Διατροφή και Ειδικές Δίαιτες Ανδρέα Παόλα Ρόχας Χιλ Επίκουρη Καθηγήτρια Βιολογίας-Βιοχημείας

Τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά εξαρτώνται από: Ενεργειακή πρόσληψη Μεταβολισμό της ενέργειας Μεταβολική επάρκεια Φυσική δραστηριότητα

Σωματομετρία 1) Μέτρηση του Ύψους Σε όρθια θέση Υπολογίζεται με μεζούρα ή με υψομετρικό στυλοβάτη Χωρίς παπούτσια, με το κεφάλι, τους ώμους, τις φτέρνες και τα οπίσθια να ακουμπούν στον υψομετρικό στυλοβάτη ή στον τοίχο Οι ώμοι πρέπει να είναι χαλαροί, τα πόδια ίσια και τα χέρια στην έκταση

Σωματομετρία 2) Μέτρηση του Βάρος Γίνεται με τη βοήθεια ζυγαριάς (ελεγμένη για την ακρίβεια της και καλά καλιμπραρισμένη)‏ Κατά προτίμηση την ίδια ώρα της ημέρας (πριν το πρωινό), με το ίδιο ρουχισμό (χωρίς παπούτσια)‏ Στην ίδια ζυγαριά, στο μέσο της ζυγαριάς, και χωρίς άλλη στήριξη. Εάν ο ασθενής έχει κάποιο ακρωτηριασμένο άκρο τότε η απώλεια του μέλος πρέπει να υπολογιστεί σύμφωνα με την εξίσωση: Έκτιμηση ιδανικού βάρους= { (100- ποσοστό απωλείας μέλους σωμάτος)/100} χ εκτιμούμενο ΙΣΒ για αρχικό ύψος.

Ποσοστά σωματικού βάρους που συνεισφέρουν συγκεκριμένα μέρη του σώματος

Διαστάσεις σκελετού ανάλογα με το ύψος και βάρος

Δείκτης μάζας σώματος (BMI)‏ Εκτιμά το βάρος ανεξάρτητα από το ύψους και έχει βρεθεί να συσχετίζεται με το ολικό ποσοστό λίπους του σώματος Ο BMI είναι χρήσιμος δείκτης για την πρόβλεψη του κινδύνου για υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ καθώς και για θνησιμότητα. Στην ερμηνεία του BMI στους ηλικιωμένους πρέπει να ληφθεί υπόψη η απώλεια ύψους (είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω οστεοπόρωσης), πρέπει να σημειωθεί και η απώλεια μυϊκής μάζας

Δείκτης μάζας σώματος (BMI)‏ Για τον υπολογισμό του βάρους σε κιλά διαιρείται με το ύψους σε μέτρα στο τετράγωνο kg/m2 Δεν αποτελεί άμεση μέτρηση της σύστασης του σωματικού λίπους Ποικίλει ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και την εθνικότητα

ΒΜΙ

Εκτίμηση του βαθμού παχυσαρκίας Με τη μέτρηση του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ): Η διάγνωση της παιδικής παχυσαρκίας γίνεται με την συσχέτιση του Δείκτη Μάζας Σώματος ενός παιδιού με την ηλικία και το φύλο του. Λιποβαρείς <19.0 Φυσιολογικός 19.1- 26.9 Υπέρβαρο 27.0 – 29.9 Παχύσαρκο >30 Δείκτης Σωματικής Μάζας (ΔΜΣ) Βάρος = Kg Ύψος m2

ΕΚΑΤΟΣΤΙΑΙΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΔΜΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΗΛΙΚΙΕΣ Παχυσαρκία (obese): ΔΜΣ > από την 95η εκατοστιαία θέση για την ηλικία και το φύλο Υπέρβαρο Παιδί (overweight): ΔΜΣ μεταξύ της 85ης και της 95ης εκατοστιαία θέση για την ηλικία και το φύλο

Επιθυμητό σωματικό βάρος Γυναίκες: 45 κg για τα πρώτα 150 cm ύψους + 0,9 kg για κάθε επιπλέον cm ύψους. Άνδρες: 48 κg για τα πρώτα 150 cm ύψους + 1,1 kg για κάθε cm πέρα των 150 cm. Θα πρέπει να προστεθεί στις εξισώσεις αυτές ένα 10% για ασθενείς με μεγάλο σκελετό και να αναιρεθεί ένα 10% για ασθενείς με μικρό σκελετό

