Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Ι Διάλεξη 5η Από τον πολιτισμό στην κοινωνία Η κοινωνική διαντίδραση Αναπ. Καθηγητής Γιώργος Πλειός

Περιορισμοί της πολιτισμικής ανάλυσης Η θεωρία του πολιτισμού συμβάλλει στην κατανόηση μιας κοινωνίας όταν την εξετάζουμε: Από έξω ή/και Από μακρινή γεωγραφική ή χρονική απόσταση Βοηθά να εντοπίσουμε Ομοιότητες και διαφορές Αμοιβαίες επιρροές Κανονιστικές αξιώσεις Βοηθά και στην κατανόηση ορισμένων μορφών πολιτισμού (τέχνη, θρησκεία κ.λπ.) Δεν βοηθά στην κατανόηση των εσωτερικών διεργασιών σε μια κοινωνία, κοινωνικής δομής και συμπεριφορών, αιτιών και συνεπειών Ούτε τις καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις (π.χ. εγκληματικότητα, καταναλωτισμός, εξεγέρσεις κ.ά.).

Η κατανόηση της κοινωνίας Η κατανόηση των εσωτερικών διεργασιών μιας κοινωνίας, των αιτιών, της δομής και των συμπεριφορών χρειάζεται εστιασμένη και εξειδικευμένη ανάλυση Της κοινωνίας ως συνόλου Των σχέσεων και αλληλεπιδράσεων των θεσμών Τη διαμόρφωση των συμπεριφορών Η εστιασμένη ανάλυση μπορεί να είναι: Μακρο-κοινωνική Μικρο-κοινωνική Μικτή

Η κοινωνική διαντίδραση Η κοινωνική ζωή είναι σύνολο πολλών καθημερινών αλληλεπιδράσεων των ανθρώπων (π.χ. ευγενική απροσεξία) Γιατί είναι σημαντική η μελέτη της: Οι καθημερινές συνήθειες οργανώνουν τις δραστηριότητες και σχέσεις των ατόμων (π.χ. τη φοίτησή τους) Καθιστά κατανοητή τη λειτουργία των θεσμών και των μεγάλων κοινωνικών συστημάτων (π.χ. την εκπαίδευση ως θεσμό) Η κοινωνική διαντίδραση διεξάγεται μέσω: Λεκτικών συμβόλων (λεκτική επικοινωνία) Εξωλεκτικών συμβόλων (εξωλεκτική επικοινωνία)

Η μη λεκτική επικοινωνία Εκφράσεις προσώπου Χειρονομίες Στάση σώματος Νεύματα Κίνηση ματιών Σωματική επαφή Γειτνίαση Προσανατολισμός Εμφάνιση Εξωλεκτικές πλευρές της επικοινωνίας (π.χ. τόνος ομιλίας κ.ά.) Πηγή: John Fiske “Εισαγωγή στην επικοινωνία», εκδ. Επικοινωνία και Κουλτούρα, Αθήνα, 1992

Οι εκφράσεις του προσώπου Διαιρούνται σε επιμέρους εκφράσεις (φρυδιών, ματιών, στόματος και ρουθουνιών) Κ. Δαρβίνος: Οι βασικές μορφές έκφρασης των συναισθημάτων είναι παντού ίδιες Paul Ekman: Σύστημα κωδικοποίησης Δράσης του Προσώπου – οι εκφράσεις είναι δοσμένες εκ γενετής Επιβεβαιώνει μαζί με το Friesen τη θέση του Δαρβίνου με μελέτες στη Ν. Γουινέα Το ίδιο Eibesfeldt μελετώντας τυφλά παιδιά Ωστόσο υπάρχουν διαφορές ανά τους πολιτισμούς Κάποιοι λαοί γνέφουν αντίθετα Κάποιοι δεν δακτυλοδεικτούν Οι έλληνες π.χ. “ανοικτή παλάμη”

Προσεγγίσεις της διαντίδρασης Η καθημερινή αλληλεπίδραση γίνεται με το συνδυασμό λεκτικών και εξωλεκτικών χειρονομιών (συνομιλίες) Κυρίως όμως με τις συνομιλίες Ωστόσο οι συνομιλίες στηρίζονται σε κοινές (πολιτισμικά) αντιλήψεις Η προσέγγιση της Συμβολικής Διαντίδρασης Goffman (Δραματουργική κοινωνιολογία) Διαχείριση εντυπώσεων Πρόσθιες και οπίσθιες περιοχές Απόσταση από το ρόλο Εθνομεθοδολογίας (Garfinkel) Εθνομεθοδολογικά πειράματα Ανάλυση δηλώσεων

Μορφές ομιλίας Κραυγές ανταπόκρισης Παραδρομές της γλώσσας Συναντήσεις Εστιασμένη Ανεστίαστη Σηματοδότες Προσωπικός χώρος

Ερωτήσεις ?