«Αρχαία ελληνική γραμματεία: Ομήρου Οδύσσεια» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 12K45: Παιδαγωγική: Ειδική Διδακτική των Αρχαιογνωστικών Μαθημάτων «Αρχαία ελληνική γραμματεία: Ομήρου Οδύσσεια» Γεωργούση Στυλιανή Kολλιόπουλος Παναγιώτης Φόρτη Μελπομένη 02-12-2016

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Οι μαθητές και μαθήτριες να είναι σε θέση…. Γενικοί Στόχοι …να κατανοήσουν την αφοσίωση του Οδυσσέα στο νόστο και την αξία του αγώνα του ανθρώπου για την επίτευξη των στόχων του, τον ανθρωπομορφισμό των θεών και το μύθο στην ποιητική του μετάπλαση. …να εκτιμήσουν τα ομηρικά έπη ως λογοτεχνικά κείμενα στα οποία αποτυπώνεται ένας ολόκληρος κόσμος με τον πολιτισμό, τις αξίες και την κοινωνική και πολιτική του οργάνωση. Ειδικοί Στόχοι …να κατανοήσουν την Οδύσσεια ως επική ποιητική δημιουργία, …να χαρακτηρίσουν τον Οδυσσέα …να γνωρίσουν το μύθο ως ποιητικό παρελθόν και ποιητικό παρόν …να διερευνήσουν τη δομή, τις αφηγηματικές τεχνικές, την οπτική γωνία του αφηγητή, τη λειτουργία του χρόνου ως προς την τάξη και ως προς τη διάρκεια και τους εκφραστικούς τρόπους και να αξιολογήσουν, στο βαθμό που είναι δυνατόν, το λειτουργικό τους ρόλο …να κατανοήσουν τον ουμανιστικό χαρακτήρα της Οδύσσειας …να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν τη δράση και τη συμπεριφορά των κυριότερων, προσώπων για να εμβαθύνουν τη γνώση τους για τον άνθρωπο …να διαπιστώσουν ότι στην Οδύσσεια λειτουργεί το σχήμα ύβρις, νέμεσις, τίσις και ότι η δράση συντελείται σε τρία επίπεδα: ΄Ολυμπος ,Γη, Άδης …να κατανοήσουν τον πολιτισμό της Οδύσσειας «κόσμος»

Προβλεπόμενες ώρες διδασκαλίας: Συνολικά 35 διδακτικές ώρες, Σεπτέμβριος – Φεβρουάριος ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: Αρχαία ελληνική γραμματεία Ομήρου Οδύσσεια (Α’ Γυμνασίου). ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ: Βιβλίο μαθητή: Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ). Ομηρικά Έπη Οδύσσεια (Α΄ Γυμνασίου). Συγγραφείς: Μαρία Σαμαρά και Κωνσταντίνος Τοπούζης. Μετάφραση: Δ.Ν. Μαρωνίτης. Βιβλίο εκπαιδευτικού: Αρχαία Ελληνικά (ΜΤΦΡ). Ομηρικά Έπη Οδύσσεια, Α΄ Γυμνασίου. Συγγραφείς: Μαρία Σαμαρά και Κωνσταντίνος Τοπούζης. Μετάφραση: Δ.Ν. Μαρωνίτης. Βιβλία αναφοράς: Λεξικό της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Α΄, Β΄, Γ΄ Γυμνασίου). Συγγραφείς: Χαράλαμπος Συμεωνίδης, Γιώργος Ξενής, Ασημάκης Φλιάτουρας. Επιπλέον μπορεί να γίνει χρήση συμπληρωματικού διδακτικού υλικού όπως είναι CD-ROM, χάρτες, βιντεοταινίες, φωτογραφικό υλικό.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Να μην είναι αποκλειστικά κειμενοκεντρική αλλά να είναι μαθητοκεντρική, δηλαδή να μην επιβάλλεται η γνώση στείρα αλλά όσο είναι δυνατόν να παράγεται εκούσια από τους μαθητές σύμφωνα με την ιδέα της αυτενέργειας. Ειδικότερα, κάνοντας διάλογο δημιουργούμε συνθήκες μάθησης που εμπλέκουν τους μαθητές στην επεξεργασία του κειμένου προσεγγίζοντας επαγωγικώς τους προβληματισμούς που ανακύπτουν. Η διαδικασία της ερμηνείας φωτίζει το κείμενο, ξεκινώντας από μία ολιστική θεώρηση του κειμένου μέσω των κυριών θεμάτων και της δομής του, προχωρώντας στην εμβάθυνση του περιεχομένου (προσωπογραφία) σε συνάρτηση με τη μορφή του κειμένου (αφηγηματικές και εκφραστικές τεχνικές) και κλείνει με συνολική αποτίμηση των σημαντικών στοιχείων του. Η ερμηνεία του κειμένου συμπληρώνεται και ενισχύεται με άλλες πηγές εκτός κειμένου, συνδέεται με άλλα μαθήματα όπως για παράδειγμα η ιστορία και η λογοτεχνία, και εφόσον υπάρχουν οι αντίστοιχοι «δείκτες» μέσα στο κείμενο γίνεται συσχέτιση και με την καθημερινότητα. Η ερμηνεία του μαθήματος πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να προάγεται η γνώση της ίδιας της Οδύσσειας με τα προβλήματα και τις λύσεις που δίνει ο Όμηρος σε συνάρτηση με τη λογοτεχνική τους αποτύπωση. Τέλος είναι αυτονόητο ότι η αξιοποίηση του εποπτικού υλικού (όπως εικόνες, διαγράμματα, χάρτες, βίντεο, CD-ROMκ.α.) είναι απαραίτητη.

