Καθοδήγηση/Ηγετικές ικανότητες Τμήμα Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού 4.Ηγεσία (2ο μέρος) Υπερ-ηγεσία (μια διαφορετική θεώρηση) ανάπτυξη δεξιοτήτων & εφαρμογές στις επιχειρήσεις/οργανισμούς Λέξεις κλειδιά: η τέχνη της ηγεσίας, υπερ-ηγεσία, καθοδήγηση, ηγετικές ικανότητες, δεξιότητες, ανάπτυξη & εκπαίδευση, τεχνικές & μοντέλα Keywords: the art of leading, leadership, leadership skills, competencies, development, training methods & models,   ΟΔΕ042 Οργανωσιακή Συμπεριφορά Διδάσκουσα Κουρτεσοπούλου Άννα, Διδάκτωρ ΤΟΔΑ © 2016-17

Μαθησιακοί στόχοι Από τι εξαρτάται η επιρροή του ηγέτη Εκτίμηση σημαντικότητας της ηγεσίας Μια άλλη θεώρηση της ηγεσίας (ως τέχνη, Μοντέλο Υπερ-ηγεσίας) Ο ρόλος του ηγέτη στην αλλαγή Τι ορίζουμε ανάπτυξη ηγεσίας & ποιοι μέθοδοι υπάρχουν Μοντέλα ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων/ικανοτήτων

Από τι εξαρτάται η επιρροή του ηγέτη (Brandy & Woodward 2005) Επίπεδο ικανοτήτων Συνδρομή του σαν ενεργό μέλος της ομάδας Ικανός συντονιστής Αποτελεσματικός καθοδηγητής Μέντορας Από την ίδια την θέση (τίτλος διοικητικής ιεραρχίας) Αδειοδότηση (την εξουσιοδότηση να ηγηθεί εφόσον οι συνάδελφοι το επιθυμούν Από τα αποτελέσματα που φέρνει οι συνεργάτες του τον σέβονται και μαζί του εμφανίζουν βελτιωμένες επιδόσεις Προσωποποίηση (σπάνια συμβαίνει όταν έχει πετύχει πολλούς στόχους & έχει επιφέρει αποτελέσματα που απορρέουν με τον ίδιο το χαρακτήρα του & την διαχρονικότητα

Η καθοδήγηση άλλων ατόμων είναι περισσότερο τέχνη… : -  12 Κανόνες ηγετικής συμπεριφοράς 1.Δεν υπάρχει τίποτα που να είναι ανεπίσημο 2.Λειτουργούν σαν θετικό πρότυπο 3.Κατανοούν την αρνητική συμπεριφορά 4. Επιλέγουν με προσοχή τους φίλους τους 5. Αποδέχονται ότι δεν υπάρχει απόλυτα ιδιωτική ζωή 6. Τελειοποιούν τις δεξιότητες του αυτοελέγχου και της πειθαρχίας 7. Ασκούν αντιληπτική διοίκηση (διαβάσουν τις καταστάσεις/περιστάσεις) 9. Λειτουργούν σαν πρότυπα αυτοπεποίθησης 10.Λειτουργούν σαν πρότυπα λήψης ρίσκου 11. Λειτουργούν σαν πρότυπα συμβούλων και εκπαιδευτών 12.Διαθέτουν έντονη αυτενέργεια παρά επιστήμη, με τις διαπροσωπικές σχέσεις να παίζουν καθοριστικό ρόλο!!!! Scarmati (2001) Scarmati (2001). Leaders are role models: 12 rules. Career Development International, 7(3), 181-189

Επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό…. την σκέψη τις στάσεις τις συμπεριφορές τα συναισθήματα των συνεργατών τους ώστε Να αντλούν το βαθμό εκείνο της παρακίνησης για να εκπληρώσουν τους στόχους της ομάδας & να φιλοδοξούν ένα καλύτερο μέλλον. Οι άνθρωποι που είναι οι πολυτιμότεροι πόροι μιας επιχείρησης θα πρέπει να: υιοθετούν συμπεριφορές & νοοτροπίες που να σχετίζονται με την συνεχή ανάγκη για εκπαίδευση & προσαρμογή καθώς επίσης με την αποδοχή και την υποστήριξη της αλλαγής. Υπάρχει ανάγκη δημιουργίας & διατήρησης ενός οργανωσιακού κλίματος που να εξασφαλίζει την δέσμευση των εργαζομένων & να ενισχύει την αξιοποίηση των δημιουργικών ατόμων & ταλέντων σε έναν οργανισμό Πηγή Μπουραντάς, Δ. (2005). Ηγεσία. Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας. Αθήνα: Κριτική.

