ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΟΙΟΚΟΝΟΜΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ Συμπληρωματικές σημειώσεις Διάλεξη: 7

Νόμος Φθίνουσας Απόδοσης Η έννοια του κόστους Είδη κόστους Περίγραμμα: Νόμος Φθίνουσας Απόδοσης Η έννοια του κόστους Είδη κόστους Μέσο Μεταβλητό Κόστος Αιτίες αύξησης του Μέσου Μεταβλητού Κόστους

Νόμος Φθίνουσας Απόδοσης Ο κάθε παραγωγός προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το κέρδος του, μεγιστοποιώντας την παραγόμενη ποσότητα. Παράγοντας το συγκεκριμένο αγαθό ξεκινάει την παραγωγική διαδικασία θέτοντας πάντα δύο ερωτήματα: 1ο με ποιους συνδυασμούς παραγωγικών συντελεστών θα γίνεται η παραγωγή, με σκοπό να προκαλέσει μείωση του κόστους παραγωγής ή να προκαλέσει και οικονομίες κλίμακας 2ο με ποιους τρόπους – εκτός του κόστους και της ανταγωνιστικής τιμής – θα προωθήσει τα προϊόντα του και θα διεισδύσει σε νέες αγορές.

Το κόστος ενός προϊόντος εξαρτάται από δύο παράγοντες: 1ος Οι τιμές των παραγωγικών συντελεστών 2ος Από τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των ποσοτήτων των παραγωγικών συντελεστών και της ποσότητας του προϊόντος που παράγεται (παραγωγικότητα). Η σχέση μεταξύ των εισροών (ποσότητες παραγωγικών συντελεστών) και των εκροών (τελικό παραγόμενο προϊόν) της παραγωγικής διαδικασίας ονομάζεται συνάρτηση παραγωγής. Η συνάρτηση παραγωγής προσδιορίζει τις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών που χρειάζονται για την παραγωγή μιας ορισμένης ποσότητας του προϊόντος και για το λόγο αυτό επηρεάζει τη διαμόρφωση του κόστους παραγωγής.

Η παραγωγή πραγματοποιείται σε βραχυχρόνιο διάστημα ή σε μακροχρόνιο διάστημα. Η διάκριση των διαστημάτων εξαρτάται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παραγωγικής διαδικασίας. Στο βραχυχρόνιο διάστημα μια επιχείρηση μπορεί να μεταβάλλει ορισμένους παραγωγικούς συντελεστές, αλλά όχι όλους. Ο παραγωγός στοχεύοντας στην αύξηση του κέρδους, αυξάνει τους μεταβλητούς παραγωγικούς συντελεστές με σκοπό την αύξηση της παραγωγής και επομένως και των κερδών του. Καθώς όμως αυξάνεται ο μεταβλητός παραγωγικός συντελεστής, σε κάθε επιπλέον μονάδα αντιστοιχεί συνεχώς και μικρότερη αναλογία των σταθερών συντελεστών. Ο τρόπος μεταβολής του προϊόντος καθώς αυξάνεται ένας παραγωγικός συντελεστής, ενώ οι υπόλοιποι παραμένουν σταθεροί, είναι ο Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης (ή της Μη Ανάλογης Απόδοσης).

Εργασία Συνολικό προϊόν Μέσο προϊόν Οριακό προϊόν - 1 2.000 2 4.500 2.250 2.500 3 6.500 2.166 4 7.800 1.950 1.300 5 8.900 1.780 1.100 6 9.500 1.583 600 7 9.200 1.314 -300

Η παραγωγή του προϊόντος προϋποθέτει τη χρησιμοποίηση παραγωγικών συντελεστών, δηλαδή την καταβολή χρηματικών δαπανών από την πλευρά της επιχείρησης. Διαπιστώνουμε έτσι εύκολα ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ παραγωγής και δαπάνης.

