ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ

Συστήματα βοτανικής ταξινόμησης είναι μέθοδοι και αρχές κριτηρίων βάσει των οποίων τα είδη των φυτών κατατάσσονται σε διάφορες ταξινομικές ομάδες. ΒΑΣΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΕΙΔΟΣ - ΓΕΝΟΣ – ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ – ΤΑΞΗ – ΥΠΟΚΛΑΣΗ – ΚΛΑΣΗ – ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΕΙΔΟΣ – ΥΠΟΕΙΔΟΣ – ΠΟΙΚΙΛΙΑ

ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) στο «περί φυτών» και στα «Φυσικά» του Το έργο του το συνέχισε ο μαθητής του Θεόφραστος (372-286 π.Χ.) αφήνοντας δύο συγγραφικά έργα, «Περί φυτών ιστορίας» και «Περί φυτών αιτιών»

Μετά από 21 αιώνες ο Κάρολος Λινναίος (Carl Linné ή Carolus Linnaeus, 1707-1778), Σουηδός φυσιοδίφης, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Ουψάλα, ο οποίος  θεωρείται ο πατέρας της ταξινόμησης των ειδών (έργα του Species plantarum και Systema Naturae), καθώς ασχολήθηκε με την ταξινόμηση όλου του έμβιου κόσμου.

ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΑ ΦΥΤΩΝ

ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΒΡΥΟΦΥΤΑ Μικρά φυτά έρποντα στο έδαφος, ή όρθια ύψους μερικών cm Αυτότροφα αειθαλή περιέχουν χλωροφύλλη, έχουν υποτυπώδη βλαστό, ένα στρώμα φυλλάρια και κατασκευές σαν ρίζες που απορροφούν νερό και θρεπτικά στοιχεία από το υπόστρωμα ανάπτυξης τους

Για την επιτέλεση των γενετικών τους λειτουργιών απαραίτητο το νερό, ενώ τα σπόριά τους μεταφέρονται με τον άνεμο Υπάρχουν 30.000 είδη Μικρής σημασίας για τον άνθρωπο Υποβάθμιση βοσκών όπου υπάρχουν γιατί είναι δύσπεπτα

ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΠΤΕΡΙΔΟΦΥΤΑ Φυτά μικρού ύψους, έχουν ισχυρά αναπτυγμένο διπλοειδές σποριόφυτο με ρίζα βλαστό και φύλλα Υπάρχουν 15.000 είδη κυρίως σε τροπικές περιοχές Συνήθως δίοικα φυτικά είδη

ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Χαρακτηρίζονται από μεγάλη ανάπτυξη άνθη, σπέρματα και καρπού. Τα θεμελιώδη όργανα τους προέρχονται από το έμβρυο (ρίζα, βλαστός κα φύλλα) το έμβρυό τους περιλαμβάνει τον εμβρυακό άξονα που αποτελείται από το υποκοτύλιο, και το ριζίδιο (στην άκρη του έχει την καλύπτρα) περιλαμβάνει επίσης της κοτύλες ή κοτυληδόνες που είναι μία (μονοκότυλα) δύο (δικότυλα) ή περισσότερες (κωνοφόρα)

ΑΝΘΗ Είναι βλαστοί ή τμήματα βλαστών περιορισμένης ανάπτυξης Τα σπουδαιότερα μέρη του άνθους είναι οι στήμονες και τα καρπόφυλλα που είναι και τα κύρια αναπαραγωγικά όργανα Εκτός αυτών μπορεί τα άνθη των σπερματοφύτων να φέρουν και άλλα φύλλα που αποτελούν το περιάνθιο Στα γυμνόσπερμα το περιάνθιο λείπει τελείως ή είναι αφανές Στα αγγειόσπερμα είναι ευδιάκριτο ή αφανές αλλά υπάρχει

Το άνθος λέγεται μονογενές ή δίκλινο όταν φέρει μόνο στήμονες ή μόνο καρπόφυλλα Ενώ λέγεται ερμαφρόδιτο, διγενές ή μονόκλινο όταν φέρει και τα δύο δηλαδή άρρενα ή θήλεα άνθη στο ίδιο άτομο Όταν τα φυτά έχουν μονογενή και ερμαφρόδιτα άνθη σε διάφορους συνδυασμούς τότε καλούνται πολύγαμα και έχουμε τα ανδρομόνοικα (φυτά με θήλεα και αρρενοθήλεα άνθη στο ίδιο άτομο), γυνομόνοικα και τριμόνοικα

Οι στήμονες αποτελούνται από το νήμα και τους ανθήρες κάθε ανθήρας έχει δύο λοβούς και κάθε λοβός δύο γυρεοσάκκους. Στο κέντρο του κάθε γυρεοσάκκου σχηματίζονται τα μητρικά κύτταρα των γυρεόκοκκων ή μικροσποριοκύτταρα

Γυμνόσπερμα Θαμνώδη και δενδρώδη φυτά Ανεπτυγμένο αγγειακό σύστημα Άνθη χωρίς περιάνθιο και κατά κανόνα μονογενή (Δίοικα ή συνήθως μόνοικα) Τόσο οι ταξιανθίες όσο και οι καρποί ονομάζονται κώνοι

ΓΥΜΝΟΣΠΕΡΜΑ (περίπου 850 είδη) ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ ΓΥΜΝΟΣΠΕΡΜΑ (περίπου 850 είδη) ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΑ (περίπου 240.000 είδη)

Σημαντικότερη κλάση η Pinatae Οικογένεια Pinaceae και σπουδαιότερα γένη τα Pinus, Abies, Picea, Cedrus Pinus halepensis Pinus pinea Κουκουναριά, Οι κώνοι έχουν ωοειδές σχήμα  και τα σπέρματά τους χρησιμοποιούνται ως ξηροί καρποί. Διακρίνεται από τα άλλα πεύκα από το σφαιρικό σχήμα της κόμης. Φύεται συνήθως σε χαμηλά υψόμετρα, ακόμη και σε επίπεδο θαλάσσης.

