Δημhτρησ Χατζησ ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ  ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα»  Υποστηρικτικό υλικό για τον καθηγητή, Δ. Χατζή Το διπλό βιβλίο, ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ

Γνωριζοντασ τον ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Δημιουργήστε ένα κολάζ με φωτογραφικό υλικό που αποτυπώνει τα γεγονότα - σταθμούς της ζωής του. Μην ξεχάσετε τις κατάλληλες λεζάντες. Επισκεφτείτε τους παρακάτω ιστότοπους και εντοπίστε ποια βιώματα του συγγραφέα γίνονται αντιληπτά στο απόσπασμα. Δημήτρης Χατζής - Από τη Βικιπαίδεια Ιχνηλατώντας την Ιστορία. Στα ίχνη του  Δημήτρη Χατζή  στο (ανατολικό) Βερολίνο (1957 – 1963)

Προσεγγιζοντασ το εργο του Βιογραφία- Εργογραφία Διηγήματα Τα διηγήματα του Δημήτρη Χατζή: "Σαμπεθάι Καμπιλής", "Άι Γιώργης", "Ο ντετέκτιβ", "Το βάφτισμα" Ο οικουμενικός Δημήτρης Χατζής Συνέντευξη του Τίτου Πατρίκιου στο Βασίλη Καλαμαρά με αφορμή τα 25 χρόνια από το θάνατο του Δ. Χατζή Περιηγηθείτε στις παραπάνω ιστοσελίδες και καταγράψτε τις ιδιαιτερότητες του έργου του Δ. Χατζή;

Πίσω από το επιλεγµένο απόσπασµα, το οποίο επικεντρώνεται στο αίσθηµα της αποξένωσης του Έλληνα µετανάστη, µπορεί να ανιχνευτεί ο στόχος ολόκληρου του ∆ιπλού βιβλίου. Ο στόχος, δηλαδή, να εκφραστεί ο καηµός του ρωµαίικου και η αίσθηση ότι οι δύο µεταπολεµικές γενιές διαψεύστηκαν και ηττήθηκαν: τόσο η πρώτη γενιά, η γενιά του πατέρα του Κώστα, που θυσιάστηκε (κατοχή και εμφύλιος) µε την μάταιη ελπίδα ενός καλύτερου και δικαιότερου κόσµου, όσο και η δεύτερη γενιά, η γενιά του Κώστα, που έχασε την ταυτότητα της, αναγκασµένη από τις περιστάσεις να αναζητήσει µια καινούρια πατρίδα. Τελικά ούτε αυτή την πατρίδα βρήκε ούτε στην παλιά µπόρεσε ποτέ ουσιαστικά να επιστρέψει. Θεματικα κεντρα Μετανάστευση Αποξένωση ι αλλοτρίωση του μετανάστη Απώλεια εθνικής και κοινωνικής ταυτότητας Διάψευση μεταπολεμικών γενιών

Το ΕΙΔΟΣ & η τεχνοτροπια του κειμενου Το ΕΙΔΟΣ & η τεχνοτροπια του κειμενου Το επιλεγµένο απόσπασµα [από το 3ο κεφάλαιο του μυθιστορήματος του Δ. Χατζή Το διπλό βιβλίο (1976)] συνιστά ένα αντιπροσωπευτικό δείγµα της ρεαλιστικής γραφής του ∆ηµήτρη Χατζή, η οποία έχει ως επίκεντρο της την παρατήρηση του κοινωνικού περιβάλλοντος. Ο συγγραφέας αναπαριστά πειστικά το λόγο ενός λαϊκού προσώπου που, ως µετανάστης στη Γερµανία, διαπιστώνει την απώλεια της προσωπικής αλλά και της εθνικής του ταυτότητας. Στην Ελλάδα ο νεορεαλισμός συνδέθηκε με την πολιτικοποίηση της λογοτεχνίας, έντονη στη μεταπολεμική περίοδο και άμεσα συνδεδεμένη με τον Εμφύλιο. Πολλοί συγγραφείς περιγράφουν την αγωνία του ανθρώπου να επιβιώσει και να βρει το στίγμα του στη νέα εποχή. Συλλέξτε πληροφορίες για το ρεύμα του ρεαλισμού στη λογοτεχνία και προσπαθήστε να επισημάνετε πώς επηρέασε τη γραφή του συγγραφέα, εστιάζοντας στο απόσπασμα του σχ. εγχειριδίου. Αξιοποιήστε τις ενδεικτικές υπερσυνδέσεις που προτείνονται. Ρεαλισμός και νατουραλισμός - ανάλυση των λογοτεχνικών ρευμάτων (Σ. Κορωναίου) Ρεαλισμός (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας) O ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ: ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΟΡΙΣΜΟΥ, ΕΙΔΗ, ΘΕΜΑΤΙΚΗ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

«Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα» και το Διπλό Βιβλίο «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα» αποτελεί το τρίτο από τα εννέα κεφάλαια του βιβλίου του Κώστα Χατζή με τίτλο Το Διπλό Βιβλίο. Στο Διπλό Βιβλίο (1976), το αίτημα της καλύτερης ζωής οδήγησε τους ανθρώπους μακριά από τα σπίτια τους, στα εργοστάσια της Κεντρικής Ευρώπης, για να ζουν σε μικρά κλουβιά, με άθλιες συνθήκες δουλεύοντας αδιαμαρτύρητα, ασταμάτητα, σε χώρους που περισσότερο μοιάζουν με φυλακές, ο Δ. Χατζής, απογοητευμένος και από τη μεταπολεμική κατάσταση στην Ελλάδα, αλλά κι από τη διαμορφωμένη κατάσταση στον κόσμο, που μοιραία οδηγούν στη σκλαβιά και στην εξαθλίωση τον καθημερινό άνθρωπο, εκφράζει τον πόνο του και πολύ χαρακτηριστικά παρουσιάζει τους «ηττημένους». Ο Κώστας μεταναστεύει προσδοκώντας μια καλύτερη ζωή, με νόημα και περιεχόμενο. Αυτό που βρίσκει, ωστόσο, είναι ένας κόσμος ακατανόητος, χωρίς συνοχή. Ο κοινωνικός ιστός είναι κατακερματισμένος, σχεδόν ανύπαρκτος, για να μπορεί να στηρίξει τον άνθρωπο και να του δώσει αυτοπεποίθηση και ασφάλεια. Ήδη από την αρχή του βιβλίου ο Κώστας έχει συνειδητοποιήσει ότι και ίδιος έχει χαθεί μέσα του, έχει αλλοτριωθεί, έχει χάσει ακόμα και την ανθρώπινη ιδιότητά του.

Θυμάσαι το περιεχόμενο; Ο Κώστας, ένας φτωχός έλληνας μετανάστης ζει και εργάζεται ως βιομηχανικός εργάτης στη Γερμανία, στη δεκαετία του 1960. Τα βράδια, τελειώνοντας τη δουλειά του στο εργοστάσιο ΑΟΥΤΕΛ που κατασκευάζει λάμπες αυτοκινήτων, περπατά στις μεγάλες λεωφόρους της πόλης και επιστρέφει μόνος στο φτωχικό του δωμάτιο, στο σπίτι της Φράου Μπάουμ...

Τι εντυπωσιάζει το αγόρι της επαρχίας παρατηρώντας τη νυχτερινή όψη της πόλης; Ποιες ήταν οι προσδοκίες του όταν ήρθε στη Γερμανία; Τι συμβολίζουν τα φώτα της πόλης; Γιατί αποσιωπάται το φως της ημέρας; Τι σκέφτεται παρατηρώντας το λαμπιόνι; Τι είναι αυτό που τον συνθλίβει; Πως νιώθει για το εργασιακό του περιβάλλον; Τι είναι αυτό που κάνει τον Κώστα να νιώθει σαν μικρόβιο; Ο Κώστας είναι ένα λαϊκό πρόσωπο, με λαϊκή καταγωγή. Εντοπίστε λέξεις και φράσεις του κειμένου στις οποίες φαίνεται αυτό. Ποια κοινά στοιχεία υπάρχουν ανάμεσα στον Κάσπαρ Χάουζερ και στον Κώστα; Υπάρχουν στοιχεία σε όσα λέει ο Κώστας για την κοινωνική πραγματικότητα, έτσι όπως τη βιώνει στη Γερμανία, που μπορείτε να τα συσχετίσετε με τις πρόσφατες συζητήσεις για την «παγκοσμιοποίηση» δηλαδή την ιδέα ενός ενοποιημένου κόσμου, που θα υπερβαίνει τα σύνορα των κρατών; Ποια στοιχεία από το απόσπασμα που διαβάσατε μπορείτε να τα συσχετίσετε με τον προσδιορισμό « έρημη χώρα», που ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στον τίτλο του κεφαλαίου; ερωτησεισ

