Βασικές αρχές διδασκαλίας

Παρουσίαση με θέμα: "Βασικές αρχές διδασκαλίας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Βασικές αρχές διδασκαλίας
Η παιδοκεντρικότητα Η αυτενέργεια – Η εποπτεία – Η εργασία κατά ομάδες – Η σύνδεση του σχολείου με τη ζωή Η Διαθεματικότητα Η καλλιέργεια διαπροσωπικών σχέσεων

2 Οι αρχές αυτές Ενεργοποιούν το μαθητή και παρέχουν συστηματικά ερεθίσματα Δείκτες προσανατολισμού

3 Μεθοδολογία Σχεδίου Εργασίας
(Frey, 1986, σ ): α) Πρωτοβουλία-Πρόταση, β) Ανταλλαγή απόψεων, γ) Διαμόρφωση πλαισίου δράσης από τα παιδιά, δ) Υλοποίηση Προγράμματος και ε) Παρουσίαση

4 Χαρακτηριστικά Ενισχύει την πρωτοβουλία
Συνδέει την πνευματική με τη χειρωνακτική εργασία, ενισχύει την Ενισχύει την ομαδική δράση, αφού οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες, εισάγει την καθημερινή ζωή στους θεσμούς μόρφωσης και προσφέρει αγωγή μέσα από βιώματα (Frey, 1991, σ ). Στη μεθοδολογία συμμετέχουν όλοι ανάλογα με τις δυνατότητές τους

5 Παιδοκεντρικότητα Ανταποκρίνεται στις ικανότητες και στα ψυχολογικά δεδομένα των παιδιών Ανάγκες ενδιαφέροντα Δραστηριότητες του μαθητή Ο καθηγητής σύμβουλος που προσφέρει βοήθεια

6 Στάδια μεθόδου Σχεδίων εργασίας
Πιο αναλυτικά: στο στάδιο της αφόρμησης και της συζήτησης, τα παιδιά είναι αυτά που καθορίζουν το θέμα, αλλά και όλη την πορεία της συζήτησης. Στο στάδιο του χωρισμού των μαθητών σε ομάδες, τα παιδιά, με βάση αποκλειστικά τα ενδιαφέροντά τους, σχηματίζουν τις ομάδες. Κατά το στάδιο της συλλογής και επεξεργασίας των πληροφοριών, οι μαθητές είναι ελεύθεροι να συγκεντρώσουν όποιες πληροφορίες επιθυμούν και να τις αναλύσουν-συνθέσουν, με όποιο τρόπο τα ίδια θέλουν

7 Διαθεματικότητα Η ∆ιαθεµατικότητα, η ενιαιοποίηση δηλαδή της ύλης, η απόκτηση της γνώσης µε διερευνητικό και βιωµατικό τρόπο (Αγγελάκος, 2003, και η ολιστική προσέγγισή της, στηρίζεται στις σύγχρονες αντιλήψεις των παιδαγωγών του αιώνα µας, Η ενότητα του κόσµου - η ενότητα του ανθρώπου - η ενότητα της γνώσης - η συνολική αντίληψη του παιδιού - η φυσικότητα της ψυχικής ζωής του παιδιού και η φυσικότητα της µάθησης

8 Διεπιστημονικότητα/ Διαθεματικότητα
Αρχικό πεδίο ενδιαφέροντος αυτό που έχει κάθε κλάδος Εννοιολογικές ή μεθοδολογικές διασυνδέσεις Διαθεματικότητα Ολιστική επικοινωνία χωρίς απαραίτητα να εντάσσουν τις απόψεις τους σε κάποιο κλάδο Ολόπλευρη ανάλυση θέματος

9 Ομοιότητες Προσπάθεια υπέρβασης του μεμονωμένου και του αποσπασματικού
Διερευνητικός προσανατολισμός που έρχεται ως αποτέλεσμα προσωπικών σχέσεων και νοηματοδοτήσεων

10 Διαφορές Διεπιστημονικά προγράμματα έχουν διακριτά μαθήματα ως πλαίσια οργάνωσης Διατήρηση ενδοκλαδικών συσχετίσεων Γνωσιοκεντρικά και κινούνται με βάση τις παραδοχές των επιστημονικών κλάδων που εμπεριέχονται Διαθεματικά είναι κοινωνιοκεντρικά Σημείο εκκίνησης το μαθητικό ενδιαφέρον Προωθούν την ενοποίηση δραστηριοτήτων νου και χεριού διαδικαστική γνώση συνδυασμό θεωρίας και πράξης τη σύνδεση του σχολείου με την κοινωνία

