Μανωλιτσάκη Ελένη - Musaraj Ilirida Απο-αποικιοποίηση Μανωλιτσάκη Ελένη - Musaraj Ilirida

Χρονικό – Γενική Ανάλυση Μέρος Α΄ Χρονικό – Γενική Ανάλυση

Ορισμοί Απο-αποικιοποίηση: Επίτευξη πολιτικής, οικονομικής και πολιτισμικής ανεξαρτησίας των αποικιών Αποικίες: Περιοχές κατειλημμένες ή/και εξαρτημένες από μη-εγχώρια εξουσία Αποικιοκρατία: Απόκτηση αποικιών, κυρίως από μέρους χωρών της Δύσης

Χρονικό 15ος αι – αρχές ανάπτυξης καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής – εμπορικό κεφάλαιο 1453: Άλωση Κων/πολης αδυναμία διεξαγωγής εμπορίου με Ανατολή 1492: Ανακάλυψη «Νέου Κόσμου» - Αρχή αποικιοκρατίας

Χρονικό Σταδιακή εξάπλωση κυριότερων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων σε μεγάλο μέρος του κόσμου Αποικιοκρατικές Δυνάμεις: Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία (αργότερα Μεγάλη Βρετανία), Γαλλία, Ολλανδία, (αργότερα ΗΠΑ), Ρωσία, Ιαπωνία κ.ά. Περιοχές: Παντού

Χρονικό

Χρησιμότητα αποικιών 15ος - 19ος αι. Ο καπιταλισμός (καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής) αναπτύσσεται (vs φεουδαρχία), και για να συνεχίσει, πρέπει να επεκταθεί. Οι αποικίες έχουν: 1) Φυσικούς πόρους – πρώτες ύλες 2) Εργατικό Δυναμικό, φτηνό, εκμεταλλεύσιμο, αποφυγή συγκρούσεων σε Δύση 3) Αγορές, ελέγξιμες από αποικιοκράτες 4) Μη-κεφαλαιοκρατικές σχέσεις –χώρος για ανάπτυξη καπιταλισμού.

Η οικονομία των αποικιών Γενικά: προσπάθεια εξάρτησής τους από αποικιοκρατικές χώρες (δυσανάλογα αναπτυγμένη, κυρίως πρωτογενής παραγωγή) ευάλωτες οικονομίες, χωρίς κατοχή εθνικών πόρων και ανεξάρτητη παραγωγή. Εξαθλίωση ντόπιου πληθυσμού – βία – ιδεολογική απαξίωση - ανελεύθερα καθεστώτα

Συνέπειες - Αποικιοκράτες Πλουτισμός δυτικών αποικιοκρατικών δυνάμεων – υπεροχή ως προς υπόλοιπο κόσμο – δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης (προμονοπωλιακός καπιταλισμός) Ανταγωνισμοί για αποικίες (Α΄ ΠΠ) και θεμέλια για νέα φάση (στροφή στην τεχνολογία, μονοπωλιακός καπιταλισμός, παγκόσμιος καταμερισμός παραγωγής, «νεο - αποικιοκρατία»)

Α΄ ΠΠ Ανταγωνισμός αποικιοκρατικών δυνάμεων με «τεχνολογική» Γερμανία – αρχίζει να διαφαίνεται νέα τάξη πραγμάτων Πτώση αυτοκρατοριών – πραγμάτωση εθνικισμού σε Ευρωπαϊκή ήπειρο. Η περαιτέρω ανάπτυξη καπιταλισμού θέλει εθνικά κράτη

Μεσοπόλεμος Αφύπνιση εθνικής συνείδησης αποικιών Παγκόσμια οικονομική κρίση και προστατευτισμός επιβάρυναν ιδιαίτερα αποικίες Αλλαγή εσωτερικών οικονομικών συνθηκών (ανεξαρτητοποίηση γεωργικής παραγωγής, στροφή προς βιομηχανία, ενίσχυση ντόπιου κεφαλαίου και κρατικού μηχανισμού λ.χ. Ινδίες) Εμπλοκή πληθυσμών αποικιών σε πόλεμο στο πλευρό ΜΔ (λ.χ. Αφρική) Αφύπνιση εθνικής συνείδησης αποικιών