«Γκασταρμπάιτερ» Οι πρώτοι Έλληνες «γκασταρμπάιτερ» έφτασαν στη Γερμανία μετά την υπογραφή του Συμφώνου Προσέλκυσης Εργατών το Μάρτιο του 1960. Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, η πλειοψηφία της πρώτης γενιάς Ελλήνων μεταναστών βρίσκεται πλέον σε ηλικία συνταξιοδότησης ενώ παράλληλα ζει και μεγαλώνει εκεί η τρίτη γενιά μεταναστών της. Σήμερα οι Έλληνες αποτελούν το 5% του ξένου πληθυσμού στη Γερμανία και είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα μεταναστών της χώρας.

Ερμηνευοντασ τον τιτλο του κειμενου Ερμηνευοντασ τον τιτλο του κειμενου Το 3ο κεφάλαιο από όπου προέρχεται το απόσπασµα έχει τον τίτλο «Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρηµη χώρα». Όπως εξηγεί ο συγγραφέας, «ο Κάσπαρ Χάουζερ ήταν ένα παιδί που βρέθηκε στη Γερµανία, µέσα στο δάσος. Βρέθηκε - δεν ήρθε. Και µεγαλωµένο πια, παλικάρι, δεν ήξερε να µιλήσει καθόλου - καµιάν ανθρώπινη γλώσσα». Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί ως τίτλο του κεφαλαίου το όνομα αυτού του παιδιού με τον προσδιορισμό στην έρημη χώρα, γιατί θεωρεί ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στον ήρωα του τον Κώστα, και στον Κάσπαρ Χάουζερ. Μελετώντας το απόσπασμα διαπιστώνουμε ότι και οι δύο, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, βρέθηκαν σε μια χώρα ξένη, άγνωστοι ανάμεσα σε αγνώστους. Και για τους δύο η έννοια πατρίδα είναι ασαφής και ακαθόριστη: ο Κώστας δεν έχει κανένα δεσμό με την πατρική γη και ο Κάσπαρ Χάουζερ, μεγαλωμένος στο δάσος σαν αγρίμι, δε νιώθει να ανήκει πουθενά, δεν έχει σπίτι και πατρίδα.

Ποιοσ ειναι ο Κασπαρ Χαουζερ; Μάιος 1828. Στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας, εμφανίστηκε ξαφνικά ένας παράξενος άγνωστος νεαρός... Ήταν ρακένδυτος, με δυσκολία περπατούσε και με δυσκολία μιλούσε... Κρατούσε ένα μόνο γράμμα, που εξηγούσε λίγα πράγματα για τον ίδιο και ήξερε να γράφει μόνο το όνομά του: Κάσπαρ Χάουζερ.

Η ταινια με τιτλο «Το αινιγμα του κασπαρ χαουζερ» (1974) Η ταινία του Βέρνερ Χέρτσογκ βασίζεται στη γνωστή ιστορία της ξαφνικής εμφάνισης του Κάσπαρ Χάουζερ, ενός αγοριού στη Νυρεμβέργη το 1828, το οποίο κρατιόταν έγκλειστο σε ένα κελάρι όλη του τη ζωή. Ο Κάσπαρ θα εμφανιστεί από το πουθενά ρακένδυτος, με έντονα πάνω του τα σημάδια της μακροχρόνιας σιωπής, της ακινησίας, της εγκατάλειψης, της απόλυτης αποκοπής του από την κοινωνία. Είναι εδώ που θα ξεκινήσει το χρονικό της ένταξης του στη μικρή Βαυαρική κοινωνία που τον ανακάλυψε, τον φρόντισε, τον «αξιοποίησε» και βάλθηκε να εξιχνιάσει το μυστήριο της διαφορετικότητας και της καταγωγής του. «Οι άνθρωποι είναι σαν λύκοι για μένα» θα πει ο Κάσπαρ και θα ζήσει αδιαμαρτύρητα το μαρτύριο του μέχρι το τέλος.

