Εισαγωγή στο δίκαιο των εταιριών  Ένωση προσώπων στην σύγχρονη κοινωνία (προσέγγιση zoom out)  To εταιρικό δίκαιο είναι το ιδιωτικό δίκαιο συνεργασίας προσώπων υπό ένα κοινό σκοπό που βασίζεται σε μια σύμβαση ή το δίκαιο που οργανώνει την συνεργασία προσώπων υπό ένα κοινό σκοπό που βασίζεται σε μια σύμβαση 1 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

Παραδείγματα τέτοιων ενώσεων προσώπων από τον Αστικό Κώδικα (άρθρα 61 επ.) και το δίκαιο των εμπορικών εταιριών  Σωματείο (αθλητικό, φιλανθρωπικό, επιστημονικό, ερευνητικό, ερευνητικό, κλπ) (ρύθμιση από τον ΑΚ)  Πολιτική κίνηση ή κόμμα  Συνεταιρισμός (ειδική νομοθεσία) 2 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

3 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

 Eμπορική εταιρία φορέας μιας επιχείρησης  Ανώνυμη (κ.ν 2190/1920)  ΕΠΕ (ν. 3190/1955)  ΙΚΕ (ν. 4072/2012)  Προσωπικές εταιρίες (άρθρα 741 επ. ΑΚ) αστική εταιρία με ιδεολογικό σκοπό αστική εταιρία με οικονομικό σκοπό ομόρρυθμη εταιρία με εμπορικό σκοπό (άρθρα 249 π.ν. 4072/212) ετερόρρυθμη εταιρία (άρθρα 271 επ. ν. 4072/2012) αφανής εταιρία (άρθρα 285 επ. ν. 4072/212) ειδική επαγγελματική εταιρία (λχ νομοθεσία για δικηγορικές, συμβολαιογραφικές εταιρίες και εταιρίες δικαστικών επιμελητών με ΠΔ) 4 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

 Ένωση προσώπων (φυσικών και νομικών)= ένωση γνώσεων, ικανοτήτων εξειδικευμένων, εργασίας, γνωριμιών, τεχνολογίας  Ένωση παραγωγικών πόρων (εργασίας, τεχνολογίας, άυλων αγαθών-κεφαλαίου) υπό τον κοινό σκοπό εν είδει «μαγνήτη» που συνδέουν και νοηματοδοτούν την δομή και την λειτουργία της ένωσης  Επίτευξη στόχων που δεν μπορούν να επιτευχθούν από μεμονωμένα 5 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

ΙΙ. Βασική έννοια: ο κοινός σκοπός, η κοινωνία συμφερόντων/επιδιώξεων  Κοινός και όχι αντιτιθέμενος, με την έννοια της ανταλλακτικής σύμβασης  Διαφορά ένωσης με κοινό σκοπό και ανταλλακτικής σύμβασης ΑΚ  Ο καθορισμένος από την «ένωση» σκοπών είναι το «δικαιοπρακτικό θεμέλιο», η βάση συνεργασίας για την ίδρυση της «ένωση» και την είσοδο νέων μελών  Ίδρυση: με δικαιοπραξία 6 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

ΙΙΙ. Βασικά χαρακτηριστικά ενώσεων με κοινό σκοπό  Η δικαιοπρακτική κατά κανόνα σύμβαση (καταστατική σύμβαση) της ιδρυτικής πράξης  Η σύμπραξη κατά κανόνα δύο τουλάχιστον δύο προσώπων  Ο κοινός σκοπός μπορεί να είναι ιδεολογικός απλά οικονομικός εμπορικός πρακτική σημασία, αν ο σκοπός είναι οικονομικός και κατά μείζονα εμπορικός απαιτούνται διατάξεις για την προστασία των συναλλασσομένων ιδίως δανειστών διάκριση του νομοθέτη μεταξύ ενώσεων προσώπων που επιδιώκουν ιδεολογικό σκοπό λχ σωματείο του ΑΚ (άρθρο 78) και οικονομικό /εμπορικό (εμπορικές εταιρίες) 7 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

IV. Βασική διάκριση: μεταξύ φυσικού προσώπου και νομικού προσώπου  Φυσικό πρόσωπο μόνον ο άνθρωπος (άρθρο 34 ΑΚ) «Κάθε άνθρωπος είναι ικανός να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις»)  Το νομικό πρόσωπο είναι τεχνητό κατασκεύασμα.  Είναι φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων  Έχει μέλη λχ μέλη του σωματείου, ενός συλλόγου, μέτοχοι μιας ανώνυμης εταιρίας, εταίροι μιας ομόρρυθμης εταιρίας  Επίπεδα βασικά επίπεδα προβληματισμού («ρόδα ποδηλάτου») η σχέση του νομικού προσώπου προς τα μέλη του η σχέση του νομικού προσώπου προς τους τρίτους (μη μέλη) η σχέση των μελών μεταξύ τους 8 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