Β’ΠΠ - Ψυχρός Πόλεμος «Bretton Woods» 1944, Σχέδιο Μάρσαλ 1948 ανοιχτή παγκόσμια οικονομία, κατ’ ουσία οικονομικός ιμπεριαλισμός Διαμόρφωση 2 «μπλοκ» Διεθνείς στρατιωτικοί και οικονομικοί σχηματισμοί (ΝΑΤΟ – ΟΟΣΑ / Συνθ. Βαρσοβίας – ΚΟΜΕΚΟΝ): περιφερειακές συγκρούσεις και προσπάθεια επιρροής πολιτεύματος αποικιών που προσπαθούσαν να απελευθερωθούν (Κορέα κ.ά.) Κ.Α.Κ.(Κίνηση Ανεξάρτητων Κρατών) – New International economic order (έλεγχος πολυεθνικών, εθνικοποίηση πόρων, βοήθεια σε αναπτυσσόμενες χώρες χωρίς «ανταλλάγματα) Επαναστάσεις πρώην αποικιών – επίτευξη ανεξαρτησίας

Αποτίμηση - «νεο-αποικιοκρατία» Πίστη ότι η αποικιοκρατία συνεχίζεται με τη δράση πολυεθνικών εταιριών και ισχυρών κρατών 2 θεωρίες: Α) Μεταφορά τεχνολογίας και ανάπτυξης σε «υποανάπτυκτες» χώρες (θεωρία εκσυγχρονισμού, modernisation theory) - υπέρ Β) Καθυστέρηση ανάπτυξης εν λόγω χωρών (θεωρία εξάρτησης, dependency theory) - κατά

Μέρος Β΄ Λεπτομερής Ανάλυση Απο-αποικιοποίηση Μέρος Β΄ Λεπτομερής Ανάλυση

ΙΝΔΙΑ Το διαμάντι του Στέμματος Σπουδαιότητα της κτήσης λόγω Αχανής έκτασης Τεράστιων πλουτοπαραγωγικών πηγών Αγοράς Δυνατότητας ελέγχου με λίγες δυνάμεις μέσω της τοποθέτησης στρατιωτικών μονάδων σε ετερόκλητες περιοχές Γεωπολιτικής σημασίας

1850 Μεγάλη Ινδική Εξέγερση αλλά καταπνίγεται Τέλη 19ου αιώνα άνοδος του ινδικού εθνικισμού 1850 Μεγάλη Ινδική Εξέγερση αλλά καταπνίγεται 1886 Ίδρυση του κόμματος του Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου από γηγενείς διανοούμενους Δημιουργία κύκλου ειρηνικής επίτευξης της ανεξαρτησίας υπό τον Μοχαντάς Καραμσάντ Γκάντι Ωστόσο το κίνημα των Ινδών ήταν διχασμένο λόγων των εξής διαιρέσεων: Υποστηρικτές της μη βίας και της παθητικής αντίστασης VS Υποστηρικτές της ενεργητικής διεκδίκησης της ελευθερίας Μουσουλμάνοι VS Ινδουιστές

Ηγετική μορφή του ινδικού απελευθερωτικού κινήματος. Μαχάτμα Γκάντι (1869-1948) Ηγετική μορφή του ινδικού απελευθερωτικού κινήματος. Υποστηρικτής των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της μη βίας.

Ινδικό Εθνικό Κογκρέσο υπό τον Τζαβαχαρλάλ Παντίτ Νεχρού Σημαντικά κόμματα της μεταπολεμικής περιόδου Ινδικό Εθνικό Κογκρέσο υπό τον Τζαβαχαρλάλ Παντίτ Νεχρού Μουσουλμανική Συμμαχία υπό τον Μωχάμεντ Αλή Τζίνα. 1941-42 Κατάκτηση των βρετανικών κτήσεων στη Σιγκαπούρη, Μαλαισία και Βιρμανία από Ιάπωνες. Ο πόλεμος πλέον στα σύνορα της Ινδίας. Κάλεσμα του Κογκρέσου στον λαό για απόχη και στους Βρετανούς για αποχώρηση από τη χώρα (Quit India Campaign). Υπόσχεση για παραχώρηση καθεστώτος Κτήσεως (Dominion status) στην Ινδία και δικαιώματος αποχώρησης από την Κοινοπολιτεία. Αντάλλαγμα η συμμετοχή στον πόλεμο. 1939 Β’ ΠΠ η Βρετανία κηρύσσει πόλεμο στο όνομα και της Ινδίας -> αντίδραση Ινδικού Εθνικού Κογκρέσου.

