7 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΓΥΑΛΙΟΥ Δρ. Σαββίδης Γ. Σεραφείμ Καθηγητής Τ. Ε. Ι Δυτικής Μακεδονίας

Εισαγωγή  Το γυαλί αποτελεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια ένα υλικό που παράγεται από χαλαζία, σόδα και ασβεστόλιθο.  Η χρήση του είναι πολυποίκιλη. Οι φιάλες, τα ποτήρια και τα τζάμια αποτελούν παραδείγματα απ ’ τον κλάδο της κατανάλωσης. Παρμπρίζ αυτοκινήτων, γυάλινα σκεύη εργαστηρίων και εγκαταστάσεων, οθόνες τηλεοράσεων και ηλεκτρονικών υπολογιστών, είναι τα αντίστοιχα παραδείγματα απ ’ τον τεχνολογικό κλάδο.  Ο διαχωρισμός κατά χρώμα ( πράσινο, καφέ, λευκό ) των γυαλιών ανακύκλωσης συντελείται σε κατάλληλες εγκαταστάσεις διαχωρισμού και ο βαθμός ανάκτησης του γυαλιού που φθάνει εκεί αγγίζει το 98%.

Η συλλογή π ρέ π ει να γίνεται όσο το δυνατόν π ροσεκτικότερα, ώστε να α π οφεύγεται η θραύση των φιαλών κατά τη συλλογή και μεταφορά τους στο εργοστάσιο εμ π λουτισμού. Ε π ίσης οι π ροσμίξεις του εμ π λουτισμένου γυαλιού σε χαρτί, π λαστικό, κεραμικά, π ορσελάνες και διάφορα μέταλλα δεν π ρέ π ει να ξε π ερνούν συνολικά τα 25g/t, π ροκειμένου αυτό να είναι κατάλληλο για π αραγωγή νέου γυαλιού. Α π ό γυαλί π αράγεται π άλι γυαλί. Κατά τον εμ π λουτισμό 1000 κιλών π αλιού γυαλιού π αράγονται π ερί π ου 937 κιλά κοκκο π οιημένη π ρώτη ύλη π αραγωγής γυαλιού. Τα υ π όλοι π α 63 κιλά υφίστανται συμ π ληρωματική ε π εξεργασία, α π’ την ο π οία π ροκύ π τουν άλλα 39 κιλά π ερί π ου π ρώτης ύλης γυαλιού. Τα υ π όλοι π α 24 κιλά α π οτελούνται κατά 60% π ερί π ου α π ό χαρτί, π λαστικό και μέταλλα και 40% α π ό υλικά π ρος α π όθεση (π έτρες, κεραμικά, π ορσελάνες κτλ.). Στην Ευρώ π η και τις Η. Π. Α. ανακυκλώνεται σήμερα το 90% π ερί π ου των γυαλιών π ου χρησιμο π οιούνται για συσκευασίες π οτών και τροφίμων.

Η ανακύκλωση του γυαλιού βρίσκεται σε συνεχή άνοδο  Η ανακούφιση των Χ. Υ. Τ. Α. λόγω αυτής της δραστηριότητας αποτελεί μεταξύ των άλλων και σημαντική συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος.  Το 80% των ποτών συσκευάζονται σε γυαλί. Σαμπάνιες, αλκοολούχα ποτά, αρώματα και τροφές μικρών παιδιών συσκευάζονται αποκλειστικά σε γυαλί.  Το γυαλί είναι ουδέτερο από άποψη οσμής και γεύσης, καθώς επίσης διαφανές και απολύτως στεγανό.  Επιπλέον, η ιδιότητα της αιώνιας ανακυκλωσιμότητάς του το καθιστά υλικό συσκευασίας του μέλλοντος. Όσο παραδοσιακό είναι το υλικό αυτό, τόσο καινοτομικό μπορεί να καταστεί με την παραγωγή, π. χ. ελαφρότερων και λιγότερο εύθραυστων γυαλιών στο άμεσο μέλλον.  Η αποκομιδή των containers ανακύκλωσης γυαλιού γίνεται με ειδικά οχήματα, τα οποία διαθέτουν τρεις ξεχωριστούς θαλάμους, ένα για κάθε χρώμα γυαλιού ( πράσινο, λευκό, καφέ ), μεγάλης χωρητικότητας ( έως 60m3), ώστε να εξασφαλίζεται η συμφέρουσα μεταφορά.  Στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού όπου μεταφέρεται, το παλιό γυαλί απελευθερώνεται απ ’ τα ξένα σώματα και επιπλέον διαχωρίζεται κατά χρώμα.

