ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Επιμορφωτικό Σεμινάριο στις Ερευνητικές Εργασίες (Project) στην Α΄ & Β΄ Λυκείου Αθήνα, Σεπτέμβριος 2012 2ο ΓΕΛ Περιστερίου

Αναζητώντας θέμα 4 ΚΥΚΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ Τέχνη και Πολιτισμός Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες και Τεχνολογία Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» Επιλογή: ανάλογα με ειδικότητα (πρώτη/δεύτερη) και ενδιαφέροντα. 1ος και 4ος κύκλος: δεξαμενή για όλες τις ειδικότητες Καθηγητές διαφορετικών ειδικοτήτων [κατά προτίμηση στη συνδιδασκαλία]

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Ανάθεση Διάρκεια Πρώτη για όλες τις ειδικότητες Τετράμηνη ή ετήσια Διδακτικές ώρες Συνεχόμενο 2ωρο Θεματολογία Τα θέματα να εμπίπτουν τουλάχιστον σε τρεις από τους κύκλους «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες» «Τέχνη και Πολιτισμός» «Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες,Τεχνολογία» «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

«ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ «ΠΩΣ ΤΑ 10 Θα διασφαλίσουμε οι μαθητές (συν) εργάζονται;» ότι όλοι «ΠΩΣ θα διατυπώσουμε τα ερευνητικά ερωτήματα;» «ΠΩΣ Θα τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα;» «ΠΩΣ τα θέματα θα κινήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών;» ΤΑ 10 ΚΡΙΣΙΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ «ΠΩΣ Θα λειτουργήσει η συνδιδασκαλία;» «ΠΩΣ επιλέγουμε ένα συγκεκριμένο σχήμα κατανομής της εργασίας;» «ΠΩΣ Θα πειστούν να ενημερώνουν τα ημερολόγιά τους;» «ΠΩΣ Θα αξιολογήσουμε αντικειμενικά την ομάδα και κάθε μαθητή;»

Περί συνδιδασκαλίας Η τελευταία τροποποιητική εγκύκλιος δεν αποκλείει τη συνδιδασκαλία. Την επιτρέπει υπό προϋποθέσεις: Καθορίζει δηλ. ότι η Ερευνητική Εργασία διδάσκεται από έναν εκπαιδευτικό, εκτός από την περίπτωση κατά την οποία σε ένα σχολείο υπάρχει Τεχνολόγος και ένας άλλος εκπαιδευτικός που χρειάζεται συμπλήρωση ωραρίου. Η συνδιδασκαλία ισχύει επίσης στην περίπτωση που δε δημιουργεί λειτουργικά κενά τα οποία πρέπει να τα καλύψουν πρόσθετοι εκπαιδευτικοί εκτός του εκπαιδευτικού δυναμικού του σχολείου.

«ΠΟΙΟΙ;» «ΓΙΑΤΙ;» «ΤΙ;» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ «ΠΟΥ;» «ΠΟΤΕ;» «ΠΩΣ;» «ΠΟΣΟ;»

«ΠΟΙΟΙ;» Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Α΄ & Β΄ Τάξης του Λυκείου, θα συμμετάσχουν σε Ερευνητικές Εργασίες υποχρεωτικά και για τα δυο τετράμηνα του διδακτικού έτους Δυο εκπαιδευτικοί του Λυκείου σας, θα υποστηρίξουν και θα αξιολογήσουν το έργο τους

«ΓΙΑΤΙ;» Οι Ερευνητικές Εργασίες θα δώσουν τη δυνατότητα στους μαθητές/τριες να κινηθούν έξω από το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, να αφήσουν πίσω σας τη στεγνή απομνημόνευση και (α) να φέρουν στο προσκήνιο θέματα της επιλογής τους, (β) να ακολουθήσουν τα βήματα μιας ερευνητικής διαδικασίας, (γ) να αποφασίσουν για το τελικό «προϊόν» της εργασίας τους, (δ) να ασκηθούν στη διεπιστημονική προσέγγιση των ζητημάτων που τους απασχολούν ή τους ενδιαφέρουν, να μάθουν (α) να οργανώνονται και να συνεργάζονται, (β) να διαμορφώνουν μια προβληματική γύρω από ένα ζήτημα, (γ) να ανακαλύπτουν και να ερμηνεύουν πληροφορίες, (δ) να διατυπώνουν το δικό τουςλόγο και να τον υποστηρίζουν με επιχειρήματα