Παραχώρηση ανεξαρτησίας το 1947. Διαφωνία μεταξύ των δύο: Το Κογκρέσο -> διατήρηση της ενότητας της Ινδίας Η Μουσουλμανική Συμμαχία -> δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών (ινδουιστικού και μουσουλμανικού) 1946-1947 Συγκρούσεις ινδουιστών και μουσουλμάνων. Χιλιάδες θάνατοι.

Προγραμματισμός παράδοσης της εξουσίας το ’48 στις δύο πολιτικές δυνάμεις Ανικανότητα βρετανών να ελέγξουν την κατάσταση. Αποχώρηση τον Αύγουστο του ΄47. Πρόχειρη χάραξη συνόρων (Ινδία – Πακιστάν - Μπαγκλαντές)

Ανταλλαγή πληθυσμών: μουσουλμάνων και ινδουιστών. Συγκρούσεις κατά τη μετακίνηση με ανθρώπινες απώλειες 2.000.000. Θάνατος Γκάντι. Υπεύθυνη η Βρετανία για τις κτηνωδίες λόγω της εσπευσμένης αποχώρησής της. Συνέπειες Ενίσχυση θέσης στο διεθνές πεδίο Έμπνευση για άλλα αντιαποικιακά κινήματα Συνειδητοποίηση από τους Βρετανούς από τα τέλη του ‘40 της αδυναμίας τους για ηγεσία στη Μέση Ανατολή -> 1948 Ανεξαρτητοποίηση Κεϋλάνης (Σρι Λάνκα) και Βιρμανίας.

ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ/Ανατολικές Ινδίες (Ολλανδική αποικία)

Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας μετά την παράδοση της Ιαπωνίας το ‘45 Αντιαποικιακές εξεγέρσεις (από το 1920) υπό το Εθνικιστικό Κόμμα του Αχμέντ Σουκάρνο. Τόνωση του κινήματος της ανεξαρτησίας με την πρωτοφανή ήττα των Δυτικών από Ασιάτες. Ανακήρυξη της ανεξαρτησίας μετά την παράδοση της Ιαπωνίας το ‘45

Ολλανδοί VS Εθνικιστών Αποδυναμωμένοι οι Ολλανδοί οικονομικά και στρατιωτικά από τον Β’ ΠΠ ’46 Συμφωνία δημιουργίας κρατικής οντότητας συνδεδεμένης με Ολλανδία Στρατιωτικές επιχειρήσεις Ολλανδών βίαιου χαρακτήρα ΜΑΤΑΙΩΣΗ ’49 Ανεξαρτητοποίηση υπό την ηγεσία του Σουκάρνο. ‘63 Παραχώρηση της Δυτικής Νέας Γουινέας. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΙΝΔΙΩΝ-ΗΠΑ

ΙΝΔΟΚΙΝΑ (Λάος, Βιετνάμ, Καμπότζη)

Πρώτος πόλεμος της Ινδοκίνας 1941: Ίδρυση του Βιετ Μιν, κομμουνιστικού απελευθερωτικού κινήματος. 1945: Κήρυξη της εθνικής ανεξαρτησίας. 1946: Αποστολή γαλλικών στρατευμάτων. Ανταρτοπόλεμος των Βιετμίν ενάντια στους Γάλλους. 1954: Νίκη των Βιετναμέζων στη μάχη του Ντιεν Μπιεν Φου. Αναγνώριση από το Συνέδριο της Γενεύης της ανεξαρτησίας, αλλά Βόρειο Βιετνάμ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟ 1956 ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΧΩΡΑΣ Νότιο Βιετνάμ

ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΨΥΧΡΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΗΠΑ->ΑΠΟ-ΑΠΟΙΚΙΟΚΡΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΌΜΩΣ ΑΠΕΙΛΗ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΜΕ ΓΑΛΛΙΑ VS ΒΙΕΤ ΜΙΝ ΑΝΑΚΥΡΗΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΟΥ Ν. ΒΙΕΤΝΑΜ

ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ 1957 Εμφύλιος αγώνας των Βιετκόνγκ (ενίσχυση από το Βορρά). Αποστολή στρατευμάτων των ΗΠΑ, το 1965 ξεπερνούν τους 500.000 άντρες. 1968 Επίθεση του Τετ (αν και αποτυχημένη στρατιωτικά) -> μεταβολή της κοινής γνώμης των ΗΠΑ, κριτική στον πόλεμο. Αποχώρηση το 1973 των αμερικανικών στρατευμάτων 1974-1975 επίθεση Β. Βιετνάμ στο Νότιο. 1976 Ένωση Β. και Ν. Βιετνάμ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ

Πορτοκαλί Παράγοντας Χημική ουσία με φυτοκτόνα και αποφυλλωτική δράση Πορτοκαλί Παράγοντας Χημική ουσία με φυτοκτόνα και αποφυλλωτική δράση 1962 έως 1971 ρήψη 50.000.000 λίτρων από τις ΗΠΑ. Στόχος η απογύμνωση των δέντρων στα δάση και τις αγροτικές περιοχές, στα οποία οι αντάρτες βρίσκουν κάλυψη και τροφή. Νεκροί ή ακρωτηριασμένοι: 400.000 Παιδιά γεννημένα με δυσμορφίες: 500.000

ΘΕΣΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Δύο αποικίες «τεχνικά» την Κύπρο και το ‘Αντεν. Στρατιωτική βάση στο Σουέζ μέχρι το ’54 Πελατειακές σχέσεις με Ιορδανία μέχρι το ’56, με το Ιράκ μέχρι το ’58 Συμμαχία με Τουρκία

Κρίση του Σουέζ (1956) ΕΘΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΩΡΥΓΑΣ ΤΟΥ ΣΟΥΕΖ Εισβολή Ισραήλ . Ισραήλ Βρετανία Γαλλία Αίγυπτο Πίεση των ΗΠΑ για άμεση αποχώρηση Απειλή ΕΣΣΔ με αντίποινα σε Λονδίνο και Παρίσι

ΚΑΤΑΔΕΙΧΤΗΚΕ Αγγλία και Γαλλία από Μεγάλες Δυνάμεις -> «Μεσαίες Δυνάμεις». Οικονομική επιβάρυνση της μητρόπολης από τη διατήρηση αποικιών. Πλήγμα στο ψυχολογικό επιχείρημα περί ανωτερότητας των Δυτικών χωρών. Εσωτερικές αλλαγές στις κοινωνίες: αίτημα δημιουργίας ενός κράτους πρόνοιας και όχι η αποικιακή εξάπλωση.

ΚΥΠΡΟΣ Προσαρτήθηκε το 1914 από την Βρετανία ΚΥΠΡΟΣ Προσαρτήθηκε το 1914 από την Βρετανία Λύσεις για το Κυπριακό 1956-1958: Διχοτόμηση της Κύπρου Τριπλή Συγκυριαρχία: βρετανική, τουρκική, ελληνική. Ανεξαρτησία «αγνοείται» - Βρετανοί σύμμαχοι με Τούρκους Ιρακινή Επανάσταση απειλή για την Τουρκία -> επιθυμία της φιλίας της Ελλάδος Αποχώρηση Βρετανών το ’59-60

ΑΝΤΕΝ Μετά την Κύπρο στροφή στο Αντέν και στον έλεγχο του Περσικού Κόλπου 1962: Ένοπλη δράση στην πόλη του Αντέν κατά των Βρετανών με βοήθεια από το εκστρατευτικό σώμα της νασερικής Αιγύπτου. 1967: Αποχώρηση Βρετανών εξαιτίας της οικονομικής κρίσης στην Βρετανία. Το Αντέν πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Νότιας Υεμένης. Λήξη των υπόλοιπων βρετανικών δραστηριοτήτων στον Περσικό Κόλπο, όπως η στρατιωτική παρουσία και η βοήθεια προς τα κράτη της περιοχής, το 1971.

