Κωνσταντίνος Πίστος Τοξικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Κωνσταντίνος Πίστος Τοξικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ

Ιατρική της Εργασίας- Βιομηχανική Τοξικολογία Βιομηχανική τοξικολογία Χρόνια Έκθεση Μεταλλαξιογόνος-καρκινογόνος δράση Επαγγελματική νόσος Μέθοδοι εργαστηριακού προσδιορισμού

Βιομηχανική Τοξικολογία Διεκδικήσεις αστικού και ποινικού χαρακτήρα Αναλυτική ταξινόμηση ουσιών Μέθοδοι πρόληψης και ασφάλειας εργαζομένου

Συστήματα αξιολόγησης επιτρεπτών ορίων (1) TLVs (Threshold Limit Values) BLVs (Biological Limit Values) BEIs (Biological Exposure Indices)

Συστήματα αξιολόγησης επιτρεπτών ορίων (2) Η εξασφάλιση συνθηκών εργασίας σύμφωνα με τις τιμές αυτές δεν αποκλείει πάντοτε το ενδεχόμενο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών σε υπερευαίσθητα άτομα ή την πιθανότητα επιδείνωσης μιας προϋπάρχουσας νοσηρής κατάστασης

TLVs (1) TLVs (Threshold Limit Values) - μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση μιας τοξικής ουσίας: η συγκέντρωση της ουσίας στο χώρο εργασίας, που δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να ξεπερασθεί

TLVs (2) TLV-TWA (Threshold Limit Value-Time Weighted Average) TLV-STEL (Threshold Limit Value-Short Term Exposure Limit) TLV-C (Threshold Limit Value-Ceiling)

TLV-TWA TLV-TWA: εκφράζει τη μέση τιμή των συγκεντρώσεων μιάς ουσίας συναρτήσει του χρόνου Στις συγκεντρώσεις αυτές είναι δυνατόν όλοι σχεδόν οι εργαζόμενοι να εκτίθενται επανειλημένα και καθημερινά, χωρίς να εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες

TLV-STEL (1) ΤLV-STEL: εκφράζει τη μέγιστη συγκέντρωση της ουσίας, στην οποία οι εργαζόμενοι μπορεί να εκτεθούν συνεχώς για χρονικό διάστημα 15min χωρίς να υποστούν (α) την ερεθιστική επίδραση της ουσίας (β) χρόνια ή /και μη ανατάξιμη βλάβη ιστών (γ) καταστολή ΚΝΣ σε βαθμό που να αυξηθεί η πιθανότητα πρόκλησης ατυχημάτων ή να επηρεασθεί η αποδοτικότητά τους στην εργασία

TLV-STEL (2) ΟΧΙ περισσότερες από 4 υπερβάσεις των τιμών STEL κατά τη διάρκεια μιας εργασιακής περιόδου και αυτές να απέχουν τουλάχιστον 60 min μεταξύ τους Η TLV-STEL μπορεί να θεωρηθεί σαν το συμπλήρωμα της TLV-TWA για την περίπτωση που μια ουσία που ευθύνεται κυρίως για χρόνια τοξικότητα εμφανίζει και οξεία τοξικότητα

TLV-C TLV-C: εκφράζει τη συγκέντρωση που δεν πρέπει να ξεπερασθεί ούτε στιγμιαία Για ορισμένες τοξικές ουσίες π.χ. τα ερεθιστικά αέρια είναι η μόνη TLV που μπορεί να χρησιμοποιηθεί

MAC Στο σύστημα των MAC (Maximum Allowable Concentrations) εκφράζονται οι τιμές εκείνες που σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ξεπερασθούν Άλλη έκφραση των τιμών TLV-STEL και TLV-C Εφαρμογή σε διαφορετικές χώρες

Γενικές αρχές-Σχόλια (1) Οι τιμές χρησιμοποιούνται σαν «οδηγός» για τον έλεγχο των κινδύνων της υγείας και ΟΧΙ σαν το όριο μεταξύ ασφαλών και επικίνδυνων συγκεντρώσεων Οι TLVs στηρίζονται σε πειραματικές μελέτες και σε επιδημιολογικά στοιχεία

Γενικές αρχές-Σχόλια (2) Οι TLVs προορίζονται μόνο για χρήση στην υγιεινή του βιομηχανικού περιβάλλοντος και εκτιμώνται από εξειδικευμένα άτομα Περιορισμοί !! Για ουσίες στις οποίες έχει καθορισθεί η TLV-TWA δεν υπάρχουν πληροφορίες για να προσδιορισθεί η TLV-STEL

Γενικές αρχές-Σχόλια (3) Προβλήματα με τη χρήση TLVs: Ουσίες που απορροφώνται από το δέρμα Ασφυξιογόνες ουσίες (ανοξικοί παράγοντες) Φυσικοί παράγοντες (θερμοκρασία, ακτινοβολία, υγρασία, κλπ) επηρεάζουν την τοξική δράση ουσιών Ουσίες χωρίς TLV

Γενικές αρχές-Σχόλια (4) TLVμείγματος ουσιών: C1/T1 + C2/T2 + C3/T3 + Cv/Tv > 1 C1/T1 ή C2/T2 ή Cv/Tv > 1 1/ Ca/TLVa + Cb/TLVb + Cv/TLVV