Κανόνες κατά την ανακύκλωση Διαχωρισμός κατά χρώμα Οι π ορσελάνες, οι π έτρες και τα κεραμικά δε μ π αίνουν στον κάδο ανακύκλωσης του γυαλιού Μικρά γυάλινα δοχεία ( τροφές μωρών, συσκευασίες τουρσιών, μουστάρδας, κέτσα π κτλ.) συλλέγονται ε π ίσης στον κάδο ανακύκλωσης Υαλο π ίνακες, λαμ π τήρες, οθόνες, σωλήνες νέον κτλ. δε συλλέγονται ούτε εμ π λουτίζονται με τα γυάλινα υλικά συσκευασίας, διότι α π οτελούνται α π ό διαφορετικά υλικά και δε λιώνουν στην ίδια θερμοκρασία με το γυαλί συσκευασίας.

Αποτελέσματα Ανακύκλωσης γυαλιού  Όμως και το περιβάλλον ανακουφίζεται με την ανακύκλωση του γυαλιού. Προστατεύονται τα αποθέματα των πρώτων υλών, επιμηκύνεται ο βίος τους και μετατίθεται ο χρόνος εξάντλησής τους.  Τη θέση του ασβεστόλιθου και του χαλαζία παίρνει ολοένα και περισσότερο το ανακυκλωμένο γυαλί. Όσο περισσότερο ανακυκλωμένο γυαλί χρησιμοποιείται τόσο λιγότερες φυσικές πρώτες ύλες καταναλώνονται.  Με την ανακύκλωση του γυαλιού μειώνεται η κατανάλωση ενέργειας, διότι εξοικονομείται περίπου το 1/3 της ενέργειας που καταναλώνεται για την παραγωγή πρωτογενούς γυαλιού. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για κάθε τόννο πρωτογενούς γυαλιού που δεν παράγεται, εξοικονομούνται 100 λίτρα πετρελαίου.  Στο 1 εκατομμύριο τόννους αποφεύγεται η καύση τόννων πετρελαίου, δηλαδή περίπου η ποσότητα που καταναλώνει ετησίως μια πόλη κατοίκων.  Η ανακύκλωση του γυαλιού συμβάλλει επίσης στη μείωση της ποσότητας των αποβλήτων που αποθηκεύονται στους Χ. Υ. Τ. Α.  Στη χώρα μας φθάνουν με αυτόν τον τρόπο κάθε χρόνο περίπου τόννοι λιγότερα απόβλητα στους Χ. Υ. Τ. Α, ποσότητα που αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση χώρου m3 ετησίως.  Σημαντικότατη είναι επίσης η συμβολή της ανακύκλωσης του γυαλιού στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων. Λόγω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας μειώνονται οι εκπομπές ΝΟ x, SO2, CO2, αέρια τα οποία πιθανότατα ενοχοποιούνται για την επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Είναι π λέον σαφές ότι η ανακύκλωση εν γένει και ειδικότερα η ανακύκλωση του γυαλιού α π οτελεί μια έμ π ρακτη φιλο π εριβαλλοντική συμ π εριφορά, η ο π οία τυγχάνει υψηλής α π οδοχής α π’ τους π ολίτες. Η π ολιτεία είναι υ π οχρεωμένη να φροντίσει για την κάλυψη όλης της ε π ικράτειας με containers ανακύκλωσης. Πράγματι, αν και με αργούς ρυθμούς, αυτό γίνεται σταδιακά π ράξη. Την τελευταία 25 ετία δεκα π λασιάστηκε η π οσότητα του γυαλιού π ου ανακυκλώνεται. Το συνολικό π οσοστό αξιο π οίησης του γυαλιού π ου συλλέγεται φθάνει το 95%. Α π’ τα π αρα π άνω δια π ιστώνεται ότι οι ε π ενδύσεις στην κατασκευή εγκαταστάσεων εμ π λουτισμού και διασφάλισης της π οιότητας του ανακυκλωμένου γυαλιού είναι ε π ενδύσεις με π ολλα π λά οφέλη.