V. Στο ιδιωτικό δίκαιο είναι δύο οι βασικές κατηγορίες νομικών προσώπων από συστηματική άποψη  η αστική εταιρία του ΑΚ  το σωματείο 9 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

VI. Εταιρικοί τύποι και επιλογές  Προσωπικές εταιρίες αστική εταιρία, ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη, αφανής εταιρία, ο ευρωπαϊκός όμιλος οικονομικού σκοπού (ΕΟΣ)  Κεφαλαιουχικές εταιρίες ανώνυμη εταιρία (ΑΕ), η εταιρία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρία (ΙΚΕ) η ετερόρρυθμη κατά μετοχές εταιρία η ευρωπαϊκή εταιρία Αυτό είναι το αντικείμενο του εταιρικού δικαίου ως μαθήματος σε δύο εξάμηνα, άρα ενώσεις προσώπων με εμπορικό σκοπό ή που συμμετέχουν σε εμπορική δραστηριότητα 10 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

Απαιτούμενες γνώσεις από ΑΚ και ειδική νομοθεσία:  Αστικό δίκαιο - δίκαιο νομικών προσώπων, Γενικές αρχές  Δίκαιο συμβάσεων (έννοια δικαιοπραξίας και σύμβασης)  Επίπεδα νομικού προβληματισμού η σχέση της εταιρίας προς τα μέλη της η σχέση της εταιρίας προς τους τρίτους (μη μέλη) (δανειστές, συναλλασσόμενους με αυτούς) η σχέση των εταιρικών μελών μεταξύ τους Σωματειακή δομή χωρίς να είναι κεφαλαιουχική εταιρία έχει  το σωματείο  ο συνεταιρισμός  η ευρωπαϊκή συνεταιριστική εταιρία Ανάμιξη εταιρικών τύπων ή πρόσδωση σε μια κεφαλαιουχική εταιρία προσωπικών στοιχείων και σε μια προσωπική κεφαλαιουχικών στοιχείων. 11 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

VII. Βασικά χαρακτηριστικά μιας προσωπικής εταιρίας 1. Το πρόσωπο και η συνδρομή κάθε εταίρου είναι βασικός παράγοντας για να λειτουργήσει η εταιρία 2. Ο ενοχικός δεσμός που συνδέει τους εταίρους έχει προσωποπαγή χαρακτήρα 3. Για τις υποχρεώσεις της εταιρίες δεν ευθύνεται η εταιρία αλλά και οι εταίροι με την ατομική τους περιουσία 4. Σύμπλευση εξουσίας και ευθύνης 5. Είναι δομημένη στην όχι διαρκή εναλλαγή των εταίρων 6. Απαγόρευση ανάθεσης διοίκησης της εταιρίας σε τρίτο μη εταίρο 7. Αρχή της ισότιμης μεταχείρισης των εταίρων Ισχύς της υποχρέωσης πίστης (γενική ρήτρα εταιρικού δικαίου) 8. Λύεται η εταιρία με γεγονότα που σχετίζονται με την προσωπική κατάσταση των εταίρων (θάνατος, πτώχευση) 12 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

VIIΙ. Βασικά χαρακτηριστικά μιας κεφαλαιουχικής εταιρίας (ΑΕ) 1. Βασικό χαρακτηριστικό είναι η συγκέντρωση κεφαλαίων 2. Και ο περιορισμός της ευθύνης κάθε εταιρικού μέλους (μετόχου) 3. Το πρόσωπο των εταίρων είναι αδιάφορο, η μεταβίβαση της εταιρικής ιδιότητα ελεύθερη. 4. Διαιώνιση της εταιρίας και με την αποχώρηση από τους ιδρυτές της 5. Οι εταίροι δεν έχουν υποχρέωση συνεργασίας, όπως στις προσωπικές εταιρίες, δεδομένου ότι υπάρχουν ειδικά όργανα διοίκησης (διοικητικό συμβούλιο) 6. Η ανάθεση της διοίκησης της εταιρίας μπορεί να ανατεθεί σε τρίτο μη εταίρο (μέτοχο) 7.Επειδή δεν ευθύνονται οι εταίροι με την προσωπική τους περιουσία, έχει δημιουργηθεί ένα σύστημα διατήρησης του εταιρικού κεφαλαίου για να είναι η «εξασφάλιση» των πιστωτών. 8.Βασικό ως εκ τούτου πρόβλημα η προστασία των δανειστών 13 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

ΙΧ. Κανόνες ενδοτικού και αναγκαστικού δικαίου 1. Οι εσωτερικές σχέσεις ρυθμίζονται ιδίως στις προσωπικές εταιρίες με κανόνες ενδοτικού δικαίου. Άρα οι συμβαλλόμενοι (τα εταιρικά μέλη) μπορεί να υιοθετήσουν αποκλίνουσα ρύθμιση 2. Όμως οι σχέσεις προς τα έξω (δανειστές), δηλ. η ευθύνη, ρυθμίζονται με κανόνες αναγκαστικού δικαίου 14 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

