ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Φ.Π.Ψ. Τομέας Παιδαγωγικής Αντιγόνη-Άλμπα Παπακωνσταντίνου, MSc, PhD Εντεταλμένη Διδασκαλίας Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης ανήκει στην κατηγορία των «ειδικών» κοινωνιολογιών Κλάδοι της Κοινωνιολογίας, οι οποίοι ασχολούνται με δομές και διαδικασίες που αφορούν κοινωνικά υπο-συστήματα ή θεσμοθετημένους τομείς της κοινωνίας. Μελετά φαινόμενα και γεγονότα που συνδέονται με την εκπαίδευση και το ρόλο που αυτή διαδραματίζει στο εκάστοτε κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:13).

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Μελετά την εκπαίδευση ως κοινωνικό θεσμό χρησιμοποιώντας τα θεωρητικά και μεθοδολογικά εργαλεία της Κοινωνιολογίας Πιο αναλυτικά εξετάζει: τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας αυτού του θεσμού τη σχέση του με το κοινωνικό σύστημα τη δράση των ατόμων ή δρώντων υποκειμένων στο θεσμό αυτό (εκπαιδευτικών, μαθητών, κοινωνικών εταίρων) το ρόλο του σχολείου στην κοινωνική κινητικότητα και τη σχέση της σχολικής επιτυχίας με την κοινωνική καταγωγή

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ένα παράδειγμα: Η βαθμολογία μίας μαθήτριας 11 ετών εκπλήσσει καθώς δεν έχει σε κανένα μάθημα βαθμολογία πάνω από 7. Σε μία εξέταση γίνεται αντιληπτό ότι το παιδί δεν μπορεί να γράψει και να διαβάσει σωστά, ενώ δεν κατορθώνει να ολοκληρώσει βασικές μαθηματικές πράξεις. Παιδαγωγική Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ειδική Αγωγή Παιδοψυχολογία

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Μάκρο-θεώρηση: εξετάζει τον ρόλο του εκπαιδευτικού σύστηματος μέσα στο ευρύτερο κοινωνικό σύστημα Μικρο-θεώρηση εστιάζει περισσότερο στο εσωτερικό της εκπαίδευσης (δυνατότητα πρόσβασης, σχέσεις) Γιατί να διδάσκεται η «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης»; Η διδασκαλία του μαθήματος «Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης» στα Πανεπιστημιακά Τμήματα Εκπαίδευσης συνδέεται με τη συμβολή αυτών των μαθημάτων στη διαμόρφωση της «στάσης» και της συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών απέναντι στην κοινωνική και πολιτική λειτουργία του σχολείου

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ειδικότερα τους επιτρέπει να κατανοήσουν : τις ιδεολογικο-πολιτικές διαστάσεις της Εκπαίδευσης το ρόλο της Εκπαίδευσης στη νομιμοποίηση μιας συγκεκριμένης εκπαιδευτικής και κοινωνικής πραγματικότητας την κοινωνική και πολιτική φύση της γνώσης που παρέχει το σχολείο τις επιλογές και λειτουργίες στις οποίες οι ίδιοι εμπλέκονται καθημερινά τον κοινωνικά προσδιορισμένο χαρακτήρα της σχολικής επιτυχίας και αποτυχίας

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Διευκρίνιση όρων: Εκπαίδευση Παιδεία Κοινωνικοποίηση Κατάρτιση Αγωγή 1960 Αναδεικνύεται το θεμελιακό για την Κ.τ.Ε. ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση και ενισχύεται η ιδεολογία της ισότητας των ευκαιριών μετά την ίδρυση του ΟOΣΑ (Μυλωνάς, 1998). Ντετερμινισμός των δομών «Νέα Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης» Κοινωνιολογία του Σχολείου

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η θεματολογία της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης είναι διευρυμένη. Ασχολείται με θέματα που εκτείνονται από την οργάνωση των εκπαιδευτικών συστημάτων μέχρι τις σχέσεις αλληλεπίδρασης μεταξύ μαθητών και δασκάλων (Νόβα-Καλτσούνη, 2010:13). Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η έρευνα της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης δείχνει (Μυλωνάς, 1998:25) : α. μία σταδιακή μετακίνηση του ενδιαφέροντος από το εκπαιδευτικό σύστημα στη σχολική μονάδα

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ β. μία τάση εγκατάλειψης των θεωριών του λειτουργισμού, του δομισμού και του μαρξισμού γ. μία σταδιακή αύξηση της προτίμησης για θέματα που φαίνονται χρήσιμα για τη χάραξη της εκπαιδευτικής και κοινωνικής πολιτικής δ. μία τάση αύξησης της διεπιστημονικής προσέγγισης των αντικειμένων της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης ε. μία στροφή προς τη χρήση των ποιοτικών μεθόδων έρευνας

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Λειτουργίες της εκπαίδευσης: Κοινωνικοκοποίηση και κοινωνική ένταξη Εκπαίδευση – Απόκτηση προσόντων Επιλογή – Κατανομή επαγγελματικών ρόλων Νομιμοποίηση – Αναπαραγωγή του συστήματος κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης Για την Τριτοβάθμια: Παραγωγή νέας γνώσης

ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Θεματικοί άξονες βοηθητικών εργασιών: Κοινωνικοποίηση: ως έννοια και διαδικασία (1 άτομο), στην οικογένεια (1 άτομο), στο σχολείο (1 ή 2 άτομα), στο πανεπιστήμιο και στο επάγγελμα (2 ή 3 άτομα) Κοινωνικές ανισότητες: Bourdieu, Bernstein, Anyon, Willis, Bowles&Gintis (1 άτομο) Εκπαίδευση και μειονότητες Το σχολείο, χώρος κοινωνικών αλληλεπιδράσεων Οικογένεια και σχολείο Ο ρόλος του αναλυτικού προγράμματος (2 άτομα) Οι εκπαιδευτικοί