Δρ. Ευριπίδου Πολύκαρπος Παθολόγος-Διαβητολόγος ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Δρ. Ευριπίδου Πολύκαρπος Παθολόγος-Διαβητολόγος C.D.A. College Limassol 2014-2015

ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ Το κύτταρο είναι η βασική δομική μονάδα του ανθρώπινου οργανισμού. -Είναι η πιο μικρή μονάδα ύλης που μπορεί να ζήσει ανεξάρτητα και να αναπαράγει τον εαυτό του. -Υπάρχουν σε όλα τα σχήματα και μεγέθη-επιμήκη, τετράγωνα, σε σχήμα άστρου, οβάλ και εχουν πολλες λειτουργίες. Κάθε τυπος κυτταρου εξειδικευεται στην εκτελεση μιας συγκεκριμενης λειτουργιας. Το σωμα αποτελειται από 75 περιπου τρισεκατομμυρια κυτταρα.

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Το κύτταρο είναι κατασκευασμένο από το πρωτόπλασμα (αδιάφανη, άχρωμη ουσία σαν ζελέ). Αποτελείται κατά 70% από νερό συν οργανικά και ανόργανα άλατα υδατάνθρακες λιποειδή νιτρογενείς ουσίες (αμινοξέα που λαμβάνονται από τις πρωτείνες) ενώσεις όλων των πιο πάνω ουσιών.

ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ Λεπτή μεμβράνη, φτιαγμένη από ίνες πρωτείνης και λίπη. Λειτουργιες της κυτταρικης μεμβρανης: -κρατεί τον πυρήνα και το κυτταρόπλασμα μέσα στο κύτταρο, -αφήνει άλλες ουσίες όπως λίπη και πρωτείνες έξω από αυτό. -λειτουργεί σαν φίλτρο μεταξύ του υγρού που βρίσκεται εντός του κυττάρου και του υγρού των ιστών εκτός.

Κυτταρικη μεμβρανη: -περιβαλλει το κυτταρο -εχει παχος 7,5-10 nm -αποτελειται από πρωτεινες και λιποειδη (55% πρωτεινες, 25% φωσφολιποειδη, 13% χοληστερολη, 4% αλλα λιποειδη και 3% υδατανθρακες) -βασικο στοιχειο της ΚΜ είναι μια λιποειδικη διπλη στιβαδα που:

-αποτελειται από φωσφολιποειδη και χοληστερολη -είναι αδιαπεραστη από το νερο, υδατοδιαλυτες ουσιες , όπως ιοντα, γλυκοζη -είναι διαπερατη σε λιποδιαλυτες ουσιες όπως το οξυγονο, CO2, αλκοολες -εχει υφη λιποειδους υγρου. Οι πρωτεινες της ΚΜ είναι κυριως γλυκοπρωτεινες.

Οι υδατανθρακες της ΚΜ, βρισκονται στην εξωτερικη της επιφανεια Οι υδατανθρακες της ΚΜ, βρισκονται στην εξωτερικη της επιφανεια. Συμμετεχουν σε ανοσοαντιδρασεις Δρουν ως υποδοχεις συνδεσης ορμονων, π.χ. ινσουλινης.

ΣΤΟΧΟΙ ΑΥΤΟΥ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ -Η δομή του κυττάρου -Η λειτουργία του κυττάρου -Μίτωσις(πως αναπαράγονται τα κύτταρα) -Μείωσις (πως αναπαράγονται οι ανθρώποι από τα κύτταρα) -Οι διάφοροι τύποι ιστών που γίνονται από κύτταρα.

Εξωκυτταριο και Ενδοκυτταριο Υγρο Εξωκυτταριο και Ενδοκυτταριο Υγρο -περιπου το 56% του σωματος ενηλικου ανθρωπου αποτελειται από υγρο -το μεγαλυτερο μερος αυτου βρισκεται μεσα στα κυτταρα (ενδοκυτταριο υγρο) -το 1/3 αυτου είναι εξω από τα κυτταρα (εξωκυτταριο υγρο): περιεχει ιοντα νατριου, χλωριου, διττανθρακικα, οξυγονο, γλυκοζη, λιπαρα οξεα και αμινοξεα -το ενδοκυτταριο υγρο περιεχει: ιοντα καλιου, μαγνησιου, φωσφορου.