Ευρωπαϊκό είδος ορεινής Πεύκης που η Πελοπόννησος αποτελεί το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης του Ανθεκτικότερο είδος από την Ελάτη για χρήση σε αναδασώσεις Πεύκο με ευθυτενή κορμό και διακλάδωσεις όπως τα έλατα Pinus nigra

Δάσος Βασιλικής vasilikis forest Έκταση 10.900 στρέμματα απομονωμένο Μαύρη Πεύκη και Έλατο Μεγάλη πυρκαγιά στην κατοχή Συστάδες φυτών ηλικίας 50 ετών και υπερήλικα Υψόμετρο 950-2000m Θερινή Διαμονή

Γένος Abies Στο γένος αυτό ανήκουν τα έλατα, που είναι δένδρα με κωνικό σχήμα, οι δε βελόνες τους φέρουν 2 γραμμές λευκές εκατέρωθεν του κεντρικού νεύρου, επίσης οι κώνοι τους κοιτάνε προς τον ουρανό. Στην Ελλάδα αυτοφύονται 2 είδη του γένους και ένα υβρίδιο τους Abies cephalonica. Ελληνικό έλατο ή έλατο της Κεφαλληνίας, είναι είδος ενδημικό της Ελλάδος. Abies alba Λευκό έλατο ή χτενωτό έλατο Abies borisii –regis Υβριδογενής Μακεδονικό έλατο

Abies cephalonica

Picea excelsa Ερυθρελάτη Εκτεταμένα δάση της βρίσκονται στο Ν. Δράμας και στο Ν. Ροδόπης. Κύριο χαρακτηριστικό οι πολύ κοντές βελόνες, μήκους 2  εκ., σχεδόν τετραγωνικής διατομής, πλευράς 2 χιλ. επίσης οι κώνοι τους κοιτάνε προς τη γη

Γένος Cedrus. Στο γένος αυτό ανήκουν οι κέδροι Γένος Cedrus. Στο γένος αυτό ανήκουν οι κέδροι. Είναι δένδρα αειθαλή, με βελονοειδή, λεπτά και κοντά φύλλα, μήκους 3-5 χιλ. που εκφύονται ανά ένα ή σε δέσμες (φούντες). Οι κέδροι δεν αυτοφύονται στην Ελλάδα. Χρησιμοποιούνται όμως ως καλλωπιστικά τα παρακάτω είδη: κέδρος του Λιβάνου (Cedrus libani A. Richard) , κέδρος του Άτλαντα [Cedrus adlantica (Endl.) G. Manetti ex Carriere] 

. Οικ. Araucariaceae. Η οικογένεια αυτή έχει λίγα γένη με σπουδαιότερο το γένος Araucaria. Στην Ελλάδα, είδη του γένους αυτού  έχουν εισαχθεί ως καλλωπιστικά. Οικ. Cupressaceae. Η οικ. αυτή περιλαμβάνει πολλά γένη τα σπουδαιότερα εκ των οποίων είναι: Cupressus, Juniperus (είδη των οποίων αυτοφύονται στην Ελλάδα) καθώς και τα γένη (ξενικά) Thuja, Sequoia, Sequoiadendron και Taxodium.

Γένος Cupressus ή Cypress) Γένος Cupressus ή Cypress). Περιλαμβάνει αειθαλή δένδρα ή θάμνους με φύλλα λεπιοειδή αντίθετα σε επαλλάσουσα σταυρωτή διάταξη. Το μοναδικό είδος του γένους αυτού που αυτοφύεται στην Ελλάδα είναι το κοινό κυπαρίσσι (Cupressus sempervirens L.). Υπάρχουν δύο τύποι του είδους αυτού, ο ορθόκλαδος τύπος και ο οριζοντιόκλαδος. Ως αυτοφυές δασικό απαντάται μόνο το οριζοντιόκλαδο. Το ορθόκλαδο απαντάται μόνο ως καλλιεργούμενο. Οι κώνοι του κυπαρισσιού έχουν σφαιρικό σχήμα γι αυτό λέγονται κυπαρισσόμηλα.

Γένος Juniperus Αειθαλείς θάμνους ή δένδρα  με φύλλα συνήθως βελονοειδή, εδώ υπάγονται οι αγριόκεδροι ή γιουνίπεροι ή άρκευθοι αγριόκεδρος ή άρκευθος η οξύκεδρος (Juniperus oxycedrus L.)  βουνόκεδρος ή άρκευθος η κοινή (Juniperus communis L.)   θαλασόκεδρος [Juniperus oxycedrus L. ssp. macrocarpa (Sm) Ball] 

Υπάρχουν και άρκευθοι (αγριόκεδροι) που απαντώνται στην Ελλάδα ως δένδρα ύψους 10-15 μ οι οποίοι είναι: άρκευθος η δρυπώδης (Juniperus drupacea, Labill), Taxaceae. μόνο αντιπροσωπευτικό είδος του γένους στην Ελλάδα to Taxus baccata L. του οποίου όλα τα μέρη του φυτού είναι εξαιρετικά δηλητηριώδη

ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ - ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΤΟΜΟΦΙΛΑ ΑΝΕΜΟΦΙΛΑ ΑΥΤΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ ΣΤΑΥΡΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΟΣΤΕΙΡΑ ΦΥΤΑ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΤΡΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΡΩΤΑΝΔΡΑ - ΠΡΩΤΟΓΥΝΑ

ΑΝΘΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

Ανθικός τύπος: Ένας σύντομος τρόπος για να περιγράψουμε ένα άνθος Κ: Κάλυκας, Σ: Στεφάνη, Α: Ανδρείο, Γ: Γυναικείο Περιγόνιο (=σέπαλα και πέταλα είναι ίδιου χρώματος / σχήματος Oι αριθμοί δηλώνουν τον αριθμό των μερών κάθε τμήματος Οι παρεθέσεις δηλώνουν ότι τα μέρη του τμήματος είναι ενωμένα εν μέρει ή εξ ολοκλήρου Π.χ. Κ5 Σ5 Α10 Γ1 άνθος με 5 σέπαλα, 5 πέταλα, 10 στήμονες, ένα καρπόφυλλο

Ακτινόμορφο άνθος: Άνθος με πολλούς άξονες συμμετρίας

Ζυγόμορφο άνθος: Άνθος με έναν άξονα συμμετρίας

Η Κλάση Magnoliopsida διαιρείται σε 6 Υποκλάσεις: Magnoliidae Hamamelidae Dilleniidae Caryophyllidae Rosidae Asteridae

Υποκλάση 1: Magnoliidae (Πολυκαρπικά) Ποώδη ή ξυλώδη φυτά με πολλά πρωτογενή γνωρίσματα. Χωριστόκαρπο γυναικείο με πολλά ελεύθερα καρπόφυλλα που φέρουν μια σπερματική βλάστη και σχηματίζουν πολλά μονόσπερμα καρπίδια (πολυκαρπικά).

• Ανυψωμένος ανθικός άξονας και σπειροειδή διάταξη των μερών του άνθους που συνήθως είναι πολυάριθμα. • Πρωτογενής πολυανδρία. • Περιάνθιο έντονα χρωματισμένο και καλά ανεπτυγμένο, συνήθως απλό.

Οικογένεια Μagnoliaceae Δέντρα ή θάμνοι, με ή χωρίς αιθέρια έλαια, αειθαλή ή φυλλοβόλα. Φύλλα συχνά μεγάλα, αντίθετα ή σπειροειδώς διατεταγμένα. Άνθη συνήθως μονήρη, μερικώς ακυκλικά ή ακυκλικά. Περιάνθιο με διακριτό κάλυκα και στεφάνη ή με βαθμιαία διαφοροποίηση των σεπάλων σε πέταλα.

• Άνθη συνήθως ερμαφρόδιτα ή φυτά μόνοικα. • Επικονίαση: εντομόφιλα • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες και τροπικές περιοχές της Α. Ασίας και της Αμερικής. Είδη: 230, Γένη: 7 (Liriodendron, Magnolia)

Magnolia grandiflora (Μανόλια)

Οικογένεια Lauraceae Δέντρα ή θάμνοι, σπανιότερα πόες, σχεδόν πάντοτε αειθαλή με δερματώδη φύλλα. • Άνθη ερμαφρόδιτα ή φυτά μόνοικα ή δίοικα. • Καρποί συνήθως σαρκώδεις. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες και υποτροπικές περιοχές. Είδη 2.000-2.500, Γένη 54 (Cinnamomum, Laurus, Persea, Sassafras, κ.ά.)

Οικονομικές χρήσεις: Ορισμένα σημαντικά οικονομικά φυτά, όπως το αβοκάντο (Persea americana), η κανέλα και η καμφορά (Cinnamomum spp.), ενώ από κάποια είδη παράγονται αρωματικά έλαια (Lindera, Sassafras).

Laurus nobilis (δάφνη, βάγια)

Οικογένεια Nymphaeaceae Πολυετή ποώδη υδρόβια φυτά με ριζώματα. Φύλλα μεγάλα, επιπλέοντα, ακέραια, με παλαμοειδή νεύρωση. Άνθη ερμαφρόδιτα, φυτά εντομόφιλα. Περιάνθιο και ανδρείο ακυκλικά. Περιάνθιο διαφοροποιημένο σε κάλυκα και στεφάνη. Κάλυκας με 4-5 σέπαλα. Στεφάνη με 5 ή 15-50 πέταλα.

Το ανδρείο περιλαμβάνει στημονώδη (ενδιάμεσες μορφές από πέταλα σε στήμονες). Γεωγραφική εξάπλωση: Από εύκρατες έως τροπικές περιοχές. Είδη 75, Γένη 3 (Nymphaea, Nuphar, Ondinea, Victoria-Euryalaceae)

Ranunculaceae Κ 3- Σ 5- Α  Γ 3- Μονοετείς ή πολυετείς πόες, θάμνοι ή αναρριχώμενα με: Πολυάριθμοι στήμονες Καρπόφυλλα χωριστά (απόκαρπη ωοθήκη) Κ 3- Σ 5- Α  Γ 3-

Papaveraceae Παράγουν αλκαλοειδή Ποώδη φυτά με : Δύο σέπαλα, Τέσσερα πέταλα, Στήμονες συνήθως πολυάριθμους Καρπό κάψα με πολυάριθμα σπέρματα Γαλακτοφόρους σωλήνες Παράγουν αλκαλοειδή

