Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση Ν.4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) Νικόλαος Ε. Φράγκος Καθηγητής Ασφαλιστικής Επιστήμης, Ο.Π.Α. τ. Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ (ΚΥΡΙΑ & ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ) Αξία σε τρέχουσες τιμές (Νομισματική μονάδα: εκατομμύρια ευρώ)   2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Βασική εκτίμηση 2016 Βασική εκτίμηση 2017 Κύριες Συντάξεις (ΙΚΑ, ΔΕΗ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΝΑΤ) 18.483,34 18.526,74 19.119,56 19.323,98 19.015,10 19.268,33 19.610,41 19.788,12 19.602,29 Κύριες Συντάξεις (ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ) 6.465,00 6.261,00 6.580,00 6.564,06 5.867,66 6.092,98 6.342,10 6.463,29 6.177,67 Ανασφάλιστοι ΟΓΑ 338,40 380,38 358,66 339,66 174,50 147,00 145,00 130,00 210,00 Επικουρικές Συντάξεις (ΕΤΕΑ και λοιπά επικουρικά ταμεία & ΜΤΠΥ, ΜΤΣ, ΜΤΝ, ΜΤΑ) 3.836,00 4.042,00 4.200,00 3.633,00 3.778,00 3.889,00 3.903,09 3.677,82 3.431,40 ~Επικουρικές συντάξεις / Εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών από ειδικές επιχορηγήσεις 72,00 80,00 Δώρο Χριστουγέννων και λοιπά επιδόματα (εκτός δημοσίου τομέα) 3.518,25 2.819,69 2.467,31 2.325,10 16,15 2,74 ΥΠΟΣΥΝΟΛΟ 32.640,99 32.029,81 32.725,53 32.185,80 28.923,41 29.480,05 30.000,59 30.059,23 29.421,35 ΕΚΑΣ 1.059,30 1.051,70 890,00 842,00 791,00 726,00 920,00 736,00 336,69 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 33.700,29 33.081,51 33.615,53 33.027,80 29.714,41 30.206,05 30.920,59 30.795,23 29.758,04

ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ (ΚΥΡΙΑ & ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗ) Αξία σε τρέχουσες τιμές (Νομισματική μονάδα: εκατομμύρια ευρώ)   2009 2010 2011 2012 2013 2014 Βασική εκτίμηση 2015 Βασική εκτίμηση 2016 Βασική εκτίμηση 2017 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 33.700,29 33.081,51 33.615,53 33.027,80 29.714,41 30.206,05 31.055,03 31.654,22 32.134,93 % του ΑΕΠ ΑΕΠ 231.081 222.151 208.532 194.204 182.438 179.081 173.737 173.365 179.336,68 ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ (% του ΑΕΠ) 12,32% 12,43% 13,51% 14,53% 13,65% 14,16% 15,01% 15,38% 15,12% ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ (% του ΑΕΠ) 1,66% 1,82% 2,01% 1,87% 2,07% 2,17% 2,26% 2,28% 2,22% ΑΝΑΣΦΑΛΙΣΤΟΙ ΟΓΑ (% του ΑΕΠ) 0,15% 0,17% 0,10% 0,08% ΕΚΑΣ (% του ΑΕΠ) 0,46% 0,47% 0,43% 0,41% 0,53% 0,52% 0,50% ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ (% του ΑΕΠ) 14,58% 14,89% 16,12% 17,01% 16,29% 16,87% 17,87% 18,26% 17,92% 2.707.727 2.637.090

Αριθμός συνταξιούχων (κύρια σύνταξη) ανά κατηγορία σύνταξης Έτη 2006-2015 ΕΤΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΜΕΣΗ ΚΥΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ σε ευρώ (ΝΕΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ) ΜΕΣΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ (ΝΕΟΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ) 2006 2.526.829 2007 2.568.234 2008 2.601.045 2009 2.638.412 2010 2.649.293 839,47 59,56 2011 2.686.094 817,63 60,22 2012 2.695.389 779,93 60,32 2013 2.636.929 847,02 59,33 2014 2.608.339 802,81 59,41 2015 2.628.677 656,77 62,51

Ποσοστά Αναπλήρωσης 2007

Ποσοστά Αναπλήρωσης 2013

Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση Ν.4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση Ν.4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος περιλαμβάνει τη συγχώνευση όλων των ταμείων κύριας σύνταξης σε ένα ταμείο με ενιαίους κανόνες για όλους τους συνταξιούχους, μέσω ενός νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι τα 67 έτη με 15 έτη ασφάλισης ή τα 62 έτη με 40 έτη ασφάλισης. Το ποσό της εισφοράς για την κύρια σύνταξη είναι 20%: 13,33% για εργοδότη - 6,67% για εργαζόμενο επί της μισθοδοσίας για μισθωτούς, με maximum 5.860 € το μήνα 20% επί των καθαρών εισοδημάτων για αυτοαπασχολούμενους, με min. 586 € και max. 5.860 € το μήνα

Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση Ν.4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση Ν.4387/2016 (Νόμος Κατρούγκαλου) Ελάχιστη εγγυημένη, κρατικά χρηματοδοτούμενη μηνιαία σύνταξη: 384 ευρώ «Εθνική» Σύνταξη για 20 έτη ασφάλισης και 345,6 ευρώ για 15 έτη ασφάλισης   συν το ανταποδοτικό μέρος των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, το οποίο θα προστίθεται στην «εθνική» σύνταξη.

Κλιμακωτός Συντελεστής Συσσώρευσης ΑΠΟ ΕΩΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ 15 0,77% 15,01 18 0,84% 18,01 21 0,90% 21,01 24 0,96% 24,01 27 1,03% 27,01 30 1,21% 30,01 33 1,42% 33,01 36 1,59% 36,01 39 1,80% 39,01 42 + 2,00%

Ποσοστά Αναπλήρωσης ΕΤΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ 15 11,55% 20 15,87% 25 20,68% 30 26,37% 35 33,81% 40 42,80%

ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΣΩΡΕΥΤ. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΤΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ETHΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΑΠΌ ΕΩΣ 15 0,77%   15,01 18 0,84% 0,07% 11,55% 18,01 21 0,90% 0,06% 14,07% 0,78% 21,01 24 0,96% 16,77% 0,80% 24,01 27 1,03% 19,65% 0,82% 27,01 30 1,21% 0,18% 22,74% 30,01 33 1,42% 0,21% 26,37% 0,88% 33,01 36 1,59% 0,17% 30,63% 0,93% 36,01 39 1,80% 35,40% 0,98% 39,01 42 2,00% 0,20% 40,80% 1,05% ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΣΩΡΕΥΤ. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΤΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ETHΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΑΠΌ ΕΩΣ 15 0,75%   15,01 18 0,85% 0,100% 11,25% 18,01 21 0,96% 0,110% 13,80% 0,77% 21,01 24 1,07% 16,68% 0,79% 24,01 27 1,18% 19,89% 0,83% 27,01 30 1,30% 0,120% 23,43% 0,87% 30,01 33 1,42% 27,33% 0,91% 33,01 36 1,54% 31,59% 36,01 39 1,67% 0,130% 36,21% 1,01% 39,01 42 1,80% 41,22% 1,06%

ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΣΩΡΕΥΤ. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΤΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ETHΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΑΠΌ ΕΩΣ 15 0,77%   15,01 18 0,85% 0,08% 11,55% 18,01 21 0,93% 14,10% 0,78% 21,01 24 1,02% 0,09% 16,89% 0,80% 24,01 27 1,11% 19,95% 0,83% 27,01 30 1,21% 0,10% 23,28% 0,86% 30,01 33 1,31% 26,91% 0,90% 33,01 36 1,42% 0,11% 30,84% 36,01 39 1,53% 35,10% 0,98% 39,01 42 1,65% 0,12% 39,69% ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΒΗΜΑ ETH ΣΩΡΕΥΤ. ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΓΙΑ ΕΤΗ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ ETHΣΙΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ ΑΠΌ ΕΩΣ 15 0,70%   15,01 18 0,82% 0,120% 10,50% 18,01 21 0,94% 12,96% 0,72% 21,01 24 1,08% 0,140% 15,78% 0,75% 24,01 27 1,22% 19,02% 0,79% 27,01 30 1,39% 0,165% 22,68% 0,84% 30,01 33 1,55% 26,84% 0,89% 33,01 36 1,75% 0,200% 31,49% 0,95% 36,01 39 1,95% 36,74% 1,02% 39,01 42 2,20% 0,250% 42,59% 1,09%

Ποσοστό αναπλήρωσης σε τι; Μέσο όρο των αναπροσαρμοσμένων μισθών/εισοδημάτων που πληρώθηκαν εισφορές από το 2002 και μετά

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ Παραδείγματα ΕΤΗ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΣΗΣ ΜΕΣΟΣ ΜΙΣΘΟΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΥΝΤΑΞΗ (ΣΥΝΟΛΟ) ΣΥΝΤΑΞΗ / ΕΙΣΟΔΗΜΑ 20 384 15,87% 1000 159 543 54% 1500 238 622 41% 2000 317 701 35% 30 26,37% 264 648 65% 396 780 52% 527 911 46% 40 42,80% 428 812 81% 642 1026 68% 856 1240 62%

