Βασικές έννοιες και όροι μιας επιστημονικής εργασίας Μεθοδολογία σύνταξης και επιμέλειας κειμένου

Το μυστηριώδες παράθεμα παράθεμα από το παραθέτω = αναφέρω, επαναλαμβάνω αυτούσιο το κείμενο (ή αποσπάσματα) ενός συγγραφέα μέσα σε δικό μου κείμενο. Το μεταφέρω ακόμη και με τα λάθη του!! παράθεμα κριτικού έργου & παράθεμα λογοτεχνικού έργου. παράθεμα πρωτογενούς πηγής και δευτερογενούς υλικού.

Παράδειγμα παραθέματος Σήμερα θα μιλήσουμε για τον στίχο «είτε βραδιάζει είτε φέγγει μένει λευκό το γιασεμί». Βάζω πάντα σε εισαγωγικά το παράθεμά μου για να δηλώσω ότι δεν είναι δικά μου τα λόγια αλλά κάποιου άλλου!! Είναι αναγκαίο να μεταφέρω πιστά κατά την αντιγραφή τις λέξεις και τη στίξη, για να μην προδώσω το συγγραφέα του παραθέματος.

Λειτουργία παραθέματος το χρησιμοποιώ για να ενδυναμώσω την ανάλυσή μου. για να ενισχύσω δηλαδή την αποδεικτική ισχύ των λόγων μου. για να τεκμηριώσω καλύτερα όσα έχω ήδη αναφέρει. για να εμπλουτίσω τον κριτικό μου λόγο και με το λόγο κάποιου άλλου. για να καταγράψω όσα έχουν πει άλλοι κριτικοί, και κατόπιν, να εισάγω τη δική μου σκέψη.

Χρήση παραθέματος επιλέγω χαρακτηριστικά παραθέματα, είτε πρόκειται να ασχοληθώ ερμηνευτικά με αυτά (βλ. λογοτεχνικά κείμενα), είτε παραθέματα που ενισχύουν την επιχειρηματολογία μου (κριτικά ή θεωρητικά παραθέματα). αν είναι μακροσκελή (1 ολόκληρη παράγραφος ή στροφή ενός ποιήματος) τότε αλλάζω διάστιχο, αφήνοντας μεγαλύτερο κενό ανάμεσα σ’ αυτά και στο κείμενό μου. πατάω tab και αφήνω έτσι 1 διάστημα σε εσοχή.

Τεχνικά χαρακτηριστικά παραθέματος αν παραλείψω κάποιες λέξεις ή φράσεις, τότε: Α) φροντίζω το παράθεμά μου να έχει νοηματική αυτοτέλεια μετά το ‘’κόψιμο’’. Β) καταδεικνύω την αφαίρεση που έχω κάνει με αγκύλες και 3 τελείες: […].

Παράθεμα ≠ παράφραση δεν συγχέω την κατά λέξη παράθεση του λόγου κάποιου άλλου, την αυτούσια δηλαδή καταγραφή των προτάσεών του με την παράφραση!! όταν παραφράζω έστω κι ένα μικρό απόσπασμα από ένα κριτικό δοκίμιο, σημαίνει ότι αναδιατυπώνω δημιουργικά τα λόγια του συγγραφέα και δεν βάζω εισαγωγικά!!

Πηγές & λογοκλοπή Είτε παραθέτω αυτούσια τα λόγια ενός συγγραφέα/ποιητή/δοκιμιογράφου και σε εισαγωγικά Είτε τα παραφράζω, αναδιατυπώνοντάς τα δημιουργικά, χωρίς εισαγωγικά, ΔΗΛΩΝΩ ΠΑΝΤΑ τις πηγές μου, δείχνω δηλαδή πάντα σε ποιον ανήκουν τα λόγια!!! Ειδάλλως κάνω λογοκλοπή!!!

Πώς δηλώνω τις πηγές μου??? Με παραπομπή!! Παραπέμπω δηλαδή στο κείμενο από το οποίο έχω αντλήσει τα λόγια που χρησιμοποιώ είτε ως παράθεμα είτε ως παράφραση.

Παραπομπή σε υποσημείωση Βάζω δείκτη αμέσως μετά τα εισαγωγικά και κάνω υποσελίδια σημείωση για να δηλώσω τις πηγές μου. Κάνω εισαγωγή αριθμημένης υποσημείωσης και γράφω τον τίτλο του βιβλίου ή του άρθρου ως εξής: Όνομα και επίθετο του συγγραφέα (ή των συγγραφέων), ή του επιμελητή, τίτλος βιβλίου, εκδ. οίκος, τόπος, χρονολογία έκδοσης, αρ. σελίδας ή σελίδων.

Παραδείγματα υποσημειώσεων ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟ Κώστας Στεργιόπουλος, Οι επιδράσεις στο έργο του Καρυωτάκη, εκδ. Σοκόλη, Αθήνα 1972, σ. 43. ΓΙΑ ΑΡΘΡΟ/ΜΕΛΕΤΗ/ΠΟΙΗΜΑ από συλλογικό τόμο Τέλλος Άγρας, «Ο Καρυωτάκης και οι Σάτιρες» στο: Κ. Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και πεζά, επιμ. Γ. Π. Σαββίδης, Ερμής, Αθήνα 1984, σσ. 52-79.

Συνέχεια… ΓΙΑ ΑΡΘΡΟ ΑΠΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Νάντια Χαραλαμπίδου, «Η ειρωνεία στις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα», Διαβάζω, τχ. 171, Αθήνα (15.7.1987), σ. 5. ΓΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ονοματεπώνυμο, τίτλος άρθρου/βιβλίου, στοιχεία έντυπης δημοσίευσής του (αν υπάρχουν), ηλεκτρ. Διεύθυνση της ιστοσελίδας, ημερομηνία που την επισκεφτήκαμε και ‘’κατεβάσαμε’’ το κείμενο.