Ο Κώστας στη Γερμανία / Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα Και οι δύο βρέθηκαν σε μια ξένη χώρα για διαφορετικούς λόγους. Ζουν άγνωστοι ανάμεσα σε αγνώστους. Αδυνατούν να επικοινωνήσουν στο νέο περιβάλλον, αφού δεν γνωρίζουν τη γλώσσα. Είναι και οι δύο μόνοι τους. Η χώρα που ζουν είναι γι’ αυτούς μια έρημη χώρα (έλλειψη επικοινωνίας, μοναξιά). Και για τους δύο η έννοια «πατρίδα» δεν καθορίζεται, είναι ασαφής. Δεν έχουν δεσμούς με την πατρική γη: - Κώστας: Σαν να΄ναι το σπίτι μου εδώ, εδώ κι η πατρίδα μου, η καμιά μου πατρίδα. - Κάσπαρ Χάουζερ: Μεγάλωσε στο δάσος σαν αγρίμι, δεν έχει σπίτι και πατρίδα.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου, ΕΠΙΛΟΓΟΙ-ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ, ο Κώστας αναφέρει ότι βρίσκεται για πέμπτη χρονιά στη Γερμανία και ότι δεν υπάρχει πια δικτατορία στην Ελλάδα. Επομένως, θα πρέπει να είχε μεταναστεύσει το 1969 και με το τέλος του βιβλίου να βρισκόμαστε στο 1974. Άρα τα περιστατικά των «γερμανικών»* κεφαλαίων διαδραματίζονται σ’ αυτή την πενταετία. Ωστόσο, μέσα από την αφήγηση των «ελληνικών»** κεφαλαίων η δράση μετατοπίζεται και στο παρελθόν με απώτερο χρονικό δείκτη το 1940. Το 1940 είναι η χρονιά κατά την οποία αρχίζει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, που τον ακολουθούν η τριπλή Κατοχή της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονα και η Εθνική Αντίσταση. Είναι επίσης και η χρονιά γέννησης του μετανάστη Κώστα. Επομένως η αφήγηση σε ολόκληρο το μυθιστόρημα καλύπτει συνολικά 34 χρόνια.

Η γλωσσα – το υφοσ Ο Δ. Χατζής στο Διπλό Βιβλίο αποδίδει με φωνογραφική πιστότητα το λεξιλόγιο των ηρώων του, την ιδιόλεκτό τους. Έτσι, στην αφήγηση του Κώστα υπεισέρχονται λέξεις γερμανικές, τούρκικες και ισπανικές, οι οποίες είναι ενσωματωμένες στο λόγο των Ελλήνων μεταναστών. Οι λέξεις αυτές εξελληνίζονται, αποδίδονται στο ελληνικό αλφάβητο και προσαρμόζονται στην ελληνική γλώσσα, όπως ακριβώς τις χρησιμοποιούσαν στον προφορικό λόγο και πιθανώς τις έγραφαν οι ίδιοι οι μετανάστες. Η επινόηση της μορφής του «συγγραφέα» δίνει τη δυνατότητα στο Χατζή να εκφράσει σκέψεις με λεξιλόγιο και σύμβολα που δεν είναι δυνατό να κατέχει και να χειρίζεται ένα πρόσωπο λαϊκό. Έτσι, τον ακαλλιέργητο προφορικό λόγο του Κώστα τον διαδέχεται ο επεξεργασμένος λόγος του «συγγραφέα», που διατηρεί ωστόσο την οπτική του Κώστα. Τεχνική και λόγος πάντως, διαμορφώνουν ένα ύφος ανεπιτήδευτο, λιτό και ρεαλιστικό, ενώ ο λαϊκός λόγος της αφήγησης με έκδηλη προφορικότητα ενισχύει την αμεσότητα. Υπάρχουν επίσης σε ορισμένα σημεία και εξάρσεις λυρισμού. Τέλος, το ύφος χρωματίζεται συχνά από μελαγχολική ειρωνεία.

οι αφηγηματικοι τροποι Μια ιδιαιτερότητα του βιβλίου που ενισχύει το δισυπόστατο χαρακτήρα του, είναι η διπλή αφήγηση. Οι κύριοι αφηγητές είναι δύο, ο Κώστας και ο «συγγραφέας», ενώ την ιστορία συμπληρώνει σε ορισμένα κεφάλαια και η Αναστασία. Στο 3 ο κεφάλαιο την αφήγηση επιχειρεί αποκλειστικά ο Κώστας (δραματοποιημένος αφηγητής που συμμετέχει στα δρώμενα ως πρωταγωνιστής και αφηγείται σε α΄πρόσωπο) μιλώντας στο «συγγραφέα» και σχολιάζοντας το σύμβολο του Κάσπαρ Χάουζερ στην «έρημη χώρα». Το σχόλιο όμως στην τελευταία παράγραφο του κεφαλαίου φαίνεται να ανήκει στον ίδιο το «συγγραφέα». Παράλληλα με τη χρονολογική – γραμμική αφήγηση, χρησιμοποιείται η τεχνική της αναδρομής, η χρονική μετατόπιση προς το παρελθόν κατά τη διάρκεια της αφήγησης, που δίνει χρονικό βάθος στο έργο και συνδέειτο αφηγηματικό παρόν με το παρελθόν.

