ΞΗΡΟΜΕΡΙΤΗ ΔΑΝΑΗ ΡΑΝΤΖΑ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΛΛΙΑΡΟΥ ΒΕΝΙΑ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ.  Το πέτρινο γεφύρι της Άρτας, είναι το πιο ξακουστό στην Ελλάδα και αυτό βέβαια το χρωστάει στο θρύλο για τη θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα" που η λαϊκή μούσα τον έκανε τραγούδι. Η αρχική κατασκευή του γεφυριού τοποθετείται στα χρόνια της κλασικής Αμβρακίας επί βασιλέως Πύρρου Α. Αυτό είναι φυσικό, διότι σε αυτά τα μέρη αναπτύχθηκε αξιόλογος πολιτισμός από τα προχριστιανικά ακόμη χρόνια. Συνεπώς, οι αρχαίοι Αμβρακιώτες είχαν ανάγκη να κατασκευάσουν στο σημείο αυτό κάποιο πέρασμα, γεφύρι, έργο που ασφαλώς θα βελτιώθηκε στα Ελληνιστικά χρόνια. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κτίστηκε τον 3 ος αιώνα π.Χ.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ  Τη σημερινή του μορφή, το Γεφύρι της Άρτας απέκτησε το έτος μ.Χ. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τη χρηματοδότηση της κατασκευής του Γεφυριού της ‘Άρτας έγινε από έναν Αρτινό παντοπώλη, τον Ιωάννη Θιακογιάννη ή Γυφτοφάγο, ο οποίος προφανώς είχε εμπορικές δραστηριότητες και είχε ενδιαφέρον για τη διάβαση του Αράχθου ποταμού από τα μουλάρια με τα φορτία του.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ Το σημερινό μήκος του πέτρινου γεφυριού της Άρτας φτάνει στα 145 m, και το πλάτος του είναι 3,75 m. Οι τέσσερις ημικυκλικές καμάρες δεν έχουν καμία συμμετρία μεταξύ τους. Τα βάθρα του είναι κτισμένα με μεγάλους κανονικούς λίθους κατά το ισοδομικό σύστημα, με επίστεψη, έτσι που θυμίζουν τοιχοποιία ελληνιστικών μεγάρων. Αυτή λοιπόν η δομή των βάθρων μαρτυρεί ότι το γεφύρι θεμελιώθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους. Οι τέσσερις μεγάλες καμάρες, μεταξύ των οποίων παρεμβλήθηκαν στα ποδαρικά τους καθώς και στα ακρινά σκέλη του γεφυριού οκτώ συνολικά μικρά τοξωτά ανοίγματα, για να διοχετεύονται τα νερά σε περίπτωση πλημμύρας. Η τοιχοποιία της ανωδομής είναι ομοιόμορφη με μικρούς κανονικούς λίθους. Φαίνεται ότι η μεγαλύτερη καμάρα, που λόγω του ανοίγματός της ήταν περισσότερο επισφαλής, από άγνωστη αιτία γκρεμίστηκε και ξαναχτίστηκε στην τουρκοκρατία, και είναι ακριβώς αυτή η ανακατασκευή της ψηλής καμάρας που γέννησε το θρύλο της στοίχειωσης της γυναίκας του πρωτομάστορα και το αντίστοιχο δημοτικό τραγούδι.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΙΡΡΟΕΣ Μπάμπης Δερμιτζάκης: «Τα τρία Γεφύρια της Άρτας» και Μπάμπης Δερμιτζάκης: «Το γεφύρι με τις τρεις καμάρες» «Το γιοφύρι της Άρτας» του Ηλία Βουτιερίδη «Το ανεχτίμητο» του Παντελή Χορν δημοσιευμένο σε ανεξάρτητο τόμο μαζί με το μονόπραχτό του «Ο ξένος», 1906 «Ο Πρωτομάστορας», τραγωδία που έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης το 1909, μελοποίησε ο Μανώλης Καλομοίρης και παίχτηκε στην Αθήνα το 1916ΠρωτομάστοραςτραγωδίαΝίκος ΚαζαντζάκηςΜανώλης Καλομοίρης «Θυσία της Άρτας» του Στέλιου Σεφεριάδη «Της Τρίχας το γεφύρι» του Παν. Φωτιάδη, 1927 «Τη Τρίχας το Γεφύρ'» του Θόδωρου Κανονίδη, 1930 «Γεφύρι της Άρτας» του Γ. Θεοτοκά, 1942 «Η Γυναίκα του Πρωτομάστορα», του Φίλωνος Κτενίδη, στην ποντιακή διάλεκτο, 1950Φίλωνος Κτενίδη «Το Γεφύρι της Άρτας» του Γιάννη Ανδρίτσου, 1960 «Το γεφύρι με τις τρεις καμάρες» του Αλβανού συγγραφέα Ισμαήλ Κανταρέ, 1989 [.Ισμαήλ Κανταρέ