«ΤΙ;» Μέσω των Ερευνητικών Εργασιών θα πραγματοποιήσουν ερευνητικές δραστηριότητες στο πλαίσιο των «Τμημάτων Ενδιαφέροντος», συνεργαζόμενοι σε ομάδες θα πραγματευτούν ένα ζήτημα, συνεισφέροντας, (α) ως μέλη των ομάδων και του Τμήματος, (β) ως άτομα θα δημιουργήσουν έναν τελικό «προϊόν», το οποίο (α) θα παρουσιάσουν προφορικά, επιστρατεύοντας τη δημιουργικότητα, τις ιδιαίτερες ικανότητες και τις δεξιότητές τους, (β) θα αποτυπώσουν γραπτά σε όποια μορφή και με όποια μέσα θέλουν και μπορούν.

«ΠΟΥ;» Οι Ερευνητικές Εργασίες θα εκτυλίσσονται στην αίθουσα διδασκαλίας στην αίθουσα πληροφορικής ή στο εργαστήριο Φυσικής και Χημείας του σχολείου (κατόπιν προγραμματισμού) εκτός του σχολείου, σε έρευνες στο πεδίο (κατόπιν προγραμματισμού και με άδεια μετακίνησης)

«ΠΟΤΕ, ΠΟΣΟ;» Κατά τις Ερευνητικές Εργασίες θα συνεργάζεστε με τους μαθητές δύο ώρες, ανά εβδομάδα η συνεργασία σας θα διαρκεί τέσσερις μήνες ή και ολόκληρο το σχολικό έτος κάποιες φορές, θα απασχολείσθε και κατά τον ελεύθερο χρόνο σας

«ΠΩΣ;» ΘΕΜΑ Οι μαθητές κατά τη διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ ΘΕΜΑ Οι μαθητές κατά τη διάρκεια της Ερευνητικής Εργασίας (α) θα διατυπώνουν ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία θα σας βοηθούν να προσεγγίζετε το θέμα σας, ξεκινώντας από τις πτυχές του και συνθέτοντας την ολότητά του, (β) θα αναζητάτε πηγές, δεδομένα και μαρτυρίες άλλοτε στο πεδίο, άλλοτε σε βιβλία και άρθρα, άλλοτε στο διαδίκτυο και άλλοτε σε φορείς της πόλης σας, (γ) θα επεξεργάζεστε τα δεδομένα και τις μαρτυρίες σας, μέσω της συνομιλίας-επικοινωνίας στις ομάδες και στην ολομέλεια του Τμήματος, δηλαδή «ομαδοσυνεργατικά», (δ) θα διατυπώνετε το δικό σας ανεπιτήδευτο λόγο για το θέμα σας και θα τον υποστηρίζετε με τεκμηριωμένα επιχειρήματα, (ε) θα δημιουργήσετε ένα τελικό «προϊόν», το οποίο θα ανταποκρίνεται στις έρευνές σας, στα ενδιαφέροντα, στα ταλέντα σας, στη ζωντάνια και στον αυθορμητισμό της ηλικίας σας. ΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΟΓΟΣ

«ΠΩΣ;» (ΣΥΝΕΧΕΙΑ) Όλα τα βήματα της Ερευνητικής σας Εργασίας, καθώς και οι σκέψεις, οι παρατηρήσεις, οι προβληματισμοί και τα συναισθήματά σας θα καταγράφονται στα προσωπικά σας Ημερολόγια (υποχρεωτικά), θα αποτυπώνονται σε Ημερολόγια της ομάδας σας (προαιρετικά), θα αξιολογούνται από τους εκπαιδευτικούς και θα αυτό-αξιολογούνται από εσάς τους ίδιους και τις ίδιες.

