NEW MATERIALITIES ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ ΟΜΑΔΑ IV

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Στα πλαίσια του θέματος αυτού θα εξετάσουμε ποια είναι η σχέση της υλικότητας και του υλισμού στη σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία. Στόχος είναι να αναλύσουμε το πώς μπορεί η υλικότητα και ο υλισμός να επαναπροσδιοριστούν στο πλούσιο και πολύπλευρο περιεχόμενο της υπολογιστικής αρχιτεκτονικής και στο συστημικό πλαίσιο της διάχυτης προσομοίωσης. Το πώς μπορεί αυτό το πλαίσιο να ενθαρρύνει, να προάγει και να προωθήσει την καινοτομία, δίνοντας προσοχή στις σημαντικές κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε όσον αφορά τη βαθιά επίδραση των τεχνολογικών αλλαγών. Μια από τις παραμέτρους που αναλύουμε είναι η μορφογενετική δύναμη του υλικού που αναβιώθηκε μέσω της ευρύτατα διαδεδομένης ανάμειξης της ψηφιακής τεχνολογίας στο σύγχρονο σχεδιασμό και στην κατασκευή. Επιδιώκουμε να προσεγγίσουμε τη μετάβαση από το μεταλλαγμένο υλικό στη δυναμική ύλη. Η διεπιστημονική αυτή έρευνα θα αναδείξει την ευαισθητοποίηση, την ανταλλαγή γνώσεων, τη διαφορετική σκέψη σε θέματα που αφορούν την ύλη. Θεωρούμε πως είναι σημαντικό να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος του υλικού στη διαδικασία του σχεδιασμού ως σύνολο, καθώς και να επανεξεταστεί ο ρόλος του υλισμού στον κοινωνικό λόγο που συνδέεται με μεγάλης κλίμακας και ενεργοβόρα έργα.

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV INTELLIGENT MATERIALS   Τα ευφυή υλικά είναι τα υλικά που έχουν την ικανότητα να μεταβάλλουν τη συμπεριφορά τους ή ορισμένα χαρακτηριστικά τους με δεδομένο και ελεγχόμενο τρόπο, (αλλάζοντας για παράδειγμα το σχήμα, τη δυσκαμψία, τη θέση, τη φυσική συχνότητα ή άλλα μηχανικά χαρακτηριστικά τους) μέσω ενός ερεθίσματος. Τα χαρακτηριστικά των ευφυών υλικών είναι: Η αμεσότητα, δηλαδή ανταποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο. Η παροδικότητα, να ανταποκρίνονται σε περισσότερες από μία περιβαλλοντικές καταστάσεις. Η αυτο – ενεργοποίηση ,η νοημοσύνη να είναι εσωτερική και όχι εκτός του υλικού. Η επιλεκτικότητα, δηλαδή η ανταπόκρισή τους είναι διακριτή και προβλέψιμη. Η ευθύτητα, δηλαδή η ανταπόκριση είναι τοπική σε ένα ενεργοποιημένο γεγονός. ΕΥΦΥΗ ΥΛΙΚΑ ΚΛΕΙΔΑΡΙΑ ΒΕΑΤΡΙΚΗ 601446

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV INTELLIGENT MATERIALS   Τα έξυπνα υλικά αποτελούνται από τρία βασικά στοιχεία: Τους αισθητήρες Τους ενεργοποιητές Τους επεξεργαστές ελέγχου Μερικά ευφυή υλικά είναι τα θερμοχρωμικά, τα πιεζοηλεκτρικά, τα ηλεκτροσταλτικά, τα μαγνητοσταλτικά, τα κράματα με μνήμη σχήματος, τα ηλεκτρορεολογικά ρευστά, τα θερμοτροπικά, τα φωτοβολταικά, τα θερμοηλεκτρικά και τα φωσφορίζοντα. “Smart Materials and New Technologies”, Michelle Addington & Daniel Schodek ΕΥΦΥΗ ΥΛΙΚΑ ΚΛΕΙΔΑΡΙΑ ΒΕΑΤΡΙΚΗ 601446

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV Material – BASED DESIGN     Ο σχεδιασμός με βάση το υλικό προτείνεται ως ένα σύνολο υπολογιστικών στρατηγικών που υποστηρίζουν την ολοκλήρωση της μορφής και της δομής μέσω της ενσωμάτωσης φυσικών στρατηγικών εύρεσης μορφής με ψηφιακή ανάλυση και κατασκευή. Κατά την προσέγγιση αυτή, το υλικό προηγείται του σχήματος, η δόμηση των ιδιοτήτων των υλικών είναι συνάρτηση των διαρθρωτικών και περιβαλλοντικών επιδόσεων που παράγουν την σχεδιαστική φόρμα. το σχήμα υπέρ του υλικού: η κρίση της μορφής ασαφή τα όρια μεταξύ ύλης και της δομής το υλικό υπέρ του σχήματος: οδεύοντας προς τον σχεδιασμό με βάση το υλικό κατασκευή υλικού σε ψηφιακή σχεδίαση “Μaterial-Βased Design Computation”, Neri Oxman ΜΠΟΛΙΚΑ ΓΕΩΡΓΙΑ 601414

