Οργανολογία ΙΙ Ηλεκτρόφωνα

Ηλεκτρόφωνα Δύο κατηγορίες: Μηχανικά όργανα με ηλεκτρική ενίσχυση Νέες κατασκευές οργάνων κυρίως με πληκτρολόγιο. Βασικό χαρακτηριστικό είναι ότι η διάδοση του ήχου γίνεται μέσω μεγαφώνων.

1η κατηγορία Μέσω μαγνητικών κεφαλών μετατροπή μηχανικών ταλαντώσεων σε ηλεκτρικές. Το ταλαντευόμενο μεταλλικό σώμα διαμορφώνει τη μαγνητική ροή ενός ηλεκτρομαγνήτη Από τη μηχανική δόνηση παράγεται αντίστοιχη εναλλασσόμενη τάση η οποία οδηγείται σε διάταξη ενίσχυσης και από εκεί στα μεγάφωνα. Η κεφαλή και η θέση της σε σχέση με το δονούμενο σώμα καθορίζει το ηχόχρωμα.

2η κατηγορία Δύο είδη: Μηχανική παραγωγή του ήχου (γλωσσίδες, χορδές) Μηχανική παραγωγή του ήχου (γλωσσίδες, χορδές) Ηλεκτρονική παραγωγή του ήχου (με γεννήτριες) Στο πρώτο είδος χρησιμοποιεί μαγνήτες σύμφωνα με τρεις αρχές: Ηλεκτρομαγνητική-επαγωγική αρχή Πυκνωτική-ηλεκτροστατική αρχή Ηλεκτροοπτική αρχή

2η κατηγορία Το δεύτερο είδος χρησιμοποιεί αποκλειστικά ηλεκτρονικά μέσα παραγωγής του ήχου. Γεννήτριες χαμηλής συχνότητας Γεννήτριες λυχνίας ή τρανζίστορ Γεννήτριες υψηλής συχνότητας Μηχανισμοί εναλλασσόμενης τάσης

Ηλεκτρικό αρμόνιο Αποτελείται: Μονάδες παραγωγής και επεξεργασίας του ήχου Μηχανισμό ελέγχου παιξίματος (π.χ. π. χ. πλήκτρα) Για κάθε πλήκτρο συνήθως χρησιμοποιείται μια ξεχωριστή γεννήτρια. Συγκεκριμένα 12 για τους 12 υψηλούς χρωματικούς φθόγγους. Οι υπόλοιπες οκτάβες παράγονται με τον διαχωριστή συχνοτήτων, ο οποίος υποδιαιρεί 2/1

Ηλεκτρικό αρμόνιο Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει μία μητρική γεννήτρια για όλες τις συχνότητες. Η γεννήτρια παράγει την υψηλότερη συχνότητα. Αμέσως μετά γίνεται ένας αλυσιδωτός διαχωρισμός για τους πρώτους 12 φθόγγους και στην συνέχεια ο διαχωρισμός για τους υπόλοιπους. Η γεννήτρια χαμηλής συχνότητας παράγει 3-10 Hz και συνδυαζόμενη με άλλες συχνότητες δημιουργεί ένα βιμπράτο.

Ηλεκτρικό αρμόνιο Η περιβάλλουσα δυναμικής Προσομοίωση της εξέλιξης της δυναμικής ενός ήχου (attack, release, sustain, decay) Τα φίλτρα επηρεάζουν το ηχόχρωμα. Υψιπερατά Βαθυπερατά Μεσοπερατά Ακροπερατά Οι ενισχυτές και τα μεγάφωνα ενισχύουν, διαμορφώνουν και μετατρέπουν τις ηλεκτρικές ταλαντώσεις σε μηχανικές. Δηλ. ήχο.