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με τη συμμετοχή και την αυτενέργεια των μαθητών κατά την ώρα του μαθήματος από τις εργασίες που εκτελούν είτε στην τάξη, είτε στο σπίτι και από τα πρόχειρα διαγωνίσματα κλπ. Επίσης η αξιολόγηση των μαθητών μπορεί να γίνει συστηματικότερη από τις τελικές γραπτές εξετάσεις όπως ορίζει το εκάστοτε ισχύον πρόγραμμα διδασκαλίας. Οι εργασίες διακρίνονται είτε σε εργασίες εμπέδωσης αντικειμενικού τύπου, για τις οποίες ο εκπαιδευτικός θα έχει μια γενική εικόνα για το τι πρέπει ο μαθητής να κάνει ή να τον διορθώσει με ένα έτοιμο πλάνο αν κριθεί αναγκαίο, είτε εργασίες επέκτασης με «παράλληλα κείμενα» σε συναφή θέματα τόσο της ίδιας της Οδύσσειας όσο άλλων έργων και εποχών. Οι εργασίες αυτές μπορούν να συσχετίζονται με διαθεματικές δραστηριότητες ή σύντομες συζητήσεις για ορισμένα βασικά θέματα της Οδύσσειας και τη συνάφειά της με άλλα επιστημονικά πεδία. Η διαθεματική προσέγγιση υλοποιείται μέσω των σχετικών συσχετίσεων στο καθημερινό μάθημα όσο και με τη μέθοδο του project. Η διαδικασία υλοποίησης ενός σχεδίου εργασίας περιλαμβάνει το σχεδιασμό όπου γίνεται η επιλογή του θέματος με τη βοήθεια του/της καθηγητή/τριας και η συγκρότηση των ομάδων, στη συνέχεια έχουμε την συγκέντρωση και την επεξεργασία του υλικού από τους μαθητές ενώ ο/η εκπαιδευτικός αναλαμβάνει συμβουλευτικό και συντονιστικό ρόλο. Στη συνέχεια έχουμε την παρουσίαση της εργασίας, που μπορεί να είναι γραπτή ή προφορική με βοήθεια των εποπτικών μέσων και τέλος, γίνεται η αξιολόγηση της εργασίας όπου οι μαθητές κάνουν την αυτοκριτική τους και εκθέτουν τις απόψεις και την εμπειρία που αποκόμισαν Θέματα που προτείνονται για διαθεματική διερεύνηση στην Οδύσσεια με τη μέθοδο project είναι τα εξής: η φιλοξενία, η αυτοδικία, ο Οδυσσέας ως διαχρονικό σύμβολο, ο ξενιτεμός και ο νόστος. Θέματα που μπορούν να αποτελέσουν θέμα συζήτησης μέσα στην τάξη είναι: ο άνθρωπος και η θάλασσα, η θέση και οι ασχολίες της γυναίκας, ο αοιδός και τα τραγούδια του, η πάλη του ανθρώπου με τα υπερφυσικά στοιχεία, η αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους κ.α.

Ευχαριστούμε πολύ!