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΦΥΡΙΟΥ Ο θρύλος αυτός έκρυβε πολλά χρόνια μια ιστορική αλήθεια για την περιοχή της Άρτας και γενικότερα της Ηπείρου. Όταν χρειάστηκε να περάσει από τη περιοχή μεγάλη δύναμη τουρκικού στρατού ζητήθηκε η βοήθεια των κατοίκων για τη δημιουργία μιας γέφυρας. Τότε προστρέξανε πάρα πολλοί δηλώνοντας ότι γνωρίζουν να κτίζουν, προκειμένου να κερδίσουν κάποια εύνοια. Όταν όμως έμαθαν οι κάτοικοι το σκοπό για τον οποίο θα πέρναγε το τουρκικό ασκέρι πήγαιναν τη νύκτα και γκρέμιζαν ότι την προηγούμενη οι ίδιοι είχαν φτιάξει. Όταν οι Τούρκοι ζήτησαν να μάθουν γιατί αργεί τόσο πολύ το έργο εκείνοι απάντησαν ότι τελικά είναι στοιχειωμένο το μέρος πιστεύοντας ότι οι Τούρκοι ή δεν θα περνούσαν ή ότι θα επέστρεφαν. Τότε ο τούρκος διοικητής (πουλάκι) διέταξε τη σύλληψη του Πρωτομάστορα και της γυναίκας του και τη θανάτωσή τους. Τότε φοβούμενοι όλοι οι άλλοι εμπλεκόμενοι στο έργο της ανέγερσης Έλληνες για τη τύχη που θα τους περίμενε έσπευσαν και ολοκλήρωσαν το γεφύρι συνοδεύοντας με κατάρες.

Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΓΕΦΥΡΙΟΥ ΣΕ 3D  edhJxs edhJxs

ΤΙ ΠΡΌΣΦΕΡΑΝ ΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΥΝΟΛΟ? ΕΠΑΦΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΛΑΩΝ  Από την αρχαία ακόμη εποχή, η γέφυρα διαδραμάτισε έναν σημαντικό ρόλο στην ενοποίηση του τότε γνωστού κόσμου. Με άλλα λόγια, η κατασκευή γεφυρών συνέδεσε ποικίλους λαούς και συνεπώς συνέβαλλε στη γνωριμία τους και στην ανταλλαγή ιδεών. Με τον τρόπο αυτό, οι λαοί αυτοί ήρθαν σε επαφή και έτσι αναπτύχθηκαν εμπορικές και όχι μόνο σχέσεις μεταξύ τους. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν το κάθε ευρύτερο σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή και πολιτιστική κληρονομιά να μην είναι απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο. Αντιθέτως, οι κοινωνικές σχέσεις εξελίχθηκαν σε κάθε επίπεδο, όλες οι σχέσεις που ικανοποιούν ψυχικά και σωματικά τον άνθρωπο.

ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΉΜΕΡΑ Η ΦΡΑΣΗ «ΤΟ ΓΙΟΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ» Στην καθομιλουμένη η φράση "Το γιοφύρι της Άρτας" χρησιμοποιείται για έργα τα οποία αργούν πολύ να τελειώσουν. Παραδείγματα: *σαν της Άρτας το γιοφύρι..., *ούτε της... Άρτας το γιοφύρι να ήταν!, *..... Επίσης έτσι είχαν χαρακτηριστεί, κατά καιρούς, από τον ελληνικό ημερήσιο τύπο διάφορα δημόσια έργα όπως οι διαμορφώσεις των πλατειών Ομόνοιας και Συντάγματος της Αθήνας, η έναρξη λειτουργίας δύο Νοσοκομείων (Θεσσαλονίκης και Ελευσίνας), το αεροδρόμιο των Σπάτων και ο σχεδιασμός του Μετρό της Αθήνας που κράτησε 30 χρόνια όσο δηλαδή η ανέγερση της μεγαλύτερης πυραμίδας της Αιγύπτου.

ΑΣΥΜΜΕΤΡΑ ΤΟΞΩΤΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΟΠΩΣ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ  - Του Μύλου ή του Κατσουγιάννη, 1820: Τρίτοξο. Γεφυρώνει τον ποταμό Βελονιά, έναν από τους δυο παραπόταμους του Βενετικού. Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Σπήλαιο και Μαυραναίοι. Το μεσαίο τόξο έχει ύφος 7μ. και το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι περίπου 50μ. Το νότιο τόξο καταστράφηκε και αντικαταστάθηκε με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Έχει δύο μεσόβαθρα αλλά μόνο ένα ανακουφιστικό τόξο..Κατσουγιάννη,

ΤΟΥ ΜΥΛΟΥ-ΤΟΥ ΚΟΥΤΣΟΥΓΙΑΝΝΗ

ΈΝΑ ΑΚΟΜΑ…  Στο 5ο χλμ. Ξάνθης- Σταυρούπολης: Παλαιότερα ήταν πολύτοξο, αλλά σήμερα δίτοξο. Γεφυρώνει τον ποταμό Κόσυνθο. Αχρονολόγητο. Λέγεται ότι είχε εννέα τόξα, αλλά μετά τις πλημμύρες του 1996 έχει απομείνει δίτοξο με ένα ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Το κύριο τόξο έχει άνοιγμα 12μ. και ύφος 5,10 μ. και το συνολικό μήκος του γεφυριού είναι 35μ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το κλειδί του μεγάλου τόξου που φέρει ένα ανάγλυφο ψαροκόκαλο. Ξάνθης- Σταυρούπολης

ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΤΟ ΓΙΟΦΥΡΙ  FNm_l4 FNm_l4  «Του γιοφυριού της Άρτας» Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (14/03/09)

 ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

…Την είδε ο πρωτομάστορας κι εράγισε η καρδιά του, όμορφη σαν ήτανε, χαμένη θε να πάει.. Να κι έρχεται η Λυγερή κι όλο χαρά τους λέει « Γεια σας, χαρά σας μάστοροι κι εσείς οι μαθητάδες. Μα τι έχει ο πρωτομάστορας κι είναι βαργωμισμένος;»

 Π – «Φύγε γυναίκα μου από δω, ποιος σου’ πε να’ ρθεις; Φύγε προτού μέγα κακό συμβεί.  Λ – «Ένα πουλάκι μου ‘πε να’ρθω γοργά να σε βρω,λόγο καλό δε θα’ χε!»  Π – «Φύγε και μην πολυλογείς, προτού στο γεφύρι να χτιστείς. Γύρνα στο σπίτι, κοντά στον αδελφό σου μείνε, εγώ για σένα θε να μπω στο γεφύρι να χτιστώ !»

 Σαν μπαίνει ο πρωτομάστορας μέσα στο γιοφύρι, τον βλέπει η Λυγερή και στάχτη γίνεται η καρδιά της. Και πριν προλάβει ο τελευταίος λίθος να μπει τρέχει η Λυγερή και χτίζεται κι αυτή!