Σύνθεση ήχων Προσθετική σύνθεση FM synthesis Αφαιρετική σύνθεση Σύνθεση με ηχητικούς κόκκους (Granular synthesis) Σύνθεση με φυσικά μοντέλα (Physical modeling) Διασταυρούμενη σύνθεση (Cross synthesis)

Σύνθεση ήχων Σύνθεση ήχων με συνάθροιση ημιτονοειδών ήχων (αρμονικών). Σύνθεση ήχων με συνάθροιση ημιτονοειδών ήχων (αρμονικών). Στην FM synthesis οι ήχοι δημιουργούνται με διάδραση των συχνοτήτων που ονομάζονται operators. Στην αφαιρετική σύνθεση παίρνουμε σύνθετους ήχους ή θορύβους και μέσα από μια σειρά φίλτρων αφαιρούμε αρμονικούς από το φάσμα τους. Με την τεχνική της cross synthesis μπορούμε να φιλτράρουμε έναν ήχο με την περιβάλλουσα φάσματος ενός δεύτερου. Σύνθεση ηχητικών «κόκκων» Στην σύνθεση με φυσικά μοντέλα παραμετροποιούμε το ίδιο το όργανο (πηγή)

Τηλεαρμόνιο Το πρώτο ηλεκτρονικό αρμόνιο κατασκευάστηκε το 1900 από τον Cahill και είχε το μέγεθος ενός δωματίου

Αιθερόφωνο (Theremin) 1924 Παρήγαγε ολισθαίνοντες ήχους ανάλογα με την απόσταση των χεριών του εκτελεστή από αυτό. Eίναι μια συσκευή από την οποία προεξέχουν δύο κεραίες που δημιουργούν ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Με την κίνηση των χεριών του ο μουσικός επιδρά στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Οι μεταβολές αυτές του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου αναγνωρίζονται, ενισχύονται και αναπαράγονται από τις κεραίες ως ήχος.

Ηλεκτρονική μουσική To 1951, στο πλαίσιο της εθνικής ραδιοφωνίας της Κολωνίας, δημιουργείται από τους Werner Meyer- Eppler, τον Herbert Eimert και τον Robert Beyer το στούντιο ηλκεκτρονικής μουσικής. Παραγωγή των ήχων γινόταν εκ του μηδενός. Ηλεκτρονικοί ταλαντωτές παρήγαγαν διαφόρων ειδών κυματομορφές , ενώ γεννήτριες θορύβου παρήγαγαν διάφορα συχνοτικά είδη θορύβου (λευκός, ροζ γαλάζιος). Επεξεργασία των ήχων μέσω διαφόρων μηχανών διαμόρφωσης της συχνότητας, της έντασης, της διάρκειας και του ηχοχρώματος (φίλτρα, reverbarator, ring modulators), ενώ παράλληλα γινόταν και η σύνθεση (μοντάζ) και εγγραφή των ήχων στο μαγνητόφωνο. Ο ήχος πέραν της μακροδομής (συχνότητα, πλάτος, διάρκεια, φάσμα) εξετάζόταν και διαμορφώνόταν και στη μικροδομή (attack, decay, sustain, release).

Ηλεκτρονική μουσική. Τα πρώτα έργα O Herbert Eimert και ο Karlheinz Stockhausen είναι οι δύο προσωπικότητες που σημάδεψαν με τους πειραματισμούς τους το στούντιο ηλεκτρονικής μουσικής στην Κολωνία. Το 1953 ο Stockhausen επιχειρεί στο έργο Σπουδή Ι τη σύνθεση με απλούς ήχους (ήχοι χωρίς αρμονικούς). Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι Eimert, Pousseur με τα έργα Studie in note mixture και Seismograms αντίστοιχα. Tο τραγούδι των νεαρών του Stockhausen Eίναι και το πρώτο δείγμα ηλεκτρακουστικής μουσικής καθώς συνδυάζει την καθαρά ηλεκτρονική μουσική με την συγκεκριμένη. Σε αυτό το έργο, ο συγκεκριμένος ήχος της ανθρώπινης φωνής, συνδυάζεται με τους καθαρά ηλεκτρονικούς ήχους.