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ- ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Ανάθεση Διάρκεια Πρώτη για όλες τις ειδικότητες Τετράμηνη ή Ετήσια Διδακτικές ώρες Συνεχόμενο 2ωρο Θεματολογία Τα θέματα να εμπίπτουν τουλάχιστον σε τρεις από τους κύκλους «Ανθρωπιστικές και Κοινωνικές Επιστήμες» «Τέχνη και Πολιτισμός» «Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες,Τεχνολογία» «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Καθηγητές/τριες / τμήμα 2 καθηγητές ανά τμήμα (κατά προτίμηση διαφορετικών ειδικοτήτων με τον τεχνολόγο –αν υπάρχει στο σχολείο) Μαθητές/τριες / τμήμα 16 έως 20 μαθητές ανά τμήμα, με βάση την πρώτη προτίμησή τους ή τη δεύτερη, σε περίπτωση που κάποια προτεινόμενη εργασία συγκεντρώσει περισσότερους από 20 Περιορισμοί Ανάθεση τουλάχιστον μιας (1) από τις εργασίες σε εκπαιδευτικούς ΠΕ2 ή ΠΕ3 ή ΠΕ4 Τα θέματα να εμπίπτουν τουλάχιστον σε τρεις από τους προτεινόμενους κύκλους Συνάφεια ειδικότητας με το υπό πραγμάτευση θέμα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Κριτήρια επιλογής θεμάτων Ενδιαφέροντα μαθητών, καθηγητών, σύνδεση με γνωστικά αντικείμενα, επικαιρότητα, τοπικότητα Διαδικασία Υποβολής-Έγκρισης Προτάσεων Προκαταρτική συνάντηση ανταλλαγής απόψεων για πιθανά θέματα και συνεργασίες Σύνταξη σχεδίου υποβολής ερευνητικής εργασίας από τον/τους καθηγητή/ές, συμπλήρωση σχετικού εντύπου και υποβολή του στο Σύλλογο Διδασκόντων Συνεδρίαση του Συλλόγου για έγκριση των προτάσεων

Κατά την έναρξη του σχολικού έτους, οι εκπαιδευτικοί των Λυκείου που θα συναινέσουν στην εφαρμογή της καινοτομίας, θα χρειαστεί (α) να αναζητήσουν έναν/μία συνάδελφο, προκειμένου να αναλάβουν από κοινού το συντονισμό, την υποστήριξη και την αξιολόγηση μιας από τις Ερευνητικές Εργασίες που θα εκτυλιχθούν στην Α΄ Τάξη, (β) να συναποφασίσουν με το/τη συνάδελφό τους για τα θέματα που θα προτείνουν, αρχικά στο σύλλογο και, στη συνέχεια, στους μαθητές, (γ) να συντάξουν την «προβληματική» των θεμάτων τους, όπου θα περιλαμβάνονται οι επιμέρους πτυχές της, οι μέθοδοι και τα ερευνητικά εργαλεία και (δ) να παρουσιάσουν την «προβληματική» των θεμάτων τους στο σύλλογο διδασκόντων του σχολείου, προκειμένου να εγκριθούν τα θέματα, από τα οποία οι μαθητές θα επιλέξουν εκείνο που ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητές τους.

Για να συγκροτηθεί μια «σωστά δομημένη» προβληματική, προϋποθέτει δυο βασικές ενέργειες από την πλευρά των εκπαιδευτικών: (α) να οριοθετήσουν το θέμα, μέσω των ερευνητικών ερωτημάτων, ώστε να εντοπίσουν τις βασικές του πτυχές ή/και αυτές που εντάσσονται στα πιθανά ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες των μαθητών τους, (β) να αποτυπώσουν σχηματικά τις διασυνδέσεις των πτυχών του, ώστε να αναδεικνύεται η πορεία που θα οδηγήσει από τα μέρη στο «όλο». Αυτές οι ενέργειες, θα επαναληφθούν από τους μαθητές, ώστε (α) να σηματοδοτηθούν από τις δικές τους προϋπάρχουσες γνώσεις, εμπειρίες, σκέψεις, και προβληματισμούς και (β) να δρομολογηθεί το εγχείρημα της Ερευνητικής Εργασίας μεθοδικά, συνειδητά και με την πλήρη συμμετοχή των μαθητών σε μια διαδικασία που έχει πολλά και πρωτόγνωρα γι’ αυτούς χαρακτηριστικά.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Αριθμός προτεινόμενων εργασιών Εγκρίνεται ο αναγκαίος αριθμός θεμάτων, ώστε να δημιουργηθούν λειτουργικά Τμήματα 16-20 μαθητών Με βάση τον αριθμό των τμημάτων της Α΄ τάξης προτείνονται ν+1 διαφορετικά θέματα (π.χ. 4 τμήματα – 5 διαφορετικά θέματα) Ο Σύλλογος Συζητά, τροποποιεί και εγκρίνει τα θέματα των ερευνητικών εργασιών, τον αναγκαίο αριθμό θεμάτων και ορίζει τους επιβλέποντες Ορίζει στην ίδια συνεδρία τον Συντονιστή των ανά τρίμηνο Ερευνητικών Εργασιών