Ποσοστό ιδανικού σωματικού βάρος % IΣΒ= (Πρόσφατο βάρος/ιδανικό σωματικό βάρος) χ 100

Εκτίμηση της σύστασης σωματικού λίπος Μετρήσεις Δερματοπτυχών Περιφέρειας μέσης Περιφέρειας ισχίων Η αναλογία του λόγου μέσης προς περιφέρεια ισχίων

1) Μέτρηση της δερματικής πτυχής Εκτιμά την ποσότητα του υποδόριου λίπους στο σώμα Το πάχος του λιπώδους ιστού σε κάποιο σημείο αντικατοπτρίζει το ολικό πάχος Οι περιοχές που μετρούνται αντικατοπτρίζουν το μέσο πάχος του ολικού υποδόριου λίπους. Η ποσότητα του λίπους στις διάφορες αποθήκες του λιπώδους ιστού διαφέρει από άτομο σε άτομο και επηρεάζεται από την ηλικία, το φύλο, και τη φυλή. Γίνεται με τη βοήθεια του δερματοπτυχόμετρου.

2) Μέτρηση της Περιφέρειας μέσης Η παχυσαρκία στο άνω μέρος του σώματος είναι συσχετισμένη με αυξημένο κίνδυνο ινσουλινοαντίστασης, υπερλιπιδαιμίας, και διαβήτη τύπου ΙΙ Η μέτρηση της περιφέρειας μέσης συσχετίζεται με την αποθήκευση σπλαγχνικού λίπους, η ύπαρξη του οποίου αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο νοσηρότητας και θνησιμότητας Τιμές άνω των 94 cm στους άνδρες και 80 cm στις γυναίκες δείχνουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις και διαβήτη τύπου ΙΙ. Ο κίνδυνος αυξάνεται δραματικά όταν παράλληλα η τιμή του ΒΜΙ είναι > 35

Κατηγοριοποίηση παχυσαρκίας, μέτρηση περιφέρειας μέσης και συσχετιζομένων κινδύνων για νοσηρότητα Ο ασθενής πρέπει να στέκεται όρθιος με την κοιλιά του χαλαρή. Τα πόδια πρέπει να είναι το ένα δίπλα στο άλλο και τα χέρια να κρέμονται στα πλάγια του σώματος. Η μεζούρα θα πρέπει να τοποθετηθεί γύρω από τη μέση στο ύψους του αφαλού Πριν τη μέτρηση ο ασθενής πρέπει να πάρει μία βαθιά ανάσα και η περιφέρεια της μέσης πρέπει να καταγραφεί όταν ο ασθενής εκπνεύσει.

Εκτίμηση του βαθμού παχυσαρκίας Η μέτρηση της περιφέρειας μέσης δείκτη της σπλαχνικής παχυσαρκίας παράγοντας κινδύνου μεταβολικό σύνδρομο ΠΜ > 90% προδιαθέτει για καρδιοαγγειακά προβλήματα

Αναλογία περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίων Δείχνει την κατανομή του υποδόριου και του ενδοκοιλιακού λιπώδους και μυϊκού ιστού, και είναι προγνωστική για κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Για την μέτρηση η μεζούρα θα πρέπει να τοποθετηθεί στο σημείο που βρίσκεται η μεγαλύτερη περιφέρεια Ο λόγος της περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίου > 1 στους άντρες και >0,8-0,85 στις γυναίκες είναι ένδειξη κεντρικού τύπου παχυσαρκίας (apple type), και συν επάγει μεγαλύτερους κινδύνους από ότι η περιφερειακού τύπου παχυσαρκία (pear type). Η κεντρική παχυσαρκία προδιαθέτει για στεφανιαία νόσο, υπέρταση, καθώς και μεγαλύτερα ποσοστά αιφνίδιων θανάτων.

Άσκηση Ομάδες των 5 ατόμων Μέτρηση ύψους Μέτρηση Βάρους Υπολογισμός BMI Υπολογισμός IΒΣ (και %)‏ Μέτρηση περιμέτρου μέσης Μέτρηση περιμέτρου ισχίων Αναλογία περιφέρειας μέσης προς περιφέρεια ισχίων Στατιστικά δεδομένα της κάθε ομάδας και εκτίμηση