Η έννοια του κόστους ΚΟΣΤΟΣ είναι η θυσία που πρέπει να γίνει για την απόκτηση ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας. Για τους περισσότερους από εμάς εμάς, η έννοια του κόστους σημαίνει δημιουργία μιας χρηματικής δαπάνης. Δηλαδή οι δαπάνες που γίνονται για τη διεξαγωγή της παραγωγικής δραστηριότητας (όπως μισθοί, πρώτες ύλες, γεωργικά εφόδια, ενέργεια, μεταφορά κλπ). Το κόστος αυτό ονομάζεται εμφανές ή ιστορικό ή λογιστικό κόστος.

Το εμφανές κόστος αποτελεί μέρος μόνο του κόστους παραγωγής ενός προϊόντος, γιατί σε αυτό θα πρέπει να συμπεριληφθεί και το αφανές κόστος που δημιουργείται από την παραγωγή του προϊόντος. Το αφανές κόστος περιλαμβάνει τις αμοιβές των συντελεστών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ενός προϊόντος, οι οποίοι ανήκουν στην επιχείρηση και για αυτό δεν καταβάλλεται αντίτιμο για τις υπηρεσίες τους (πχ ίδια κεφάλαια, προσωπική εργασία, ιδιόκτητοι χώροι ή εδάφη). Το σύνολο του εμφανούς και του αφανούς κόστους (το οποίο περιλαμβάνει και το φυσιολογικό κέρδος) αποτελεί το οικονομικό κόστος.

Είδη κόστους Σταθερό κόστος: είναι η αμοιβή, η δαπάνη για τους σταθερούς παραγωγικούς συντελεστές. Είναι το κόστος που δε μεταβάλλεται, καθώς μεταβάλλεται η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος. Μεταβλητό κόστος: είναι η αμοιβή, η δαπάνη για τους μεταβλητούς παραγωγικούς συντελεστές. Είναι το κόστος που μεταβάλλεται, καθώς μεταβάλλεται η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος. Συνολικό κόστος: είναι το άθροισμα του σταθερού και του μεταβλητού κόστους.

Τη σχέση ανάμεσα στο συνολικό προϊόν και το κόστος κατά μονάδα προϊόντος, μας τη δίνει το Μέσο Κόστος. Έτσι διακρίνουμε: Μέσο Σταθερό Κόστος Μέσο Μεταβλητό Κόστος Μέσο Συνολικό Κόστος

Το Μεταβλητό Κόστος αυξάνεται μετά από κάποια ποσότητα παραγωγής, λόγω του Νόμου της Φθίνουσας Απόδοσης (δηλαδή ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής – από ένα σημείο και έπειτα – είναι μικρότερος από το ρυθμό αύξησης του μεταβλητού κόστους). Τα αποτελέσματα του Νόμου της Φθίνουσας Απόδοσης, μπορούν να διαπιστωθούν καλύτερα από τη συμπεριφορά του Οριακού Κόστους, δηλαδή του κόστους κάθε πρόσθετης μονάδας του προϊόντος.

Για να αποφασίσει μια επιχείρηση αν έχει συμφέρον να παράγει μια επιπλέον μονάδα από το προϊόν θα πρέπει να συγκρίνει το πρόσθετο κόστος που θα δημιουργηθεί από την παραγωγή της μονάδας αυτής. Δηλαδή το οριακό κόστος, με το πρόσθετο έσοδο που θα αποφέρει η πώληση της (δηλαδή το οριακό της έσοδο).

Στη βραχυχρόνια περίοδο οι συμπεριφορές των καμπυλών μέσου και οριακού κόστους, εκφράζουν τη συμπεριφορά των αποδόσεων του μεταβλητού παραγωγικού συντελεστή Στη μακροχρόνια περίοδο οι καμπύλες μέσου και οριακού κόστους, αντανακλούν τα εναλλακτικά μεγέθη μεταξύ των οποίων θα μπορούσε να επιλέξει μια επιχείρηση προκειμένου να παράγει διάφορες ποσότητες παραγωγής με το ελάχιστο δυνατό κόστος.