Μεταναστευτικη πολιτικη τησ Ε.Ε. Καραμπίνα Σοφία Σολάκης Κωνσταντίνος

Ορισμοι εννοιων Μετανάστης Εσωτερική μετανάστευση – Εξωτερική μετανάστευση Προσωρινοί μετανάστες – Προσωρινά μετακινούμενοι επαγγελματίες Παράνομος μετανάστης Λαθραίος μετανάστης Πρόσφυγας Πολιτικό άσυλο

Ιστορικο υποβαθρο 1750 – 1914 Αν και μεταξύ του 1850 και 1914 η κυκλική μετανάστευση ήταν ακόμη το κύριο υπόδειγμα μετακίνησης προσώπων, η αλυσιδωτή μετανάστευση, καθώς και εκείνη που αποσκοπούσε στην αναζήτηση σταθερής εργασιακής εξέλιξης, άρχισε να γίνεται ολοένα σημαντικότερη

Ιστορικο υποβαθρο ii) 1914 – 1945 Στο επίπεδο της μεταναστευτικής πολιτικής διαμορφώθηκαν κανόνες και μέσα ελέγχου. Οι διεθνείς συγκρούσεις (κυρίως με τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους) και οι οικονομικές κρίσεις οδήγησαν σε εσωστρέφεια τα εθνικά κράτη. Ως αποτέλεσμα , αλλαγή μορφής του μεταναστευτικού τοπίου. Ενα νέο είδος ακούσιων μεταναστών, τους πρόσφυγες. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησε στην πολιτική διχοτόμηση της Ευρώπης σε Ανατολή και Δύση. Αποτέλεσμα η εμφάνιση πολιτικών προσφύγων που προσπαθούσαν με κάθε πρόσφορο μέσο να αποφύγουν την δίωξη ή ακόμη και τον εγκλεισμό σε φυλακές ή στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Ιστορικο υποβαθρο iii) 1945 – σήμερα Ξεκίνησε η πορεία προς την ανεξαρτητοποίηση των αποικιών Μετανάστευση των πρώην αποικιών με σκοπό την εκπαίδευση ή την αναζήτηση εργασίας. Ακόμη, οι αυξανόμενες ανάγκες για ανειδίκευτο, φθηνό εργατικό δυναμικό οδήγησε ακόμη και στην επίσημη στρατολόγηση εργατών προερχόμενων από άλλα κράτη. Η πετρελαϊκή κρίση του 1973 επηρέασε, καθώς σημαντικός αριθμός ανειδίκευτων εργατών μετατράπηκε σε άνεργο πληθυσμό Τέλος, μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών κρατών στην Ανατολική Ευρώπη, δημιουργήθηκε μια ραγδαία αύξηση των πολιτικών προσφύγων.

Στατιστικα στοιχεια (ι) Προορισμός Μεταναστών ανά τον κόσμο

Στατιστικα στοιχεια (ιI)

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (III) Αφίξεις μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (IV) Ποσοστό θνησιμότητας ατόμων που επιχειρούν να διασχίσουν τα σύνορα

διαστασεισ Θεσμική διάσταση Οικονομική διάσταση Κοινωνική διάσταση

Ι. Θεσμικη διασταση Υπάρχει διάκριση ανάμεσα στις ασκούμενες πολιτικές: a)για τους οικονομικούς μετανάστες b)για τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο Τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμφανίζουν μεγάλο βαθμό διαφοροποίησης όσον αφορά τις λεπτομέρειες για την εισαγωγή αλλοδαπών.

Ιι. Οικονομικη διασταση Ιι. Οικονομικη διασταση η μετανάστευση προκαλεί οικονομικά αποτελέσματα ή φαινόμενα, αλλά και επιδιώκει να δημιουργήσει νέες μορφές άσκησης οικονομικής δραστηριότητας. συνολικά προκαλείτε αύξηση του εργατικού δυναμικού σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η σύνδεση της ανεργίας με το ύψος του μεταναστευτικού πληθυσμού μιας χώρας έχει διφορούμενη άποψη. σχέση οικονομικών παραμέτρων και της μετανάστευσης

ΙΙι. Κοινωνικη διασταση ΙΙι. Κοινωνικη διασταση Βασικό ζήτημα: Ενσωμάτωση ή αποκλεισμός Συγκεκριμένα μέτρα που λαμβάνονται σε διάφορα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφορούν την εξεύρεση τρόπων ώστε: 1.οι διάφορες ομάδες μεταναστών να γίνονται αποδεκτοί στην τοπική κοινωνία, χωρίς να δημιουργούνται εντάσεις, 2.να μην καταπατούνται τα δικαιώματά τους 3.παράλληλα στοχεύουν στο να ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας των γηγενών τα φαινόμενα ρατσισμού και διακριτικής μεταχείρισης των μεταναστών η "εγκληματικότητα" των μεταναστών και των προσφύγων