Χ. Η έννοια του νομικού προσώπου βασική έννοια του δικαίου των εταιριών 1. Αυτόνομος φορέας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων 2. Έχει αυτόνομη δικαιοπρακτική και αδικοπρακτική ικανότητα – έχει δικό του όνομα, επωνυμία, ιθαγένεια και έδρα - μπορεί να είναι διάδικος στο δικαστήριο 3. Αρχή του χωρισμού μεταξύ νομικού προσώπου και μελών, μεταξύ εταιρίας με νομική προσωπικότητα και εταίρων 4. Τούτο αντανακλάται στην κτήση περιουσίας και την ευθύνη – το νομικό πρόσωπο έχει δική του περιουσία (asset partinioning) – συνεπώς τα μέλη του δεν συμμετέχουν νομικά αλλά μόνον οικονομικά στην περιουσία του νομικού προσώπου και, εφόσον δεν υπάρχει αντίθετη διάταξη στο νόμο δεν ευθύνονται για τα χρέη του 15 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

5. Ο κανόνας αυτός ισχύει και αντίστροφα με την έννοια ότι το νομικό πρόσωπο δεν έχει αξίωση επί της ατομικής περιουσίας των μελών του 6. Η βούληση του νομικού προσώπου εκφράζεται μέσω των οργάνων του. 7. Η δημιουργία ενός νομικού προσώπου απαιτεί δημοσιότητα. Έτσι λχ το διοικητικό συμβούλιο μιας ανώνυμης εταιρίας εκφράζει την βούληση του νομικού προσώπου προς τα έσω και έξω, η γενική συνέλευση των μετόχων λαμβάνει αποφάσεις μεγάλης σημασίας ή μπορεί να δώσει οδηγίες στο ΔΣ ή να του θέσει όρια δράσης. 8. Το νομικό πρόσωπο είναι ο πλέον κατάλληλος φορέας για να ασκηθεί επιχειρηματική δραστηριότητα 16 Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο

Η Εξελικτική Πορεία Της Επιχείρησης-εταιρίας Ατομική επιχείρηση Προσωπική εταιρία Κεφαλαιουχική εταιρία (ιδίως ΕΠΕ ή οικογενειακή Α.Ε) Κεφαλαιουχική εταιρία (ιδίως ΕΠΕ ή οικογενειακή Α.Ε) Πολυμετοχική εταιρία (business corporation) με 5 δομικά χαρακτηριστικά: -νομική προσωπικότητα (legal personality) -κεντρική διοίκηση(centralized management, hierarchical structure) -μεταβιβάσιμα μερίδια (transferable shares) -μετοχική ιδιοκτησία (shareholders’ ownership) (business corporation) με 5 δομικά χαρακτηριστικά: -νομική προσωπικότητα (legal personality) -κεντρική διοίκηση(centralized management, hierarchical structure) -μεταβιβάσιμα μερίδια (transferable shares) -μετοχική ιδιοκτησία (shareholders’ ownership) Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο17

Μορφές επιχειρήσεων Δημοσίου ΔικαίουΙδιωτικού Δικαίου Οργανωτικές μορφές με ν.π. Οργανωτικές μορφές χωρίς ν.π. Ατομικές επιχειρήσεις Από κοινού επιδίωξη σκοπού (εταιρίες εν ευρεία έννοια) Αυτονόμηση της περιουσίας (ίδρυμα) - Δημόσιες επιχειρήσεις - Ομάδα περιουσίας - Ανεξ. Αρχές ΊδρυμαΝΠΔΔΣωματείο Προσωπικές εταιρίες Κεφαλαιουχικές εταιρίες Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο18

Εταιρίες εν ευρεία έννοια Προσωπικές εταιρίες Σωματειακής δομής εταιρίες* Ειδικές μορφές εταιριών «Εσωστρεφείς» εταιρίες «Εξωστρεφείς» εταιρίες Ενώσεις προσώ- πων Κεφαλαιουχικές εταιρίες Συνεταιρισμοί Ναυτική εταιρία χωρίς οικον. σκοπό με οικον.σκοπό με ν.π π.χ αφανής εταιρία Ο.ΕΕ.Ε Αστική Εταιρία Α.Ε ΕΠΕ Ευρωπαϊκός Όμιλος Οικονομικού Σκοπού Ε.Ε με μετοχές Κοινοπραξίες Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο 19

Η Δομή Της Α.Ε Μέτοχοι (οικονομικοί ιδιοκτήτες) Γενική Συνέλευση ΑΕ (νομ. πρόσωπα) ΔΣ αρχή πλειοψηφίας -Διαχειρίζεται εταιρικές υποθέσεις - Εκπροσωπεί εταιρία Αυξημένη πλειοψηφία/απαρτία Αρχή πλειοψηφίας ακύρωση αποφάσεων (35α επ.) Τροποποίηση καταστατικού χάρτη εταιρίας Αποφάσεις μείζονος σημασίας 1) άρθρ. 22β 2) derivative action (de lege ferenda) Καθ. Μ.Θ. Μαρίνος 1 ο εξάμηνο20

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ 21