Το εξωκυτταριο υγρο αναμιγνυεται με την κυκλοφορια του αιματος και με διαχυση αναμεσα στο αιμα και το υγρο των ιστων. ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ Το υγρο του εσωτερικου των κυτταρων του σωματος (ενδοκυτταριο), διαφερει από το εξωτερικο τους υγρο (εξωκυτταριο).

Το εξωκυτταριο υγρο αποτελει το υγρο συστατικο του αιματος (πλασμα) μεσα στο οποιο βρισκονται τα ερυθροκυτταρα, καθως και το υγρο των χωρων που υπαρχουν αναμεσα στα ιστικα κυτταρα (διαμεσο υγρο). Οι διαφορες ουσιες διακινουνται δια μεσου της κυτταρικης μεμβρανης με δυο διαδικασιες: τη διαχυση και την ενεργητικη μεταφορα.

Ουσίες μπαινοβγαίνουν στα κύτταρα με πολλούς τρόπους: ΔΙΑΧΥΣΗ:όλα τα μορια και τα ιοντα μεσα στα υγρα του σωματος, και των διαλυμενων ουσιων βρισκονται σε διαρκη κινηση. Αυτη η διαρκης μετακινηση των μοριων των υγρων η των αεριων ονομαζεται ΔΙΑΧΥΣΗ. Η μεμβράνη διαθέτει μικροσκοπικές τρύπες η πόρους, μεταξύ των πρωτεινών της και των λιποειδών, δια μέσου των οποίων μπορούν να περάσουν μικρά μόρια (02, CO2 ).

Τα ιοντα χρησιμοποιουν κυριως τους πρωτεινικους πορους (διαυλους, καναλια) της κυτταρικης μεμβρανης για την παθητικη διαχυση τους. Οι ποροι αυτοι είναι διαμεμβρανικες πρωτεινες οι οποιες διαθετουν υδατινη διοδο που επιτρεπει τη διαχυση αρκετων χιλιαδων ιοντων προς το εσωτερικο η το εξωτερικο του κυτταρου κατά την κατευθυνση της υπαρχουσας ηλεκτροχημικης βαθμιδωσεως.

ΩΣΜΩΣΗ:διαδικασία μεταφοράς νερού μέσα από τη μεμβράνη δια της ωσμωτικής πίεσης. Οταν ο όγκος του νερού είναι μεγαλύτερος στη μια πλευρά της μεμβράνης, αυτό περνά στην πλευρά με τη χαμηλότερη πίεση και αντιστρόφως μέχρι η πίεση να γίνει ίση και στις δυο πλευρές.

ΔΙΑΛΥΣΗ:οι λιπαρές ουσίες είναι πολύ μεγάλες για να διαχυθούν μέσα από τους μικροσκοπικούς πόρους της μεμβράνης, έτσι διαλύονται στο λιπαρό η λιποειδές μέρος της μεμβράνης. ΕΝΕΡΓΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ:όταν οι ουσίες είναι πολύ μεγάλες για να περάσουν κατευθείαν μέσα από τη μεμβράνη, η δεν είναι διαλυτές στη μεμβράνη του κυττάρου τότε η ΑΤΡ (αδεσινοτριφωσφορικου οξεος) ,μια ουσία ενεργεί ως φορέας ,τις παίρνει από το εξωτερικό στο εσωτερικό. (γλυκόζη, αμινοξέα).

Πολωση Μεμβρανης: Σε όλα τα κυτταρα του οργανισμου υπαρχει διαφορα δυναμικου μεταξυ της εσωτερικης και της εξωτερικης επιφανειας της κυτταρικης μεμβρανης με το εσωτερικο του κυτταρου αρνητικο. Η κατασταση αυτή χαρακτηριζεται ως πολωση της μεμβρανης. Η διαφορα δυναμικου που υπαρχει ποικιλλει, αναλογα με το κυτταρο, μεταξυ 10-100mv.

ΙΟΝΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ: Εάν το δυναμικο της μεμβρανης ισουται με το δυναμικο ισορροπιας ενός ιοντος, τοτε το ιον ευρισκεται σε ισορροπια και δεν υπαρχει καθαρη ροη προς οποιαδηποτε κατευθυνση. Όταν όμως εμφανιζεται διαφορα μεταξυ του δυναμικου της μεμβρανης και του δυναμικου ισορροπιας του ιοντος, υπαρχει ιοντικη ροη η οποια μπορει να θεωρηθει λογω μεταφορας φορτιων, ισοδυναμη με ηλεκτρικο ρευμα.

