ΙΣΤΟΙ-ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΞΑΠΛΑΝΤΕΡΗ, M.D., PhD.

Ιστός: Οι ιστοί αποτελούν δομές σχηματισμένες από αθροίσματα κυττάρων που συχνά έχουν όμοια μορφολογικά χαρακτηριστικά και όμοιες λειτουργίες. Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από τέσσερις βασικούς τύπους ιστών: τον επιθηλιακό τον συνδετικό το μυϊκό και το νευρικό Αυτοί οι ιστοί δεν υπάρχουν σαν απομονωμένες μονάδες, αλλά είναι κατά κάποιο τρόπο ενωμένοι ο ένας με τον άλλο και σε ποικίλες αναλογίες, σχηματίζοντας έτσι τα διάφορα όργανα και συστήματα του σώματος

Ο επιθηλιακός ιστός είναι ένα κυτταρικό περίβλημα από κύτταρα με πολύ στενή πρόσφυση μεταξύ τους που καλύπτει όλη την επιφάνεια του σώματος και επενδύει τις κοιλότητές του Ιδιότητες του επιθηλιακού ιστού: Κάλυψη και επένδυση επιφανειών (π.χ. δέρμα) Απορρόφηση (π.χ. έντερο) Έκκριση (π.χ. τα επιθηλιακά κύτταρα των αδένων) Αισθητικότητα (π.χ. νευροεπιθήλιο) Συσταλτικότητα (π.χ. μυοεπιθηλιακά κύτταρα)

Ο συνδετικός ιστός: Χαρακτηρίζεται από την αφθονία του μεσοκυττάριου υλικού που παράγεται από τα κύτταρά του Εξειδικευμένες μορφές συνδετικού ιστού αποτελούν ο χονδρικός ιστός (χόνδροι), ο οστίτης ιστός (οστά)

Ο μυϊκός ιστός: Αποτελείται από επιμήκη κύτταρα που έχουν την εξειδικευμένη λειτουργία της συστολής Ο νευρικός ιστός: Αποτελείται από κύτταρα με επιμήκεις προσεκβολές που προεκτείνονται από το κυτταρικό σώμα και έχουν την εξειδικευμένη λειτουργία να δέχονται, να ενισχύουν και να μεταφέρουν τις νευρικές ώσεις

Συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού Αναπνευστικό σύστημα Κυκλοφορικό Ουροποιητικό Γεννητικό Νευρικό και αισθητήριων οργάνων Μυοσκελετικό Γαστρεντερικό Ενδοκρινικό

Μυϊκός ιστός Υπάρχουν τριών ειδών μύες: • Οι σκελετικοί • Οι λείοι • Ο καρδιακός μυς

Οι σκελετικοί μύες: Είναι οι μύες που κινούν το σκελετό Μερικές φορές αναφέρονται ως εκούσιοι μύες Αποτελούνται από γραμμωτές μυϊκές ίνες (γραμμωτοί μύες)

Κάθε σκελετικός μυς έχει δύο ή περισσότερες προσφύσεις. Η πρόσφυση που κινείται λιγότερο λέγεται έκφυση και η πρόσφυση που κινείται περισσότερο ονομάζεται κατάφυση Ο βαθμός κινητικότητας των προσφύσεων μπορεί να αναστραφεί υπό διαφορετικές συνθήκες κίνησης και έτσι οι όροι έκφυση και κατάφυση είναι εναλλακτικοί. Το μυώδες τμήμα του μυός ονομάζεται γαστέρα Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Τα πέρατα του μυός προσφύονται σε οστά, χόνδρους ή συνδέσμους με δεσμίδες ινώδους ιστού που λέγονται τένοντες Μερικές φορές αποπλατυσμένοι μύες προσφύονται με λεπτό αλλά ισχυρό πέταλο ινώδους ιστού που λέγεται απονεύρωση Ραφή είναι μία αλληλοοδόντωση που σχηματίζουν τα τενόντια πέρατα των ινών των πλατέων μυών. Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Τα μυϊκά κύτταρα περιέχουν πολυάριθμα λεπτά ινίδια διατεταγμένα παράλληλα μεταξύ τους, αποτελούμενα από τις πρωτεΐνες ακτίνη και μυοσίνη. Τα ινίδια της ακτίνης και της μυοσίνης αλληλοδιαπλέκονται και μπορούν να μετακινηθούν τα μεν μέσα στα δε και με τον τρόπο αυτό να η μεταξύ τους απόσταση να μικραίνει. Μέσα σε μία μυϊκή ίνα εναλλάσσονται συνεχώς ίνες ακτίνης (φωτεινό χρώμα) με ίνες μυοσίνης (σκοτεινό χρώμα) (Εικόνα επόμενης διαφάνειας). Στο σκελετικό μυϊκό ιστό τα φωτεινά και τα σκοτεινά τμήματα των πολυάριθμων μυϊκών ινιδίων βρίσκονται στο ίδιο ύψος, ενώ στο λείο μυϊκό ιστό όχι.

Τροποποιημένο από Ανατομική Lippert

Ο μυϊκός ιστός μπορεί να συσταλθεί περίπου στο μισό του μήκους των ινών του. Στον εργαζόμενο μυ φυσιολογικά δε λειτουργούν ταυτόχρονα όλες οι μυϊκές ίνες, αλλά τόσες μόνο, όσες χρειάζονται για τη διεκπεραίωση της εργασίας. Κάθε μυϊκή ίνα συνεχίζεται σε μία τενόντια ίνα. Αραιός συνδετικός ιστός ομαδοποιεί τις μυϊκές ίνες σε δεσμίδες. Τελικά ολόκληρος ο μυς περιβάλλεται από τη μυϊκή περιτονία.

