Δρούγκα Κλεονίκη Καρακίτσιος Αντρέας Κωτόπουλος Η. Τριαντάφυλλος ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ & ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

2 Η περιπέτεια ενός ιδεολογικού κινήματος Ιστορική αρχή στην Ευρώπη τα πρώτα χρόνια του προηγούμενου αιώνα Ιστορική αρχή στην Ευρώπη τα πρώτα χρόνια του προηγούμενου αιώνα Πολιτισμικός μαρξισμός: λόγω απόλυτου χαρακτήρα – μονοπαραγοντική εξήγηση της Ιστορίας Πολιτισμικός μαρξισμός: λόγω απόλυτου χαρακτήρα – μονοπαραγοντική εξήγηση της Ιστορίας Σύνδεση με Ίδρυμα Κοινωνικών Ερευνών (1923) και Πανεπιστήμιο Φρανκφούρτης. Αντόρνο, Μαρκούζε, Φρομ: Αμερική Σύνδεση με Ίδρυμα Κοινωνικών Ερευνών (1923) και Πανεπιστήμιο Φρανκφούρτης. Αντόρνο, Μαρκούζε, Φρομ: Αμερική

3 Μεταπολεμική πορεία του κινήματος Η πολιτική ορθότητα vs στερεοτυπικές ρατσιστικές ιδέες & προσβλητικές διατυπώσεις Η πολιτική ορθότητα vs στερεοτυπικές ρατσιστικές ιδέες & προσβλητικές διατυπώσεις Μετατροπή σε οργανωμένο ιδεολογικό και πολιτικο-κοινωνικό κίνημα Μετατροπή σε οργανωμένο ιδεολογικό και πολιτικο-κοινωνικό κίνημα Επιδιώκει: αξιοπρεπή και πολιτισμικά σαφή εικόνα για τα μέλη των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων Επιδιώκει: αξιοπρεπή και πολιτισμικά σαφή εικόνα για τα μέλη των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων Πολιτισμική ευαισθησία και σεβασμός για τον "άλλο". Πολιτισμική ευαισθησία και σεβασμός για τον "άλλο".

4 Η πρόσφατη μετεξέλιξη του κινήματος – Τελευταίες δύο δεκαετίες – Τελευταίες δύο δεκαετίες Υποκριτικός καθωσπρεπισμός – αντιφάσεις – έλεγχος σκέψης – απονεύρωση Υποκριτικός καθωσπρεπισμός – αντιφάσεις – έλεγχος σκέψης – απονεύρωση Συσχετισμός με τα σπουδαιότερα ιδεολογικά κινήματα της εποχής: Οικολογία, Φεμινισμός κ.τ.λ. Συσχετισμός με τα σπουδαιότερα ιδεολογικά κινήματα της εποχής: Οικολογία, Φεμινισμός κ.τ.λ. Γελοιοποίηση – Διακωμώδηση / καυστική διάθεση Γελοιοποίηση – Διακωμώδηση / καυστική διάθεση

5 Στόχοι Επίδραση της Πολιτικής Ορθότητας στη Σύγχρονη Παιδική Λογοτεχνία Επίδραση της Πολιτικής Ορθότητας στη Σύγχρονη Παιδική Λογοτεχνία Συστηματική διερεύνηση των στοιχείων της ανατροπής σε κείμενα με πρωταγωνιστή το λύκο Συστηματική διερεύνηση των στοιχείων της ανατροπής σε κείμενα με πρωταγωνιστή το λύκο  Κακό άγριο ζώο: κοινωνικοποιητικοί μηχανισμoί της δυτικής κουλτούρας  Λύκος: σύμβολο φόβου, εχθρότητας a priori  Αντιστροφή / μεταβίβαση ιδιοτήτων

6 Ερευνητικό υλικό 20 παιδικά κείμενα – εικονογραφημένα και μη ( ) Παραδείγματα τίτλων 20 παιδικά κείμενα – εικονογραφημένα και μη ( ) Παραδείγματα τίτλων Κατάλογοι ειδικών περιοδικών – Διαδρομές / Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας Κατάλογοι ειδικών περιοδικών – Διαδρομές / Επιθεώρηση Παιδικής Λογοτεχνίας Έκδοση από επίσημους εκδοτικούς οίκους Έκδοση από επίσημους εκδοτικούς οίκους