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV FRAGILE MATERIALS   Η ανθεκτικότητα των υλικών αποτελούσε πάντα έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, λαμπρό παράδειγμα αυτού είναι και οι αρχαίοι ναοί και μνημεία τα οποία στέκουν ακόμα, χιλιάδες χρόνια μετά την οικοδόμηση τους. Παρ’ όλα αυτά με την εξέλιξη του ανθρώπου και της τεχνολογίας άλλαξε ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την υλικότητα. Πλέον αναζητάμε τα πιο φτηνά υλικά ή τα πιο διαχειρίσημα καθώς η περίοδός μας απαιτεί μαζική παραγωγή. Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα να δίνουμε λιγότερη σημασία στην ανθεκτικότητα των κτιρίων. Ο υπολογιστής προσθέτει στο πρόβλημα καθώς πλέον είναι πιο εύκολο να σχεδιάζουμε κάτι στον υπολογιστή και να χρησιμοποιούμε τη μηχανή για να το υλοποιήσει. Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να βρούμε νέους τρόπους κατασκευής κτιρίων και νέες υλικότητες ώστε να καταφέρουμε και εμείς να αφήσουμε ένα κομμάτι της ιστορίας μας στους επόμενους. “Refabricating Architecture”, Kieran Stephen and Timberlake James A RESULT OF TECHNOLOGICAL EVOLUTIONS ΜΕΛΕΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 601413

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV FRAGILE MATERIALS   Η αντοχή και η ανθεκτικότητα αποτελούν βασικούς παράγοντες της αρχιτεκτονικής, φανερό παράδειγμα οι αρχαίοι ναοί οι οποίοι φημίζονται για αυτά Η ανθεκτικότητα αποτελεί στοιχείο άρρηκτα συνδεδεμένο με την υλικότητα, έτσι αντοχή σημαίνει καλά υλικά και εξαιρετική επεξεργασία αυτών Η άφιξη του 20ου αιώνα φέρνει τη μαζική παραγωγή και ο 21ος αιώνας την ταχεία εξέλιξη της τεχνολογία Η επεξεργασία και χρήση ανθεκτικών υλικών πλήττεται Πλέον αναζητούνται υλικά που μπορούν να παραχθούν μαζικά Ο αρχιτέκτονας δεν έχει πια το ρόλο του Πρωτομάστορα καθώς πλέον δεν ενδιαφέρεται τόσο για την ανθεκτικότητα των υλικών αλλά για το αν αυτά τον καλύπτουν συνθετικά Ο υπολογιστής, αν και χρήσιμο εργαλείο, αλλοιώνει ακόμα περισσότερο τη σημασία των υλικών ως προς της αντοχή τους A RESULT OF TECHNOLOGICAL EVOLUTIONS ΜΕΛΕΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 601413

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV DIGITAL MATERIALITY   Με τον όρο ψηφιακά υλικά περιγράφουμε μια αλλαγή στην έκφραση της αρχιτεκτονικής. Τα υλικά, σήμερα, εμπλουτίζονται όλο και περισσότερο με ψηφιακά χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν επιπτώσεις ουσιαστικά στη φύση της αρχιτεκτονικής. Τα ψηφιακά υλικά εξελίσσουν, μέσω της αλληλεπίδρασης του ψηφιακού και του υλικού κόσμου, τον σχεδιασμό και την κατασκευή. Η σύνθεση αυτών των δύο κόσμων παράγει νέες πραγματικότητες και επιτρέπει στον αρχιτέκτονα να ελέγξει τη διαδικασία κατασκευής μέσω των σχεδιαστικών στοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι στο μέλλον θα αυξηθούν οι δυνατότητες και θα διευρυνθεί το επαγγελματικό πεδίο του αρχιτέκτονα. “Digital Materiality in Architecture”, Fabio Gramazio & Matthias Kohler ΨΗΦΙΑΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΠΝΙΤΖΗΣ ΤΡΥΦΩΝ 601429

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV DIGITAL MATERIALITY   Διαδικασίες σχεδιασμού: Τα ψηφιακά υλικά μας οδηγούν από το σχεδιασμό στατικών μορφών, στο σχεδιασμό του ίδιου του υλικού. Με αυτόν τον τρόπο, σταματάει η γεωμετρία, ως πραγματικό πλάνο οικοδόμησης της αρχιτεκτονικής και ως πρωταρχική βάση για αποφάσεις σχεδιασμού. Προγραμματισμός κατασκευών: Τα ψηφιακά υλικά παράγονται μέσω της ολοκλήρωσης της κατασκευής και του προγραμματισμού στη διαδικασία σχεδιασμού. Χτίζοντας με ρομπότ: Τα ρομπότ συνδέουν την ψηφιακή πραγματικότητα του υπολογιστή με την υλική πραγματικότητα της οικοδομημένης αρχιτεκτονικής. ΨΗΦΙΑΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΠΝΙΤΖΗΣ ΤΡΥΦΩΝ 601429