ΦΙΛΤΡΑΡΙΣΜΑ:η κίνηση του νερού και διαλυτών ουσιών μέσα από την μεμβράνη. -οφείλεται στη διαφορά της πίεσης στη μια η την άλλη πλευρά της μεμβράνης. -η δύναμη βάρους ενός υγρού σπρώχνει ενάντια σε μια επιφάνεια και έτσι το υγρό κινείται μέσα από την μεμβράνη (υδροστατική πίεση). -οι άχρηστες ουσίες φιλτράρονται έξω από το αίμα στους σωληνίσκους των νεφρών, λόγω της διαφοράς στην υδροστατική πίεση.

ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑ Είναι το πρωτόπλασμα μέσα στο κύτταρο αλλά έξω από τον πυρήνα. Τα οργανίδια του κυττάρου που βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα είναι: 1-ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΑ 2-ΕΝΔΟΠΛΑΣΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ 3-ΡΙΒΟΣΩΜΑΤΑ 4-ΛΥΣΟΣΩΜΑΤΑ 5-ΚΕΝΟΤΟΠΙΑ 6-ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ GOLGI 7-ΚΕΝΤΡΥΛΛΙΑ 8-ΚΕΝΤΡΟΣΩΜΑΤΑ 9-ΠΥΡΗΝΑΣ 10-ΧΡΩΜΑΤΙΔΕΣ 11-ΚΕΝΤΡΟΜΕΡΟΝ

Μιτοχόνδρια:μικρά όργανα (γεννήτριες) προμηθεύουν το κύτταρο με ενέργεια. Ενδοπλασματικό δίκτυο:δίκτυο από μεμβράνες που σxηματίζουν ένα σύστημα θυλάκων και αγωγών στο κυτταρόπλασμα του κυττάρου. Σχηματίζει την κυκλοφορία του κυττάρου. Ριβοσώματα:εργοστάσια πρωτείνης του κυττάρου.Η πρωτείνη χρησιμεύει για την ανάπτυξη και διόρθωση του κυττάρου. Λυσοσώματα:οργανίδια που περιέχουν πεπτικά ενζυμα τα οποία καταστρέφουν φθαρμένα μέρη του κυττάρου καθώς και μικρόβια.

Κενοτόπια:Κενοί χώροι μέσα στο κυτταρόπλασμα Κενοτόπια:Κενοί χώροι μέσα στο κυτταρόπλασμα.Περιέχουν άχρηστα υλικά που σχηματίζονται από το κυτταρόπλασμα. Σωματίδιο Γκολγκι:αυτός ο μηχανισμός εκκρίνει πολυσακχαρίδες και τις συνδυάζει με ενώσεις πρωτείνης για να τις στείλει ως ενέργεια σε άλλα μέρη του κυττάρου. Κεντρύλλια:ζευγαρωμένα οργανίδια σε σχήμα ράβδων τα οποία βρίσκονται σε ορθή γωνία το ένα προς το άλλο.Παίζουν σημαντικό ρόλο στη μίτωση. Κεντροσώματα:πυκνές περιοχές κυτταροπλάσματος που περιέχουν κεντριόλια.

Πυρήνας:το κέντρο του κυττάρου -ελέγχει κάθε οργανίδιο εντός του κυτταροπλάσματος -ελέγχει τις διαδικασίες ανάπτυξης , διόρθωσης, αναπαραγωγής του κυττάρου. -περιέχεται μέσα στην πυρηνική μεμβράνη.

-περιέχει DNA (δεοξυριβονουκλεινικου οξεος) ,το οποίο φέρει τον γενετικό κώδικα του κυττάρου και χρωματίνη, το υλικό που χρειάζεται για το σχηματισμό χρωμοσωμάτων, συνδεδεμένα νήματα μορίων DNA γνωστών ως γονιδίων. Τα ανθρώπινα κύτταρα περιέχουν 46 χρωμοσώματα δηλ. 23 από τον κάθε γονέα.