Οικογένεια Fumariaceae Μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά. • Άνθη ερμαφρόδιτα, ζυγόμορφα, σε βοτρυώδεις ταξιανθίες, σπανιότερα μονήρη. Κάλυκας με 2 σέπαλα. Στεφάνη με 4 πέταλα σε δυο σπονδύλους (2+2) • Στήμονες 6, διάδελφοι (3+3). • Ωοθήκη επιφυής με δύο καρπόφυλλα. Καρπός κάψα ή κάρυο. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες και υποτροπικές περιοχές. • Γένη: 15, Είδη: 450 (Corydalis, Fumaria)

Hamamelidae Περιλαμβάνει συνήθως δέντρα ή θάμνους και ποώδη περιλαμβάνει μόνο την τάξη Urticales • Άνθη μικρά, με υποτυπώδες ή χωρίς περιάνθιο, είδη ανεμόφιλα

Οικογένεια Platanaceae • Περιλαμβάνει μόνο ένα γένος (Platanus) με 10 είδη. Μεγάλα δένδρα, συνήθως φυλλοβόλα, μόνοικα, ανεμόφιλα, έχουν φύλλα απλά με λοβούς με παλαμοειδές σχήμα και νεύρωση • Άνθη σε ταξιανθίες. Καρπός συγκάρπιο από αχαίνια. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες περιοχές. • Ασθένεια: Μεταχρωματικό έλκος πλατάνου (Ceratocystis platani)

Οικογένεια: Cannabidaceae • Ποώδη ή αναρριχώμενα δίοικα (σπάνια μόνοικα) φυτά, ανεμόφιλα, Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή αντίθετα, έμμισχα, αρωματικά, απλά, ή σύνθετα παλαμοσχιδή, με παράφυλλα, Περιάνθιο απλό, σεπαλοειδες, με 5 σέπαλα ελεύθερα (αρσενικά άνθη) ή ενωμένα (θηλυκά άνθη). Αρσενικά άνθη σχηματίζουν αραιές και τα θηλυκά συμπαγείς κυματώδεις ταξιανθίες. Αρσενικά άνθη με 5 στήμονες και θηλυκά με 2 καρπόφυλλα. Καρπός κάρυο. • Γεωγραφική εξάπλωση: Βόρειες εύκρατες περιοχές. • Είδη: 3, Γένη: 2 (Cannabis, Humulus)

Οικογένεια Moraceae • Δέντρα, θάμνοι και αναρριχώμενα φυτά, σπανιότερα ποώδη φυτά, συχνά με γαλακτοφόρους σωλήνες, φυτά μόνοικα ή δίοικα, ανεμόφιλα ή εντομόφιλα, με φύλλα απλά, κατ’ εναλλαγή ή αντίθετα, Ταξιανθία στάχυς, κεφάλιο, σκιάδιο, κλπ., ή σπανιότερα άνθη μονήρη, άνθη μικρά, μονογενή, με μικρό, απλό, σεπαλοειδες περιάνθιο ή χωρίσ περιάνθιο, αρσενικά άνθη με 1-8 στήμονες, θηλυκά άνθη με 2(-3) καρπόφυλλα, Καρπόσ αχαίνιο, δρύπη ή συγκάρπιο • Γεωγραφική εξάπλωση: Τροπικές, υποτροπικές και εύκρατες περιοχές • Είδη: 1400, Γένη: 40 (Αrtocarpus, Ficus, Morus)

Οικογένεια Urticaceae • Περιλαμβάνει ποώδη φυτά, θάμνους και σπανιότερα δέντρα, Φύλλα μικρά έως μεγάλα, κατ΄ εναλλαγή ή αντίθετα, με έλασμα συνήθως ακέραιο και σε ορισμένες περιπτώσεις ασύμμετρο, Άνθη μονογενή, φυτά μόνοικα ή δίοικα, ανεμόφιλα, Άνθη σε ταξιανθίες διαφόρων τύπων, συχνά σε κεφάλια ή φόβες, Περιάνθιο, όταν υπάρχει, σεπαλοειδές, με (2-)4-5(-6) τμήματα. Αρσενικά άνθη με (2-)4-5(-6) στήμονες, θηλυκά άνθη με ωοθηκη αποτελούμενη από ένα καρπόφυλλο, Καρπός κάρυο ή δρύπη • Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική (εκτός των πολικών περιοχών). • Είδη: 550, Γενη: 49 (Parietaria, Pilea, Urtica).

Parietaria officinalis

Urtica dioica

Οικογένεια Betulaceae • Περιλαμβάνει φυλλοβόλα, μόνοικα, δενδρώδη ή θαμνώδη Είδη, Φύλλα απλά, έμμισχα, αδιαίρετα, πριονωτά, οδοντωτά ή ελαφρώς έλλοβα, κατ’ εναλλαγή, Περιάνθιο απών ή σεπαλοειδές. Αρσενικά άνθη με 1-4 στήμονες, γυναικείο με 2 καρπόφυλλα, Καρπός μονόσπερμο κάρυο ή σαμάριο, συχνά με διαφόρων τύπων πτερύγια που βοηθούν στη διασπορά των καρπών με τον άνεμο ή προστατευόμενο από περίβλημα. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες περιοχές και τροπικά Όρη. • Είδη: 157, Γένη: 6 (Alnus, Betula) (Corylaceae: Corylus) (Carpinaceae: Carpinus, Ostrya, Ostryopsis).