Περαιτέρω στοιχεία & λοιπές λεπτομέρειες Α’ Όταν το έργο έχει αναφερθεί σε προηγούμενη υποσημείωση, δεν επαναλαμβάνω όλα τα στοιχεία, αλλά γράφω μόνο το επώνυμο του συγγραφέα, τα αρχικά ό.π., και τους αριθμούς των σελίδων: 8. Στεργιόπουλος, ό.π., σ. 37.

Β’ Αν το έργο έχει αναφερθεί στην αμέσως προηγούμενη υποσημείωση, τότε δε χρειάζεται να γράψω το επώνυμο, αφού είναι ακριβώς από πάνω, αλλά μόνο Στο ίδιο ή Ibid, και αριθμό σελίδας: Στο ίδιο, σ. 37.

Λοιπές λεπτομέρειες υποσημειώσεων αν χρησιμοποιώ πολλές φορές το ίδιο βιβλίο στις υποσημειώσεις μου, και είναι θεμιτό να κάνω χρήση συντομογραφίας, τότε το δηλώνω από την πρώτη κιόλας παραπομπή, ενημερώνοντας έτσι τον αναγνώστη μου. Ανθολόγιο ποιητικών κειμένων (εφεξής ΑΠΚ) αν το βιβλίο είναι μεταφρασμένο ή ένας συλλογικός τόμος με επιστημονικό επιμελητή, τότε μετά τον τίτλο παραθέτω το όνομα του μεταφραστή ή του επιμελητή: Π.χ. Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, Η σειρήνα και άλλα διηγήματα, μτφρ. Μαρία Σπυριδοπούλου, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1989, σ. 6.

παραδείγματα Μαρία Σπυριδοπούλου, «Το ταξίδι του Μπαλζάκ και η εξύψωση της Σεραφίτας: από το ανδρόγυνο ον στον άγγελο» στο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Σεραφίτα (μετάφραση-επίμετρο: Μαρία Σπυριδοπούλου), Printa-Ροές (σειρά: Κλασικοί συγγραφείς), Αθήνα 2012, σ. 235. Maria Spyridopoulou, “Translation: theory and praxis. Deconstruction and reconstruction in G. Leopardi”, in Martinengo Alberto (ed.), Beyond Deconstruction: Hermeneutics, Myth and Reconstruction, De Gruyter, Berlin, 2012, pp. 161-167.

Παραδείγματα 15. «Η κούκλα-αυτόματο στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία: λογοτεχνικό παράδειγμα και υπερβατικό σχήμα» στο Βελιώτη Μαρία (επιμ.), Κουκλοθέατρο, το θέατρο της εμψύχωσης. Πειραματισμοί με άψυχους πρωταγωνιστές, Αιγόκερως, Αθήνα 2013, σσ. 15-32. 16. «Το κείμενο και οι εκδόσεις του» στο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Η βεντέτα, Ροές, Αθήνα 2013, σσ. 141-153. 17. «Το μαύρο χιούμορ της Ζιζέλ Πράσσινος» στο Δια-κείμενα τχ. 15 (Χιούμορ και Λογοτεχνία), Ετήσια έκδοση Εργαστηρίου Συγκριτικής Γραμματολογίας του Α.Π.Θ., σσ. 61-73, http://diakeimena.frl.auth.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=75&Itemid=84, Δεκ. 2013. 18. «Ταυτότητα και πολυγλωσσία στη Σουλτάνα Σκιά της Ασιά Τζεμπάρ» στο Γαλλοφωνία και Πολυπολιτισμικότητα (επιμ. Δ. Φίλιας, Α. Βλαβιανού, Μ. Βελιώτη, Χρ. Οικονομοπούλου), εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2013, σσ. 124-135.

Από πού αντλώ τα στοιχεία του βιβλίου? Τα αντλώ από τη σελίδα τίτλου (3η ή 5η) και όχι από το εξώφυλλο!!!

Βιβλιογραφικές αναφορές ή βιβλιογραφία Στο τέλος της εργασίας μου, κάνω τον κατάλογο όλων των βιβλιογραφικών αναφορών μου. Παραθέτω δηλαδή αλφαβητικά όλα τα βιβλία τα οποία έχω χρησιμοποιήσω ως πηγές για τα παραθέματά μου. Η αλφαβητική παράθεση σημαίνει ότι βάζω πρώτα το επίθετο και μετά το όνομα του συγγραφέα. Αυτή είναι και η βασική διαφορά με τις υποσημειώσεις!!!

Μερικές ακόμη λεπτομέρειες… όταν έχω άρθρο από περιοδικό ή δοκίμιο από συλλογικό τόμο στη βιβλιογραφία μου, τότε πρέπει οπωσδήποτε να παραθέσω την αρχική και την τελική του σελίδα: π.χ. σσ. 120-145. δεν εξελληνίζω τα ξένα ονοματεπώνυμα!! Αν έχω ξένη βιβλιογραφία, καλό είναι να χωρίσω τη βιβλιογραφία μου σε ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση.

Συνέχεια… αποφεύγω τις αμφίβολης προέλευσης ηλεκτρονικές πηγές, εκτός αν είναι έγκυρες και επιστημονικές. Φροντίζω οι υποσημειώσεις μου (10άρια) να είναι μικρότερου μεγέθους από το κυρίως σώμα της εργασίας μου (12άρια). Ακολουθώ το ίδιο σύστημα παραπομπών και βιβλιογραφίας σε όλη την έκταση της εργασίας, αποφεύγοντας δια πυρός και σιδήρου οποιαδήποτε παραλλαγή!!!!