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV DIGITAL MATERIALITY Διακύμανση και πολλαπλότητα: Μέσω των ψηφιακών υλικών, η αρχιτεκτονική γίνεται όλο και περισσότερο πλούσια και συνεχώς διαφοροποιείται. Αυτή η διαφοροποίηση επηρεάζει τις διαφορετικές κλίμακες, από τα υλικά και τις δομές, μέχρι τα σπίτια και τις αστικές ζώνες ανάπτυξης. Η αλλαγή στη φύση της αρχιτεκτονικής: Μέσα από τα ψηφιακά υλικά ανακαλύπτουμε πολλαπλούς και απτούς τρόπους να σκεφτούμε, να χτίσουμε και να δοκιμάσουμε την αρχιτεκτονική με όλες τις αισθήσεις μας. ΨΗΦΙΑΚΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΠΝΙΤΖΗΣ ΤΡΥΦΩΝ 601429

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ΜATERIAL ECOLOGIES   Με τον ορο material ecology νοείται η οικολογία στον τομέα της βιομηχανίας των υλικών σε συνδυασμό με τη διαχείριση του κύκλου ζωής των υλικών. Με όρους της φύσης, τα βιοσυστήματα που υπάρχουν σε αυτή ζουν σε ισορροπία με το περιβάλλον τους, κάτι που δεν ισχύει σε πολλές διαδικασίες σχεδιασμένες από τον άνθρωπο. Ο όρος έγκειται στην ικανότητα του ανθρώπου στη σύγχρονη εποχή να σχεδιάζει βασισμένος σε μια οικοσυστημική προσέγγιση, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον κύκλο ζωής του υλικού, εστιάζοντας περισσότερο στις διασυνδέσεις που ενυπάρχουν στις ροές των υλικών και λιγότερο στην απλή διαδικασία παραγωγής προιόντων – υλικών από την πρώτη ύλη. O ορος, τέλος, καλείται να ενώσει τις βασικές αρχές της φύσης με αυτές της μηχανικής με σκοπό τη δημιουργία νέων υλικών για την αρχιτεκτονική και το σχεδιασμό. “The Ecology of Building Materials”, B. Berge ΥΛΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ 601424

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ΜATERIAL ECOLOGIES   Η υλική οικολογία εντοπίζεται σε δύο κύριους τομείς. Τον τομέα της ανακύκλωσης του υλικού μετά τη χρήση του (επανάχρηση), αλλά και αυτόν που λαμβάνει χώρα κατά τη διαδικασία παραγωγής του. Με βάση τα παραπάνω, δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με: Τα κριτήρια ένταξης του υλικού στην κατηγορία των οικολογικών Την ικανότητα επανάχρησης/ανακύκλωσης ενός υλικού Τον κύκλο ζωής ενός υλικού Τις τεχνολογίες που επιτρέπουν τη διατήρηση του κύκλου ζωής, αλλά και τη σωστή χρήση και απόρριψη των υλικών Την επίδραση του οικολογικού υλικού στον «πράσινο σχεδιασμό» Τις παραμέτρους που σχετίζονται με την οικολογική συμπεριφορά του υλικού, κατά τη διάρκεια παραγωγής του (εκπομπές ρύπων) Τον κύκλο εργασιών που συνδέεται με την παραγωγή και τη διακίνηση των υλικών και πώς αυτός μπορεί να ενταχθεί στον τομέα της οικολογίας ΥΛΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ 601424

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ΜATERIAL ECOLOGIES   Βιβλιογραφία Bennett, J. 2004, “The Force of Things Steps Toward an Ecology of Matter”, Political Theory 32.3, pp. 347 - 372 Berge, B. 2009, “The Ecology of Building Materials”, The Architectural Press, Oxford Morton, T. 2007, “Ecology Without Nature: Rethinking Environmental Aesthetics”, Harvard University Press, Cambridge Oxman, N. 2013, “Material Ecology” in R. Oxman & R. Oxman (eds), Theories of the Digital in Architecture, Routledge; Taylor and Francis, London, pp. 319 - 326 Spiegel, R. 2006, “Green Building Materials: A Guide to Product Selection and Specification”, Wiley , New York Spuybroek, L. 2012, “The Sympathy of Things: Ruskin and the Ecology of Design”, Nai, Rotterdam ΥΛΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ 601424

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ADAPTIVE MATERIALITIES   Τα προσαρμόσιμα υλικά (adaptive materials), είναι υλικά, ικανά να αισθανθούν το περιβάλλον τους και να ανταποκριθούν ενεργά σε αυτό, σε ένα ελεγχόμενο πλαίσιο. Η ελαφριά δομή τους τα καθιστά επίσης ικανά να δημιουργήσουν εξίσου ελαφριές και και λεπτές κατασκευές αλλά ταυτόχρονα κομψές στη μορφή τους. Τα υλικά μπορεί κάποιες φορές να αντιδράσουν απρόβλεπτα στο περιβάλλον τους, μία οργανική συμπεριφορά όμοια με αυτές μέσα στη φύση. Το γεγονός αυτό τα καθιστά τα καταλληλότερα για τη δημιουργία μίας ηπιότερης, πιο ανθρώπινης και πιο φυσικής αρχιτεκτονικής. “Smart materials and new technologies for the architecture and design professions”, Michelle Addington & Daniel Schodek ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ ΒΑΛΑΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ 601482

