λόγου πρέπει να θεωρηθούν διαστρεβλωτικές αναπαραστάσεις, κυρίως γιατί τέτοιες μορφές υποδηλώνουν μια παρουσία όπου μόνο απουσία μπορεί να υπάρχει. Από την άλλη πλευρά το να εμμένεις σε μια αδιάλλακτη κυριολεκτικότητα, όπου μόνο οι μαρτυρίες των επιζώντων μετράνε, μόνο ονόματα, ημερομηνίες, χρονολογίες και αριθμοί μπορούν να μιλάνε, είναι σαν να υιοθετείς μια άλλη ρητορική που περιορίζει τα γεγονότα σε ένα χρονικό σημείο που φεύγει και δεν επιτρέπει τη σύνδεσή του με άλλα γεγονότα εθνικής κάθαρσης που εξακολουθούν να συμβαίνουν.

Μια άλλη αντίθεση Οι επιδράσεις του μελοδράματος και της συναισθηματικότητας ενάντια στην αποστασιοποίηση και μοντερνιστική πρακτική.

Η ιστορία του Ναζισμού επί της οθόνης ο Γερμανικός φασισμός ήταν από τα πρώτα ιδεολογικά κινήματα που δανείστηκαν από τον κινηματογράφο τα υλικά , τις τεχνικές και τη σκηνοθεσία της αυτό-εικόνας του. Μπορείς να αναπαραστήσεις ένα θέμα τόσο θεαματικό και κραυγαλέο με τρόπο ασκητικό και μινιμαλιστικό; Πολλά ντοκιμαντέρ το έκαναν. Ωστόσο, μια μεγάλη αλλαγή έγινε το 1970 στις ταινίες από Ιταλία, Γαλλία και Γερμανία. Βισκόντι, Οι Καταραμένοι(1969) Μπερτολούτσι, Ο Κομφορμίστας (1970) Μπρουκς, Οι Παραγωγοί (1968) Φόσε, Καμπαρέ (1972) Μαλ, Lacombe Lucien (1973) Μπέργκμαν, Το αυγό του φιδιού (1978) Τρυφώ, Το τελευταίο μετρό (1980)

Η εικονογραφία του Ναζισμού Οι κριτικοί όπως ο Baudrillard είδαν όλες αυτές τις ταινίες σαν ένα ρετρό-σινεμά που μετέτρεψαν το φασισμό σε φετίχ και έφτιαξαν μια εξωτική εικόνα για αυτόν. Το ζήτημα της απουσίας της Ιστορίας.

Το Τρίτο Ράιχ και το Ολοκαύτωμα: διαφορετικές θεωρίες για το φασισμό Η μαρξιστική προσέγγιση Η ψυχαναλυτική προσέγγιση: αυτή δεν ήταν δημοφιλής με τους ιστορικούς αλλά είχε μεγάλο αντίκτυπο στους σκηνοθέτες.

θεματολογία 1. το θέμα της οπτικής αποπλάνησης, της show business και της τεχνολογίας της εικόνας και ήχου.  Το τελευταίο μετρό, Λιλί Μαρλέν 2. το θέμα της σεξουαλικότητας σε σχέση με το φύλο ή τη διαστροφή  Ο Κομφορμίστας 3. η απώλεια του εαυτού, η μελαγχολία και η διαδικασία του θρήνου  Το αυγό του φιδιού, Despair (Fassbinder)

Η κάθε χώρα είχε όμως τη δική της ματιά στα γεγονότα, η οποία καθοριζόταν από τη ιστορία, τη γεωγραφία, την πολιτική της κλπ. Ο Νέος Γερμανικός κινηματογράφος άρχισε να κάνει μυθοπλαστικές ταινίες για την ιστορία αυτή με αρκετή καθυστέρηση, σχεδόν μια δεκαετία μετά τον Βισκόντι. Για τους Γερμανούς η προσέγγιση του θέματος ήταν πολύ πιο περίπλοκο θέμα απ’ ότι για τους υπόλοιπους.

Δεκαετία ’80: Ο καθημερινός φασισμός 1919-1982 11 επεισόδια

Το μεταμοντέρνο επιχείρημα: ξαναγράφοντας την ιστορία ως κινηματογραφική ιστορία Μια ακόμη πιο ακραία αποδομιστική προσπάθεια έγινε από τον Hans-Jurgen Syberberg και την 8ωρη ταινία του Hitler – A film from Germany (1977). Η ταινία επικεντρώνει την κριτική της στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στη μαζική κουλτούρα και στο Χόλλυγουντ, τα οποία συνεχίζουν τις πρακτικές του φασισμού. Η αντίθεση ανάμεσα στην μοντερνιστική αισθητική και το μελόδραμα ξαναέρχεται στην επιφάνεια

Η Λίστα του Σίντλερ, 1993

Είναι τζογαδόρος, θεατρίνος και παίρνει ρίσκα συνδυάζοντας την κατάσταση του πολέμου και τις μπανάλ διαπραγματεύσεις με ένα εντυπωσιακό στυλ, ακριβό ντύσιμο και ακριβές διασκεδάσεις. Το ίδιο μπορούμε να πούμε και για τη δεκαετία του ’90 όπου η ‘πραγματική οικονομία’ επικαλύπτεται από τη ‘συμβολική οικονομία’ της ακραίας πολιτικής, της μπλόφας και της ψευτοπαλληκαριάς.

Με τον ίδιο τρόπο η ταινία του Σπίλμπεργκ με τη βοήθεια του μελοδράματος, του θεάματος και της ταύτισης των θεατών προσεγγίζει το θέμα και προκαλεί αντιδράσεις. Ο Σπίλμπεργκ πάλι επικεντρώνει σε λίγα πρόσωπα αλλά με τη βοήθεια της ‘λίστας’ μπορεί ταυτόχρονα να αναδείξει και το ατομικό και το συλλογικό. Όλοι ένιωσαν ότι έπρεπε να διαλέξουν πλευρά. Αυτό που πρέπει να αναγνωρίσουμε στον Σπίλμπεργκ είναι ότι η δική του εικόνα για το ολοκαύτωμα έχει ενσωματώσει στοιχεία από όλες τις σημαντικές αναπαραστάσεις που προηγήθηκαν: από το Ολοκαύτωμα μέχρι το Shoah και το Heimat και τον πολωνικό κινηματογράφο του Wajda και Polanski.

Ο Σπίλμπεργκ τόσο από τη θέση του (ένας από τους Αμερικανούς σκηνοθέτες του Νέου Χόλλυγουντ και εκφραστής της μαζικής κουλτούρας του Χόλλυγουντ) όσο και από τις ταινίες του 1941(1979) και Indiana Jones and the Last Crusade (1989) εκφράζει μια μεταμοντέρνα άποψη για το σινεμά: την πίστη ότι ο κινηματογράφος μπορεί να λυτρώσει το παρελθόν, να διασώσει το πραγματικό και να διασώσει ακόμη και αυτό που δεν ήταν ποτέ πραγματικό. Η Λίστα του Σίντλερ αποδεικνύει για μια ακόμη φορά ότι [για τον Spielberg] υπάρχει μια δύναμη στον κόσμο που είναι μεγαλύτερη από το καλό και μεγαλύτερη από το κακό, και αυτή είναι ο κινηματογράφος. Και δεν είναι καθόλου μόνος του σε αυτήν την σινεφίλ θεοδικία. Leon Wieseltier