Ηγετικές ικανότητες The art side of leadership Ηγετικές ικανότητες The art side of leadership Ο τρόπος με τον οποίο ο ηγέτης αντιλαμβάνεται τα πράγματα-ατομικές πεποιθήσεις –τα πιστεύω του & οι αξίες του- Κατανόηση ότι τα αποτελέσματα είναι συνέπεια ομαδικής προσπάθειας Εμπνέει μεγάλη εμπιστοσύνη Κατανόηση της σημαντικότητας της επιλογής και ανάπτυξης των κατάλληλων ανθρώπων Κατανόηση ότι η διαχείριση ανεπαρκών πόρων οδηγεί σε αναποτελεσματικές ομάδες Κατανόηση & σπουδαιότητα της επίδρασης των μελών της ομάδας στον οργανισμό Αυτό-θυσία (οι αμοιβές δεν είναι αυτοσκοπός της αληθινής ηγεσίας) Η ανάγκη για συνεχή βελτίωση The science side of leadership Θέτουν & αποτελούν το παράδειγμα Πρόκληση για απόδοση Καθοδήγηση των άλλων Υπηρέτης των ακολούθων – become servant Λειτουργούν με βάση την εμπειρία τους στον οργανισμό Συντονίζουν τα μέλη Μετρούν –αξιολογούν το αποτέλεσμα Επιλύουν προβλήματα επικοινωνούν Hughes & Beatty, 2005

Διοίκησης αλλαγής Ορισμός διοίκησης αλλαγής: Μοντέλο του Kotter (2007) είναι μια διαρκής διαδικασία που συμβαίνει σε όλους τους οργανισμούς και στους ανθρώπους τους, και αφορά τις μικρές ή μεγάλες μεταβολές που πραγματοποιούν στον τρόπο που διεκπεραιώνουν το έργο τους. Οι αλλαγές αυτές κρίνονται σημαντικές καθότι το περιβάλλον των οργανισμών είναι συνεχώς μεταβαλλόμενο και με αυτό τον τρόπο προσπαθούν να προσαρμοστούν και να εναρμονιστούν με τις νέες προκλήσεις, ανάγκες και σύγχρονες τάσεις. Μοντέλο του Kotter (2007) 8 στάδια αλλαγής: 1. καθιέρωση ενός αισθήματος του επείγοντος 2. στοιχεία από έρευνα της αγοράς - αναγνώριση ευκαιριών σημεία που χρήζουν προσοχής 3. συγκροτεί ένα πνεύμα καθοδήγησης δεσμού (αυτονομία αλλά και ενδυνάμωση στα μέλη της ομάδας ) 4. δημιουργία οράματος 5. μετάδοση του οράματος 6. ενδυνάμωση - αναγνώριση και επιβράβευση μικρών και γρήγορων αποτελεσμάτων της αλλαγής 7. απαραίτητες προσαρμογές & 8. υιοθέτηση νέων προσεγγίσεων, μέσα από την αναγνώριση και την ενσωμάτωση πιο επιτυχημένων συμπεριφορών και ηγετικών ενεργειών

Ο ηγέτης οδηγεί τον οργανισμό /επιχείρηση στην αλλαγή δημιουργία περιβάλλοντος αλλαγής εκτιμούν κάθε μορφή αντίστασης που προϋπάρχει δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον ομαλής συνύπαρξης της διαφορετικότητας, στο οποίο οριοθετούνται οι αξίες και οι ανταγωνιστικές προοπτικές ολόκληρου παρέχει την κατάλληλη κατεύθυνση και επιρροή, διαμορφώνοντας τις οργανωσιακές νόρμες και καταφέρνοντας να αξιοποιεί το πλεονέκτημα της συνεργασίας διαφορετικών ανθρώπων σαν πολύτιμη πηγή δημιουργικότητας και καινοτομίας του οργανισμού δίνει τη δυνατότητα στα μέλη της ομάδας του να αναλύουν και να επιλύουν προβλήματα που προκύπτουν και μέσω αυτής της διαδικασίας μαθαίνουν να αναλαμβάνουν ρίσκο και ευθύνες

