ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΕΡΕΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ – 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δρ. Σαββίδης Γ. Σεραφείμ Καθηγητής Τ. Ε. Ι Δυτικής Μακεδονίας

Εισαγωγή  Σε πολλές πόλεις της Ευρώπης οι επονομαζόμενοι ρακοσυλλέκτες διαλέγουν χρήσιμα αντικείμενα μέσα απ ’ τους κάδους απορριμμάτων εδώ και αιώνες.  Στη δεκαετία του ’70 επανήλθε η υλική και ενεργειακή αξιοποίηση των αποβλήτων στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Οι ευνοϊκές συνθήκες της δεκαετίας του ’80 οδήγησαν κατόπιν στην κατασκευή πολλών εγκαταστάσεων μηχανικής διαλογής και ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων σε πολλές χώρες.  Σήμερα με την εφαρμογή πλέον της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τον εμπλουτισμό των αποβλήτων, η επεξεργασία των αποβλήτων γνωρίζει την εποχή της αναγέννησής της.  Σ ’ αυτό συντελεί και ο μεγάλος πολιτικός στόχος της Ε. Ε., σύμφωνα με τον οποίο το αργότερο έως το 2020 να αξιοποιούνται πλήρως όλα τα απόβλητα, δηλαδή να μην υπάρχουν πλέον απόβλητα απόθεσης χωρίς προηγούμενη επεξεργασία.

Εγκαταστάσεις εμπλουτισμού δημοτικών αποβλήτων

Υφισταμένη κατάσταση στη διαλογή στερεών δημοτικών αποβλήτων  Εμπλουτισμός ανακυκλωμένου χαρτιού  Εμπλουτισμός ανακυκλωμένου γυαλιού  Εμπλουτισμός ελαφρών υλικών συσκευασίας  Εμπλουτισμός βιολογικών αποβλήτων  Εμπλουτισμός μικτών αποβλήτων δόμησης και κατεδαφίσεων  Εμπλουτισμός των υπόλοιπων δημοτικών αποβλήτων

Διάγραμμα ροής εμπλουτισμού ανακυκλωμένου χαρτιού Ο εμπλουτισμός ανακυκλωμένου χαρτιού περιλαμβάνει δύο στάδια. Το πρώτο στάδιο περιλαμβάνει το διαχωρισμό του χαρτιού σε ποιότητες και την απομάκρυνση ανεπιθύμητων και επιβλαβών προσμίξεων, όπως κεραμικά, πέτρες, πορσελάνη, γυαλί και πλαστικά. Το δεύτερο στάδιο του εμπλουτισμού ανακυκλωμένου χαρτιού συντελείται μέσα στα εργοστάσια παραγωγής χαρτιού. Στην εικόνα 267 δίδεται το διάγραμμα ροής μιας εγκατάστασης εμπλουτισμού χαρτιού ανακύκλωσης, απ ’ το οποίο προκύπτει ότι ο εμπλουτισμός γίνεται με μεθόδους βαρυτομετρικές ( υδροκυκλώνες, φυγοκέντριση ), ταξινόμησης ( κοσκίνισμα ) και επίπλευσης.

Παράλληλα με την υλική αξιο π οίηση των χαρτιών ανακύκλωσης, ιδιαίτερη σημασία α π οκτά και η ενεργειακή αξιο π οίηση των χαρτιών χαμηλότερης π οιότητας. Εξαιτίας της μεγάλης θερμογόνου δύναμης και της ανανεωσιμότητάς του το χαρτί ανακύκλωσης μ π ορεί να χρησιμο π οιηθεί ως δευτερογενές καύσιμο, αντικαθιστώντας με ιδιαίτερη χρησιμότητα τις ορυκτές καύσιμες π ρώτες ύλες.