Θεσμικο πλαισιο & νομικη βαση Χώρος Ελευθερίας, Ασφάλειας & Δικαιοσύνης Κεφ.2: Πολιτικές σχετικά με τους ελέγχους στα σύνορα, το άσυλο και την μετανάστευση Άρθρο 77 Άρθρο 78 Άρθρο 79 Άρθρο 80 Χαρτοφυλάκιο Μετανάστευσης & Εσωτερικών Υποθέσεων

αρμοδιοτητεσ Ε.Ε. Κράτη-Μέλη Προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής Κίνητρα και υποστήριξη σε κράτη που προωθούν την ένταξη Καταπολέμιση παράνομης μετανάστευσης Διεθνείς συμφωνίες με τρίτα κράτη Καθορίζουν τον αριθμό υπηκόων από τρίτες χώρες (κυρίως για εργασία) Δεν υφίστανται διατάξεις για εθνική νομική εναρμόνιση

Ευρωπαϊκη μεταναστευτικη πολιτικη Βασικές παράμετροι της κοινής μεταναστευτικής πολιτικής Βασικές παράμετροι της κοινής πολιτικής ασύλου Ο χώρος Schengen

Μεταναστευτικη πολιτικη (Ι) Συνθήκη του Μάαστριχτ Τρίτος Πυλώνας: Δικαιοσύνης & Εσωτερικών Υποθέσεων. εκτός κοινοτικού συστήματος λήψεως αποφάσεων απλή συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών

Μεταναστευτικη πολιτικη (ΙΙ) Συνθήκη του Άμστερνταμ Θεμελιώδης στόχος: Ανάπτυξη χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας & Δικαιοσύνης «Κοινοτικοποίησε» τα θέματα ασύλου, μετανάστευσης, ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα και δικαστικής συνεργασίας

Μεταναστευτικη πολιτικη (ΙΙΙ) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε (1999) Ελεύθερη Κυκλοφορία των Προσώπων (Schengen) Προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων Κατάργηση διακρίσεων κάθε μορφής

Μεταναστευτικη πολιτικη (IV) Πρόγραμμα της Χάγης (2004) Ρύθμιση μεταναστευτικών ροών της Ένωσης και εμβάθυνση της συνεργασίας για την μετανάστευση και τον έλεγχο των συνόρων Frontex Eurosur Σταδιακή διαμόρφωση του κοινού ευρωπαϊκού ασύλου έως το 2010

Μεταναστευτικη πολιτικη (V) Πρόγραμμα Στοκχόλμης (2009) υπό την επίδραση της Συνθήκης της Λισαβόνας Διευκόλυνση νόμιμης μετανάστευσης Αντιμετώπιση παράνομης μετανάστευσης Ενίσχυση Frontex, Eurosur Schengen Information System Visa Information System

Μεταναστευτικη πολιτικη (Vi) Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την μετανάστευση και το άσυλο να οργανώνει την νόμιμη μετανάστευση κατά τρόπο που συνυπολογίζει τις προτεραιότητες, τις ανάγκες και την ικανότητα υποδοχής όπως προσδιορίζεται από κάθε κράτος-μέλος να ελέγχει την παράνομη μετανάστευση ελέγχοντας ότι οι παράνομοι μετανάστες επιστρέφουν στην χώρα προέλευσης ή στην χώρα διέλευσης να καταστήσει περισσότερο αποτελεσματικούς τους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων να δημιουργήσει την Ευρώπη του ασύλου να δημιουργήσει μια κατανοητή εταιρική σχέση με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης προκειμένου να υποβοηθήσει τις συνέργειες μεταξύ μετανάστευσης και ανάπτυξης

ΙΙ. Κοινη πολιτικη ασυλου (ι) ΙΙ. Κοινη πολιτικη ασυλου (ι) Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ) Συνθήκη του Άμστερνταμ Πρώτη φάση: Θέσπιση κοινών ελαχίστων προδιαγραφών σε τομείς όπως: Συνθήκες υποδοχής των αιτούντων άσυλο Διαδικασίες εξέτασης των αιτήσεων ασύλου Προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να θεωρωθεί ότι ένα άτομο έχει ανάγκη πολιτικής προστασίας Καθορισμός του υπεύθυνου κράτους για την εξέταση της αίτησης ασύλου

Ιι. Κοινη πολιτικη ασυλου (ιι) Σύμβαση του Δουβλίνου Εδραίωση συστήματος καθορισμός του κράτους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης Σκοπός του συστήματος είναι να αποκλείσει την δυνατότητα πολλαπλών αιτήσεων ασύλου που καθιστά πιθανή η ελέυθερη κυκλοφορία στον χώρο Schengen Ωστόσο δεν αποτελεί τμήμα του Κοινοτικού Κεκτημένου Υπεύθυνο Κράτος