Οικογένεια Fagaceae Περιλαμβάνει δενδρώδη ή θαμνώδη είδη, αεικαλή ή φυλλοβόλα. Φύλλα κατ’ εναλλαγή, απλά, έμμισχα, με περιθώρια λεία, οδοντωτά ή έλλοβα, Άνθη μονογενή, φυτά μόνοικα ή δίοικα. Άνθη μονήρη ή σε ταξιανθίες διαφόρων τύπων (τα αρσενικά συχνά σχηματίζουν ίουλους. Περιάνθιο σεπαλοειδες, με (4-)6(-7) τμήματα. Αρσενικά άνθη με (4-) 6-12(-40) στήμονες. Θηλυκά άνθη με (2-)3 ι 6(-12) καρπόφυλλα, Καρπός μονόσπερμο ή δίσπερμο κάρυο που περιβάλλεται από ξυλώδες κύπελλο, που φέρει βράκτεια ή αγκάθια (κυπελλοφόρο κάρυο). • Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική, εκτός της τροπικής Ν Αμερικής, τροπικής και νότιας Αφρική. • Είδη: c. 900, Γένη: 9 (Fagus, Castanea, Quercus)

Quercus coccifera (πουρνάρι)

Quercus ilex (αριά)

Quercus trojana ssp. euboica (Ευβοϊκή δρυσ)

Υποκλάση 3: Caryophyllidae • Περιλαμβάνει κυρίως ποώδη φυτά με φύλλα απλά, αδιαίρετα, Άνθη ακτινόμορφα,, με απλό ή διπλό περιάνθιο, Στήμονες σε ένα ή δύο σπονδυλώματα, Ωοθήκη με 2-5 καρπόφυλλα και μία ή πολυάριθμες σπερματικές βλάστες τοποθετημένες σε κεντρική θέση.

Οικογένεια Amaranthaceae • Περιλαμβάνει ετήσια ή πολυετή ποώδη φυτά ή θάμνους, Φύλλα απλά, κατ’ εναλλαγή ή αντίθετα, χωρίς παράφυλλα, άνθη μονήρη ή σχηματίζουν ταξιανθίες (κυματώδεις, στάχεις και κεφάλια). Άνθη ερμαφρόδιτα ή μονογενή, Περιάνθιο σεπαλοειδές, με 3-5 τμήματα, Στήμονες (1-)3-5. Ωοθήκη με 2-3 καρπόφυλλα, Καρπός κάψα, κάρυο ή δρύπη. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες, τροπικές και υποτροπικές περιοχές. • Είδη: 850, Γένη: 74 (Amaranthus, Celosia)

Οικογένεια Caryophyllaceae Περιλαμβάνει κυρίως μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά, (σπάνια θάμνους ή μικρά δέντρα), με διχοτομική διακλάδωση βλαστού και διογκωμένα συνήθως γόνατα, Φύλλα απλά, αντίθετα, με ή χωρίς παράφυλλα, Κάλυκας με 4-5 σέπαλα, και στεφάνη με 4-5 πέταλα, Στήμονες (1-)5 ή 8 ή 10. Ωοθήκη με 2-5 καρπόφυλλα, επιφυής. • Καρπός κάψα ή σπανιότερα κάρυο. • Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολίτικη. • Είδη: c. 1800, Γένη: 88 (Agrostemma, Arenaria, Bolanthus, Cerastium, Dianthus, Gypsophilla, Minuartia, Silene, κ.ά.)

Dianthus androsaceus

Οικογένεια Chenopodiaceae Περιλαμβάνει συνήθως μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά, σπάνια θάμνους ή μικρά δέντρα, με φύλλα καλά ανεπτυγμένα, υποτυπώδη ή απόντα, με φύλλα απλά, κατ’ εναλλαγή ή αντίθετα. • Άνθη ερμαφρόδιτα ή μονογενή, μονήρη ή σε ταξιανθίες. Περιάνθιο απλό, σεπαλοειδής, ανδρείο με 3-5 στήμονες και γυναικείο με (2-)5 καρπόφυλλα. • Καρπός συνήθως κάρυο. • Γεωγραφική εξάπλωση: Ευρεία, αλλά δεν εξαπλώνεται στην Κ. Αμερική, Ασία, Αφρική • Είδη: 1400, Γένη: 105 Αtriplex, Beta, Chenopodium

Beta nana

Chenopodium album

Υποκλάση 4: Dilleniidae • Περιλαμβάνει 13 Τάξεις, 77 οικογένειες και περίπου 25.000 είδη. • Άνθη μονογενή ή διγενή. Στεφάνη κυρίως χωριστοπέταλη, ανδρείο αναπτυσσόμενο από το κέντρο προς τα έξω Μοριακές φυλογενετικές μελέτες έδειξαν ότι τα Dilleniidae δεν αποτελούν φυσική ομάδα και πρέπει να διασπασθούν (οι οικογένειες της Υποκλάσης να συμπεριληφθούν στα Caryophyllidae, Asteridae και Rosidae).