ΑΛΓΕΡΙΑ, ΤΥΝΗΣΙΑ, ΜΑΡΟΚΟ ΜΑΓΚΡΕΜΠ (Γαλλικές αποικίες)

Σημαντικής στρατηγικής θέσης 1956 παραχώρηση της ανεξαρτησίας στο προτεκτοράτο της Τυνησίας και στο Μαρόκο, αλλά όχι στην Algerie Francaise (Τεχνικά τμήμα της Γαλλίας και όχι αποικία), λόγω: Σημαντικής στρατηγικής θέσης Επιθυμίας της στρατιωτικής ηγεσίας και της κοινής γνώμης για την διατήρησή της. Παρουσίας στην περιοχή ενός εκατομμυρίου Γάλλων. Ενίσχυσης του γόητρο της Γαλλίας

Καθόλου πολιτικά δικαιώματα για τους Αλγερινούς Καθόλου πολιτικά δικαιώματα για τους Αλγερινούς. 1947 υπόσχεση των Γάλλων για σταδιακή παραχώρηση εξουσίας στους γηγενείς (αθετείται) 1954 εξέγερση στην Αλγερία υπό την ηγεσία του Μετώπου Εθνικής Απελευθέρωσης( FLN) Βίαιη αντίδραση των Γάλλων στρατιωτικών με την υποστήριξη των αποίκων και των αξιωματικών στην Αλγερία. Δημιουργία αυτόνομου από το Παρίσι πόλου εξουσίας. Καταστροφή χωριών υπό την υποψία ότι κρύβονται σε αυτά αυτονομιστές. Τέλη του ’55, 400.000 άντρες στο γαλλικό στρατό, χωρίς όμως υποστήριξη από ΗΠΑ. Τεράστιο κόστος.

Κλιμάκωση της κατάστασης τα επόμενα χρόνια. Υποψία συνεργασίας του FLN με τον Νάσερ -> απόφαση Γαλλίας για συμμετοχή το ’56 στην επίθεση της Αιγύπτου Αιματηρές επιθέσεις επαναστατών / Άγρια επίθεση Γάλλων αλεξιπτωτιστών. Προσπάθεια Γάλλων αποίκων και στρατιωτικών για ανάληψη του πολιτικού ελέγχου της μητρόπολης για αποφυγή συνεννόησης με το FLN. Καθησυχασμός το 1958 με την κατάρρευση της Τέταρτης Δημοκρατίας και της ανόδου του Ντε Γκωλ.

Αναμόρφωση της πολιτικής-Νέα αντίληψη ισχύος Αναμόρφωση της πολιτικής-Νέα αντίληψη ισχύος. Βάση στην οικονομική ανάπτυξη του κράτους και την διπλωματία και όχι στον πόλεμο. 1959 αναφορά σε παροχή αυτονομίας Ανεπιτυχείς εξεγέρσεις το ’60-’61 των Γάλλων αποίκων και του στρατού Αντιπαράθεση Ντε Γκωλ με την οργάνωση OAS (Organisation de l’ Armée Secrete)-απόπειρες δολοφονίας κατά Ντε Γκωλ.

1962: Διαπραγματεύσεις γάλλου πρωθυπουργού και αλγερινού ηγέτη Μπεν Μπέλα. Συμφωνία για ανεξαρτητοποίηση της Αλγερίας και αποχώρηση των γαλλικών δυνάμεων. Επικύρωση μέσω δημοψηφισμάτων.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΠΟΙΗΣΗ Γαλλικές αποικίες: Γαλλική Γουινέα (1958), Σενεγάλη, Δαχομέη, Άνω Βόλτα, Νίγηρας, Ακτή του Ελεφαντοστού, Γκαμπόν, Τσαντ, Δημοκρατία της Κεντρικής Αφρικής, Κονγκό- Μπραζαβίλ, Μαδαγασκάρη (1960) Βελγικές αποικίες: Κονγκό (1960), Ρουάντα και Μπουρούντι (1962) Βρετανικές αποικίες: Γκάνα (1957) «Μοντέλο» ειρηνικής αποαποικιοποίησης, Νιγηρία (1960), Σιέρα Λεόνε (1961), Γκάμπια (1965), Ταγκανίκα (1961), Ουγκάντα (1962), Κένυα (1963), Ζάμπια και Μαλάουι (1964)