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV ADAPTIVE MATERIALITIES   Τα προσαρμόσιμα υλικά (adaptive materials), έχουν την ικανότητα απευθείας και άμεσης δράσης στο περιβάλλον τους, στο ακριβές σημείο που είναι επιθυμητό. Οι ιδιότητές τους αλλάζουν και έτσι ανταποκρίνονται στις παροδικές ανάγκες που προκύπτουν. Τα υλικά ανταποκρίνονται σε πραγματικό χρόνο και πληθώρα περιβαλλοντικών συνθηκών. Η αντίδραση τους ειναι διακριτή, προβλέψιμη και απευθύνεται στο ερέθισμα ενεργοποίησής τους. Η κατανόηση και βέλτιστη χρήση των υλικών απαιτεί και βαθύτερη γνώση της δομής τους. Όταν δημιουργούμε με τα υλικά αυτά, είναι σημαντικό να τα χρησιμοποιούμε με βάση τη μελλοντική τους χρήση και όχι τη μορφή. Η ικανότητά τους να ανταποκρίνονται σε πολλές καταστάσεις κατά το βέλτιστο τρόπο, τα καθιστά δελεαστικά για κάθε αρχιτέκτονα, καθώς τα κτίρια έρχονται μόνιμα αντιμέτωπα με εναλλασσόμενες συνθήκες. ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ ΒΑΛΑΣΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ 601482

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV INFORMED TECTONICS   Η ανάπτυξη του ψηφιακού σχεδιασμού και της τεχνολογικής κατασκευής επιτρέπουν την επέκταση της σχέσης μεταξύ της τεχνολογίας και του σχεδιασμού. Το ονομαζόμενο material-based design (ο σχεδιασμός που βασίζεται στα υλικά) ορίζεται ως μια υπολογιστική διαδικασία που ενισχύει την ενοποίηση της δομής, των υλικών και της μορφής στα πλαίσια της τεχνολογικής κατασκευαστικής λογικής. Με σκοπό την ενσωμάτωση όλων των επιπέδων της σύνθεσης στο σχεδιασμό και στη διαδικασία υλοποίησης, προτείνεται και εισάγεται ο όρος των informed tectonics. Ο όρος αυτός αναφέρεται ουσιαστικά σ’ έναν “υπολογιστικό διαμεσολαβητή” στα πλαίσια του σχεδιασμού, που έχει πλήρη και εξειδικευμένη γνώση σε ότι αφορά το σχεδιασμό, τη δημιουργία και την κατασκευή ολόκληρου του κτιριακού μοντέλου.Οι informed tectonics κατέχουν μεγάλη σημασία στη θεωρητική βάση του material-based design. Όπως μέχρι τώρα ίσχυε, η αλληλεπίδραση του αρχιτέκτονα με το μηχανικό, στη διαδικασία του σχεδιασμού χαρακτηρίζονταν από διαδοχικές φάσεις. Μια τυπική ιδέα συλλαμβάνεται αρχικά από τον αρχιτέκτονα στα πρώτα στάδια της σχεδιαστικής πορείας και στη συνέχεια η ιδέα αυτή δομείται και υλοποιείται με τη βοήθεια του μηχανικού. Πλέον όμως έχει αποδειχθεί ότι ο “συνεργατικός σχεδιασμός” δε χρειάζεται να αποτελεί posteriori. Όλοι οιπαράγοντες συμμετέχουν στη διαδικασία του σχεδιασμού από τα πρώτα στάδια της δημιουργικής φάσης. Η συνεργασία αυτή στην αρχή του conceptual design φέρνει στο προσκήνιο το σχεδιαστικό περιεχόμενο της υλοποίησης από την κατασκευή και την παραγωγή τεχνολογιών. ΜΗΤΣΙΑΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ 601437

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV INFORMED TECTONICS Η προσέγγιση αυτή προκαλεί την συμβατική διαδικασία που ακολουθείται όσον αφορά το σχεδιασμό. Με την επαναπροσέγγιση του material-based design προκύπτουν νέες ιδέες και σκέψεις μέσα από την αναζήτηση της μορφής και δημιουργείται μια ριζική αλλαγή στον πειραματικό σχεδιασμό. Χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας τέτοιας προσέγγισης, αν και πολύ πρώιμης, αποτελούν τα έργα των Gaudi, Otto, Isler. Τα πειράματα αυτά μπορούν και να χαρακτηριστούν ως τα πρώτα υλοποιημένα μοντέλα των informed tectonics. Ενώ τα πρωτοποριακά αυτά σχέδια ήταν πειραματικά και αναλογικά, με τη βοήθεια των ψηφιακών μέσων αλλά και των αναδυόμενων τεχνολογικών δυνατοτήτων στην κατασκευή ιδρύεται μια νέα μορφή ψηφιακών πλέων informed tectonics, όπου καθιστά την όλη διαδικασία του συνεργατικού και form-finding σχεδιασμού ακόμα πιο εύκολη και πραγματοποιήσιμη. “The New Structuralism: Design, Engineering and Architectural Technologies”, Rivka Oxman and Robert Oxman ΜΗΤΣΙΑΛΗ ΕΥΔΟΚΙΑ 601437