11 Ο εκπαιδευτικός Συνειδητά και μεθοδικά φέρνει το μαθητή μπροστά σε μια κατάσταση Το σχολείο γίνεται εργαστήριο Επιδιώκει προσωποποιημένη γνώση Συνεξετάζονται παράλληλα θέματα διαφορετικών μαθημάτων Κάνει το μαθητή να είναι ο ίδιος δρών Επιλέγει έννοιες που είναι ουσιώδης και αναγκαίες

12 Ανοικτές ερωτήσεις α) Ερωτήσεις ελεύθερης απάντησης – ανάπτυξης ή ανοιχτές Ο μαθητής καλείται να αναπτύξει κάποιο θέμα με το «δικό» του τρόπο (να σχολιάσει κάποια ιδέα ή κάποιο γεγονός, να επιχειρηματολογήσει, να κάνει υπολογισμούς, να αιτιολογήσει, να αναλύσει, να αξιολογήσει…) σε όση έκταση θέλει ανάλογα με το χρόνο που του παρέχεται Πλεονεκτήματα: - Αξιολογούν όχι μόνο την ικανότητα ανάκλησης γνώσεων, αλλά και την ικανότητα εφαρμογής γνώσεων, σύνθεσης, ταξινόμησης, οργάνωσης,έκφρασης ιδεών και τεκμηρίωσης, διατύπωσης με σαφήνεια και ακρίβεια, καθώς και την κριτική ικανότητα / δημιουργικότητα - Ο παράγοντας τύχη είναι σχετικά μικρός  Μειονεκτήματα: - Η υποκειμενικότητα και μικρή αξιοπιστία της βαθμολογίας, λόγω: διαφορετικών αντιλήψεων των αξιολογητών για ένα θέμα, διαφορών στις αντιλήψεις αυστηρότητας – επιείκειας, διαφορετικών καταστάσεων του αξιολογητή, εμφάνισης γραπτού, κριτηρίων αξιολόγησης - Η περιορισμένη δυνατότητα αξιολόγησης μεγάλου μέρους της εξεταστέας ύλης και επομένως αύξηση του παράγοντα «τύχη» - Ο αυξημένος χρόνος που απαιτείται για την αξιολόγηση 

13 Παρωθητικός κατευθυνόμενος διάλογος
(Προϋποθέσεις του σωστού διαλόγου: Περιορισμός προβλήματος – Υποβοήθηση κριτικής σκέψης – Ενθάρρυνση συμμετοχής όλων των μαθητών – Ανακεφαλαίωση των συζητουμένων – Αποδοχή των απόψεων των άλλων – Διευθέτηση χώρου.

14 Παρωθητικός διαλογος Ονοµάζεται η συζήτηση επιδιώκει να δραστηριοποιήσει τους τελευταίους στην αναζήτηση ή ανακάλυψη της µάθησης και να τους διευκολύνει στην προσπάθεια τους να τους επιτύχουν (Ράπτης –Ράπτη, 2004, Ματσαγγούρας, 2006, Κασσωτάκης – Φλουρής, 2006). Κύρια επιδίωξη του παρωθητικού διαλόγου δεν είναι η άµεση µετάδοση γνώσεων στο µαθητή, αλλά η διαµόρφωση συνθηκών κατάλληλων για να µπορέσει ο ίδιος να ανακαλύψει µέρος, τουλάχιστον, της γνώσης ή να συνεισφέρει στην κατάκτηση της. Οι πληροφορίες τις οποίες αδυνατεί να βρει µόνος του ο µαθητής προσφέρονται από το διδάσκοντα (Κασσωτάκης – Φλουρής, 2006).

15 Πλεονεκτήματα /μειονεκτήματα
• Υποβοηθεί την ενεργοποίηση των µαθητών µε αποτέλεσµα να αυξάνεται το ενδιαφέρον τους για το µάθηµα και η συµµετοχή τους στη διδακτική πράξη. Έτσι µειώνονται και τα προβλήµατα πειθαρχίας των µαθητών. • Επιτυγχάνονται µονιµότερα αποτελέσµατα µάθησης. Ό,τι ο µαθητής µαθαίνει αυτενεργώντας το συγκρατεί, συνήθως, καλύτερα στη µνήµη του. • Καλλιεργείται η προσπάθεια και αναπτύσσονται αποτελεσµατικότερα η κριτική σκέψη και οι κοινωνικές δεξιότητες. • Απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες από τον εκπαιδευτικό, τις οποίες δεν έχουν πάντα σε ικανοποιητικό βαθµό όλοι οι διδάσκοντες.