Διάγραμμα ροής εμπλουτισμού ανακυκλωμένου γυαλιού

Η αυτοματο π οιημένη διαλογή του γυαλιού βασίζεται κυρίως στις ο π τικές του ιδιότητες. Έτσι μ π ορούν να διαχωριστούν τα κεραμικά, οι π έτρες και οι π ορσελάνες α π’ το γυαλί, καθώς ε π ίσης και τα γυαλιά διαφόρων α π οχρώσεων μεταξύ τους. Συμ π ληρωματικά χρησιμο π οιούνται ο μαγνητικός διαχωρισμός, η χειροδιαλογή και ο ε π αγωγικός μαγνητικός διαχωρισμός. Η ανάκτηση του γυαλιού με την π αρα π άνω μέθοδο κυμαίνεται π ερί π ου στο 97,6%. Ακόμη και για τη λιγότερο γνωστή ανακύκλωση υαλο π ινάκων υ π άρχουν αυτή τη στιγμή εγκαταστάσεις εμ π λουτισμού σε διάφορες χώρες. Το π οσοστό ανακύκλωσης του γυαλιού φθάνει σήμερα στη Γερμανία το 82,1% και είναι ακόμη υψηλότερο α π’ ότι στο χαρτί. Για το π ράσινο γυαλί το π οσοστό αυτό είναι ακόμη υψηλότερο και βρίσκεται στο 90%.

Εμπλουτισμός ελαφρών υλικών συσκευασίας

Το 2000 συγκεντρώθηκαν στη Γερμανία εκατομμύρια τόννοιυλικά ελαφρών συσκευασιών (27 κιλά ανά κάτοικο ), εκ των ο π οίων τα 1,3 εκατομμύρια τόννοι ξαναχρησιμο π οιήθηκαν. Τα π λαστικά αξιο π οιούνται είτε υλικά είτε ενεργειακά, ενώ τα μέταλλα στη μεταλλουργία. Στον τομέα του εμ π λουτισμού των ελαφρών υλικών συσκευασίας γίνονται π ροσ π άθειες για βελτίωση των εφαρμοζόμενων τεχνικών. Μέσω μιας βελτιστο π οίησης του ενεργειακού ισοζυγίου ( ανάκτηση - κατανάλωση ενέργειας ) των μεθόδων, θα βελτιωθούν τόσο η οικονομική εικόνα όσο και η φιλικότητα των εγκαταστάσεων π ρος το π εριβάλλον. Η ξεχωριστή συλλογή ( κίτρινος σάκος ) των ελαφρών υλικών συσκευασίας οδηγεί ακόμη σε έντονες αντι π αραθέσεις στη Γερμανία, με α π οτέλεσμα στο μέλλον να μην α π οκλείονται αλλαγές σ ’ αυτόν τον τομέα.

Διάγραμμα ροής κομποστοποίησης βιολογικών αποβλήτων

Ο εμπλουτισμός των βιολογικών αποβλήτων  Συντελείται με μηχανικές και βιολογικές διαδικασίες. Στις βιολογικές διεργασίες περιλαμβάνονται η κομποστοποίηση και η βιοζύμωση ή και οι δύο συγχρόνως.  Οι εικόνες 270 και 271 δίδουν τα διαγράμματα ροής της κομποστοποίησης και της βιοζύμωσης. Οι μηχανικές διεργασίες κατά την επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων χωρίζονται σε δύο στάδια.  Στο πρώτο στάδιο προετοιμάζονται τα απόβλητα για τη βιολογική τους επεξεργασία.  Στη συνέχεια το πρωτογενές κομπόστ ή το υπόλειμμα της διεργασίας υποβάλλονται σε μια δεύτερη μηχανική επεξεργασία, με στόχο την παραγωγή του τελικού κομπόστ.  Χρησιμοποιούνται τεχνικές διαχωρισμού όπως ο μαγνητικός διαχωρισμός, η χειροδιαλογή, η ταξινόμηση, ο βαρυτομετρικός διαχωρισμός ( υδροκυκλώνας κατά τη βιοζύμωση ) και ο διαχωρισμός βάσει της ελαστικότητας των συστατικών του κομπόστ.  Το 2000 λειτουργούσαν στη Γερμανία 600 περίπου μονάδες επεξεργασίας βιολογικών αποβλήτων. Στις 550 απ ’ αυτές παράγεται κομπόστ και στις 50 περίπου παράγεται βιαέριο ή συνδυασμός βιαερίου και κομπόστ.  Στη Γερμανία εμπλουτίζονται ετησίως περίπου 8 εκατομμύρια τόννοι βιολογικά απόβλητα.