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Ο Συντονιστής Ορίζεται ο Υποδιευθυντής ή άλλος έμπειρος καθηγητής Ρόλος: οργανωτικές αρμοδιότητες αναφορικά: (α) με τα μέσα, τους χώρους, τα εργαστήρια που θα απαιτηθούν ή τις πιθανές επισκέψεις των ομάδων εκτός σχολείου. (β) την κατανομή των μαθητών στα Τμήματα Ενδιαφέροντος Επιλογή θέματος από τους μαθητές Μετά σχετική ενημέρωση δηλώνουν το θέμα της α΄ και β’ προτίμησής τους. Οι πλεονάζοντες προσδιορίζονται με κλήρωση και ανακατανέμονται σε εργασία της β’ προτίμησής τους. Σε περίπτωση που το θέμα της επιλογής τους δεν συγκεντρώσει τουλάχιστον 19 άτομα, καλούνται να επιλέξουν μεταξύ των θεμάτων στα οποία δεν έχει καλυφθεί ο μέγιστος αριθμός. Και στις 2 περιπτώσεις οι εν λόγω μαθητές έχουν προτεραιότητα στην επιλογή θέματος κατά το δεύτερο τετράμηνο.

Θέματα για συζήτηση Ελλείψεις υλικοτεχνικής υποδομής και αδυναμία εκτέλεσης ερευνητικού έργου εκτός σχολείου Πλοήγηση στο διαδίκτυο: ελεύθερη ή κατευθυνόμενη; Παρακολούθηση της εξέλιξης της εργασίας των ομάδων και δυσχέρειες Ο ρόλος των δύο εκπαιδευτικών στην τάξη Δομή ερευνητικής εργασίας / τρόπος συγγραφής Σύνθεση/ συγκρότηση Ερευνητικής Έκθεσης Παρουσιάσεις των ομάδων (τρόποι παρουσίασης / διατήρηση ενδιαφέροντος στην τελική παρουσίαση) Αξιολόγηση μαθητών

Τρόπος λειτουργίας των ομάδων Εργασία σε ομάδες Διαρρύθμιση του χώρου Συνεργατικές κυκλικές διατάξεις Τρόπος λειτουργίας των ομάδων

Συγκρότηση ομάδων  Χρησιμοποιούμε όλες τις διαμορφώσεις ανάλογα με το θέμα, τους στόχους μας

Εισαγωγικές Δραστηριότητες Συγκρότηση ομάδων όχι πολυπληθείς Η δυάδα δεν είναι ομάδα Εισαγωγικές Δραστηριότητες Ταυτότητα Ομάδας Κανόνες Λειτουργίας (Συμβόλαιο) Καταμερισμός Ρόλων (Συντονιστής, Γραμματέας, Παρουσιαστής, κ.α.)  Καλή αρχή! Να γίνουμε ομάδες

Οι ομάδες δεν υποκαθιστούν την ολομέλεια

Θέμα Ομπρέλα

Ερευνητικά Ερωτήματα Πραγματολογικά ερωτήματα: «Τι», «Πότε», «Πόσο», «Ποιος», «Πού» Ερμηνευτικά ερωτήματα: «Γιατί», «Πώς», «Αιτίες-συνέπειες» Κριτικής ανάλυσης ερωτήματα: Για αξίες, αντιδράσεις, στάσεις, επιλογές, πρακτικές, συμφέροντα, κοσμοθεωρία (α) προσώπων, (β) ομάδων, (γ) θεσμών

Είδος και Χρόνος περιορίζουν το θέμα Παράδειγμα Τέχνη και ανθρώπινα δικαιώματα ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ …………………….. ΕΙΡΗΝΗ ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ………………… 20ος αιώνας

Παράδειγμα: Η Τέχνη για την Ειρήνη Υποθέματα Ερευνητικά Ερωτήματα Ερωτήματα Επεξεργασίας δεδομένων ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΜΟΥΣΙΚΗ Ποιοι καλλιτέχνες και με ποια έργα τους έχουν συμβάλει στην υπόθεση της ειρήνης; Πώς σχετίζονται με το πλαίσιο της εποχής τους. Ποιες αντιδράσεις προκάλεσαν στην εποχή τους; Έχουν επικαιρότητα σήμερα; Παρατηρούνται διαφορές ανά είδος τέχνης και γιατί; Ποιοι καλλιτέχνες πλήρωσαν ακριβό τίμημα για το έργο τους, πώς, από ποιους και γιατί; Ποια έργα είχαν μεγαλύτερη απήχηση και γιατί; Νομίζετε ότι η τέχνη μπορεί να συμβάλει στην υπόθεση της ειρήνης;

