Ρόλος Εκπαιδευτικού

Κίνημα Νέας Αγωγής: ο εκπαιδευτικός ως πανίσχυρος και αυτεξούσιος διοργανωτής διαδικασιών μάθηση «οι εκπαιδευτικοί κινητοποιούνται επαρκώς από την ευφυΐα και τις ιδέες τους» (Dewey). «Πaρόλο που η απόφαση σχετικά με το διδακτικό αντικείμενο και τη μέθοδο είχε ανατεθεί στον εκπαιδευτικό, η μέθοδος ελεγχόταν και επανελεγχόταν μέσω συλλογικής συζήτησης […] και υπήρξαν συνεχείς αλλαγές στην οπτική. Επομένως, εκπαιδευτικοί και παιδιά, διοικητικοί και γονείς, ως αποτέλεσμα των ανταλλαγών στην ίδια κοινωνική διαδικασία, μοιράζονταν επίσης και τα εκπαιδευτικά οφέλη που προέκυπταν». (Mayhew & Edwards, διδάσκοντες στο Πειραματικό Σχολείο του Σικάγο)

Ο εκπαιδευτικός ως εντολοδόχος διεκπεραιωτής Επάνοδος στο κανονιστικό γραφειοκρατικό πλαίσιο: «οι εκπαιδευτικοί είναι πάντοτε οι αόρατοι πράκτορες του συστήματος, που πρέπει να ελέγχονται από το σύστημα για την επίτευξη δημόσιων στόχων, και όχι ανεξάρτητοι δράστες που έχουν σαφή ορατό ρόλο να παίξουν στα σχολεία» (Westbury)

Ο εκπαιδευτικός ως εντολοδόχος διεκπεραιωτής Οι δεξιότητες που πρέπει να έχει είναι αυτές του ικανού διαχειριστή της τάξης, του διεκπεραιωτή μιας αυστηρά προδιαγεγραμμένης πορείας και του ειδικού τεχνοκράτη, ο οποίος έχει την ικανότητα αφενός να μεταδώσει ένα πακέτο γνώσεων και αφετέρου να μετρήσει την επίδοση του μαθητή.

Πιθανές αντιδράσεις;

Πιθανές αντιδράσεις Αποδοχή και διεκπεραίωση: Οι εκπαιδευτικοί ως πράκτορες του συστήματος δεν μπορούν να αντιληφθούν την αποστολή τους παρά με όρους όπως ανταγωνισμός, παραγωγικότητα, αποδοτικότητα, οικονομική αξία, ανάγκες της αγοράς…. Υποτασσόμενοι έτσι στους ανταγωνιστικούς κανόνες που ορίζονται εκτός διαδικασίας μετατρέπονται σε μοχλούς μιας ατομικιστικής και ανταγωνιστικής μάθησης.

Πιθανές αντιδράσεις Επάνοδος στις εκπαιδευτικές ρουτίνες: συναισθανόμενοι περισσότερο τη διάσταση ανάμεσα στη θεωρία και την εκπαιδευτική πράξη αναπτύσσουν επίσης το «δικό τους» ΑΠ, το οποίο τις περισσότερες φορές βασίζεται σε επαγγελματικές ρουτίνες υιοθετημένες ασυνείδητα, έτσι όπως για χρόνια λειτουργούν στη βάση της υπάρχουσας εκπαιδευτικής νόρμας, που δεν τους επιτρέπει να φανταστούν οποιαδήποτε άλλη εναλλακτική επιλογή

Και στις δυο περιπτώσεις… Αρνούνται να δοκιμάσουν εναλλακτικές ή να μοιραστούν με άλλους τόσο τις πρακτικές τους όσο και τους προβληματισμούς τους. Μια τέτοια επιλογή σημαίνει ότι αρνούνται στην πραγματικότητα πως ανήκουν σε μια επαγγελματική κοινότητα, που μπορεί να λειτουργήσει συλλογικά.

Η απάντηση της Κριτικής Παιδαγωγικής «Για πολλούς εκπαιδευτικούς η παιδαγωγική θεωρείται ως αυτό που μένει αφού καθορισθεί το περιεχόμενο του ΑΠ. Σύμφωνα με αυτή την οπτική, η γνώση μιλάει από μόνη της και η διδασκαλία είναι συνήθως μια υπόθεση παροχής ευκαιριών για το κείμενο να αποκαλυφθεί από μόνο του. Καθοδηγούμενοι από το ενδιαφέρον για την παραγωγή γνώσης που είναι ακαδημαϊκά σωστή και ιδεολογικά αποδεκτή, οι θεωρητικοί της εκπαίδευσης παραμέρισαν το ζήτημα των τρόπων με τους οποίους ο εκπαιδευτικός μπορεί να εργαστεί με υγιείς ηθικές και θεωρητικές αρχές και να σταματήσει να κρατά σιωπηλούς τους μαθητές κατά την εκπαιδευτική διαδικασία» (Giroux, 1992: 98)

Η απάντηση της Κριτικής Παιδαγωγικής Η τεχνοκρατική-εργαλειακή λογική: βασική αιτία της προλεταριοποίησης του εκπαιδευτικού, της απαξίωσης δηλαδή και της αποεπαγγελματοποίησης του έργου του

Ρόλος εκπαιδευτικού «[...] εάν οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν το δικαίωμα και την εξουσία να οργανώσουν και να ορίσουν τις συνθήκες της δουλειάς τους, έτσι ώστε να μπορούν να διδάξουν συλλογικά, να παραγάγουν εναλλακτικά ΑΠ και να δεσμευθούν σε χειραφετικές πολιτικές, κάθε συζήτηση για ανάπτυξη και εφαρμογή προοδευτικής παιδαγωγικής αγνοεί την πραγματικότητα, τι δηλαδή συμβαίνει στις καθημερινές ζωές των δασκάλων, και είναι χωρίς νόημα». (Giroux, 1997a: 107)

Ρόλος εκπαιδευτικού Ο ρόλος του εκπαιδευτικού σε μια τέτοια διαδικασία αναβαθμίζεται. Είτε δηλαδή είναι σχεδιαστής ο ίδιος του ΑΠ, είτε είναι αναμορφωτής, εφόσον ως κριτικός παιδαγωγός βλέπει το σχολείο ως τόπο διαπάλης, σύμφωνα με την έκφραση του Bourdieu ή ως χώρο στον οποίο μπορεί να αναπτυχθεί σύγκρουση και αντίσταση, όπως γράφει και ο Apple, γίνεται ο διανοούμενος της κοινωνικής αλλαγής, που οργανώνει με τέτοιο τρόπο το ΑΠ και την παιδαγωγική διαδικασία, ώστε να αμφισβητούνται οι κυρίαρχοι τρόποι σκέψης και δράσης (Aronowitz & Giroux, 2010/1986).

Οι εκπαιδευτικοί ως αναμορφωτές διανοούμενοι της κοινωνικής αλλαγής… «δίνουν στους μαθητές την ευκαιρία να γίνουν φορείς πολιτικού θάρρους και επομένως πολίτες οι οποίοι έχουν τη γνώση και το κουράγιο να πάρουν στα σοβαρά την ανάγκη να κάνουν την απελπισία μη πειστική και την ελπίδα πρακτική. Με λίγα λόγια η γλώσσα της κριτικής ενώνεται με τη γλώσσα της δυνατότητας, όταν επισημαίνει τις αναγκαίες συνθήκες για νέες μορφές κουλτούρας, εναλλακτικές κοινωνικές πρακτικές, νέους τύπους επικοινωνίας και ένα πρακτικό όραμα για το μέλλον» (Aronowitz & Giroux, 2010/1986).