ξένη χώρα α) Οι λόγοι της μετανάστευσής του στη Γερμανία: 2. Κώστας: Ένας ήρωας κοινωνικά αποξενωμένος σε μια ξένη χώρα α) Οι λόγοι της μετανάστευσής του στη Γερμανία: - Φτώχεια, ανεργία. - Δύσκολες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα. - Οι γονείς του έχουν πεθάνει. - Η αδελφή του έχει παντρευτεί μακριά από το χωριό τους. - Το πατρικό σπίτι είναι έρημο. β) Η ζωή του στη νέα χώρα: - Δεν προσαρμόστηκε στην ξένη χώρα. - Έχασε τους δεσμούς του με την πατρική γη. - Ακαθόριστη η εθνική του ταυτότητα. - Μοναξιά και απομόνωση στο δικό του μικρόκοσμο. - Το καφενείο και ο κινηματογράφος είναι οι μόνες κοινωνικές εκδηλώσεις που συμμετέχει, που δεν καλύπτουν την ανάγκη του για επικοινωνία. - Νιώθει σαν το ασήμαντο «μικροβιάκι» μιας σταγόνας νερού.

Ο κωστασ Είναι ο μοναδικός ήρωας και αφηγητής του κειμένου, ένα λαϊκό πρόσωπο που, ζώντας στη Γερμανία ως μετανάστης, συνειδητοποιεί ότι χάνει σιγά σιγά τον εαυτό του και την εθνική του υπόσταση και ταυτότητα. Ζει μονότονα, χωρίς η ζωή του να παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον και αδυνατεί να προσαρμοστεί στους ρυθμούς ζωής της ξένης πόλης όπου εργάζεται. Η αυτοπεποίθηση του είναι χαμηλή και δεν έχει σε μεγάλη εκτίμηση τον εαυτό του, μια μονάδα χαμένη μέσα στο πλήθος των πολλών και των αγνώστων, που η μοναδική του συντροφιά είναι λίγοι συμπατριώτες του μετανάστες, ενώ έχει διακόψει τους δεσμούς με την πατρίδα του. Η αίσθηση της μοναξιάς που τον διακατέχει τον αναγκάζει να χαράξει ο ίδιος το πικρόχολο, γεμάτο αυτοσαρκασμό και αυτοπεριφρόνηση επίγραμμα της επιτύμβιας στήλης του. Ηθογράφηση του κεντρικού ήρωα

Σχηματική παράσταση του προβλήματος του ήρωα Στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου, ο Κώστας, έχοντας χάσει τους δεσµούς µε τις ελληνικές καταβολές του, αδυνατεί να προσαρµοστεί στον καινούριο κόσµο. Η ανάμειξη φυλών κάθε είδους, τα µεγάλα πληθυσµιακά µεγέθη και οι ανεξιχνίαστοι για τον ίδιο µηχανισµοί αυτού του κόσµου µεταδίδουν στον Κώστα την αίσθηση ότι η ταπεινή του ύπαρξη εξισώνεται µε τις διαστάσεις ενός µικροβίου και τον οδηγούν στη συναισθηµατική ανάγκη να συντάξει ο ίδιος το πικρόχολο και αυτοσαρκαστικό επίγραµµα της επιτύµβιας στήλης του.

αλλοτριωση Η αλλοτρίωση του (βιομηχανικού κυρίως) εργαζόμενου που δεν αντλεί τη χαρά της δημιουργίας από την εργασία του και τελικά τη θεωρεί ασήμαντη (όπως και τον εαυτό του ). αποτυπώθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένα στην ταινία του Τσάρλι Τσάπλιν Μοντέρνοι καιροί (1936).