Η ανάπτυξη ηγεσίας Ορισμός Δεν είναι η δημιουργία φίλων & η άσκηση επιρροής στους γύρω ανθρώπους… αλλά -η ενίσχυση του οράματος & η στόχευση σε υψηλότερους στόχους -η βελτίωση της ατομικής επίδοσης σε ανώτερο επίπεδο -η ανάπτυξη της προσωπικότητας πέρα από τα φυσικά όρια του ανθρώπου Drucker Peter F. Ορισμός

Ανάπτυξη ηγεσίας Η συστηματική διαδικασία εκπαίδευσης ανθρώπων προκειμένου να διευρύνουν την ικανότητά τους να λειτουργούν αποτελεσματικά σε ηγετικούς ρόλους. Πως ; 360 μοιρών ανατροφοδότηση Δικτύωση Προγύμναση στελεχών Καθοδήγηση Αναθέσεις εργασιών Εκμάθηση δράσης Πηγή: Greenberg, J., & Baron, R. A. (2013). Οργανωσιακή Ψυχολογία και Συμπεριφορά. Αθήνα: Εκδόσεις Γ. ΔΑΡΔΑΝΟΣ - Κ. ΔΑΡΔΑΝΟΣ

Ανάλυση μεθόδων/εργαλείων - 360 μοιρών ανατροφοδότηση η διαδικασία της χρησιμοποίησης πολλών πηγών τόσο από το εσωτερικό του οργανισμού όσο & εκτός αυτού για να αξιολογηθεί το έργο ενός ατόμου - Leadership 360model (Concordia International Ltd. Πηγή: Aitken, P., & Higgs, M. (2010) Developing Change Leaders :The Principles and Practices of Change Leadership Development . Elsevier:

Ανάλυση μεθόδων (συνέχεια..) Δικτύωση: ένα εργαλείο ανάπτυξης της ηγεσίας που επιδιώκει να συνάπτονται σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων για απόκτηση πληροφοριών και επίλυση προβλημάτων. Προωθεί τις σχέσεις μεταξύ συναδέλφων Προωθεί τη συνεργασία Προγύμναση στελεχών: μια τεχνική ανάπτυξης της ηγεσίας η οποία περιλαμβάνει μια «κατά παραγγελία», ένας προς έναν εκμάθηση που αποσκοπεί στη βελτίωση της επίδοσης ενός μεμονωμένου ηγέτη. Ολοκληρωμένη αξιολόγηση των δυνατών και των αδύναμων στοιχείων του ηγέτη Σφαιρικό σχέδιο βελτίωσης Greenberg & Baron, (2013).

Ανάλυση μεθόδων (συνέχεια..) Καθοδήγηση: διαδικασία κατά την οποία οι εργαζόμενοι λαμβάνουν βοήθεια, επίσημα ή ανεπίσημα, από πιο έμπειρους συναδέλφους τους. Θεωρείται μία από τις πιο αποτελεσματικές μορφές ανάπτυξης ηγεσίας Ανάθεση εργασιών: η τακτική διορισμού των ηγετών σε θέσεις που υπόσχονται να τους προσφέρουν την απαραίτητη εμπειρία. Εμπειρία πάνω στη δουλειά Εκμάθηση δράσης: μια συνεχής διαδικασία μάθησης και μελέτης που υποστηρίζεται από συναδέλφους και δίνει έμφαση στη διεκπεραίωση των καθηκόντων.

Ο ηγέτης του μέλλοντος θα είναι ικανός να κάνει τις κατάλληλες ερωτήσεις Οι ερωτήσεις βοηθάνε στην αυτογνωσία, στο να μάθουμε για τους συνεργάτες μας αλλά & για ολόκληρο τον οργανισμό. Στο βιβλίο του αλλά & στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ο Cohen μέσα από μια σειρά κατάλληλες ερωτήσεις αναγνωρίζει το στυλ ηγεσίας που ακολουθεί κάποιος, αλλά και να το προσαρμόσει ανάλογα τις καταστάσεις και τους ανθρώπους -Ποιες είναι οι αξίες μου -οι αξίες μου συμφωνούν με τις ανθρώπινες ανάγκες -οι αξίες μας είναι τόσο δυνατές όσο τα κέρδη μας -υπάρχουν κενά ανάμεσα στις γνωστοποιημένες μας αξίες από εκείνες που ακούμε -ποια είναι η κουλτούρα του οργανισμού -οι συνεργάτες μου είναι συνειδητοποιημένοι ως προς την σημαντικότητα της εργασίας τους -πόσο αληθινές είναι οι ιστορίες που λέμε Cohen, G.B. (2009). Just ask leadership: Why great managers always ask the right questions . McGraw Hill: USA.