16 Τύποι ερωτήσεων α) Ερωτήσεις ελεύθερης απάντησης – ανάπτυξης ή ανοιχτές (αποκλίνουσες) β) Ερωτήσεις αντικειμενικού τύπου ή κλειστές (συγκλίνουσες) γ) Ερωτήσεις σύντομης απάντησης δ) Δομημένες ερωτήσεις

17 Κλειστές ερωτήσεις Δεν αφήνουν περιθώρια για υποκειμενική εκτίμηση και αξιολόγηση των απαντήσεων Λέγονται και κλειστές γιατί οι απαντήσεις τους περιορίζονται: - σε εναλλακτικές απαντήσεις -λύσεις που «παρατίθενται» (ερωτήσεις πολλαπλής επιλογή) - σε συμπλήρωση της απάντησης με μερικές λέξεις (ερωτήσεις συμπλήρωσης κενών) - σε συσχέτιση διαφόρων «στοιχείων» μεταξύ τους (ερωτήσεις σύζευξης ή αντιστοίχισης ή συσχετισμού) - σε εύρεση του σωστού-λάθους (ερωτήσεις τύπου «σωστό-λάθος» ή διαζευκτικής απάντησης)  Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά τους (προβληματισμός) 

18 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ/ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Γρήγορη, εύκολη, αντικειμενική και αξιόπιστη αξιολόγηση - Αξιολογούν μεγάλο μέρος / έκταση της εξεταστέας ύλης - Δεν αξιολογούν τη δημιουργική  - αποκλίνουσα σκέψη, την εκφραστική ικανότητα, την ικανότητα διατύπωσης - Ο παράγοντας «τύχη» στην επιλογή της σωστής απάντησης είναι σχετικά μεγάλος και η αντιγραφή σχετικά εύκολη 

19 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΟΜΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ
Ζητείται από το μαθητή να δώσει απάντηση περιορισμένης έκτασης (π.χ. κάποιο ορισμό ή ορισμένο αριθμό αιτίων, αποτελεσμάτων, ιδιοτήτων, διαφόρων παραγόντων που επηρεάζουν ή καθορίζουν ένα μέγεθος ή ένα φαινόμενο) Οι ερωτήσεις σύντομης απάντησης ανάλογα με την απάντηση που επιδέχονται μπορεί να είναι ανοιχτές ή κλειστές 

20 ΔΟΜΗΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Υποδιαιρούνται σε ερωτήσεις
Η δόμηση μπορεί να είναι γραμμική (δηλαδή σε κάθε ερώτημα εξαρτάται από το προηγούμενο) ή να έχει τη μορφή κλάδων που αντιστοιχούν σε κοινό κορμό Οι υποερωτήσεις είναι ομαδοποιημένες (σχετίζονται με το ίδιο θέμα) και δίνεται σαφής περιγραφή για τη ζητούμενη πληροφορία και την έκταση της απάντησης (υπάρχει συνήθως ένας ορισμένος χώρος-γραμμές για την απάντηση)  >Το κλειδί για την απάντηση αυτών των ερωτήσεων βρίσκεται στη διατύπωση της «εντολής» με την οποία αρχίζει η ερώτηση (π.χ. να αναφέρεις, να γράψεις, να περιγράψεις, να εξηγήσεις,να συγκρίνεις, να υπολογίσεις, να σχολιάσεις, να σχεδιάσεις, να αιτιολογήσεις κλπ.)

21 Παιχνίδι ρόλων Ενεργητική συμμετοχή των μαθητών με συνεργατική και βιωματική μάθηση Ασφαλές επιστημονικό πλαίσιο οικοδόμηση γνώσης για δύσκολες έννοιες Μέσα από το βίωμα κατανοούν καλύτερα τη καινούρια γνώση και τις αντιδράσεις τους απέναντί της Χρήση εκφραστικών μέσων

22 Ο εκπαιδευτικός Εμψυχωτής που κρίνει καλόπιστα
Συζητά μαζί με τους μαθητές τη δομή και την αναγκαιότητα του ρόλου Ενισχύει τη συμμετοχή των μαθητών Έμφαση στη διαδικασία παρά στο αποτέλεσμα Παρέχει ασφαλές περιβάλλον για να εφαρμόσουν οι μαθητές τις θεωρητικές έννοιες που έχουν διδαχθεί

23 Τεχνική του παιχνιδιού ρόλων
Άμεση ανατροφοδότηση των δυσκολιών Κατανοούν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας διαδικασίας και να δουν τις αλλαγές σε αυτή όταν αλλάξουν τα δεδομένα Ευχάριστος τρόπος μάθησης Μεγάλος χρόνος προετοιμασίας Υπερ-απλοποίηση συνθέτων καταστάσεων

24 Φάσεις της διαδικασίας
Προετοιμασία Ρόλος εκπαιδευτικού παιδιών πόσος χρόνος θα διατεθεί που θα γίνει πλαίσιο δραστηριότητας Εκτέλεση λεπτά Συζήτηση της δραστηριότητας