Τελικά προϊόντα Ερευνητική έκθεση Τέχνημα Δράσεις παρέμβασης Γραπτή εργασία που θα παρουσιάζει το θέμα και την προβληματική της έρευνας, τις διαδικασίες συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων, τα συμπεράσματα και την κριτική της ομάδας για τον τρόπο δουλειάς της Τέχνημα Κολλάζ, αφίσα, ταινία, δρώμενο, κατασκευές κ.α. Δράσεις παρέμβασης Οργάνωση εκδήλωσης, επιστολές, φυλλάδια κλπ

της Ερευνητικής Εργασίας Γ. Η προβληματική του θέματος Δομή της Ερευνητικής Εργασίας Β. Πρόλογος/ Εισαγωγή Γ. Η προβληματική του θέματος Α. Περίληψη Δ. Μεθοδολογία Ι. Παράρτημα Θ. Βιβλιογραφία Ε. Αποτελέσματα Η. Κριτική Αποτίμηση Ζ. Συζήτηση Στ. Συμπεράσματα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ / ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παρουσίαση των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια της έρευνας χωρίς να διατυπώνονται προσωπικές κρίσεις ΠΡΟΛΟΓΟΣ / ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ποιο είναι το ζήτημα; Γιατί έχει ενδιαφέρον; Ποιος είναι ο σκοπός της έρευνας; ……………………………………….. Υπόθεση εργασίας Διάρθρωση εργασίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΩΝ, ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ………………………………………. ……………………………………… ……………………………………….. …………………………………… ....................................... …………………………………….. ……………………………………. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ / ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Τι κάναμε; Ποιο ήταν το δείγμα μας; Ποια εργαλεία χρησιμοποιήσαμε; ……………………………………………….. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Frey, K. (1986). Η «μέθοδος project». Μια μορφή συλλογικής εργασίας στο σχολείο ως θεωρία και πράξη, μτφρ. Κ. Μάλλιου. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Εκτίμηση για τα ευρήματα της έρευνας. Περιορισμοί – αδυναμίες έρευνας Πιθανά νέα ερωτήματα ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Αξιολόγηση του τρόπου που δούλεψε η ομάδα μας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σχολιασμός των ευρημάτων της έρευνας ΤΙΤΛΟΣ …………………………………….. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Τμήμα Ενδιαφέροντος : ……………………………………… Ομάδα : ………………………………………………………… …. Λυκείου ……………………..…………………………….. Επιβλέποντες Καθηγητές ……………………………. Σχολικό έτος 2012-13 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ / ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Ανασκόπηση βιβλιογραφίας Διατύπωση ερευνητικών ερωτημάτων

της Ερευνητικής Εργασίας Σχέδιο Ενεργειών Ερευνητή ή Ερευνητών Αρχιτεκτονική της Ερευνητικής Εργασίας Σχέδιο Ενεργειών Ερευνητή ή Ερευνητών Β. Διατύπωση, Αναδιάταξη Ερωτημάτων Α. Εισαγωγή στο Πρόβλημα Γ. Οργάνωση Διαδικασίας 1. Συνομιλία στις ομάδες, συμβολική αποτύπωση του προβλήματος 2. Παρουσίαση της συμβολικής αποτύπωσης στην ολομέλεια, εμβάθυνση 3. Αναδιάταξη της συμβολικής αποτύπωσης, αρχικά συμπεράσματα 4. Αναστοχασμός: «τι θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερα ή διαφορετικά» Ζ. Δυσκολίες, Προοπτικές, Δράσεις Ε. Κριτική – Αυτοκριτική προσέγγιση Στ. Θέματα προς συζήτηση Δ. Ανασύνθεση των συμπερασμάτων

Τρόποι κοινοποίησης της νέας γνώσης Τρόποι κοινοποίησης της νέας γνώσης Προφορικές εισηγήσεις με χρήση Power Point Αφίσες, πόστερ, διαφημίσεις, επιστολές Κινούμενες εικόνες με ήχο, ταινίες Κατασκευές, έργα γλυπτικής – ζωγραφικής Ψηφιακές προσομοιώσεις Θεατρικά δρώμενα κάθε μορφής Παρεμβάσεις κ.α.