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV HYBRID MATERIALS   Υβριδικά υλικά είναι σύνθετα υλικά που αποτελούνται από δύο συστατικά σε νανομέτρων ή μοριακό επίπεδο. Συνήθως μία από αυτές τις ενώσεις είναι ανόργανη και η άλλη οργανική στη φύση. Έτσι διαφέρουν από τις παραδοσιακές συνθέσεις όπου τα συστατικά βρίσκονται σε μακροσκοπικό επίπεδο (μικρότερο του χιλιοστού). Η ανάμιξη σε μικροσκοπική κλίμακα οδηγεί σε ένα πιο ομοιογενές υλικό που είτε παρουσιάζει χαρακτηριστικά μεταξύ των δύο αρχικών φάσεων ή ακόμη και νέες ιδιότητες “Hybrid Anisotropic Materials for Structural Aviation Parts”, Y. Golfman ΥΒΡΙΔΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΟΥΓΚΑΡΑ ΔΑΝΑΗ 601456

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV HYBRID MATERIALS Συσχετισμός με το γενικό πλαίσιο: Χρησιμοποιούνται κυρίως στα κινητά αρχιτεκτονικά συστήματα Κάνουν τις κατασκευές ευμετάβλητες στην κίνηση, τη γεωμετρία και την τοποθεσία. Συμβάλουν σε καινοτομίες στην στατική μελέτη, συνεπώς επεκτείνουν τα όρια της αρχιτεκτονικής ικανότητας και ελευθερίας. Δυνατότητα δημιουργίας ενός πιο διαδραστικού αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, όπου ο χρήστης της σύνθεσης παίρνει αποφάσεις για την δομή και την μορφή της. Βελτιστοποιόυν την απόδοση του κτιρίου απέναντι στις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες του ευρύτερου περιβάλλοντος. Επιδεικνύουν την ανάγκη για μια οργανική αρχιτεκτονική που έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται σε χρονικές αλλαγές μέσω συστημάτων, ενσωματώνοντας και τους μηχανισμούς κίνησης. Πρόκειται για μία νέα κατηγορία υλικών που έχουν ιδιότητες όπως: αναδίπλωση, κύληση, επέκταση και μετασχηματισμού κλίμακας. ΥΒΡΙΔΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΟΥΓΚΑΡΑ ΔΑΝΑΗ 601456

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV Μutant MATERIALS   Τα μεταβαλλόμενα υλικά όπως το νάιλον, πλεξιγκλάς είναι υλικά τα οποία δεν χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο στην πρωτόλεια μορφή τους, αλλά υπόκεινται επεξεργασία για να εξυπηρετήσουν τις εκάστοτε ανάγκες του. Η αλήθεια των υλικών δεν είναι πλέον παράγοντας στο σχεδιασμό. Τα δεδομένα που ίσχυαν παλιά, ότι δηλαδή οι σχεδιαστές και οι αρχιτέκτονες πρέπει να σέβονται τη φύση των υλικών, έχει ανατραπεί. Λόγω της αυξανόμενης ικανότητας των μηχανικών να προσδίδουν στα υλικά ιδιότητες που ικανοποιούν συγκεκριμένες ανάγκες. Πλέον ο άνθρωπος δεν κινείται μέσα στα όρια της φύσης αλλά την χρησιμοποιεί. Η ιδέα των μεταβαλλόμενων υλικών δεν είναι καινούργια, είχε ξεκινήσει κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο για να καλύψει πολεμικές ανάγκες. Τα χρόνια που ακολούθησαν τα μεταβαλλόμενα υλικά κατέκτησαν την αγορά π.χ. με το καλτσόν (φτιαγμένο από νάιλον) και πλέον έχουν γίνει μέρος της κοινωνίας. ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΣΚΑΛΚΟΥ ΕΛΕΝΗ 601452

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV Μutant MATERIALS   Η δουλειά προωθήθηκε περισσότερο το 1960 από το διαστημικό πρόγραμμα των Η.Π.Α. λόγω της ανάγκης τους για ελαφρύτερα και πιο ανθεκτικά μέταλλα, πλαστικά και διάφορα συνθετικά. Στο σημερινό πολιτιστικό κλίμα, η ιδέα των μεταβαλλόμενων υλικών έχει αρχίσει να λειτουργεί ως δυνατή κοινωνική μεταφορά, εξαιτίας κάποιων προόδων στη βιοτεχνολογία, που έφερε στην επιφάνεια ερωτήσεις όπως που τραβάμε τη γραμμή μεταξύ της φύσης και την χειραγώγηση που ασκούμε σ’ αυτή. “Mutant Materials in Contemporary Design ”, Antonelli Paola ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΥΛΙΚΑ ΣΚΑΛΚΟΥ ΕΛΕΝΗ 601452