Ποια βοηθητικά όργανα υπάρχουν στους μύες και στους τένοντες Μυϊκή περιτονία: πρόκειται για περίβλημα από συνδετικό ιστό, το οποίο διευκολύνει τη μετακίνηση των μυϊκών ινών κατά τη σύσπαση του μυ. Αποτελείται από συνδετικό ιστό που σχηματίζει θήκες για μεμονωμένους μυς, χωρίσματα ανάμεσα στους μυς, χωρίσματα μυϊκών ινών στον ίδιο μυ.

Τενόντιο έλυτρο: περιβάλλει ορισμένους τένοντες και είναι περίβλημα με λίπανση από υγρό, το οποίο ελαττώνει την τριβή των τενόντων επάνω στους συνδέσμους. Τενόντιος θύλακος: ένα υγρό προσκέφαλο ελαττώνει την τριβή των μυών επάνω στα οστά ή κατανέμει την πίεση των οστών προς το δέρμα, π. χ. Μπροστά από την επιγονατίδα, πίσω από το ωλέκρανο. Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Ποια μέρη διακρίνουμε σε ένα σκελετικό μυ: Έκφυση και κατάφυση: πρόκειται για τις προσφύσεις επάνω στα οστά Γαστέρα του μυός : το μέρος του μυός που συσπάται και το οποίο κυρίως αποτελείται από μυϊκό ιστό. Τένοντες: δεσμίδες ανελαστικών ινών, οι οποίες σα σκοινιά μεταδίδουν την τάση του μυός προς τα οστά Μυϊκές άτρακτοι: πρόκειται για αισθητήρα όργανα, τα οποία αποστέλλουν μηνύματα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα σχετικά με την κατάσταση της τάσης του μυός Τελική κινητική πλάκα: σε αυτή μεταδίδεται η διέγερση (η οδηγία για τη συστολή) από το νεύρο προς το μυ

Οι σύνδεσμοι είναι κυλινδρικές ή ταινιοειδείς δεσμίδες από ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ Οι σύνδεσμοι είναι κυλινδρικές ή ταινιοειδείς δεσμίδες από συνδετικό ιστό, που ενώνουν και συγκρατούν μεταξύ τους δύο δομές. Προσφύονται στα άκρα των οστών και Βοηθούν στο σχηματισμό της άρθρωσης, Ελέγχουν την κίνηση όταν φτάνει στα φυσιολογικά όριά της και Αντιστέκονται στις κινήσεις για τις οποίες δεν έχει κατασκευαστεί η άρθρωση.

Διακρίνουμε τρεις τύπους αιμοφόρων αγγείων: Τις αρτηρίες Τις φλέβες Αιμοφόρα αγγεία Διακρίνουμε τρεις τύπους αιμοφόρων αγγείων: Τις αρτηρίες Τις φλέβες Τα τριχοειδή Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

αίμα από την καρδιά και το Κατανέμουν στους διάφορους ιστούς με τους Αρτηρίες: Οι αρτηρίες απάγουν το αίμα από την καρδιά και το Κατανέμουν στους διάφορους ιστούς με τους κλάδους τους Αρτηρίδια: Είναι οι αρτηρίες με διάμετρο <0,1 mm Αναστόμωση: Ονομάζεται η συνένωση αρτηριακών κλάδων Οι αρτηρίες δεν έχουν βαλβίδες Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Ανατομικώς τελικές αρτηρίες: Λειτουργικώς τελικές Οι αρτηρίες των οποίων οι κλάδοι δεν αναστομώνονται με κλάδους αρτηριών γειτονικών περιοχών Λειτουργικώς τελικές Είναι οι αρτηρίες που οι τελικοί τους κλάδοι αναστομώνονται με τελικούς κλάδους γειτονικών αρτηριών, αλλά το εύρος της αναστόμωσης δεν επαρκεί για να διατηρήσει ζώντα τον ιστό σε περίπτωση που μια από τις αρτηρίες αποφραχθεί Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Είναι αγγεία επαναφοράς του αίματος στην καρδιά. Φλέβες: Είναι αγγεία επαναφοράς του αίματος στην καρδιά. Πολλές από αυτές έχουν βαλβίδες. Οι μικρότερες φλέβες αναστομώνονται μεταξύ τους και σχηματίζουν τα φλεβώδη πλέγματα Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Είναι μικρότατα αγγεία που σχηματίζουν ένα δίκτυο συνδέοντας τα Τα τριχοειδή: Είναι μικρότατα αγγεία που σχηματίζουν ένα δίκτυο συνδέοντας τα αρτηρίδια με τα φλέβια Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell

Αρτηριοφλεβικές αναστομώσεις: Σε μερικές περιοχές του σώματος και κυρίως στις κορυφές των δακτύλων του χεριού και του ποδιού, υπάρχουν άμεσες συνδέσεις ανάμεσα σε αρτηρίες και φλέβες χωρίς την παρεμβολή τριχοειδικού δικτύου. Αυτές οι συνδέσεις ονομάζονται αρτηριοφλεβικές αναστομώσεις Τροποποιημένο από Κλινική Ανατομική Snell