Ιι. Κοινη πολιτικη ασυλου (ιιι) Κανονισμός 343/2003 ή Δουβλίνο 2 αντικατέστησε την προσφυγή στη Σύμβαση του Δουβλίνου και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής ασύλου της Ένωσης Eurodac Βασική λογική: Μόνο ένα κράτος μπορεί να εξετάσει την αίτηση ασύλου – Προσδιορίζονται τα κριτήρια βάσει των οποίων καθορίζεται το υπεύθυνο κράτος να εξετάσει την υποβαλλόμενη αίτηση Συνήθως, το υπεύθυνο κράτος μέλος θα είναι το κράτος μέσω του οποίου ο αιτών άσυλο εισήλθε για πρώτη φορά στην ΕΕ

Ιι. Κοινη πολιτικη ασυλου (iv) Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου (ΚΕΣΑ) Δεύτερη φάση: Αλληλεγγύη και Διαχείριση Μεταναστευτικών Ροών Λειτουργία τεσσάρων νέων ταμείων Ταμείο Εξωτερικών Συνόρων Ταμείο Προσφύγων Ταμείο Ενσωμάτωσης υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Ένωση Ταμείο Επαναπροώθησης των παρανόμως διαμενόντων

Ιι. Κοινη πολιτικη ασυλου (V) Κύριοι Στόχοι του ΚΕΣΑ: Να βεβαιώσει την πρόσβαση των ατόμων που χρήζουν προστασίας Να προνοεί για μια ενιαία διαδικασία ασύλου για λόγους αποτελεσματικότητας, ταχύτητας, ποιότητας και δικαιοσύνης Να παρέχει ενιαίο καθεστώς προστασίας για τους αιτούντες άσυλο ή δευτερεύουσα προστασία Να συναπολογίζει τις διαφορές των φύλων και των ειδικών αναγκών των ευπαθών ομάδων

Ιι. Κοινη πολιτικη ασυλου (Vi) Κύριοι Στόχοι του ΚΕΣΑ: Να αυξήσει την συνεργασία σε πρακτικά θέματα Να καθορίσει τις αρμοδιότητες και να στηρίζει την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών Να βεβαιώνει την συνοχή μεταξύ του κοινού συστήματος ασύλου και των άλλων πολιτικών που έχουν κάποιες επιπτώσεις στην διεθνή προστασία Να σέβεται τις διεθνείς συνθήκες και ιδιαιτέρως την Σύμβαση της Γενεύης του 1951

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (ι) 14/6/1985 Υπογραφή Συμφωνίας 26/4/1995 Εφαρμογή Συμφωνίας (+ 2 νέα μέλη) Κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα και ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων στον χώρο Schengen

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (II)

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (III) Δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης τόσο των Ευρωπαίων "πολιτών", όσο και των νόμιμων μεταναστών στην Ε.Ε. Υπήκοοι τρίτων χωρών που ταξιδεύουν στον χώρο, μπορούν επίσης να μετακινηθούν ελεύθερα για διάστημα μικρότερο των 90 ημερών Ωστόσο, καθε χώρα διατηρεί το δικαίωμα να εκτελεί ελέγχους στα σύνορά της

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (ιv) Ιδρύεται η Frontex, με βασικό στόχο την συνεργασία των κρατών μελών στις κοινοτικές επιχειρήσεις διαφύλαξης των εξωτερικών συνόρων Συνοριακοί φυλακές μια χώρας μπορούν να παράμπεφθουν σε άλλη χώρα προκειμένου να συμμετάσχουν σε κοινές επιχειρήσεις και να παράσχουν στήριξη σε οποιοδήποτε μέλος αντιμετωπίζει τυχόν πιέσεις

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (v) Αστυνομική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, εκτελώντας κοινές επιχειρήσεις και ελέγχους στα κοινά μεταξύ τους σύνορα Σε περιπτώσεις σοβαρής απειλής της εθνικής ασφαλείας, τα κράτη μέλη δικαιούνται να επαναφέρουν τους ελέγχους, να "κλείσουν" δηλαδή τα σύνορα τους Δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στη βάση της αρχής ne bis in idem, έτσι ώστε κάποιος να μην τιμωρηθεί για τις πράξεις του παραπάνω από μια φορά σε διαφορετική χώρα της Schengen

ΙΙΙ. Ο ΧΩΡΟΣ SCHENGEN (vi) Schengen Information System (SIS) Βάση δεδομένων για τις διασυνοριακές και μεταναστευτικές αρχές που περιέχει δεδομένα για άτομα που δεν τους επιτρέπεται η είσοδος και η διαμονή στο χώρο Schengen (72%) για να συλληφθούν (4%) που αγνοούνται (7%) που καλούνται να εμφανιστούν σε κάποια δικαστική αρχή (12%) για να ελεγχθούν (5%)