7 Μέθοδος Ανάλυση Περιεχομένου - Θεωρία της αφήγησης Ανάλυση Περιεχομένου - Θεωρία της αφήγησης Θεμελιακές κατηγορίες: Θεμελιακές κατηγορίες:  Ανατροπή (αναθεώρηση / υπονόμευση παγιωμένων αντιλήψεων – Συνύπαρξη θετικών και αρνητικών χαρακτηριστικών)  Φεμινισμός - Φύλο  Οικολογία - Περιβάλλον  Διαφορετικότητα – Κοινωνική συνύπαρξη

8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 1. Διαφορετικότητα γραφής Α. κατηγορία Διασκευές:  1. Απροσδόκητο τέλος: - επαναληπτική χρήση αφηγηματικών σχημάτων π.χ. Τρία λυκάκια  2. Διακειμενικότητα: αντιστροφή των πρωταγωνιστικών ρόλων π.χ. Ο καλόκαρδος λύκος  3. Ανατροπή ιδεολογικών στερεοτύπων με παιγνιώδη τρόπο π.χ. Μικρό λυκάκι

9 1. Διαφορετικότητα γραφής 1. Διαφορετικότητα γραφής Β. κατηγορία: πρωτότυπα κείμενα.  1. Οργάνωση / εξέλιξη πλοκής σε σύγχρονους αφηγηματικούς τόπους π.χ. Παιγνίδια με το λύκο  2. Μείξη τεχνικών π.χ. Ένας λύκος μα τι λύκος  3. Διακειμενικότητα από εξωλογοτεχνικές και εξωκειμενικές εμπειρίες.  4. Αντιπαράθεση ουτοπίας και πραγματικότητας

10 2. Ανατροπές – Κεντρική ιδεοληψία A.A.A.A.  1. Άρση αρνητικών προσήμων – αποδόμηση αρνητικών στερεοτύπων  2. Αντικειμενικοποίηση της εικόνας του λύκου  3. Επιρροή οικολογικών – φεμινιστικών κινημάτων  Όχι λύκος με ειδικές ανάγκες

11 2. Ανατροπές – Ανασκευή περιφερειακών στερεοτύπων - αξιών 2. Ανατροπές – Ανασκευή περιφερειακών στερεοτύπων - αξιώνΒ.  1. Αποδόμηση: ηθικής αξίας της εργασίας ως αυτοσκοπού - χειραγώγηση επιθυμιών και πρόσκαιρων απολαύσεων ως δείγμα ωριμότητας  2. Κριτική προσέγγιση της δομής της δυτικής οικογένειας – οικονομική ανεξαρτητοποίηση / ψυχολογική αυτονόμηση – αγνοώντας τις ατομικές ιδιαιτερότητας και τη διαφορετικότητα

12 2. Ανατροπές – Ανασκευή περιφερειακών στερεοτύπων - αξιών 2. Ανατροπές – Ανασκευή περιφερειακών στερεοτύπων - αξιών Β.  3. Υποτιθέμενη απελευθέρωση - αλματώδης τεχνολογική πρόοδος vs αρμονική συνύπαρξη φύσης.  4. Αυτοπεριορισμός – δραματική απομόνωση των ηρώων από το φυσικό περιβάλλον. Περιφρούρηση δημιουργημένων και πλαστών καταναλωτικών συνηθειών

13 Επίλογος Άρση στερεοτυπικών/προσχηματισμένων απόψεων. Άρση στερεοτυπικών/προσχηματισμένων απόψεων. Υπονόμευση της μίας και μοναδικής «αλήθειας». Υπονόμευση της μίας και μοναδικής «αλήθειας». Υγιής σάτιρα – χιουμοριστική συναίρεση δημιουργίας και κριτικής. Υγιής σάτιρα – χιουμοριστική συναίρεση δημιουργίας και κριτικής. Ενεργή και σκεπτόμενη συμμετοχή του αναγνώστη στην κατασκευή των νοημάτων του έργου. Ενεργή και σκεπτόμενη συμμετοχή του αναγνώστη στην κατασκευή των νοημάτων του έργου. Νεοτερική γραφή – επικουρία λογικής θεατή αρχαίου θεάτρου (ήδη γνωστός ο μύθος) Νεοτερική γραφή – επικουρία λογικής θεατή αρχαίου θεάτρου (ήδη γνωστός ο μύθος)