Μη τυπική εκπαίδευση: ο εκπαιδευτικός, ο μαθητής, η επίσκεψη, το μουσείο Μάθημα 6 Σχεδιασμός και υλοποίηση οργανωμένων σχολικών επισκέψεων σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία. ΠΔΜ - ΠΤΝ

Ενότητες. Σχεδιασμός και υλοποίηση οργανωμένων σχολικών επισκέψεων σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Ο ρόλος του ξεναγού / μουσειοπαιδαγωγού Workshop

Σχεδιασμός και υλοποίηση οργανωμένων σχολικών επισκέψεων σε τεχνοεπιστημονικά μουσεία Παράγοντες που επηρεάζουν οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για την εκπαιδευτική προσέγγιση οι προηγούμενες εμπειρίες τους οι προηγούμενες εμπειρίες των μαθητών η ατζέντα του μουσείου για τις σχολικές επισκέψεις (Kisiel, 2006)

Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από τη δομή της επίσκεψης την προηγούμενη γνώση και τα ενδιαφέροντα των μαθητών το κοινωνικό πλαίσιο της επίσκεψης τις εμπειρίες των μαθητών κατά τη διάρκεια της επίσκεψης την απουσία ή ύπαρξη προετοιμασίας την απουσία ή ύπαρξη δραστηριοτήτων μετά την επίσκεψη (De Witt & Storksdieck, 2008) έχει αποδειχθεί από έρευνες, ότι εάν η επίσκεψη είναι αυστηρά δομημένη (περιλαμβάνει ξενάγηση, φύλλα εργασίας, κλπ) μπορεί να διευκολύνει τη μάθηση ως προς το γνωστικό κομμάτι της, αλλά λειτουργεί επιβαρυντικά ως προς την πρόκληση ενδιαφέροντος και τη δημιουργία θετικών στάσεων. Στη δομή της επίσκεψης περιλαμβάνονται και οι δραστηριότητες, οι οποίες πραγματοποιούνται πριν και μετά από αυτή και μπορούν να ενισχύσουν τα γνωστικά και συναισθηματικά οφέλη από την επίσκεψη. Όσον αφορά στην προηγούμενη γνώση των μαθητών, έχει αποδειχθεί ότι η μάθηση διευκολύνεται, όταν οι μαθητές γνωρίζουν τις έννοιες πίσω από τα εκθέματα. Η κοινωνική αλληλεπίδραση αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο της μουσειακής εμπειρίας, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι οι μαθητές μοιράζονται μεταξύ τους εμπειρίες και εντυπώσεις, συμπεριφορά η οποία, εάν χρησιμοποιηθεί με τον κατάλληλο τρόπο στο σχεδιασμό της επίσκεψης, μπορεί να υποστηρίξει τη μάθηση.

Τα χαρακτηριστικά μιας επιτυχημένης επίσκεψης ο σχεδιασμός ποικίλων δραστηριοτήτων κατά την επίσκεψη με σκοπό τη μάθηση η έμφαση στην αλληλεπίδραση των μαθητών με τα εκθέματα η επίγνωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός μουσείου η προσαρμογή των εκπαιδευτικών πρακτικών η προσεκτική χρήση φύλλων εργασίας (Price & Hein, 1991).

Δραστηριότητες πριν από την επίσκεψη κατά την επίσκεψη μετά την επίσκεψη

Εξοικείωση των μαθητών με το χώρο (αποφυγή του novelty factor) Πριν από την επίσκεψη Εξοικείωση των μαθητών με το χώρο (αποφυγή του novelty factor) Κατάλληλο γνωστικό επίπεδο για να κατανοήσουν το αντικείμενο της επίσκεψης (Balling et al., 1995) Σύνδεση της επίσκεψης με το ΑΠ, όταν αυτή αντιμετωπίζεται από τον εκπαιδευτικό ως μια μαθησιακή εμπειρία (Olson et al., 2001) σύμφωνα με τους Anderson et al. (2006) αυτές οι δραστηριότητες είναι εκπαιδευτικά δόκιμες, ακόμη και αν δεν έχουν γνωστικούς στόχους σχετικούς με ΑΠ και τη σχολική εκπαίδευση.

Κατά την επίσκεψη, οι μαθητές θα πρέπει να ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν κάποιο έκθεμα είτε μόνοι τους είτε χωρισμένοι σε μικρές ομάδες, να αλληλεπιδράσουν κοινωνικά με τους συμμαθητές τους, τον εκπαιδευτικό, τον ξεναγό να μιλούν για παλαιότερες εμπειρίες τους και να θέτουν ερωτήσεις (Tal et al., 2005)