ΚΕΝΥΑ Εξεγέρσεις από την φυλή Κικιούγιου υπό τον Γιόμο Κενυάτα από το 1920 Εξέγερση των Μάου - Μάου 1952-1956 Αντίδραση Βρετανών -> στρατόπεδα συγκέντρωσης, θάνατοι, ξυλοδαρμοί Καταστολή εξέγερσης 1963 ανεξαρτητοποίηση με τη σύμφωνη γνώμη των Άγγλων

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΚΗ ΓΟΥΙΝΕΑ ΑΝΓΚΟΛΑ ΜΟΖΑΜΒΙΚΗ

Δικτατορία Σαλαζάρ και έπειτα Μαρσέλο Καετάνο. Επιθυμία και δυνατότητα Πορτογάλων να διατηρήσουν τα αποικιοκρατικά εδάφη. Μεταβολή της κατάστασης το 1970: Μοναδικοί ευρωπαίοι αποικιοκράτες στην περιοχή Περιφερειακοί αντίπαλοι που βοηθούν τους επαναστάτες Επέμβαση σοβιετικών και κουβανικών δυνάμεων υπέρ των επαναστατών (οπλισμός, στρατηγική) Τεράστιο οικονομικό αλλά και έμψυχο κόστος. 1974 Πτώση της δικτατορίας-> Ανεξαρτητοποίησης Μοζαμβίκης μετέπειτα και της Αγκόλας.

ΡΟΔΕΣΙΑ,ΝΑΜΙΜΠΙΑ,Ν. ΑΦΡΙΚΗ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΑΠΟΙΚΩΝ Τεχνικά δεν ήταν αποικίες: Η Ροδεσία είχε αποσχιστεί μονομερώς από τη Βρετανία το ’65. Η Νότια Αφρική ήταν ανεξάρτητο κράτος.

ΡΟΔΕΣΙΑ Ανεξαρτησία το ’65 υπό τον Ίαν Σμιθ Διεθνής απομόνωση το ’75 - Καταγγελίες από την Κοινοπολιτεία Συγκρούσεις με γειτονικά αφρικανικά κράτη και με τους αντάρτες -> Αποδυνάμωση Διάσκεψη στο Λονδίνο το ’79 μεταξύ Σμιθ και Ροδεσιανών ηγετών -> Συμφωνία για πλειοψηφική κυβέρνηση με πολυφυλετικό Κοινοβούλιο. Υλοποίηση το ’80. Αλλαγή καθεστώτος και μετονομασία σε Ζιμπάμπουε.

Νοτιοαφρικανική Ένωση(1909/10) Συμμετοχή στους Παγκόσμιους Πολέμους 1931 ανεξαρτησία 1945 αίσθημα απειλής από την πιθανή αποαποικιοποίηση 1948 απαρτχάιντ (πλήρης διαχωρισμός μαύρων και λευκών) Δεκαετία ’80 διεθνής κατακραυγή και δυσκολίες Μετά το ’91 απελευθέρωση Μαντέλα και συμφωνία αυτού και του λευκού ηγέτη Φ. ντε Κλερκ για σύσταση πλειοψηφικής διακυβέρνησης. 1994 εκλογή Μαντέλα ως πρώτου μαύρου προέδρου της Ν. Αφρικής.

ΝΑΜΙΜΠΙΑ (πρώην γερμανική αποικία υπό την εντολή της Ν. Αφρικής) Άπαρτχαϊντ 1966 δράση εθνικοαπελευθερωτικού μετώπου (SWAPO) 1971 αναγνώριση από τον ΟΗΕ ως νόμιμη έκφραση του λαού 1988 συμφωνία Ν. Αφρικής για την ανεξαρτητοποίηση

τέλος