BLVs BLVs (Biological Limit Values) τα όρια της συγκέντρωσης διαφόρων ουσιών ή των μεταβολιτών τους στα διάφορα βιολογικά υλικά, όρια κάτω από τα οποία με τις υπάρχουσες γνώσεις δεν βλάπτεται η υγεία ή δεν επηρεάζεται η ευεξία των εργαζομένων

BEIs BEIs (Biological Exposure Indices): Τιμές αναφοράς για την εκτίμηση των πιθανών κινδύνων στο βιομηχανικό χώρο

BEIs Οι BEIs εκφράζουν τις τιμές των παραμέτρων που αναμένεται να παρατηρηθούν σε βιολογικά δείγματα που συλλέγονται από υγιείς εργαζομένους που εκτίθενται σε μια τοξική ουσία, σε αντίστοιχες με τις TLVs συγκεντρώσεις στο χώρο

Γενικές αρχές-Σχόλια (5) Κριτήρια BEI Ανίχνευση μητρικής ουσίας ή μεταβολίτη Ανίχνευση ουσίας στον εκπνεόμενο αέρα Μεταβολή δομής ενδογενούς συστατικού Μεταβολή δραστικότητας ενζύμων Διαταραχή φυσιολογικής λειτουργίας οργανισμού

Γενικές αρχές-Σχόλια (6) Πλεονεκτήματα BEI «ατομικός συλλέκτης» Εξατομίκευση Αποτύπωση «ολικού φορτίου» Προφύλαξη από αθροιστική ενέργεια

Γενικές αρχές-Σχόλια (7) Περιορισμοί BEI Γνώση κινητικής Αδυναμία εκτίμησης αλληλεπιδράσεων Προσδιορισμός μακριά από το σημείο δράσης

Γενικές αρχές-Σχόλια (8) Κατάλληλα Βιολογικά υλικά προς εξέταση Κατάλληλος τρόπος δειγματοληψίας, συντήρηση και μεταφορά του δείγματος-αποφυγή εξωγενούς ρύπανσης Κατάλληλη μεθοδολογία μέτρησης (όρια ανίχνευσης, ακρίβεια, επαναληψιμότητα, κλπ)

Γενικές αρχές-Σχόλια (9) Αίτια διαφορών TLV’s-BEI Υγεία και φυσική κατάσταση εργαζομένου Παράμετροι έκθεσης Περιβαλλοντικοί παράγοντες Ατομικές συνήθειες Μεθοδολογικοί παράγοντες

Γενικές αρχές-Σχόλια (10) Χρόνος δειγματοληψίας-BEI Τ1/2 < 5 ώρες Μεγάλος Τ1/2

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Εργατικό ατύχημα είναι κάθε ανατομική βλάβη ή λειτουργική διαταραχή που θα συμβεί σε έναν εργαζόμενο, κατά τη διάρκεια της εργασίας ή εξ αφορμής της και μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα μερική ή ολική, πρόσκαιρη ή μόνιμη αναπηρία, που με τη σειρά της θα έχει σαν αποτέλεσμα αντίστοιχη ανικανότητα για εργασία με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών του

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Το συμβάν προκαλεί οργανική ή λειτουργική βλάβη στον ανθρώπινο οργανισμό Οφείλεται σε εξωτερική αιτία Έχει γίνει στον τόπο και το χρόνο της εργασίας, κατά τρόπο απρόβλεπτο, βίαιο ή τυχαίο Υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του συγκεκριμένου συμβάντος και του αποτελέσματος

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Δείκτης συχνότητας (ΔΣ): Έχει άμεση σχέση με τον απόλυτο αριθμό των εργατικών ατυχημάτων και αναφέρεται σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο ΔΣ= αριθμός ατυχημάτων Χ 106 / αριθμός ανθρωποωρών εργασίας

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Δείκτης βαρύτητας (ΔΒ): Έχει σχέση με τις μέρες που έμειναν οι εργαζόμενοι μακριά από την εργασία τους. Αναφέρεται και αυτός σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο ΔΒ= αριθμός ανθρωποημερών εκτός εργασίας Χ 106 / αριθμός ανθρωποωρών εργασίας

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ-Ταξινόμηση ανάλογα με την αιτία πρόκλησης (13 ομάδες) Μηχανές Μεταφορές Εκρήξεις-πυρκαγιές Τοξικές ουσίες Ηλεκτρισμός Πτώση από ύψος Πτώση αντικειμένων Κατολισθήσεις Ζώα

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ-ταξινόμηση ανάλογα με τη μελέτη ορισμένων παραμέτρων του ατυχήματος Είδος υλικού Περιβάλλον Τρόπος επαφής με υλικό Επισφαλής ενέργεια Πνευματική και κινητική λειτουργία του ατόμου

ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ-Ιατροδικαστική Διερεύνηση Μελέτη πρόκλησης λόγω: Εξωτερικής επίδρασης με άμεσο αποτέλεσμα την πρόκληση βλάβης Εξωτερικής επίδρασης η οποία προδιέθεσε ή προκάλεσε έμμεσα βλάβη Εξωτερικής επίδρασης η οποία έδωσε αφορμή στο να εκδηλωθεί νόσημα που προϋπήρχε Φαινομενικής μόνο επίδρασης σε προϋπάρχον νόσημα