Οικογένεια Hypericaceae • Περιλαμβάνει ποώδη και αναρριχώμενα φυτά, θάμνους και δέντρα, με ή χωρίς ρητινοφόρους αγωγούς, με φύλλα απλά, αδιαίρετα, αντίθετα ή κατά σπονδύλους, χωρίς παράφυλλα, Άνθη μονήρη ή σε κυματώδεις ταξιανθίες, Περιάνθιο διπλό, Κάλυκας με 2-6 σέπαλα και στεφάνη με 26(-14) πέταλα, συνήθως κίτρινου χρώματος, Ανδρείο συνήθως με πολυάριθμους στήμονες και γυναικείο με (1) πολλά καρπόφυλλα, Καρπός συνήθως κάψα, Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική, Είδη: 1.000, Γένη: 40 (στην Ελλάδα εξαπλώνονται φυσικά μόνο αντιπρόσωποι του γένους Hypericum)

Hypericum taygeteum

Οικογένεια Malvaceae • Περιλαμβάνει ποώδη και θαμνώδη φυτά, σπάνια δενδρώδη, Φύλλα απλά ή έλλοβα, Άνθη μονήρη ή σε κυματώδεις ταξιανθίες. Κάλυκας με 5 σέπαλα. Στεφάνη με 5 πέταλα. Ανδρείο με (5-)15-100 στήμονες, με νήματα ενωμένα σχηματίζοντα σωλήνα. Γυναικείο με (1-)5(100) ενωμένα καρπόφυλλα. Καρπός κάψα (Gossypium), σχιζοκάρπιο που χωρίζεται σε μονόσπερμα περικάρπια (Althaea, Lavatera, Malva), ράγα ή σαμάριο. Γεωγραφική εξάπλωση: Σχεδόν κοσμοπολιτική. • Είδη: 1000, Γένη: c. 100 (Abutilon, Alcea, Althaea, Gossypium, Lavatera, Malva, Malope, κ.ά.)

Malva sylvestris (μολόχα)

Οικογένεια Cistaceae • Περιλαμβάνει θάμνους (συχνά μικρούς) και ποώδη φυτά, που συχνά περιέχουν αιθέρια έλαια και καλύπτονται από αδενώδεις τρίχες. Φύλλα απλά, συνήθως αντίθετα, συχνά σε σπονδύλους και σπάνια κατ’ εναλλαγή, με ή χωρίς παράφυλλα. Άνθη μονήρη ι σε κυματοειδείς ταξιανθίες. Κάλυκας με 3 ή 5 σέπαλα. Στεφάνη με (3-)5 πέταλα. Ανδρείο με (3-)15-100 στήμονες. Γυναικείο σύγκαρπο, με 3 ή 5-10 καρπόφυλλα. Καρπός κάψα. Γεωγραφική εξάπλωση: Κυρίως σε εύκρατες περιοχές. Είδη: 200, Γένη: 9 (Cistus, Fumana, Halimium, Helianthemum, Tuberaria, κ.ά.).

Οικογένεια Cucurbitaceae • Περιλαμβάνει ποώδη φυτά, σπανίως ξυλώδη, συχνά αναρριχώμενα με έλικες, με ακέραια ή έλλοβα ή παλαμοσχιδή φύλλα, τοποθετημένα κατ’ εναλλαγή, χωρίς παράφυλλα. Άνθη μονήρη ι σε κυματώδεις ταξιανθίες. Κάλυκας με (3-)5(-6) ενωμένα σέπαλα. Στεφάνη με (3-)5(-6) ενωμένα πέταλα. Ανδρείο με 5 ή 3 στήμονες. Γυναικείο με 1 ή (2-)3(-5) καρπόφυλλα, ωοθήκη υποφυής. Καρπός ράγα ή κάψα. Γεωγραφική εξάπλωση: Θερμές εύκρατες, υποτροπικές και τροπικές περιοχές. • Είδη: 640, Γένη: 120 (Bryonia, Citrullus, Cucumis, Ecballium, κ.ά.)

Οικογένεια Salicaceae • Περιλαμβάνει δίοικα, φυλλοβόλα δέντρα ή θάμνους, με απλά φύλλα και παράφυλλα. Άνθη χωρίς περιάνθιο, σε Ιουλίους, εμφανίζονται μαζί με τα φύλλα ή πριν την έκπτυξη τους. Ανδρείο με 1 ή 2 ή 3-30(-60) στήμονες. Γυναικείο με 2(-4) καρπόφυλλα. Καρπός κάψα, με πολυάριθμα σπέρματα που φέρουν στη βάση τους, ως πτητική συσκευή, θύσανο τριχών. • Γεωγραφική εξάπλωση: Ψυχρές και εύκρατες περιοχές. • Είδη: 350, Γένη: 4 (Populus, Salix).

Οικογένεια Cruciferae Brassicaceae • Περιλαμβάνει ποώδη φυτά, σπανιότερα θάμνους ι αναρριχώμενα φυτά. Φύλλα ποικιλόμορφα, κατ’ εναλλαγή. Άνθη ακτινόμορφα, ερμαφρόδιτα, σε βοτρυώδεις ταξιανθίες. Κάλυκας με 4 σέπαλα και στεφάνη με 4 πέταλα. Ανδρείο συνήθως με τετραδύναμους στήμονες (4 μακρείς+2 βραχείς). Γυναικείο με δύο καρπόφυλλα. Καρπός κεράτιο. Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική. Είδη: 3.200, Γένη: 350 (Aethionema, Alyssum, Arabidopsis, Arabis, Aubrieta, Biscutella, Capsella, Draba, Erucaria, Erysimum, Iberis, Matthiola, Raphanus, Sisymbrium, Thlaspi, κ.ά.)