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV RESPONSIVE MATERIALITY   Σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια νέα κατάσταση πραγμάτων, η οποία απαιτεί νέες, προσαρμόσιμες ιδέες, όπου το φυσικό περιβάλλον συνυπάρχει άψογα με την ψηφιακή πραγματικότητα. Έτσι, γεννάται η πρόκληση της κατασκευής έξυπνων και ταυτόχρονα βιώσιμων καινοτομιών. Δημιουργούνται «ζωντανοί οργανισμοί» οι οποίοι αλληλεπιδρούν και ανταλλάσσουν ερεθίσματα με το περιβάλλον τους, σε αντίθεση με τις συμβατικές κατασκευές που έχουν ως αυτοσκοπό την απολύτως αυτόνομη κι αυτάρκη λειτουργία τους. Διαμορφώνεται συνεπώς ένα φυσικό περιβάλλον διαφορετικής μορφής, το οποίο έχει ως επακόλουθο η αρχιτεκτονική να γίνεται τεχνολογικά ολοκληρωμένη, διαδραστική και συνεχώς εξελισσόμενη. “Responsive Materials and Methods”, Ashutosh Tiwari ΑΠΟΚΡΙΣΙΜΑ – ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΥΛΟΥ ΔΑΝΑΗ 601433

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV RESPONSIVE MATERIALITY   Είναι τα υλικά τα οποία αντιδρούν και ανταποκρίνονται στις περιβαλλοντικές μεταβολές που σημειώνονται σε επαφή με αυτά. Δημιουργούνται νέα αποκρινόμενα υλικά, τα οποία αντιλαμβάνονται ειδικές αλλαγές στο περιβάλλον και προσαρμόζονται σε αυτές με προκαθορισμένο τρόπο, κάτι το οποίο τα καθιστά χρήσιμα εργαλεία. Αποτελεί ένα πρόσφατα αναδυόμενο γνωστικό αντικείμενο με μεγάλες εμπορικές προοπτικές. Τα διαδραστικά υλικά απαντούν σε μικρές μεταβολές του περιβάλλοντος με σημαντικές αλλαγές των ιδιοτήτων τους. Τα υλικά αυτά καθίστανται όλο και πιο διαδεδομένα, καθώς οι επιστήμονες μελετούν τη χημική τους σύσταση που επιτρέπει την επιβολή αλλαγών στη δομή τους. Ταυτόχρονα, επινοούν τρόπους ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν από τα διαδραστικά υλικά, ελέγχοντάς τα. Τα αποκρινόμενα σε ερεθίσματα υλικά, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή μεταξύ των ερευνητών, επειδή υπάρχει η δυνατότητα να μεταβληθούν προκαλώντας επαγόμενες διαμορφωτικές αλλαγές στη δομή τους. ΑΠΟΚΡΙΣΙΜΑ – ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΥΛΟΥ ΔΑΝΑΗ 601433

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV RESPONSIVE MATERIALITY   Τα αίτια τα οποία μπορούν να επιδράσουν σε ένα αποκρινόμενο υλικό, προκαλώντας του κάποια μεταβολή είναι: φυσικά αίτια -θερμοκρασία -ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία -μηχανική καταπόνηση χημικά αίτια -μεταβολή του pH -ιονικοί, χημικοί και βιολογικοί παράγοντες ΑΠΟΚΡΙΣΙΜΑ – ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΥΛΟΥ ΔΑΝΑΗ 601433

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV FORM FOLLOWS FUNCTION   Τα τεχνολογικά αντικείμενα είναι μεταβλητές δύο θεμελιωδών συστατικών, της λειτουργίας (function)και της μορφής/σχήματος(form). Λειτουργία είναι ο σκοπός ο οποίος ένα αντικείμενο ή ένα τεχνούργημα έχει φτιαχτεί και τι μπορεί να επιτευχθεί μέσω της χρήσης αυτού. Η αρχή ότι η μορφή/σχήμα ακολουθεί τη λειτουργία, σχετίζεται με τον μοντερνισμό και το βιομηχανικό σχεδιασμό στον 20ο αιώνα. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το σχήμα ενός κτηρίου ή αντικειμένου πρέπει να είναι πρωτίστως βασισμένο στην προβλεπόμενη λειτουργία του ή σκοπό του. Η λειτουργία συνοψίζεται στο σχεδιασμό του τεχνολογικού συστήματος, γεγονός που σημαίνει ότι συνήθως, όπου η λειτουργία δεν αλλάζει, δεν αλλάζει ούτε το σχήμα του. “Form, Function and Matter: Crossing the Border of Materiality”, Jannis Kallinikos ΔΑΛΓΚΑΛΗ ΗΛΙΑΝΝΑ 601427