Ο ηγέτης του μέλλοντος θα είναι ικανός να κάνει τις κατάλληλες ερωτήσεις -Τα κριτήρια αξιολόγησης της απόδοσης είναι συμβατά με τους στόχους του οργανισμού -πως μπορούμε να νικήσουμε τον ανταγωνισμό -γιατί είναι δική μου δουλειά να ανακαλύψω εκείνα που δεν ανακαλύπτονται -πως θα αισθανόμουν αν μια πτυχή της εργασίας μου βρισκόταν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων -λαμβάνω σοβαρές αποφάσεις ή είμαι επιτευκτής στόχων -ηγούμαι στοχεύοντας στο μέλλον ή διοικώ το παρόν -ποια είναι η κυρίαρχη ερώτηση που με καθοδηγεί -ο οργανισμός στον οποίο εργάζομαι θέτε την σωστή ερώτηση -ποιος θα είναι αποδέκτης της επιτυχίας μου -πως θα προσλάβω κάποιον που θα αριστεύσει στην κουλτούρα του οργανισμού -αν προσλάβουμε τον κατάλληλο άνθρωπο, τι θα επιδιώκουμε από αυτόν Cohen, G.B. (2009). Just ask leadership: Why great managers always ask the right questions . McGraw Hill: USA.

Μοντέλο ανάπτυξης ηγετικών ικανοτήτων (Aitken & Higgs, 2010) Ενέργειες 10 σημαντικότερες ηγετικές ικανότητες   Σκέψη 2η–διευρυμένη πρόσβαση δυναμικής υποστήριξης από όλα τα μέλη της ηγεσίας 4η–αίσθηση των αναγκών του μέλλοντος σε συνδυασμό με στρατηγική σκέψη Δράση 3η –συν-δημιουργός κλίματος μάθησης 7η–ανάπτυξη ικανοτήτων διαχείρισης σχέσεων: συμβουλευτική 8η–ανάπτυξη ικανοτήτων διαλόγου: βιωματικής μάθησης, διαδικασίες διευκόλυνσης και καθοδήγησης 10η –υψηλής ποιότητας επίδοση προκαλώντας την κουλτούρα και ενισχύοντας τον διάλογο Στάση/ νοοτροπία 1η- να είναι προσεκτικός, χρησιμοποιώντας την δυναμική της ηγεσίας της αλλαγής στην λήψη αποφάσεων 5η –ανάπτυξη ολοκληρωμένης ηγεσίας 6η-ανάπτυξη συναλλακτικών δεξιοτήτων 9η –συναισθηματική νοημοσύνη

Ασκήσεις Αναγνώριση εκείνων των ηγετικών ικανοτήτων που κατέχετε σε μεγάλο βαθμό & εκείνων που χρήζουν βελτίωσης (Λίστα 15 προεπιλεγμένων δεξιοτήτων) Least Preferred Coworker Scale (Fred E. Fiedler and Martin M. Chemers. Improving Leadership Effectiveness: The Leader Match Concept, 2nd ed. New York: John Wiley & Sons, Inc., 1984). Leadership Style Full-Range Leadership Model as presented by MLQ Pty Ltd (2012)

Ενδεικτική βιβλιογραφία Aitken, P., & Higgs, M. (2010). Developing change leaders: The principles and practices of change leadership development. Oxford: Butterworth-Heinemann. Brady, C. & Woodward, O. (2005). Launching a leadership revolution: Mastering the five levels of influence. Business Plus: N. York, Boston Campbell, D.J., Dardis, G., & Campbell, K.M. (2003). Enhancing incremental influence: A focused approach to leadership development. Journal of Leadership & Organizational Studies, 10(1), 29-44. Cohen, G.B. (2009). Just ask leadership: Why great managers always ask the right questions . McGraw Hill: USA Μπουραντάς, Δ. (2005). Ηγεσία. Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας. Αθήνα: Κριτική.