Estimating your Social Security retirement benefit For workers born in 1954 (people born in 1954 become age 62 in 2016 and are eligible for α benefit) This worksheet shows how to estimate the Social Security monthly retirement benefit you would be eligible for at age 62, if you were born in 1954. It also allows you to estimate what you would receive at age 66, your full retirement age, excluding any cost-of-living adjustments for which you may be eligible. If you continue working past age 62, your additional earnings could increase your benefit. People born after 1954 can use this worksheet, but their benefit may be higher because of additional earnings and benefit increases. If you were bom before 1954, visit www.socialsecurity.gov and search for Retirement Age Calculator. Step 1: Enter your earnings in Column Β, but not more than the amount shown in Column Α. If you have ηο earnings, enter “0.” Step 2: Multiply the amounts in Column Β by the index factors in Column C, and enter the results in Column D. This gives you your indexed earnings, or the estimated value of your earnings in current dollars. Step 3: Choose from Column D the 35 years with the highest amounts. Add these amounts. $_ _ _ _ _ _ Step 4: Divide the result from Step 3 by 420 (the number of months in 35 years). Round down to the next lowest dollar. This wlll glve you your average indexed monthly earnings. $ _ _ _ _ _ _ Step 5: a. Multiply the first $856 in Step 4 by 90%. $ _ _ _ _ _ b. Multiply the amount in Step 4 over $856 and less than or equal to $5,157 by 32%. $ _ _ _ _ _ _ c. Multiply the amount in Step 4 over $5,157 by 15%. $ _ _ _ _ _ _ Step 6: Add a, b, and c from Step 5. Round down to the next lowest dollar. This is your estimated monthly retirement benefit at age 66, your full retirement age. $ _ _ _ _ _ _ Step 7: Multiply the amount in Step 6 by 75%. This is your estimated monthly retirement benefit if you retire at age 62. $ _ _ _ _ _ _

Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης & Εφάπαξ Παροχών Η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος περιλαμβάνει, επίσης, τη συγχώνευση όλων των ταμείων επικουρικής και εφάπαξ παροχής σε ένα. Το ποσό της εισφοράς είναι 6% για την επικουρική σύνταξη [3% - 3% (3,5%-3,5%) για εργοδότη και εργαζόμενο αντίστοιχα]. Το ποσοστό της εισφοράς είναι 4% για την εφάπαξ παροχή.

Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης & Εφάπαξ Παροχών Υπολογισμός σύνταξης Η συνταξιοδοτική παροχή υπολογίζεται ως το άθροισμα δύο μερών: Ένα μέρος Ορισμένων Παροχών με Συντελεστή Συσσώρευσης 0,45 ανά έτος, για τα έτη ασφάλισης έως το 2015. Ένα μέρος Ορισμένων Εισφορών για τα έτη ασφάλισης μετά το 2015. Ανάλογα θα ισχύσει για την Εφάπαξ Παροχή. Το σύστημα θα είναι αυτο-χρηματοδοτούμενο.

Επικουρικές Συντάξεις Έτος 2016 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΝΕΡΓΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ 2.200.000 1.300.000

Κάλυψη από Επαγγελματικά Ταμεία Χώρα Κάλυψη Εργαζομένων στον Ιδιωτικό Τομέα της Οικονομίας Επικουρική Σύνταξη σαν % της Συνολικής Σύνταξης Βέλγιο 31 8 Δανία 80 18 Γερμανία 46 11 Ελλάδα 5 - Ισπανία 15 3 Γαλλία 90 21 Ιρλανδία 40 Ιταλία 2 Λουξεμβούργο 30 Ολλανδία 85 32 Πορτογαλία Μ. Βρετανία 48 28 ΗΠΑ 60 40+

Αποδόσεις Περιουσίας Έτος PSP investments Ηνωμένο Βασίλειο Yale Mercer 2006 19,1% 10,5% 22,9% 13,5% 2007 11,3% 7,0% 28,0% 14,3% 2008 -0,3% -17,2% 4,5% -7,6% 2009 -22,7% 15,1% -24,6% -11,0% 2010 21,5% 12,7% 8,9% 8,2% 2011 14,5% 3,6% 21,9% 7,4% 2012 3,0% 8,4% 4,7% 0,2% 2013 10,7% 11,0% 12,5% 11,9% 2014 16,3% 11,7% 20,2% 9,7%