PROJECT ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ

ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Ο σχολικός εκφοβισμός (αγγλικά : school bullying) είναι ένα φαινόμενο νεανικής παραβατικότητας, που εμφανίζεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Ο σχολικός εκφοβισμός αναφέρεται στη χρήση βίας μεταξύ μαθητών ή συνομηλίκων παιδιών με στόχο να προκληθεί πόνος ή αναστάτωση. Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, ντροπιαστικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο).βίας

Κύρια χαρακτηριστικα του σχολικού εκφοβισμού 1. πρόθεση από το παιδί - δράστη να βλάψει, να κάνει ζημιά σε ενα αλλο παιδί - στόχο – θύματος, 2. έλλειψη συχνά δικαιολογίας για την πράξη 3. επανάληψη της συμπεριφοράς 4. ικανοποίηση που αντλεί ο δράστης από τη βλάβη του θύματος.

Με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησε η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου σε συνεργασία με την Παιδαγωγική σχολή του Α.Π.Θ., το 29% των μαθητών έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος με συχνότητα δύο ως τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο. Τα αγόρια είναι πιο συχνά θύτες και θύματα εκφοβιστικής συμπεριφοράς, που εμφανίζεται κυρίως στο σχολικό περιβάλλον σε χώρους χωρίς επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς, όπως η αυλή, ο διάδρομος και η τάξη κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και τη διαδικασία της μάθησης. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που γίνονται θύματα σχολικού εκφοβισμού αρχικά νοιώθουν φόβο, απόγνωση και παρουσιάζουν τάσεις φυγής. Αισθάνονται ότι απειλούνται, τρομάζουν, αρνούνται να πάνε σχολείο και παρουσιάζουν συμπτώματα σχολικής φοβίας. Μπορεί επίσης να γίνουν επιθετικά και νευρικά, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα ίδια τα παιδιά- θύματα μπορούν να γίνουν θύτες σε άλλα παιδιά ή στα αδέρφια τους στο σπίτι. Από την άλλη μεριά οι γονείς συνήθως δεν αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και δηλώνουν άγνοια. Αυτό συμβαίνει γιατί τα θύματα εξομολογούνται το γεγονός του εκφοβισμού συχνότερα σε φίλους τους. Αν όμως οι γονείς εντοπίσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού κρίνεται αναγκαίο να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς και στις αρμόδιες Διευθύνσεις εκπαίδευσης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το παιδί να αισθανθεί ότι έχει στήριγμα τους γονείς του και το σχολείο. Επιπλέον, οι ειδικοί επιμένουν ότι τα παιδιά πρέπει να μη φοβούνται, να έχουν το θάρρος της γνώμης και να μάθουν να «αντιδρούν». Με βάση προτάσεις που παρουσιάστηκαν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τονίστηκε η ανάγκη εντοπισμού και επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη νεανική εγκληματικότητα. Επισημάνθηκε ακόμα, ο ρόλος των γονέων και των εκπαιδευτικών που καλούνται να ακολουθήσουν ενιαία γραμμή για την αντιμετώπιση της βίας, η ενθάρρυνση των νέων για συμμετοχή τους στα κοινά και στον αθλητισμό, η προβολή σωστών προτύπων συμπεριφοράς, αλλά και η συνεργασία με φορείς που αγωνίζονται για την εξάλειψη της νεανικής παραβατικότητας.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΑ  Ψυχολογική πίεση, συνειδητή και μη. Ως ψυχολογική βία μπορεί να θεωρηθεί η πίεση ενός ατόμου να κάνει κάτι που δεν θέλει, ενώ αυτό δεν έχει ερωτηθεί αν θέλει. Για παράδειγμα, η υποχρεωτική στράτευση σε μια χώρα είναι μορφή ψυχολογικής βίας σε όσους την αποδέχονται για κοινωνικούς λόγους. Δηλαδή ψυχολογική βία υπάρχει όταν η αποδοχή του θύματος είναι εικονική, για να μην διαταράξει οικογενειακές ισορροπίες. Π.χ. οι γονείς μου είναι δεξιοί, δεν θέλω να πάω στον στρατό, μα θα πάω να τελειώνω - σ' αυτό ευθύνη έχει πρώτα το κράτος που δεν μελέτησε αυτήν την εκδοχή και μετά οι γονείς, που το κράτος δεν τους δίδαξε με ειδικό υποχρεωτικό μάθημα πως να είναι γονείς)  Μορφή ψυχολογικής βίας είναι και ο ψυχαναγκασμός. Εκεί θύμα και θύτης πολλές φορές ταυτίζονται.  Ψυχολογική βία, μας ασκούν άτομα που επιμένουν να αγοράσουμε ένα προϊόν, ένας ζητιάνος που ακόμη και αν δεν μας μιλά, μας σοκάρει ψυχολογικά το κομμένο του πόδι και η εμφάνισή του, την οποία προβάλει χωρίς να σέβεται τα όριά μας και μας εξαναγκάζει να δώσουμε κάτι μέσω του τρόμου. Το γεγονός ότι έχει ανάγκη τα χρήματα, δεν αναιρεί ότι ίσως και άθελά του, ασκεί έντονη ψυχολογική βία (με την ευθύνη πάντα της πολιτείας που δεν το στέγασε σε ίδρυμα). Η ψυχολογική βία, δεν αναιρείται αν τα άτομα που την ασκούν έχουν κάποια δίκαια αιτήματα. Η βία τραυματίζει τους αποδέκτες της.

Σεξουαλική βία  Ο βιασμός (μη συναινετικές ερωτικές πράξεις).  Ηθικά υπάρχουν δυο κατηγορίες βιασμών.  Ο θύτης-θύτες δεν έχει ερωτική σχέση με αυτό.  Ο θύτης-θύτες έχει ερωτική σχέση με το θύμα-θύματα, απλώς την στιγμή του βιασμού το θύμα δεν συναίνεσε στην πράξη.  Νομικά-ερμηνευτικά (δικανική ανάλυση) υπάρχουν τρεις κατηγορίες βιασμών (εντελώς νομικά μόνο μία).  Δυο βασικές, και η μια έχει υποκατηγορία.  Δηλαδή, στην περίπτωση που το θύμα έχει ερωτική απλώς σχέση, μα δεν υπάρχουν αρκετοί μάρτυρες να επιβεβαιώσουν την σχέση, δυσχεραίνεται κατά πολύ η υπερασπιστική γραμμή του βιαστή. Ενώ αντίθετα, αν το "ζευγάρι" πχ ήταν παντρεμένο, τότε υπάρχουν κάποια ελαφρυντικά σε σχέση πάντα με το αν υπάρχουν και άλλες σωματικές βλάβες.  Επίσης αν θύτης και θύμα είχαν σχέση και δεν είχαν χωρίσει, το παραδέχονται και οι δυο και μάρτυρες, τότε αυτό είναι ένα ελαφρυντικό.

ΥΠΕΥΘYΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΤΑΜΠΟΥΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΗΡΑΝ ΜΕΡΟΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΛΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΧΑΣΑΠΑΚΗ ΕΙΡΗΝΗ ΤΖΙΩΤΖΙΟΣ ΑΝΤΩΝΗΣ ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΥ ΜΑΡΙΑ ΣΜΗΛΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