Αξιολόγηση ομάδας Αξιολόγηση έργου κάθε μαθητικής ομάδας με βάση τον Ομαδικό Φάκελο της Ερευνητικής Εργασίας [έκθεση για τις ερευνητικές διαδικασίες και τα συμπεράσματα – τέχνημα – συμπληρωματικό υλικό] Τομείς αξιολόγησης: η ερευνητική διαδικασία που ακολούθησε η ομάδα (30%) το περιεχόμενο της ερευνητικής εργασίας (30%) η γλώσσα και δομή της ερευνητικής έκθεσης (20%) ο τρόπος της παρουσίασης (20%).

Αξιολόγηση ομάδας http://users.sch.gr/iriniper/projects/rubric.html Συνυπολογίζεται ο βαθμός συνεργασίας και καλής λειτουργίας της ομάδας με βάση τις αυτο- αξιολογήσεις των μαθητών και την εκτίμηση του εκπαιδευτικού. http://users.sch.gr/iriniper/projects/rubric.html

[Διαμορφωτική – Τελική αξιολόγηση] Ατομική Αξιολόγηση Με βάση τον Ατομικό Φάκελο το Προσωπικό Ημερολόγιο τα Αντίγραφα όλων των ατομικών εργασιών / συνεισφορών τα Δελτία Αξιολόγησης της λειτουργικότητας της ομάδας και της ατομικής συμβολής στο ομαδικό έργο τις εκτιμήσεις του εκπαιδευτικού [Διαμορφωτική – Τελική αξιολόγηση]

Προγραμματισμός ομάδας 1 2 3 4 5 6 7 Ενημέρωση / Ομάδες 8 9 10 11 Ομάδες / Υποθέματα Ερευνητικά Ερωτήματα Προγραμματισμός 12 13 Εργαλεία / Πηγές Έρευνα 14 Επεξεργασία / Συμπεράσματα Σύνθεση Πρόβες Παρουσίαση

Τα Τέσσερα Εναλλακτικά Σχήματα Κατανομής Θεμάτων και Οργάνωσης Ομάδων 40

Ερευνητικό ερώτημα Ερευνητικά Εργαλεία Πηγές ………………………………………………………………………………………………………………………… Ερευνητικά Εργαλεία ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Πηγές …………………………………………………………………………………………………………………………………………

Α. Ομάδες Κοινού Θέματος Χαλαρής Συνεργασίας Το θέμα προσεγγίζεται σε όλες του τις διαστάσεις αυτοτελώς από όλες τις ομάδες, οι οποίες κάνουν εσωτερικό καταμερισμό των υπο-θεμάτων του και έχουν τακτές συναντήσεις Ολομέλειας με τη συμμετοχή όλων των ομάδων. Θέμα κοινό 1η Ομάδα & Υποομάδες Υποδομή 1 2 3 4 Θέμα κοινό 2η Ομάδα &Υποομάδες Θέμα κοινό 3η Ομάδα & Υποομάδες Θέμα κοινό 4η Ομάδα & Υποομάδες χαλαρές σχέσεις 42

Β. Επιμερισμός Διαστάσεων Θέματος σε Ομάδες Το θέμα καταμερίζεται σε υπο-θέματα. Κάθε υπο-θέμα εξετάζεται αυτοτελώς από μία ή δύο ομάδες με τακτές συναντήσεις Ολομέλειας για αλληλοενημέρωση. 1ο Υπο-θέμα 1η Ομάδα & Υποομάδες 1 2 3 4 2ο Υπο-θέμα 2η Ομάδα & Υποομάδες 3ο Υπο-θέμα 3η Ομάδα & Υποομάδες 4ο Υπο-θέμα 4η Ομάδα & Υποομάδες χαλαρές σχέσεις 43

Γ. Επιμερισμός σε δύο Υπο-θέματα σε Συνεργαζόμενο Ζεύγος Ομάδων . Γ. Επιμερισμός σε δύο Υπο-θέματα σε Συνεργαζόμενο Ζεύγος Ομάδων . Το θέμα καταμερίζεται σε δύο υπο-θέματα, οι μαθητές συνεργάζονται ανά δύο ομάδες με διαφορετικά θέματα, για να εντοπίσουν τους «κοινούς» τόπους» των δύο υποθεμάτων 1ο Υπο-θέμα 1η Ομάδα & Υποομάδες 1 2 3 4 2ο Υπο-θέμα 2η Ομάδα & Υποομάδες 1ο Υπο-θέμα 3η Ομάδα & Υποομάδες 2ο Υπο-θέμα 4η Ομάδα & Υποομάδες 44

