ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΘΕΑΝΩ ΤΣΑΚΙΡΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΕΣ ΜΑΡΙΑ ΚΑΠΛΑΝΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΠΕΤΣΑ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Mary and Max (2009): Η ταινία αφηγείται την ιστορία δύο ανθρώπων της Mary, ενός οκτάχρονου κοριτσιού που ζει στην Αυστραλία και του Max ενός σαραντατεράχρονου που ζει στη Νέα Υόρκη. Η Mary μεγαλώνει με την αλκοολική και κλεπτομανή μητέρα της και τον αδιάφορο πατέρα της, ο οποίος ασχολείται περισσότερο με το χόμπι του, το βαλσάμωμα των ζώων, παρά με την κόρη του. Στο σχολείο τα παιδιά την κοροϊδεύουν, λόγω ενός καφέ σημαδιού, που έχει στο μέτωπο. Ό,τι πιο κοντινό έχει σε φίλο η Mary είναι ένας αγοραφοβικός ανάπηρος πολέμου, στον οποίο παραδίδει την αλληλογραφία του. Ο Max είναι υπέρβαρος, εθισμένος στη σοκολάτα, άθεος, με σύνδρομο Asperger και αντιμετωπίζει μεγάλη δυσκολία στη συναναστροφή του με τους ανθρώπους. Πηγαίνει στον ψυχίατρο, είναι μέλος των Ανώνυμων Φαγάδων και έχει μία γειτόνισσα, η οποία του μαγειρεύει κάθε Κυριακή. Στο σπίτι του επίσης, έχει σαλιγκάρια, έναν παπαγάλο, μία γάτα, ένα ψάρι (που το αντικαθιστά κάθε φορά που πεθαίνει μ’ ένα ίδιο) και έναν αόρατο φίλο. Η σχέση τους ξεκινά όταν η Mary επιλέγοντας τυχαία τη διεύθυνσή του, από τον κατάλογο στο ταχυδρομείο, του στέλνει ένα γράμμα κι εκείνος της απάντα. Συνεχίζοντας την αλληλογραφία τους για είκοσι χρόνια, μαθαίνουμε πως εξελίσσονται οι ζωές τους.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ CARL ROGERS Κάθε άτομο διαθέτει μία έμφυτη τάση που το σπρώχνει να αναπτύξει όλες του τις ψυχολογικές και σωματικές λειτουργίες με τέτοιο τρόπο ώστε να οδηγηθεί στην αυτονομία, στην ενότητα στην αυτορρύθμιση και στην αυτοπραγμάτωση.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ABRAHAM MASLOW Σύμφωνα με τη θεωρία του Maslow η ανθρώπινη προσωπικότητα επικεντρώνεται στην ικανοποίηση διαφόρων επιπέδων αναγκών. Ο άνθρωπος κινητοποιείται από τις έμφυτες ανάγκες που έχει ανάλογα με την ιεράρχησή τους. Η ψυχολογική ανάπτυξη του ανθρώπου χαρακτηρίζεται από μια μετάβασή από τις βασικές ανάγκες ή τις πιο προσωπικές (Φυσιολογικές και Ασφάλειας) στις περισσότερο κοινωνικές ανάγκες (Αγάπης και ένταξης, Εκτίμησης και αυτοπραγμάτωσης)

ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΑΥΤΟΑΝΤΙΛΗΨΗ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ

ΑΥΤΟΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ (ΠΙΣΤΕΥΩ) ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ (ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ (James) ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ=ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ/ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΚΑΘΡΕΠΤΙΖΟΜΕΝΟΣ ΕΑΥΤΟΣ ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΛΛΟΙ (Cooley) ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΟΙ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟΙ ΑΛΛΟΙ (Mead)

ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ (Harter) ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΑΤΟΜΟ + ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΑΛΛΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΟΜΑΔΑ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ

Η Κοινωνικό-γνωστική θεωρία της προσωπικότητας Δίνει έμφαση στην κοινωνική προέλευση (ρίζες) της συμπεριφοράς και στη σημασία των γνωστικών διεργασιών σε όλες τις πλευρές της ανθρώπινης λειτουργίας – τα κίνητρα, το συναίσθημα, τη δράση. Η συμπεριφορά εξαρτάται από τις περιστάσεις και οι άνθρωποι συμπεριφέρονται διαφορετικά σε κάθε περίσταση. Ο Albert Bandura αποτελεί βασικό εκπρόσωπο της θεωρίας αυτής.