Βιομηχανικοσ εργατησ

Να σχολιάσετε τα λόγια του Κώστα: «…-εγώ, λοιπόν, πρέπει να ’μαι ο πιο γνήσιος πολίτης της πολιτείας των ξένων – ο ιθαγενής…ο ξενότερος απ’ όλους τους ξένους της πολιτείας των ξένων» Να μελετήσετε τα αποσπάσματα από το βιβλίο του Γκασμέτ Καπλάνι, όπου περιγράφονται τα προβλήματα ενός Αλβανού μετανάστη στην Ελλάδα. Ποια συμπεράσματα εξάγονται για τη μεταχείριση των οικονομικών μεταναστών από το σύγχρονο ελληνικό κράτος; Να διαβάσετε το απόσπασμα από την ποιητική σύνθεση του Τ. Έλιοτ «Έρημη χώρα» και το ποίημα του Γ. Σεφέρη «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου». Ποια ατμόσφαιρα από «Το Διπλό Βιβλίο» νομίζετε ότι απαντάται στα ποιήματα; Ο Δημήτρης Χατζής εκτός από την αναφορά στον Κάσπαρ Χάουζερ μέσα στο «Διπλό Βιβλίο» έγραψε γι’ αυτόν κι ένα από τα λίγα ποιήματά του με τίτλο: «Τραγούδι για τον Κάσπαρ Χάουζερ, το μικρό αλήτη» Αφού το διαβάσετε, να εξηγήσετε γιατί ο Χατζής θεώρησε τον Κάσπαρ Χάουζερ ως κατάλληλο σύμβολο για να αποδώσει μ’ αυτό τη μοναξιά του μετανάστη. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

2. Ο «ξένος» - ο «άλλος», στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. 1. Έλληνες και μετανάστευση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. 2. Ο «ξένος» - ο «άλλος», στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. 3. Η μετανάστευση στην τέχνη (θέατρο, μουσική, κινηματογράφο) και στη λογοτεχνία. 4. Έλληνες πολιτικοί εξόριστοι συγγραφείς: Δημήτρης Χατζής, Μέλπω Αξιώτη, Έλλη Αλεξίου, Άλκη Ζέη. Ενδεικτικά θέματα για μικρές μελέτες - έρευνες