Δ. Κοινό Θέμα σε Τρεις Ομάδες και Ολομέλεια Το θέμα προσεγγίζεται συνολικά, χωρίς υπο-ομάδες, σε τέσσερις φάσεις, από τρεις ομάδες και την ολομέλειά τους 45

Είδη ερευνητικών εργασιών ως προς τη μέθοδο, τις πηγές και τα εργαλεία Είδη ερευνητικών εργασιών ως προς τη μέθοδο, τις πηγές και τα εργαλεία Φυσικά φαινόμενα Πειραματικές – Περιγραφικές Εργαλεία: παρατήρηση, περιγραφική εξήγηση ή πειραματισμός σε συνθήκες εργαστηρίου Κοινωνικά θέματα Δημοσκοπικές Έρευνες Εργαλεία: ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, παρατήρηση, καταγραφή (συνδυαστικά) αλλά και ερμηνευτική μελέτη πρωτογενών πηγών Ιστορικά & Κοινωνικά Ερμηνευτικές Έρευνες Εργαλεία: ανάλυση περιεχομένου πρωτογενών πηγών με τη συνεπικουρία δευτερογενών

Απολογισμός Ερευνητικής Δραστηριότητας ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΓΙΝΑΝ Ημερομηνία...................... Εργασία για... (Περιγραφή της Διαδικασίας) ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Χώρος (Τάξη, Αίθουσα Η/Υ, Πεδίο κ.α.) ....................................................................................... Απολογισμός Τι μας δυσκόλεψε Τι μας άρεσε Τι μας ενθουσίασε ............................................................................................................................................................................................................................................................ Ποιος ανέλαβε τι; Ημερολόγιο Ομάδας ........................ Απολογισμός Ερευνητικής Δραστηριότητας

ΦΥΛΛΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ ΜΑΘΗΤΗ Ημερομηνία .................................... Όνομα ............................................................ Ατομική Εργασία Περιγράψτε συνοπτικά την εργασία που αναλάβατε ατομικά (π.χ. αναζήτηση υλικού στο διαδίκτυο) Προθεσμία Ολοκλήρωσης Σημειώστε τον χρόνο που θα πρέπει να παραδώσετε στην ομάδα την εργασία σας (π.χ. σε 1 ώρα ή στην επόμενη συνάντηση) ....................................................... Απολογισμός για τις εργασίες που έγιναν σήμερα (τι σας άρεσε, τι σας δυσκόλεψε, με ποιες ιδέες ή πρωτοβουλίες συνεισφέρατε στις εργασίες της ομάδας) Ολοκλήρωση εργασίας Ένα √ είναι αρκετό αν ολοκληρώσατε την εργασία σας εντός της προθεσμίας, αλλιώς δικαιολογήστε την καθυστέρηση Συμπληρωμα- τικά στοιχεία Πηγές, συνεργασίες, επικοινωνία

ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ Προσωπικό Ημερολόγιο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (2) ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ Ονοματεπώνυμο …………………………………… Ημερομηνία: ../../.. Με ποιο τρόπο βοήθησες την ομάδα σου και τους συμμαθητές σου ………………………………….. Ποιος βοήθησε εσένα ή άλλα παιδιά της ομάδας και με ποιο τρόπο …………………………….. Τι σκοπεύεις να κάνεις, για να βοηθήσεις την ομάδα, από εδώ και πέρα ………………………………………………. ………………………………………………….. Τι περιμένεις από τους άλλους να κάνουν, για να βοηθήσουν την ομάδα από εδώ και πέρα …………………………..……

της Ερευνητικής Εργασίας Γ. Η προβληματική του θέματος Δομή της Ερευνητικής Εργασίας Β. Πρόλογος/ Εισαγωγή Γ. Η προβληματική του θέματος Α. Περίληψη Δ. Μεθοδολογία Ι. Παράρτημα Θ. Βιβλιογραφία Ε. Αποτελέσματα Η. Κριτική Αποτίμηση Ζ. Συζήτηση Στ. Συμπεράσματα