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV FORM FOLLOWS FUNCTION   Η μορφή αφορά και σχετίζεται με την λειτουργία, η οποία σε ορισμένα σημεία είναι η πεμπτουσία της τεχνολογίας. Η λειτουργία είναι ο σκοπός που ένα αντικείμενο ή τεχνούργημα γίνεται και εξυπηρετεί έναν σκοπό. η τεχνολογική εξέλιξη έχει χαλαρώσει τους δεσμούς μεταξύ της λειτουργίας, της μορφής και της ύλης και σταδιακά έχει παραχωρηθεί μεγαλύτερη σημασία στην λειτουργία Κατά τον σχεδιασμό των απλών αντικειμένων (εργαλεία και σκεύη), μορφή είναι κάποια στοιχεία τα οποία προδίδουν την λειτουργία που εξυπηρετούν αυτά και με την οποία συνδέονται στενά. Ένα μαχαίρι πρέπει να είναι απότομο και η επιφάνεια ενός τραπεζιού επίπεδη. Η τεχνολογική εξέλιξη έχει, κατά συνέπεια, μετατρέψει το παιχνίδι της τεχνολογίας από ένα σύστημα σταθερών διαδικασιών σε μια παραγωγική μήτρα(generative matrix) μέσω της οποίας νέες λειτουργίες και μορφές παράγονται διαρκώς. Η υπεροχή των τεχνολογιών πληροφορικής στις σύγχρονες κοινωνίες επιτείνει περαιτέρω αυτές τις τάσεις, αλλά φέρνει επίσης ενδιαφέρουσες αλλαγές ΔΑΛΓΚΑΛΗ ΗΛΙΑΝΝΑ 601427

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV MATERIALIZING THE LIGHT   Η αρχιτεκτονική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια του φωτός. Στην προσπάθεια της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής, τα νέα υλικά και οι νέες τεχνολογίες προσπαθούν να παγιδεύσουν το φως με ένα διαφορετικό τρόπο. Με ισχυρότερο στόχο τον εντυπωσιασμό και τη σύγχρονη αισθητική, οι υφές των κτηρίων αλλάζουν με σκοπό το «παιχνίδι» με το φυσικό φως με διάφορες τεχνοτροπίες. Με τη «νέα υλικότητα των σκιών», ένας τοίχος μπορεί να διακοσμηθεί με το πλάσιμο των όγκων και των υφών του υλικού και την παρουσία φωτός ενώ τεχνολογίες, όπως είναι αυτές των υγρών κρυστάλλων δίνουν μια άλλη ενυπωσιακή ερμηνεία στη σχεση αρχιτεκτονικής και φωτός. “Smart Light-Responsive Materials”, Zhao,Tomiki Ikeda 601458 ΔΑΝΑΚΤΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV MATERIALIZING THE LIGHT   Πλέον, το φως σταμάτησε να αποτελεί μόνο ένα ξένο στοιχείο σύμφωνα με το οποίο κατευθυνόταν η κατασκευή (ηλιακό φως), ένα εργαλείο κάλυψης της απουσίας του φυσικού φωτός ή διακόσμησης του κτηρίου. Γίνεται υλικό της κατασκευής, «πλάθεται» και εντάσσεται στην υφή και το κέλυφος είτε με φυσικό είτε με τεχνητό τρόπο. Η υλικοποίηση του φωτός πραγματοποιείται σήμερα με: Την επεξεργασία των υφών, των υλικών και των επιφανειών με άμεσο αποτέλεσμα την αξιοποίηση της απουσίας του, δηλαδή της σκιάς που δημιουργείται. Η αυξομείωση των όγκων και των επιφανειών σε τοίχους και άλλες επιφάνειες, όταν συναντούν το φως δημιουργούν σκιές και σχηματίζουν εικόνες, σχέδια και μορφές που διακοσμούν το χώρο, δημιουργούν εικονικές υφές, στοιχεία που χάνονται με την απουσία του. (υλικοποίηση φυσικού φωτισμού) 601458 ΔΑΝΑΚΤΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV MATERIALIZING THE LIGHT   Τη χρήση νέων τεχνολογιών φωτισμού, όπως οι υγροί κρύσταλλοι, οδηγούν στη χρήση του φωτός ως βασικού υλικού κατασκευής επιφανειών. Ο ρόλος του παύει να είναι χρηστικός και το τεχνητό φως διεισδύει στη μορφή και το περιβάλλον που δημιουργεί το κτήριο. Στον εσωτερικό χώρο, κρυφοί πλεον φωτισμοί ή υποδαπέδιοι δημιουργούν μια καινούρια αισθητική σε κτήρια όπως μουσεία ή θεματικές εκθέσεις όπου έντονη είναι και η συμμετοχή του κόσμου στα εκθέματα ή ανάγκη μιας άλλης αίσθησης του χώρου. Αυτό επιτυγχάνεται με φώτα χρωματιστά, που ανταποκρίνονται στις κινήσεις τον επισκεπτών ή τους ήχους. Έτσι, το φως γίνεται το επίκεντρο του χώρου χωρίς να δίνεται η όποια προσοχή στα υλικά ή το σχεδιασμό του παρόλο που είναι πολύ πιθανόν να αποτελούν παράγοντα της αισθητικής και του περιβάλλοντος που έχουν επιτευχθεί στο χώρο. (χρήση τεχνητού φωτισμού ως υλικό στον εσωτερικό χώρο) 601458 ΔΑΝΑΚΤΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV MATERIALIZING THE LIGHT   Ταυτόχρονα, το φως αρχίζει να συμμετέχει έντονα και στον εξωτερικό σχεδιασμό ενός κτηρίου. Παρόλο που πολλά από αυτά που ειπώθηκαν ισχύουν και για τον εξωτερικό χώρο, κατά βάση έντονη είναι η εφαρμογή της φερόμενης ως Light Architecture, της αρχιτεκτονικής κατασκευής που ταλαντεύεται ανάμεσα στον πραγματικό και τον ψηφιακό κόσμο. Είναι η αρχιτεκτονική της κινούμενης εικόνας, της ψηφιακής υφής και αισθητικής. Επιτυγχάνεται κατά βάση με την κάλυψη μεγάλων επιφανειών του κτηρίου με ψηφιακά πανέλα τα οποία χρησιμοποιούν το φως και την εικόνα, κυρίως την κινούμενη εικόνα, για να μαγνητίσουν να εντυπωσιάσουν και να πληροφορίσουν. Ως αποτέλεσμα γεννιέται το Media building, το νέο εργαλείο ενημέρωσης και επικοινωνίας. (χρήση τεχνητού φωτισμού ως υλικό στον εξωτερικό χώρο) 601458 ΔΑΝΑΚΤΣΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV IMMATERIAL   Η Αρχιτεκτονική στερεοτυπικά, αναδύει την εικόνα της αμετάβλητης, στερεής και καθησυχαστικής δύναμης, τόσο υλικά όσο κοινωνικά και ψυχολογικά. Για το λόγω αυτό είναι νοητικά άρρηκτα συνδεδεμένη με το υλικό (material). Ωστόσο το άυλο (immaterial) αποτελεί μία πτυχή της αρχιτεκτονικής εξίσου σημαντική και με μακραίωνη ιστορία, η οποία είναι μία συνεχής σύγκρουση των όρων υλικό και άυλο. Υπάρχουν αρκετοί ορισμοί οι οποίοι έχουνε δοθεί κατά καιρούς στη μη-υλικότητα και γενικά την άυλη αρχιτεκτονική, όπως το ότι αποτελεί μια ιδέα, ένα άμορφο φαινόμενο, μία τεχνολογική εξέλιξη προς τη διαφώτιση ή μία προγραμματική εστίαση στις δράσεις παρά στη μορφή. Υπάρχει όμως ένας, ο οποίος καθορίζει καλύτερα τα πλαίσιο στο οποίο κινείται, ότι δηλαδή η μη-υλικότητα δεν είναι η πραγματική απουσία του υλικού αλλά η αντιλαμβανόμενη απουσία του. Αυτός που αντιλαμβάνεται και επιλέγει το αν η αρχιτεκτονική είναι άυλη είναι ο χρήστης. Αυτός που δημιουργεί τις υλικές συνθήκες προκειμένου να επιλέξει ο χρήστης, είναι ο αρχιτέκτονας. Το υλικό και το άυλο δεν βρίσκονται σε αντιδιαστολή, αλλά σε παραλληλία, τα οποία συνηγορούν σε μία αρχιτεκτονική που τα συνδυάζει, διατηρώντας την υλική διάσταση αλλά παρέχοντας χώρο στη ραγδαία εξελισσόμενη άυλη. “Immaterial Architecture”, Jonathan Hill ΦΛΩΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 601425