Χρωματίδες:δυο νήματα χρωμοσωμάτων συνδεδεμένα με ένα κεντρόμερον. Κεντρόμερον:το σημείο όπου τα χρωμοσώματα ενώνονται στη χρωματίδα. Πυρήνιον:σωματίδιο εντός του πυρήνα που προγραμματίζει το σχηματισμό ριβόζης, η οποία μετά εισέρχεται στο κυτταρόπλασμα και παράγει πρωτείνη.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΥΤΤΑΡΟΥ Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από κύτταρα : σχηματίζουν όργανα, ιστούς και υγρό. -μια ομάδα κυττάρων του ιδίου τύπου και λειτουργίας ενώνονται για να δημιουργήσουν ιστό. -μια ομάδα ιστών του ιδίου τύπου και λειτουργίας ενώνονται για να σχηματίσουν ένα όργανο. -μια ομάδα οργάνων του ιδίου τύπου και λειτουργίας ενώνονται για να σχηματίσουν ένα σύστημα. -μια ομάδα συστημάτων του ιδίου τύπου και λειτουργίας ενώνονται για να σχηματίσουν έναν οργανισμό.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ Αναπνοή:ελεγχόμενη απορρόφηση οξυγόνου, η οποία συνδυάζεται με θρεπτικές ουσίες σε μια οξειδωτική αντίδραση. Ετσι παράγεται ενέργεια και τριφωσφορική αδενοσίνη.Η περιττή ουσία είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Ανάπτυξη:τα κύτταρα αναπτύσσονται και επισκευάζουν τους εαυτούς τους παράγοντας πρωτείνη. Απέκκριση:απομάκρυνση περιττών ουσιών π.χ. ούρα , διοξείδιο του άνθρακα.

Κινηση:ολόκληρα κύτταρα μπορούν να κινούνται (αίματος), όπως και μέρη κυττάρων,(βλεφαρίδες τριχωτών κυττάρων), αλλά προς μια κατεύθυνση. Αναπαραγωγή:απλή διαίρεση του κυττάρου (μίτωση), η με σεξουαλική αναπαραγωγή (μείωση). Μεταβολισμός:ο μεταβολικός ρυθμός είναι η ταχύτητα με την οποία σημειώνονται αλλαγές στη λειτουργία του κυττάρου. Αναβολισμός:η χημική δράση στη διαδικασία παραγωγής νέων ουσιών (πρωτεινών) για ανάπτυξη και επισκευή του κυττάρου.

Καταβολισμος:χημική δράση διάσπασης ουσιών σε πιο απλές μορφές για παραγωγή ενέργειας. Αισθηση;τα κύτταρα είναι ικανά να αντιδρούν στη διέγερση,η οποία μπορεί να είναι μηχανική, ηλεκτρική, θερμική ή χημική.

Αναπαραγωγη Η διαρκεια ζωης του καθε οργανισμου ειναι περιορισμενη οποτε για να υπαρχει δυνατοτητα διατηρησης της ζωης οι οργανισμοι πριν πεθανουν πρεπει να δινουν απογονους. Η ολη αυτη λειτουργια της παραγωγης νεων ατομων ονομαζεται αναπαραγωγη.

Κυτταρικη Διαιρεση Για να γινει αναπαραγωγη πρεπει να υπαρχει πολλαπλασιασμος των κυτταρων. Η κυτταρικη διαιρεση ειναι μια πολυπλοκη διαδικασια για την οποια το κυτταρο προετοιμαζεται καταλληλα με αυξηση των συστατικων του, οπως ο διπλασιασμος του γενετικου υλικου . Τα χρωματοσωματα ειναι οι φορεις των κληρονομικων ιδιοτητων και οι διεργασιες στην κυτταρικη διαιρεση ειναι τετοιες ωστε να γινεται σωστη κατανομη τους στα θυγατρικα κυτταρα.

ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΥΤΤΑΡΟΥ -Είναι ο πολλαπλασιασμός των κυττάρων, δηλαδή η συνεχής διαδικασία παραγωγής νέων κυττάρων για να συνεχιστεί η ζωή όταν πεθάνουν τα παλιά κύτταρα. -Αυτό συνεχίζεται σε όλη την διάρκεια της ζωή -Τα νευρικά κύτταρα δεν αντικαθίστανται όταν πεθανουν.

