Το πρόβλημα της μέτρησης Μέτρηση είναι η ένταξη αριθμών σε αντικείμενα σύμφωνα με oρισμένους κανόνες και υπό την βασική προϋπόθεση ότι υπάρχει ακριβής αντιστοιχία ανάμεσα στις ιδιότητες των αντικειμένων που πρόκειται να μετρηθούν και στις µαθηµατικές ιδιότητες του συστήματος των αριθμών. Αυτό είναι ένα σημαντικό αίτημα, το οποίο δεν εκπληρώνεται πάντα. Συνεπώς στις περιπτώσεις που το αίτημα αυτό εκπληρώνεται μερικώς, όπως συμβαίνει με τις περισσότερες µετρήσεις στις Eπιστήμες της Συμπεριφοράς, ανακύπτουν προβλήματα εγκυρότητας των μετρήσεων.

Κάθε ιδιότητα ή γνώρισμα, ως προς το οποίο τα υποκείμενα διαφέρoυν μεταξύ τους και το οποίο μπορεί να μετρηθεί, ονομάζεται μεταβλητό μέγεθος ή απλώς μεταβλητή. Παραδείγματα γνωρισμάτων στις Κοινωνικές Επιστήμες είναι το εισόδημα, το επίπεδο εκπαίδευσης, το επάγγελμα, η ηλικία, το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, ο δείκτης νοημοσύνης, η σχολική επίδοση και άλλα. Επιπλέον μπορεί να είναι η συχνότητα χρήσης επιθέτων σε ένα κείμενο, η χρήση στερεότυπων εκφράσεων κοκ

Τα γνωρίσματα που αναφέρθηκαν διαφέρουν τόσο μεταξύ τους, ώστε "μέτρηση" δεν μπορεί σημαίνει το ίδιο πράγμα π.χ. στην περίπτωση του εισοδήματος και της οικογενειακής κατάστασης. Σε κάθε μέτρηση εντάσσονται αριθμοί σε αντικείμενα υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αντιστοιχία ανάμεσα στις ιδιότητες των αντικειμένων και τις λογικές-μαθηματικές ιδιότητες του συστήματος των αριθμών, Έτσι εντάσσονται αριθμοί τόσο στο εισόδημα, όσο και στις κατηγορίες της οικογενειακής κατάστασης, στις οποίες μπορεί να δίνονται αριθμοί π.χ. 1= ανύπαντρος, 2 = παντρεμένος 3 = διαζευγμένος, 4 = χήρος.

Στην περίπτωση της οικογενειακής κατάστασης οι αριθμοί έχουν όμως αναγκαστικά διαφορετική σημασία από την περίπτωση του εισοδήματος. Στην περίπτωση του εισοδήματος οι αριθμοί υποδηλώνουν ποσοτική διαφοροποίηση με την έννοια ότι το εισόδημα των 10.000 ευρώ είναι ακριβώς το διπλάσιο του εισοδήματος των 5.000 ευρώ. Έχει όμως ο παντρεμένος ( με κωδικό εδώ = 2) το γνώρισμα της οικογενειακής κατάστασης, που "μετρούν" οι αριθμοί που δόθηκαν, το γνώρισμα αυτό σε διπλάσιο βαθμό από ότι ο ανύπαντρος;

Όχι βέβαια. Άρα στην περίπτωση αυτή, εφόσον δεν ισχύει η λογική-μαθηματική ιδιότητα του συστήματος των αριθμών, ότι 2 είναι το διπλάσιο της μονάδας δεν πρόκειται παρά μόνο για μία πολύ ατελή μέτρηση. Πρόκειται στην ουσία για συμβάσεις προκειμένου να καταδειχθούν ομοιότητες/ισότητες ή ανομοιότητες/ ανισότητες. Οι αριθμοί δεν υποδηλώνουν καμία ποσοτική διαφοροποίηση παρά μόνο διαφορά, δηλαδή απλή διάκριση της μίας κατηγορίας από τις άλλες, που σημαίνει ότι αριθμοί εδώ αντικαθιστούν με μαθηματικό συμβολισμό τις γλωσσικές ονομασίες των κατηγοριών.

Η ονομαστική κλίμακα (nominal level)

Η τακτική κλίμακα (ordinal level)

Η διαστημική κλίμακα (interval level)

Ο περιορισμός που ισχύει στην διαστημική κλίμακα είναι ότι δεν υπάρχει σ’ αυτήν το φυσικό μηδέν, το οποίο εκφράζει την τέλεια απουσία ενός γνωρίσματος, σε αντιπαράθεση προς το συμβατικά ορισμένο μηδέν. Συνεπώς στο επίπεδο αυτό μπορούν να γίνουν πρόσθεση και αφαίρεση αλλά όχι πολλαπλασιασμός και διαίρεση. Ως διαστημικές κλίμακες χρησιμοποιούνται η βαθμολογία επίδοσης, οι βαθμοί του δείκτη νοημοσύνης (I.Q.) και από τα φυσικά μεγέθη οι θερμομετρικές κλίμακες.

Η αναλογική κλίμακα (ratio level)

Αναλογικές κλίμακες είναι οι περισσότερες κλίμακες που χρησιμοποιούνται στις Φυσικές Επιστήμες, όπως οι διαστάσεις του χώρου, ο χρόνος, η μάζα, το βάρος, η ταχύτητα, η επιτάχυνση, η πίεση, η τάση, η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος και πολλές άλλες. Στις Κοινωνικές Επιστήμες οι περισσότερες μετρήσεις, όπως αναφέρθηκε, γίνονται σε ονομαστικό και τακτικό επίπεδο, σπανιότερα σε διαστημικό και ακόμα σπανιότερα σε αναλογικό.