Εγκατάσταση ανακύκλωσης γυαλιού  Στόχος ενός εργοστασίου εμπλουτισμού ανακυκλωμένου γυαλιού είναι αφενός μεν η απελευθέρωση της μάζας του γυαλιού από ανεπιθύμητα ξένα σώματα και επιβλαβείς προσμίξεις, αφετέρου δε ο διαχωρισμός του γυαλιού κατά χρώμα.  Τα χρώματα γυαλιού που παράγονται σε μια εγκατάσταση εμπλουτισμού γυαλιού είναι το πράσινο, το λευκό και το καφέ.  Η τροφοδοσία όλων των μηχανών εμπλουτισμού του γυαλιού σε ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης γίνεται με δονούμενους τροφοδότες.  Το γυαλί ανακύκλωσης ξεφορτώνεται απ ’ τα containers σε διαφορετικές αποθήκες ανάλογα με το χρώμα του.  Κατόπιν τα γυαλιά καταλήγουν στις μηχανές χρωματικού διαχωρισμού με χρήση τεχνολογίας laser.  Το ρεύμα των υλικών με τα γυαλιά του χρώματος που μας ενδιαφέρει οδηγείται σε δονούμενα κόσκινα, όπου κοσκινίζονται σε τρεις κοκκομετρίες : Χονδρόκοκκα, μεσαία και λεπτόκοκκα.

Διάγραμμα ροής ανακύκλωσης γυαλιού υλικών συσκευασίας

Διαδικασία ( συνέχεια )  Τα λεπτόκοκκα υλικά που έχουν μέγεθος κάτω από 12mm, απάγονται και χρησιμοποιούνται σε διάφορες χρήσεις εκτός παραγωγής γυαλιού.  Τα πιο χονδρόκοκκα αφού υποστούν τον απαιτούμενο ποιοτικό έλεγχο μεταφέρονται στο σιλό του αντίστοιχου προϊόντος.  Τα γυαλιά μεσαίας κοκκομετρίας υφίστανται ένα διπλό χρωματικό διαχωρισμό για να αφαιρεθούν και τα τελευταία τεμάχια πορσελάνης, πέτρας και κεραμικών και κατόπιν οδηγούνται σε έναν επαγωγικό μαγνητικό διαχωριστή, στον οποίο διαχωρίζονται τα τελευταία μη σιδηρούχα μέταλλα ( αλουμίνιο χαλκός, μόλυβδος κτλ ).  Τέλος μετά από ποιοτικό έλεγχο το ρεύμα του καθαρού πλέον γυαλιού μεταφέρεται στο αντίστοιχο σιλό.  Τα χονδρόκοκκα γυαλιά οδηγούνται σ ’ ένα θραυστήρα για πρωτογενή θραύση και αμέσως μετά σ ’ ένα θάλαμο συμπληρωματικής χειροδιαλογής, όπου αφαιρούνται οι πορσελάνες, οι πέτρες και τα κεραμικά.  Επισημαίνεται ότι επειδή κατά την πρωτογενή θραύση δημιουργείται πολύ σκόνη, προβλέπεται η εγκατάσταση συστήματος αεροκυκλώνα για την κατακράτησή της.