Παρατήρηση και μάθηση Η θεωρία της μάθησης μέσω παρατήρησης(observational learning) διατυπώνει ότι το άτομο είναι σε θέση να μαθαίνει μέσα από την παρατήρηση της συμπεριφοράς άλλων ατόμων (πρότυπα) Το άτομο δεν ταυτίζεται με το σύνολο της συμπεριφοράς του προτύπου που παρατηρεί και δεν υιοθετεί απόλυτα αυτό το σύστημα συμπεριφοράς Το άτομο δεν μιμείται την συμπεριφορά του προτύπου χωρίς να την επεξεργάζεται νοητικά. Το άτομο επηρεάζεται γνωστικά ή συναισθηματικά ή και τα δύο από τις συνέπειες της συμπεριφορά του προτύπου που παρατηρεί Το άτομο ενεργεί ανάλογα με τις ανταμοιβές ή τιμωρίες που εκτιμά ότι θα επιφέρει η συμπεριφορά του αλλά και τις προβλέψεις του για πιθανά μελλοντικά γεγονότα Η διαδικασία της μάθησης μέσα από την παρατήρηση δεν είναι αυτόματη. Τα άτομο δεν ακολουθά υποχρεωτικά τα βήματα του προτύπου.

DANIEL GOLEMAN Η Συναισθηματική Νοημοσύνη Η συναισθηματική νοημοσύνη συνοψίζεται : -Εύρεση κινήτρων για τον εαυτό και αντοχή στις απογοητεύσεις -Έλεγχο απογοητεύσεων και χαλιναγώγηση ανυπομονησίας -Σωστή ρύθμιση διάθεσης -Ενσυναίσθηση και ελπίδα

Η συναισθηματική και κοινωνική επάρκεια ενδεικτικά συνοψίζεται απόκτηση των ακόλουθων ικανοτήτων : -Συναισθηματική αυτοεπίγνωση Αναγνώριση και λεκτικοποίηση συναισθημάτων Συνειδητοποίηση διαφοράς μεταξύ συναισθήματος και πράξης -Χειρισμός Συναισθημάτων Εκδήλωση θυμού με σωστό τρόπο Διαχείριση άγχους Λιγότερη μοναξιά και κοινωνικό άγχος -Δημιουργική καθοδήγηση Συναισθημάτων Υπευθυνότητα Αυτοέλεγχος και μείωση παρορμήσεων

-Ενσυναίσθηση Ικανότητα κατανόησης διαφορετικότητας άλλων Αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων Ενεργητική ακρόαση -Χειρισμός σχέσεων Ικανότητα ανάλυση και κατανόησης σχέσεων Ικανότητα επίλυσης διαφωνιών και προβλημάτων σε σχέσεις Δεξιότητες επικοινωνίας Κοινωνικότητα, συμπόνια, φιλικότητα και δημοκρατικότητα στις συναναστροφές.

Ο Max (44 ετών) κατοικεί στη Νέα Υόρκη Εχει τρεις στόχους: 1) Να αποκτήσει ένα αληθινό φίλο 2) Να αποκτήσει όλη τη συλλογή των Noblets (αγαπημένα του κινούμενα σχέδια) 3) Να αποκτήσει απόθεμα σοκολάτας για την υπόλοιπη ζωή του.

Η Mary (8 ετών) κατοικεί σε ένα μικρό χωριό στην Αυστραλία Απολαμβάνει το συμπυκνωμένο ζαχαρούχο γάλα. Νιώθει μοναξιά Δεν έχει φίλους και με σκέφτεται να στείλει ένα γράμμα για αποκτήσει ένα πραγματικό φίλο. Το οικογενειακό της περιβάλλον είναι τέτοιο που δεν την διευκολύνει να βιώσει σχέσεις στοργής και ασφάλειας με τους γονείς της. Δυσκολέυεται να κάνει φίλους στο σχολείο Αναζητά εξώ από το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον της την ικανοποίηση της κοινωνικής ανάγκης για το ανήκειν

Η Mary και ο Max έχουν ένα κοινό στόχο που δεν είναι άλλος από την δημιουργία μίας φιλικής σχέσης. Κινητοποιούνται για να ικανοποιήσουν την ανάγκης τους για ένταξη και αποδοχή