Capsella bursa-pastoris

Οικογένεια Ericaceae • Περιλαμβάνει δενδρώδη, θαμνώδη ή αναρριχώμενα είδη, αειθαλή ή φυλλοβόλα, με μικρά εωσ πολύ μεγάλα, ακέραια φύλλα. Άνθη συνήθως σε βοτρυώδεις ταξιανθίες (βότρεις, στάχεις, κεφάλια, κλπ.), σπάνια μονήρη. Κάλυκας με (4-)5(-7) σέπαλα. Στεφάνη με (3-)5(-7) πέταλα. Ανδρείο με 8-10 ή σπάνια με 5 στήμονες. Γυναικείο σύγκαρπο με (2-)4-5(-7) καρπόφυλλα, υποφυής ή επιφυής. Καρπός κάψα, δρύπη ή ράγα. Γεωγραφική εξάπλωση: Σχεδόν κοσμοπολιτική. • Είδη: 1350, Γένη: c. 100 (Arbutus, Erica, Rhododendron, κ.ά.)

Erica arborea

Arbutus adrachne

Οικογένεια Primulaceae • Περιλαμβάνει πολυετή ή μονοετή ποώδη φυτά, με φύλλα απλά, αντίθετα, κατ’ εναλλαγή. Άνθη ακτινόμορφα, μονήρη ή σε ταξιανθίες κεφάλιο, σκιάδιο ή σύνθετο βότρυ. Κάλυκας και στεφάνη με (3-) 5(-9) σέπαλα και πέταλα αντίστοιχα. Στήμονες επιπέταλοι, ισάριθμοι των πετάλων. Γυναικείο σύγκαρπο, με 5 καρπόφυλλα. Καρπός κάψα με πολυάριθμα μικρά σπέρματα. Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική. • Είδη: 1000, Γένη: 20 (Anagallis, Cyclamen, Lysimachia, Primula, Samolus, Soldanella, κ.ά.)

Cyclamen peloponnesiacum

Υποκλάση 5: Rosidae Περιλαμβάνει 116 οικογένειες και περισσότερα από 60.000 είδη αγγειοσπέρμων. Είναι η μεγαλύτερη υποκλάση σε αριθμό οικογενειών και περίπου ίσου μεγέθους με την Υποκλάση Asteridae σε αριθμό ειδών.

Οικογένεια Rosaceae

Οικογένεια Rosaceae ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΦΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Περιλαμβάνει ξυλώδη φυτά, αναρριχώμενους θάμνους και μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά, Φύλλα απλά ή σύνθετα εναλλασσόμενα, σπάνια αντίθετα Άνθη ακτινόμορφα, διγενή με 5 μελές περιάνθιο. Στήμονες διπλάσιοι ή τετραπλάσιοι ή πολλαπλάσιοι από τα πέταλα, τοποθετημένοι σε 2 ή περισσότερα σπονδυλώματα Ωοθήκη μονόχωρη, καρπόφυλλα Καρποί γνήσιοι ή ψευδείς

Η οικογένεια Rosaceae περιλαμβάνει περίπου 100-120 γένη και 3000-4000 φυτικά είδη που εξαπλώνονται κυρίως στο Βόρειο ημισφαίριο Ανάλογα με τα μορφολογικά γνωρίσματα κυρίως του άνθους και του καρπού υποδιαρείται σε 4 υποοικογένειες: Spiraeoideae, Rosoideae, Maloideae θαη Prunoideae.

Υποοικογένεια Spiraeoideae Περιλαμβάνει ποώδη και φυτά με φύλλα ακέραια χωρίς παράφυλλα Άνθη ακτινόμορφα με διπλό πενταμελές περιάνθιο, στήμονες 10 ή περισσότεροι Ωοθήκη μεσοφυής, καρπός πολύσπερμος θύλακας

Υποοικογένεια Rosoideae Περιλαμβάνει μονοετή ή πολυετή ποώδη ή θαμνώδη φυτά, φύλλα σύνθετα, άνθη με διπλό 5 μελές περιάνθιο και πολυάριθμους στήμονες, καρπός στεγοκάρπιο ή συγκάρπιο με πολυάριθμα κάρυα Περιλαμβάνει τα γένη Rosa, Rubus, Potentilla,Fragaria, Sarcopoterium, Alchemilla, θ.ά.

Γένος Rosa Περιλαμβάνει περίπου 200 είδη που εξαπλώνονται στις εύκρατες περιοχές του βορείου ημισφαιρίου Χαρακτηρίζεται από σταμνοειδές υπάνθιο που μετά την γονιμοποίηση και ωρίμανση του καρπού καθίσταται ξηρό και είναι σχεδόν κλειστό στο ανώτερο τμήμα του στην Ελλάδα απαντώνται 18 είδη (Rosa canina, R. sempervirens, R. arvensis, κ.ά.)

Υποοικογένεια Pomoideae (Maloideae) Περιλαμβάνει ξυλώδη φυτά με διπλό 5 μελές περιάνθιο Στήμονες 10 ή περισσότεροι Ωοθήκη από 1-5 καρπόφυλλα με μια ή περισσότερες σπερμοβλάστες μέσα στην κοιλότητα του υπανθίου που συμφύονται μεταξύ τους καθώς και με το υπάνθιο, το οποίο παχύνεται κατά την ωρίμανση και σχηματίζει ραγοειδή ή δρυποειδή καρπό Περιλαμβάνονται τα γένη Pyrus, Malus, Crataegus, Cydonia, Mespilus, Pyracantha, Sorbus, Amelanchier

Υποοικογένεια Prunoideae Χαρακτηρίζεται από ένα καρπόφυλλο ελεύθερο μέσα στο κοίλο υπάνθιο Καρπός δρύπη Περιλαμβάνει δενδρώδη ή θαμνώδη φυτά με φύλλα απλά αδιαίρετα Περιλαμβάνει τα γένη Prunus, Cerasus, Persica, Armeniaca, Amygdalus

Τάξη: Fabales

Υποκλάση 6: Asteridae • Περιλαμβάνει περισσότερα από 60.000 είδη που ταξινομούνται σε ένα μικρό αριθμό μεγάλων οικογενειών. • Τα μελή της είναι εξελιγμένα και χαρακτηρίζονται από: Τα συμπέταλα άνθη, τον μικρό αριθμό στημόνων και την εναλλαγή στημόνων και πετάλων. • Άνθη ακτινόμορφα ή ζυγόμορφα, στήμονες επιπέταλοι, ωοθήκη υποφυής, με 2 καρπόφυλλα. • Οι επικονιαστές είναι συχνά πολύ εξειδικευμένα έντομα.