Aνθρωποσ και Μηχανεσ - Αποξενωση

Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου Δημοτικά τραγούδια, [«Θέλω να πα στην ξενιτιά», «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου»] Θανάσης Βαλτινός, «Δύο γράμματα της Χαράς» Άλκη Ζέη, «Αναμνήσεις της Κωνσταντίνας από τη Γερμανία» Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Για τον όρο μετανάστες» Ο λόγος ανάγκη ψυχής Β΄ Γυμνασίου (Κύπρος): Σώτη Τριανταφύλλου, Πιτσιμπούργκο Θανάσης Βαλτινός, Συναξάρι Ανδρέα Κορδοπάτη. Λογοτεχνικά κείμενα εκτός σχολικών εγχειριδίων Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Ο Αμερικάνος» και η αφήγησή του. Ευγενία Φακίνου, Αστραδενή. Αθήνα: Κέδρος, 1982, σελ. 191-192. Γκασμέντ Καπλάνι, Μικρό ημερολόγιο συνόρων  Γιώργος Ξ. Ματζουράνης, Όπου κι αν είμαι ξένος, ΣΤΟΥΤΓΚΑΡΔΗ, 1970 (Β.Τ.) Γιώργος Σεφέρης, Ο γυρισμός του ξενιτεμένου Τ. Σ. Έλιοτ, Έρημη χώρα Δημήτρης Χατζής, Τραγούδι για τον Κάσπαρ Χάουζερ, το μικρό αλήτη ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Βίντεο – ταινίες - εκπομπές Τρέιλερ «New diaspora: ένα ντοκιμαντέρ για τους Έλληνες νεομετανάστες» Σαν τον Οδυσσέα (τανία μικρού μήκους του 1ου Ενιαίου Λυκείου Βριλησσίων , όπου καταγράφεται η Αθήνα των μεταναστών και των «ξένων») Η μετανάστευση και η προσφυγιά μέσα από φωτογραφίες, εικαστικά έργα και τραγούδια Ταινία «Νύφες», Παντελή Βούλγαρη. Ταινία «Αμέρικα-Αμέρικα», Ηλία Καζάν (Αποσπάσματα ταινίας) και σχολιασμός ταινίας «America, America: Σπάνιες ματιές σε μια «γενναία» ταινία» του Α. Καπράνου (2013, Εφημερίδα «Τα Νέα»). Tαινία «Συνοικία το όνειρο» - - Γ. Ζουμπουλάκης, 2011, Μια θρυλική συνοικία, μια καταραμένη ταινία. - Συνοικία το όνειρο. - Σκηνές από την ταινία. Εκπομπή «Νέοι και κοινωνία»: «Να μείνω ή να φύγω;» Εκπομπή «Βρωμοέλληνες», Στ. Κούλογλου. Εκπομπή «Έρευνα» Παύλου Τσίμα με τίτλο «Νέα ελληνική μετανάστευση». Εκπομπή Στ. Κούλογλου «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα», «Τα δικά μας 60s:μια χώρα που θέλει να ζήσει». ΣΧΕΤΙΚΟ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Ιστοσελίδα «Η μετανάστευση και η προσφυγιά μέσα από φωτογραφίες, εικαστικά έργα και τραγούδια» Ψηφιακό υλικό για Έλληνες μετανάστες της Αμερικής. Χρονολόγιο ελληνικής μετανάστευσης στην ιστοσελίδα Center for History and New Media. «Η μετανάστευση των νέων φαντάζει διέξοδος στην ανεργία», http://idec.gr/iier/new/metanasteusi.pdf. «Ξενιτεμένο μου πουλί»: - Τραγούδι Ηπείρου - Τραγούδι Καλύμνου - Τραγούδι Θράκης «Τζιβαέρι» (Τραγούδι Λέρου) Το τραγούδι της ξενιτιάς, 1962, Μίκης Θεοδωράκης – Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Τραγούδι Β. Μοσχολιού «Μιλώ για τα παιδιά μου», από τον δίσκο «Μετανάστες», 1974. Τραγούδι Λάκη Χαλκιά «Η φάμπρικα», από τον δίσκο «Χίλια μύρια κύματα» του Μαρκόπουλου. Τραγούδι Στ. Καζαντζίδη, «Στις Φάμπρικες της Γερμανίας». Τραγούδι Στ. Καζαντζίδη, «Ανάθεμά σε ξενιτιά». Η μεταπολεμική Ελλάδα 1950-1967(ppt) «Τρία χρόνια στο εξωτερικό: ο απολογισμός ενός μετανάστη» (μαρτυρία) ΑΛΛΟΙ ΨΗΦΙΑΚΟΙ ΠΟΡΟΙ

Δείγματα δημιουργικών εργασιών 1. Δραματοποιήστε το κείμενο, παρουσιάζοντας τον ήρωα να εκφράζει τις σκέψεις του σε δύο στιγμές του: α) βρίσκεται μόνος του σε μια μεγάλη κι άγνωστη πολιτεία. β) είναι μόνος του στο φτωχικό του δωμάτιο. Οι φωτογραφίες που ακολουθούν, θα σας βοηθήσουν.

...Δε με περιμένει κανένας εμένα, δεν έχω πουθενά που να θέλω να πάω, να γυρίσω κάπου. Σαν να’ ναι το σπίτι μου εδώ, εδώ κι η πατρίδα μου, το κανένα σπίτι μου, η καμιά μου πατρίδα… Κώστας 2. Ο Κώστας, ο ήρωας του διηγήματος, σας έστειλε μια κάρτα από τη Γερμανία. Να του απαντήσετε λαμβάνοντας υπόψη σας την ιστορία του, έτσι όπως παρουσιάζεται στο απόσπασμα [Ο Κάσπαρ Χάουζερ στην έρημη χώρα] από το βιβλίο του Δ. Χατζή, Το Διπλό Βιβλίο.

κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό. 3. Απ’  τες  Eννιά  Κ. Π. Καβάφης   Δώδεκα και μισή. Γρήγορα πέρασεν η ώρα απ τες εννιά που άναψα την λάμπα, και κάθισα εδώ. Κάθουμουν χωρίς να διαβάζω, και χωρίς να μιλώ. Με ποιόνα να μιλήσω κατάμονος μέσα στο σπίτι αυτό. ...................................................... Το πιο πάνω είναι ένα απόσπασμα ποιήματος του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη. Έχοντας υπόψη σου και τον ήρωα του διηγήματος που μελετήσαμε, να συνεχίσεις σε πεζολογική ή σε έμμετρη μορφή τις σκέψεις του Κώστα, όπως τις καταγράφει σε μια σελίδα του ημερολογίου του.