Αναλογα με τον τροπο κατανομης των χρωματοσωματων στα θυγατρικα κυτταρα διακρινονται δυο τυποι κυτταρικης διαιρεσης: 1.Μιτωτικη διαιρεση η μιτωση, στην οποια τα θυγατρικα κυτταρα εχουν τον ιδιο αριθμο χρωματοσωματων με το μητρικο κυτταρο. 2.Μειωτικη διαιρεση η μειωση, στην οποια τα θυγατρικα κυτταρα εχουν το μισο αριθμο χρωματοσωματων σε συγκριση με εκεινο του μητρικου κυτταρου.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΝΤΕ ΦΑΣΕΙΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ Οι Φάσεις Της Μίτωσης 1.ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ 2.ΠΡΟΦΑΣΗ 3.ΜΕΤΑΦΑΣΗ 4.ΑΝΑΦΑΣΗ 5.ΤΕΛΟΦΑΣΗ.

ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΦΑΣΗ -το κύτταρο αναπαύεται. -το DNA αναπαράγεται ακριβώς πριν επισυμβεί η Μίτωση. -η πυρηνική πρωτείνη συντίθεται. -το μέγεθος του κυττάρου αυξάνεται.

ΠΡΟΦΑΣΗ -το κεντρόσωμα χωρίζεται σε δυο κεντρύλλια τα οποία κινούνται το ένα μακριά από το άλλο. -προς το τέλος της πρόφασης η χρωματίνη στον πυρήνα του κυττάρου μικραίνει και πυκνώνει και σχηματίζονται ζεύγη ράβδων (τα χρωμοσώματα). -κάθε χρωμόσωμα είναι ενωμένο με το δίδυμο του στο σημείο του κεντρόμερου (κάθε χρωμόσωμα αποτελείται από δυο χρωματίδες ενωμένες με ένα κεντρόμερο). -τα πυρηνία εξαφανίζονται.

ΜΕΤΑΦΑΣΗ -εξαφανίζεται η πυρηνική μεμβράνη του πυρήνα. -τα χρωμοσώματα τακτοποιούνται από μόνα τους στο κέντρο του κυττάρου,και κάθε ζεύγος είναι προσδεδεμένο στα νηματοειδή κεντροσώματα. -μέχρι το τέλος της μετάφασης κάθε ατομικό χρωμόσωμα διακρίνεται ξεχωριστά.

ΑΝΑΦΑΣΗ -το κεντρόμερο τεντώνεται καθώς τα κεντρύλλια απομακρύνονται περισσότερο. -ζεύγη των χρωμοσωμάτων χωρίζονται και το κάθε όμοιο ήμισυ τους κινείται σε κάθε άκρο του κυττάρου. -στο τέλος της ανάφασης τα ατρακτοειδή νηματίδια των κεντρύλλιων χωρίζονται για να σχηματίσουν νέα κεντρόμερα και η μεμβράνη του κυττάρου αρχίζει να συστέλλεται προς το κέντρο.

ΤΕΛΟΦΑΣΗ -νέα πυρηνική μεμβράνη εμφανίζεται γύρω από κάθε σύνολο χρωμοσωμάτων που περιέχουν χρωματίδες εμποδίζοντας την περεταίρω αντιγραφή DNA. -οι ατρακτοειδείς ίνες αποσαθρώνονται και τα κεντρύλλια αναδιπλώνονται (αντιγράφονται). -μέχρι να σχηματιστούν δυο κύτταρα η μεμβράνη του κυττάρου συνεχίζει να συστέλλεται. -τα δυο θυγατρικά κύτταρα θα είναι πιστά αντίγραφα του ενός αρχικού γονεικού κυττάρου. -τέλος ,τα θυγατρικά κύτταρα θα διαιρεθούν και η όλη διαδικασία συνεχίζεται ισόβια.

ΜΕΙΩΣΗ -Η αναπαραγωγή του κυττάρου με αποτέλεσμα ένα κύτταρο. -Στην Μείωση μόνο ο μισός αριθμός των χρωμοσωμάτων είναι παροντα,23 στο αρσενικό σπέρμα, 23 στο θηλυκό ωάριο.

Συγκριση Μιτωσης και Μειωσης: Συγκριση Μιτωσης και Μειωσης: Η Μειωση επιτελειται με διπλη διαιρεση που οδηγει στη δημιουργια 4 θυγατρικων κυτταρων. Τα κυτταρα που προκυπτουν από την Μειωση εχουν το μισο αριθμο χρωματοσωματων σε συγκριση με το μητρικο.