Μετά την επίσκεψη ενισχύουν τη μάθηση, διευκολύνοντας το μαθητή να συνδέσει τη νέα γνώση με την προηγούμενη, επιτρέπουν στον εκπαιδευτικό να εντοπίσει τυχόν εναλλακτικές ιδέες των μαθητών, οι οποίες δημιουργήθηκαν ή ενισχύθηκαν κατά την επίσκεψη (Anderson et al., 2000) μπορεί να έχουν και μεταγνωστικό χαρακτήρα, εφόσον το επιδιώξει ο εκπαιδευτικός (Καριώτογλου, 2001). θα πρέπει να σχεδιάζονται με βάση τις εμπειρίες των μαθητών από την επίσκεψη, την προϋπάρχουσα γνώση και τις εμπειρίες τους να συνδέονται με το αντίστοιχο ΑΠ και να είναι συμβατές τόσο με το χρόνο όσο και με τα μέσα που έχει στη διάθεσή του ο εκπαιδευτικός (Anderson & Lucas, 2001)

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού θα πρέπει να γνωρίζει το χώρο, που πρόκειται να επισκεφθεί με την τάξη του, να προετοιμάζει τους μαθητές του για την επίσκεψη, πληροφορώντας τους για το χώρο καθώς και για την ατζέντα της επίσκεψης να σχεδιάζει δραστηριότητες πριν από την επίσκεψη και σύμφωνες με το ΑΠ να εξασφαλίζει τον απαραίτητο χρόνο στους μαθητές του να εξερευνήσουν κατά την επίσκεψη να σχεδιάζει δραστηριότητες κατά την επίσκεψη να σχεδιάζει και να υλοποιεί δραστηριότητες κατά την επιστροφή στο σχολείο για να ενισχύσει τα αποτελέσματα αυτής της εμπειρίας (DeWitt & Osborne, 2007).

Ο ρόλος του ξεναγού σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό θα πρέπει να επιδιώκει την κοινωνική αλληλεπίδραση με τους μαθητές τη σύνδεση της ξενάγησης με το ΑΠ τη δραστηριοποίηση των μαθητών (Cox-Petersen et al., 2003).

▬ δεν έχουν συγκεκριμένους στόχους (Griffin & Symington, 1997) Στην πραγματικότητα… ▬ δεν έχουν συγκεκριμένους στόχους (Griffin & Symington, 1997) ▬ δεν προετοιμάζουν συνήθως την τάξη τους (Kisiel, 2003) ▬ ασχολούνται με τον έλεγχο της συμπεριφοράς των μαθητών τους κατά την επίσκεψη (Griffin, 2004) ▬ παρακολουθούν την ξενάγηση (Tal et al., 2005) ▬ σπάνια σχεδιάζουν δραστηριότητες με γνωστικό προσανατολισμό μετά την επίσκεψη (Storksdieck, 2001) ▬ δεν είναι συνεπείς ως προς την αξιολόγηση της επίσκεψης (Anderson et al., 2006)

οι ξεναγήσεις διεξάγονται συνήθως με τη μορφή διάλεξης, Συνήθως υπάρχει απουσία δραστηριοτήτων τόσο κατά την προετοιμασία της τάξης πριν από την επίσκεψη, όσο και μετά από αυτή (Griffin, 2004; Karnezou & Kariotoglou, 2004) προετοιμασία από τον εκπαιδευτικό, αυτή αφορά σε θέματα όπως το χρονοδιάγραμμα της επίσκεψης και οδηγίες συμπεριφοράς (Tal et al., 2005) οι ξεναγήσεις διεξάγονται συνήθως με τη μορφή διάλεξης, η κοινωνική αλληλεπίδραση με τους μαθητές είναι περιορισμένη μετά την επίσκεψη, οι εκπαιδευτικοί σπάνια σχεδιάζουν και υλοποιούν δραστηριότητες με γνωστικό προσανατολισμό μολονότι γνωρίζουν τη σημασία των δραστηριοτήτων πριν και μετά την επίσκεψη, ο σχεδιασμός τους δεν είναι εφικτός τόσο λόγω περιορισμένου χρόνου, όσο και δυσκολίας σύνδεσης της επίσκεψης με το ΑΠ (Storksdieck, 2001).

Workshop Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για το ρόλο τους κατά την επίσκεψη. Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για το ρόλο των μαθητών κατά την επίσκεψη.

Αντιλήψεις εκπαιδευτικών για το ρόλο των μαθητών κατά την επίσκεψη. Εκπαιδευτικοί Ακροατές (της ξενάγησης) 14 Να πάρουν ερεθίσματα για περαιτέρω επεξεργασία στην τάξη 11 Αναζήτηση της απάντησης σε απορίες 1 Να συμμετέχουν σε τυχόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα του μουσείου 12 Να συνδέσουν εκθέματα και σχολική γνώση 9 Να προβληματισθούν, να αναζητήσουν πληροφορίες 6, 13 Να θέσουν ερωτήσεις 8, 9 Συμμετοχή σε συζητήσεις 5, 7 Να αλληλεπιδράσουν με τα εκθέματα 2, 13 Διερευνητική στάση 3, 4, 10

Ερωτήσεις ανασκόπησης. Τι πρέπει να επιδιώξει ο εκπαιδευτικός πριν από την επίσκεψη, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα; Ποιος ο ρόλος των δραστηριοτήτων μετά την επίσκεψη σε ένα τεχνοεπιστημονικό μουσείο;