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV IMMATERIAL Η δυτική διαλεκτική στηρίζεται στη δυαδική αντιπαράθεση όρων, οι οποίοι εκλαμβάνονται ως διαφορετικοί και σαφείς, ωστόσο στην πραγματικότητα είναι αλληλοεξαρτώμενοι και αδιαχώριστοι, όπως συμβαίνει με τη φιλοσοφία του άυλου και την υλική αρχιτεκτονική. Η συνύπαρξη του υλικού και του άυλου, εγείρει ερωτήματα ως προς όρους όπως διανοητικός και χειρωνακτικός, σχηματοποιημένος και άμορφος, πραγματικός και εικονικός. Συχνά το άυλο σχετίζεται με το άμορφο, ωστόσο το άμορφο δεν η απουσία τάξης, αλλά η τάξη η οποία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Το αν η αρχιτεκτονική είναι άυλη εξαρτάται από την αντίληψη, η οποία προϋποθέτει δημιουργική ερμηνεία, φαντασία παρά γεγονότα. Συνδυάζοντας την άυλη αρχιτεκτονική με την αντιληπτικότητα, εστιάζεις στη δυνατότητα να αντιλαμβάνεσαι αυτό που αντιλαμβάνεται ο άλλος καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των αρχιτεκτονικών αντικειμένων, χώρων και χρηστών. ΦΛΩΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 601425

ΝΕΕΣ ΥΛΙΚΟΤΗΤΕΣ|ΟΜΑΔΑ IV IMMATERIAL Η αναγνώριση της άυλης αρχιτεκτονικής είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, καθώς και μια πρόκληση για τη γνώριμη εμπειρία της αρχιτεκτονικής ( η χρήση μπορεί να είναι αντίδραση στη συνήθεια). Η εμπειρία της άυλης αρχιτεκτονικής βασίζεται στις αντιφατικές αισθήσεις. Η πολυπλοκότητα της εμπειρίας, εξαρτάται από την ερμηνεία του χρήστη ως προς το τι είναι παρόν και τι απόν. ΦΛΩΡΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ 601425