Στη Μειωση γινεται συναψη ομολογων χρωματοσωματων ετσι που στη μεταφαση της πρωτης μειωτικης διαιρεσης να παρατηρειται σχηματισμος τετραδων. Η Μιτωση επιτελειται με μια διαιρεση που οδηγει στη δημιουργια 2 Θυγατρικων κυτταρων. Τα κυτταρα που προκυπτουν με τη Μιτωση εχουν τον ιδιο αριθμο χρωματοσωματων με το μητρικο. Η Μιτωση συμβαινει στα σωματικα κυτταρα, ενώ η Μειωση σε κυτταρα που θα δωσουν γεννητικα.

ΤΥΠΟΙ ΙΣΤΩΝ ΑΠΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΥΠΟΙ ΙΣΤΩΝ ΑΠΟ ΚΥΤΤΑΡΑ Τέσσερις τύποι ιστών: Επιθηλιακος ιστος: καλυπτει την εξωτερικη (δερμα) και την εσωτερικη (βλεννογονο) επιφανεια του σωματος. Συνδετικος και ερειστικος ιστος: εξασφαλιζουν την συνοχη των επιμερους τμηματων του σωματος και διατηρουν την μορφη του. Νευρικος ιστος: χρησιμευει για την επεξεργασια και μεταφορα πληροφοριων μεσα στο σωμα. Μυικοί ιστος: μπορει να αλλαζει ενεργα την μορφη του και κανει δυνατη την κινηση του σωματος.

ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΟΣ ΙΣΤΟΣ δυο κατηγορίες επιθηλιακού ιστού, -απλοί και σύνθετοι -το απλό επιθήλιο λειτουργεί ως κάλυμμα η επίστρωμα οργάνων και αγγείων -το σύνθετο προσφέρει εξωτερική προστασία και εσωτερική ελαστικότητα -στο απλό επιθήλιο βρίσκονται καλυκοειδή κύτταρα.

ΑΠΛΟ ΕΠΙΘΗΛΙΟ -αποτελείται από μονό στρώμα κυττάρων, προσκολλημένο σε μια βασική μεμβράνη. Υπάρχει σε 4 τύπους:-λεπιδοειδές ή γραμμωτό, κυβοειδές, κυλινδρικό, βλεφαροειδές (τριχοφόρο). ΛΕΠΙΔΟΕΙΔΕΣ -μονό στρώμα από πεπλατυσμένα κύτταρα προσκολλημένα σε βασική μεμβράνη -σχηματίζει ομαλό επίστρωμα για την καρδία, το αίμα, τα λεμφικά αγγεία, τις κυψελίδες των πνευμόνων.

ΚΥΒΟΕΙΔΕΣ -μονό στρώμα από κύτταρα σε σχήμα κύβου προσκολλημένα σε βασική μεμβράνη -σχηματίζει επίστρωμα για τους σωληνίσκους των νεφρών και για μερικούς αδένες.Εκκρίνει και απορροφά ουσίες. ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟ -μονό στρώμα ψηλών ορθογώνιων κυττάρων προσκολλημένα σε βασική μεμβράνη -σχηματίζει επίστρωμα στο στομάχι, έντερα και ουρήθρα.Εκκρίνει και απορροφά βλέννα.

ΒΛΕΦΑΡΟΕΙΔΕΣ -μονό στρώμα από κυρίως κυλινδρικά κύτταρα προσκολλημένα σε βασική μεμβράνη -μικροσκοπικές προεκτάσεις σαν τρίχες η βλεφαρίδες προεξέχουν από τη μεμβράνη του κυττάρου -οι βλεφαρίδες βοηθούν στην απομάκρυνση της βλέννης, ξένης ύλης και αχρήστων.

ΣΥΝΘΕΤΟ ΕΠΙΘΗΛΙΟ Έχει πολλά στρώματα κυττάρων χωρίς βασική μεμβράνη Έχει πολλά στρώματα κυττάρων χωρίς βασική μεμβράνη Σχηματίζεται από ένα συνδυασμό πυκνών στρωμάτων κυλινδρικών κυττάρων Προστατεύει ευαίσθητα μέρη του σώματος Έχει δυο τύπους:στρωματοποιημένο, μεταβατικό.

ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕ ΚΕΡΑΤΙΝΗ -σύνθετο επιθήλιο με κύτταρα στεγνής επιφάνειας -σχηματίζει στεγνό στρώμα (π.χ. μαλλιά, δέρμα, νύχια) -είναι κερατινοποιημένο -το δέρμα είναι στρωματοποιημένο, κερατινοποιημένο, λεπιδοειδές επιθήλιο -η κερατινοποιήση εμποδίζει βαθιά στρώματα να στεγνώσουν. ΧΩΡΙΣ ΚΕΡΑΤΙΝΗ (ΒΡΕΓΜΕΝΟ) -σύνθετο επιθήλιο με κύτταρα βρεγμένης επιφάνειας, π.χ. στοματική κοιλότητα, επίστρωμα οισοφάγου, βλεννώδης μεμβράνη ματιών. -λειτουργεί σαν λιπαντικό.

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟ -μοιάζει με στρωματοποιημένο επιθήλιο -μόνη εξαίρεση ,τα κύτταρα επιφάνειας δεν είναι πεπλατυσμένα και μπορούν να αλλάξουν σχήμα. -τα κύτταρα επιφάνειας μπορούν να πάρουν κυβοειδές σχήμα, τα βαθύτερα σχήμα αχλαδιού. Απαντώνται σε όργανα τα οποία χρειάζονται στεγανό και ελαστικό επίστρωμα,π.χ. η κύστις και ο ουρητήρας.

ΝΕΥΡΙΚΟ -τακτοποιημένο σε δέσμες ινών, που αποτελούνται από νευρικά κύττταρα και νευραγλοία -τα κύτταρα διαθέτουν μακρές ινώδεις διαδικασίες -οι διαδικασίες αυτές σε ένα κύτταρο ονομάζονται δενδρίτες και άξονες -είναι προστατευτικό και μεταφέρει σήματα προς και από τον εγκέφαλο.

ΜΥΙΚΟΣ Τρείς τύποι μυικού ιστού: Ραβδωτός ή εκούσιος Λείος ή ακούσιος Καρδιακός - όλοι οι μύες είναι κατασκευασμένοι κατά 75% από νερό, 20% από πρωτείνη, 5% από μεταλλικά άλατα, γλυκογόνο, γλυκόζη. -βοηθά στη στήριξη και κίνηση του σώματος.

ΣΥΝΔΕΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ -ιστός στήριξης του σώματος -εκτελεί κυρίως μηχανικές λειτουργίες -συνδέει ιστούς οι οποίοι είναι πιο ενεργοί (οστά, μύες) -μπορεί να είναι ημισυμπαγείς, συμπαγείς ή υγροί με την παρουσία ή μη ινών -η λειτουργία είναι κυρίως μηχανική συνδέοντας ένα η περισσότερους ενεργότερους ιστούς. Υπάρχουν σε 8 τύπους:

ΑΛΩΑΙΟΣ ΛΙΠΩΔΗΣ ΛΕΜΦΟΕΙΔΗΣ ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΛΕΥΚΟΣ ΙΝΩΔΗΣ ΟΣΤΟΥΝ ΑΙΜΑ ΧΟΝΔΡΟΣ

ΑΛΩΑΙΟΣ Χαλαρός συνδετικός ιστός Ημισυμπαγής και διαπερατός Περιέχει κίτρινες ελαστικές και λευκές ίνες, ινοκύτταρα, ασιόφιλα κύτταρα. Βρίσκεται σε όλο το σώμα Συνδέει και στηρίζει άλλους ιστούς π.χ. κάτω από το δέρμα, μεταξύ των μυώνων Προσφέρει υποστήριξη σε αιμοφόρα αγγεία , στα νεύρα και στον τροφικό σωλήνα.

ΛΙΠΩΔΗΣ Γνωστός ως παχύς ιστός Είναι φτιαγμένος από λιπώδη κύτταρα που περιέχουν σφαιρικά σωματίδια λίπους Απαντάται μεταξύ των μυικών ινών και μαζί με τους αλωαίους ιστούς, κάτω από το δέρμα Βρίσκεται επίσης γύρω από τους νεφρούς και στο πίσω μέρος των οφθαλμών Έχει προστατευτικές και μονωτικές ικανότητες Βοηθά το σώμα να διατηρήσει την θερμότητα του. Είναι θρεπτικό απόθεμα.