Οικογένεια Solanaceae • Περιλαμβάνει μονοετή ή πολυετή, ποώδη, θαμνώδη, δενδρώδη ή αναρριχώμενα φυτά, που περιέχουν αλκαλοειδή. • Φύλλα απλά, ακέραια ή έλλοβα, κατ’ εναλλαγή ή αντίθετα, Σπανίως πτεροσχιδή, χωρίς παράφυλλα. • Άνθη ακτινόμορφα, ή ελαφρά έως ισχυρά ζυγόμορφα. Κάλυκας με (4-)5(-7) σέπαλα. Στεφάνη με (4-)5(-7) συμφυή πέταλα. Στήμονες συνήθως 5, σπανιότερα 3-4 ή 6-7, Γυναικείο σύγκαρπιο, με 2 καρπόφυλλα. • Καρπός ράγα, δρύπη ή κάψα. • Γεωγραφική εξάπλωση: Εύκρατες έως τροπικές περιοχές. • Είδη: 2000, Γένη: 95 (Atropa, Capsicum, Datura, Hyoscyamus, Lycopersicon, Mandragora, Nicotiana, Solanum, κ.ά.)

Solanum tuberosum (πατάτα)

Οικογένεια Lamiaceae ή Labiatae Περιλαμβάνει ποώδη ή ημι-θαμνώδη φυτά, σπάνια δέντρα. • Βλαστός με χαρακτηριστική τετράγωνη διατομή. • Φύλλα συνήθως απλά, αντίθετα και σταυροειδώς διατεταγμένα, χωρίς παράφυλλα. • Τα φυτά καλύπτονται από αδένες ή αδενώδεις τρίχες και έχουν έντονα αρωματική οσμή που οφείλεται στην ύπαρξη αιθερίων ελαίων.

Άνθη ισχυρά ζυγόμορφα, με δίχειλη στεφάνη, σε ταξιανθίες μονοχάσια, διχάσια, κατά σπονδύλους ή σε ακραίους βότρεις. •

Ωοθήκη επιφυής, με 2 καρπόφυλλα, φαινομενικά τετράχωρη. • Τα τέσσερα τμήματα της ωοθήκης διογκώνονται και μετατρέπονται σε σχιζοκάρπιο, που διασπάται σε τέσσερα καρπίδια (μονόσπερμα κάρυα). • Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική. • Είδη: c. 3500, Γένη: c. 210 (Ajuga, Ballota, Lavandula,Marrubium, Micromeria, Nepeta, Origanum, Phlomis, Rosmarinus, Salvia)

Micromeria taygetea

Origanum scabrum

Origanum scabrum

Stachys candida

Sideritis clandestina subsp. clandestina (κ. Τσάι βουνού)

Nepeta camphorata Ενδημικό του Ταϋγέτου, πολύ αρωματικό ανθίζει Ιούνιο με Σεπτέμβριο, φυέται σε υψόμετρο 1100-2200m.

Οικογένεια Compositae ή Asteraceae Περιλαμβάνει ποώδη φυτά, σπάνια θάμνους, δέντρα ή αναρριχώμενα φυτά. • Φύλλα απλά, ακέραια ή διαιρεμένα, κατ’ εναλλαγή, αντίθετα ή σε σπονδύλους. • Άνθη σε ταξιανθία κεφάλιο, που περιβάλλεται από καλυκόμορφο περίβλημα που αποτελείται από βράκτεια.

Ανθίδια αρρενοθήλεα, μονογενή ή άγονα, ακτινόμορφα ή ζυγόμορφα. • Ακτινόμορφα σωληνανθή ή επιδίςκια • Ζυγόμορφα γλωσσανθη ή επιχείλια • Ο κάλυκας έχει μεταμορφωθεί σε λέπια, άκανθες ή τρίχες, αναπτύσσεται μετά τη γονιμοποίηση πάνω στον καρπό και ονομάζετε πάππος. • Στήμονες στα διγενή άνθη 5, επιπέταλοι, με ελεύθερα νήματα και ενωμένους ανθήρες σε σωλήνα μέσα από τον οποίο εξέρχεται ο στύλος με το δισχιδές στίγμα. • Καρπός αχαίνιο, στερείται ενδοσπερμίου. •

Η οικογένεια διαιρείται σε δύο υποοικογένειες: Asteroideae και Cichorioideae. Ωοθήκη υποφυής, με 2 συμφυή καρπόφυλλα, μονόχωρη. Γεωγραφική εξάπλωση: Κοσμοπολιτική • Είδη: c. 13.000, Γένη: c. 1.500 (Achillea, Anthemis, Anacyslus, Cynara, Centaurea, Helichrysum, Inula, Senecio, Taraxacum, Cichorium, κ.ά.)

Jurinea taygetea