ΕΠΙΛΟΓΟΣ -Η ανάγκη των ανθρώπων για αποδοχή και αγάπη, ανεξάρτητα από φύλο, ηλικία, θρησκεία, εθνικότητα. -Η διαμόρφωση της ταυτότητας είναι μία πολύπλοκη, πολυσύνθετη και πολυπαραγοντική διαδικασία, κατά την οποία το άτομο βιώνει τόσο θετικά, όσο και αρνητικά συναισθήματα, απαραίτητα, όμως για την επίτευξη των στόχων του. -Το οικογενειακό περιβάλλον είναι πολύ σημαντικό στη ζωή ενός νέου ανθρώπου, αλλά δεν είναι απαραίτητα και καθοριστικό για τη ζωή του.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΙΝΙΑΣ Μετά την προβολή της ταινίας, σε πρώτο στάδιο προτρέπουμε τους μαθητές να εκφραστούν αυθόρμητα κι ελεύθερα, περιγράφοντας αυτά που είδαν Τους ενθαρρύνουμε, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του καταιγισμού ιδεών, να εξερευνήσουν τα συναισθήματα τους και να οικοδομήσουν τις απόψεις τους Το ενδιαφέρον μας εδώ επικεντρώνεται αρχικά στην εικόνα, στην απόλαυση από τη θέαση και σε μία πρώτη ανάγνωση των πρωταγωνιστών και των ζητημάτων της ταινίας.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΙΝΙΑΣ Σε δεύτερο στάδιο επιδιώκουμε μία κριτική προσέγγιση, με σκοπό την ανάλυση και την κατανόηση του περιεχόμενου και των μηνυμάτων των ταινιών. Οι μαθητές μπορούν να χωριστούν σε ομάδες των 4-5 ατόμων και να συζητήσουν μεταξύ τους θέματα που προέκυψαν από την προβολή της ταινίας όπως π.χ. η θέση άνδρα-γυναίκας στην κοινωνία, η επικοινωνία εξ αποστάσεως, οι διαφορές λαών και ανθρώπων κ.τ.λ. Μέσα από το διάλογο και την ανταλλαγή απόψεων οι μαθητές καλούνται να αποκωδικοποιήσουν τους χαρακτήρες και τα σύμβολα της ταινίας, να αναγνωρίσουν σημεία ταύτισης ή απομάκρυνσης με τους ήρωες της ταινίας, καθώς και συμπεριφορές προσωπικές και κοινωνικές Τελικός στόχος της διαδικασίας είναι οι μαθητές να αποκτούν σταδιακά δεξιότητες σε όλα τα επίπεδα γνωστικό, συναισθηματικό, κοινωνικό και μεταγνωστικό, ώστε να είναι ικανοί να προσεγγίζουν διάφορα θέματα με μία ολιστική θεώρηση και ενσωματώνοντας καλές πρακτικές να ρυθμίζουν τόσο τη σχολική, όσο και την εξωσχολική ζωή τους.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΙΝΙΑΣ Τέλος πέρα από τη θεωρητική επεξεργασία των ταινιών, μπορεί να ζητηθεί από τους μαθητές, η δημιουργία δικών τους ταινιών κόμικ με τη χρήση δωρεάν προγραμμάτων που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Η συνεργασία τους μέσα από ομάδες, η δημιουργία σεναρίου, η κατασκευή του προϊόντος και τέλος η προβολή του στην υπόλοιπη τάξη, αποτελούν την εφαρμογή όσων έμαθαν, στην πραγματική τους ζωή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α ρχοντάκη, Ζ. & Φιλίππου, Δ. (2003). 205 βιωματικές ασκήσεις για εμψύχωση ομάδων ψυχοθεραπείας, κοινωνικής εργασίας, εκπαίδευσης. Αθήνα: Καστανιώτη. Κίρναν, Τ. (1997). Ψυχοθεραπεία: θεωρίες και πρακτικές από το Φρόυντ μέχρι σήμερα. Α΄ έκδοση. Αθήνα: Επίκουρος Μαδιανός Γ. Μιχάλης, (2004). Κλινική Ψυχιατρική, Εκδόσεις Καστανιώτη Μαλικιώση - Λοΐζου, Μ. (1999). Συμβουλευτική Ψυχολογία. Στ΄ έκδοση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Μακρή - Μπότσαρη, Ε. (2001). Αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση: μοντέλα, ανάπτυξη, λειτουργικός ρόλος και αξιολόγηση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μακρή - Μπότσαρη, Ε. (2008). Σύγχρονα προβλήματα εφηβείας: θέματα ενότητας. Παιδαγωγική επιμόρφωση εκπαιδευτικών του ΟΑΕΔ. ΕΚΠΑ & ΑΣΠΑΙΤΕ. Culkin J., & Perotto, R. C., (2008). Θεμελιώδης Αρχές Ψυχολογίας (εφαρμογές στη ζωή & την εργασία), Εκδόσεις Έλλην. Goleman D., (2011). Η Συναισθηματική Νοημοσύνη. Εκδόσεις Πεδίο Pervin Lawrence & John Oliver (1999). Θεωρίες Προσωπικότητας. Εκδόσεις Τυπωθήτω

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