ΛΕΜΦΟΕΙΔΗΣ Ημισυμπαγής ιστός Έχει μερικές λευκές ίνες αλλά όχι σε δέσμες Τα κύτταρα του είναι δικτυοκύτταρα λεμφοκύτταρα και λειιτουργούν για τον έλεγχο των ασθενειών Σχηματίζει συστήματα από λεμφατικά κύτταρα και αιμοσφαίρια Απαντάται σε λεμφαδένες , σπλήνα, αμυγδαλές, το τοίχωμα του παχέος εντέρου, τη σκωληκοειδή απόφυση και αδένες λεπτού εντέρου

ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ Αποτελείται κυρίως από ελαστικές ίνες και πολύ λίγα κύτταρα Έχει την ικανότητα σημαντικής διαστολής και συστολής Καθιστά δυνατό το τέντωμα και τη συρρίκνωση π.χ σχηματίζει ιστούς του πνεύμονα, βρόγχους, τραχεία, αρτηρίες, κύστη.

ΛΕΥΚΟΣ ΙΝΩΔΗΣ Ισχυρά συνδετικός ιστός όχι πολύ ελαστικός Αποτελείται από στενά συσκευασμένες δέσμες κολλαγόνων ινών με λίγες σειρές από κύτταρα στο ενδιάμεσο. Οι ίνες στρέφονται προς την ίδια κατεύθυνση Προσφέρει συνδετικότητα και προστασία σε μέρη του σώματος π.χ. Σχηματίζει τους συνδετικούς ιστούς και το περιόστεο των οστών Σχηματίζει την εξωτερική προστασία οργάνων π.χ. γύρω από τους νεφρούς, τη σκληρή μήνιγγα του εγκεφάλου, την περιτονία των μυών και τους τένοντες.

ΟΣΤΟΥΝ Η σκληρότερη κατασκευή του σώματος Δυο τύποι, συμπαγές και σπογγώδες. Το συμπαγές είναι πυκνό οστούν για δύναμη Το σπογγώδες προσφέρει δομική στήριξη και κυτταρική ανάπτυξη Η σύνθεση του οστού είναι κατά 25% νερό, 30% οργανική ύλη, 45% ανόργανα άλατα. Στηρίζει και προστατεύει το σώμα Παράγει κύτταρα στο μυελό των οστών.

ΑΙΜΑ -Υγρός συνδετικός ιστός -περιέχει 45% κύτταρα και 55% πλάσμα -τα κύτταρα είναι ερυθροκύτταρα (RBC), λευκοκυτταρα ( WBC ),θρομβοκυτταρα ( PLT ). -μεταφερει τροφη και Ο2 σε όλα τα κυτταρα του σωματος. -με τα RBC μετακινει αχρηστες ουσιες από τα κυτταρα. -καταπολεμα τις λοιμωξεις με τα WBC.

ΧΟΝΔΡΟΣ -Στερεος,συμπαγης και σκληρος ιστος -Περιεχει κυτταρα τα χονδροκυτταρα τα οποια υπαρχουν σε 3 τυπους : Υαλινη Κιτρινος ελαστικος χονδρος Λευκος ινοχονδρος

ΥΑΛΙΝΗ Εχει δομη κυανολευκη και λεια Τα χονδροκυτταρα είναι ομαδοποιημενα σε φωλιες σε μια συμπαγη μητρα. Συνδεουν και προστατευουν Βρισκονται σε αρθρωτικες επιφανειες κλειδωσεων Σχηματιζουν πλευρικους χονδρους και μερη του λαρυγγα ,της τραχειας και των βρογχων.

ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΟΝΔΡΟΣ Κιτρινες ελαστικες ινες που εκτεινονται δια μεσου μιας συμπαγους μητρας Περιεχει ινοκυτταρα και χονδροκυτταρα τα οποια βρισκονται μεταξυ ινων Προσφερει ελαστικοτητα Βρισκεται σε μερη του σωματος που χρειαζεται να κινουνται ελευθερα π.χ. ο λωβος του αυτιου, επιγλωττιδα.

ΛΕΥΚΟΣ ΙΝΟΧΟΝΔΡΟΣ Λευκες ινες στενα συσκευασμενες σε πυκνες μαζες Περιεχει χονδροκυτταρα Εξαιρετικα ανθεκτικος και ελαφρως ελαστικος Απορροφα πληγματα π.χ. σχηματιζει μεσοσπονδυλιους δισκους μεταξυ σπονδυλων,και μεταξυ των ημισεληνοειδων χονδρων μεταξυ των αρθρωτικων επιφανειων των οστων του γονατου. Επισης βρισκεται σε κοιλωματα των μηρων ,των ωμων και σε σπονδυλικους δισκους.