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΕ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ (2016) 1. Όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες που φθάνουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά, θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Αυτό θα γίνει σε πλήρη συμφωνία με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, αποκλείοντας έτσι κάθε είδος συλλογικής απέλασης 2. Για κάθε Σύρο που θα επιστρέφεται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ. Σε περίπτωση που οι επιστροφές Σύρων προσφύγων φτάσουν τις 72.000 (δηλαδή τις θέσεις που έχουν προβλεφθεί για επανεγκατάσταση από την Τουρκία σε χώρες της ΕΕ), θα σημαίνει ότι το μέτρο αυτό έχει αποτύχει και θα σταματήσει η εφαρμογή του. 3. Αν σταματήσουν, ή τουλάχιστον μειωθούν σημαντικά οι παράνομες είσοδοι μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, θα ενεργοποιηθεί το Εθελοντικό Σχέδιο Ανθρωπιστικής Εισόδου (επανεγκατάσταση). Οι χώρες της ΕΕ θα συνδράμουν σε εθελοντική βάση στο σχέδιο αυτό.

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΕ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ (2016) 4. Όσον αφορά το θέμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ, η ΕΕ «επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να επανενεργοποιήσει την ενταξιακή διαδικασία της Τουρκίας» και τονίζει ότι θα ανοίξει το κεφάλαιο 33 που είχε μπλοκάρει η Γαλλία για τον προϋπολογισμό 5. Θα επιταχυνθεί η διαδικασία κατάργησης της βίζας για Τούρκους υπηκόους που ταξιδεύουν στην ΕΕ 6. Η ΕΕ, σε συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει την καταβολή της αρχικής χορήγησης των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και θα διασφαλίσει χρηματοδότηση για άτομα που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία στην Τουρκία. Το ανώτατο όριο που μπορεί να δοθεί στην Τουρκία από την ΕΕ για τους πρόσφυγες είναι άλλα 3 δισεκατομμύρια ευρώ, μέχρι το τέλος του 2018.

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΕ – ΤΟΥΡΚΙΑΣ (2016) 7. Η Τουρκία δεσμεύεται να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εμποδίσει τη δημιουργία νέων θαλάσσιων ή χερσαίων μεταναστευτικών οδών από την Τουρκία στην ΕΕ και θα συνεργαστεί με γειτονικές χώρες και την ΕΕ για τον σκοπό αυτό 8. Τέλος, η ΕΕ και τα μέλη της θα συνεργαστούν με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών μέσα στη Συρία, η οποία θα επιτρέψει στον πληθυσμό της χώρας και στους πρόσφυγες να ζήσουν σε περιοχές που είναι περισσότερο ασφαλείς.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (i) Ενιαίο Σύστημα Ασύλου Σύμβαση του Δουβλίνου: δίκαιη ή όχι; Όταν διαπιστώνεται παράνομη είσοδος, το κράτος από το οποίο ο αιτών άσυλο εισήλθε στα ευρωπαϊκά σύνορα, αυτό το κράτος είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης Συνέπειες: Επιβάρυνση των χωρών που βρίσκονται στην περίμετρο της Ένωσης καθώς η πρώτη χώρα εισόδου βρίσκεται στα εξωτερικά σύνορα της Το βάρος που προξενεί (κυρίως το οικονομικό) δεν είναι ισόρροπο μεταξύ των κρατών μελών Δεν λαμβάνει υπόψη άλλες πτυχές, όπως π.χ. την ύπαρξη συγγενικών προσώπων σε κάποια χώρα της Ένωσης

ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (II) Πολιτικές Ενσωμάτωσης νόμιμων μεταναστών Υιοθέτηση των Κοινών Βασικών Αρχών Υιοθέτηση της Μπλε Κάρτας Ωστόσο, τι είναι και πως ερμηνεύεται πραγματικά η Ενσωμάτωση;

ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ (III) Αντιμετώπιση Παράνομης Μετανάστευσης Τελικά αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα της μετανάστευσης ή τα γενεσιουργά αίτιά της; Ένταξη της μεταναστευτικής πολιτικής στο πεδίο της Εξωτερικής Πολιτικής της Ε.Ε. βασιζόμενη σε 4 αρχές: Σεβασμός της συνοχής των εξωτερικών πολιτικών και δράσεων και ενθάρρυνση των τρίτων χωρών σε συνεργασία Επικέντρωση στις γενεσιουργούς αιτίες Σύνδεση των θεμάτων μετανάστευσης με τα προγράμματα βοήθειας της ΕΕ προς τρίτες χώρες Πρόσθετοι πόροι