Διάγραμμα ροής παραγωγής βιαερίου ( ζύμωση ) βιολογικών αποβλήτων

Εμπλουτισμός μικτών αποβλήτων δόμησης και κατεδαφίσεων

Εμπλουτισμός των υπόλοιπων δημοτικών αποβλήτων Ο εμπλουτισμός αυτών των μικτών αποβλήτων γίνεται σήμερα με ποικίλες μεθόδους, οι οποίες βασίζονται σε διαφορετικά τεχνικά δεδομένα. Με τον εμπλουτισμό τους επιδιώκονται τρεις στόχοι, οι οποίοι μπορεί να επιτευχθούν με διάφορες εναλλακτικές μεθόδους : Παραγωγή δευτερογενών στερεών καυσίμων Παραγωγή δευτερογενών υλικών Παραγωγή υλικών κατάλληλων για απόθεση σε Χ. Υ. Τ. Α. Παραγωγή κομπόστ ή βιαερίου όταν στα απόβλητα περιέχονται οργανικά συστατικά, όπως συμβαίνει με τα οικιακά απόβλητα.

Διάγραμμα ροής εμπλουτισμού υπόλοιπων οικιακών αποβλήτων

Η διαδικασία εμ π λουτισμού π εριλαμβάνει κλασικό μαγνητικό διαχωρισμό, ε π αγωγικό μαγνητικό διαχωρισμό, βαρυτομετρικό διαχωρισμό ( αεροδιαχωρισμό, βαλλιστικό διαχωρισμό, αεροτρά π εζες ) και ταξινόμηση. Η χειροδιαλογή εφαρμόζεται σ π άνια στις εγκαταστάσεις μηχανο - βιολογικής ε π εξεργασίας μικτών α π οβλήτων. Αυτή χρησιμο π οιείται όμως συχνά στη διαλογή ογκωδών βιοτεχνικών και βιομηχανικών μικτών α π οβλήτων. Στις εικόνες 273 και 274 δίδονται δύο διαφορετικά διαγράμματα ροής εγκαταστάσεων ε π εξεργασίας μικτών υ π όλοι π ων α π οβλήτων. Η διαφορο π οίηση μεταξύ των δύο διαγραμμάτων έγκειται στις διαφορετικές μεθόδους διαχωρισμού π ου εφαρμόζουν. Τα μικτά υ π όλοι π α α π όβλητα ανήκουν σ ’ αυτά με το μεγαλύτερο π οσοστό α π όθεσης χωρίς να υ π οστούν ο π οιαδή π οτε ε π εξεργασία. Α π ό το 2005 δεν ε π ιτρέ π εται π λέον σε κανένα κράτος μέλος της Ευρω π αϊκής Ένωσης να α π οθέτει α π όβλητα χωρίς π ροηγουμένως να τα ε π εξεργαστεί. Εν όψει αυτής της εξέλιξης, είναι π ροφανές ότι ο αριθμός των εγκαταστάσεων θα αυξηθεί εκθετικά.

Προοπτικές στην επεξεργασία δημοτικών αποβλήτων Εν όψει των αλλαγών π ου ε π ήλθαν στη νομοθεσία το 2005 για την ε π εξεργασία των α π οβλήτων, θα αυξηθεί η ανάγκη κατασκευής π ερισσότερων μονάδων, και ειδιαίτερα για την ε π εξεργασία μικτών υ π όλοι π ων α π οβλήτων. Πρωταρχικός στόχος αυτών των εγκαταστάσεων π ρέ π ει να είναι η π αραγωγή π ροϊόντων σταθερής π οιότητας και ιδιοτήτων. Μόνο έτσι θα αντέξουν αυτές οι εγκαταστάσεις στο φοβερό ανταγωνισμό της εναλλακτικής π ρότασης, η ο π οία ακούει στο όνομα « καύση - α π οτέφρωση » α π οβλήτων. Σύνθετα π ροϊόντα α π’ την ηλεκτρική και ηλεκτρονική βιομηχανία, ό π ως π. χ. Η / Υ, τηλεοράσεις, π λυντήρια, ψυγεία, ραδιοκασετόφωνα, CD-player, Home cinema, σιδερωτήρια κτλ., θα π ρέ π ει στο μέλλον να υ π οστούν ξεχωριστή συλλογή.