1 Προχωρημένη Χρηματοοικονομική Λογιστική Αποθέματα

2 Λογιστική Αποθεμάτων  Έννοια, Χαρακτηριστικά και σημασία αποθεμάτων  Προσδιορισμός κόστους κτήσης των αποθεμάτων και εσόδων από τη διάθεση τους  Συστήματα λογιστικής παρακολούθησης των αποθεμάτων Διαρκής απογραφή Περιοδική απογραφή  Συστήματα υπολογισμού κόστους πωληθέντων  Διαδικασία υπολογισμού του αποτελέσματος από την αγορά και διάθεση των αποθεμάτων Μικτό κέρδος (ζημία)

3 Τι είναι τα αποθέματα  Αποθέματα είναι τα υλικά αγαθά που προορίζονται να: Πωληθούν αυτούσια, (εμπορεύματα) ή μετά από ορισμένη επεξεργασία (έτοιμα και ημικατεργασμενα προϊόντα, υποπροϊόντα) Αναλωθούν για την παραγωγή, ετοίμων αγαθών (πρώτες και βοηθητικές ύλες) ή για τη λειτουργία, τησυντήρηση και επισκευή παγίων στοιχείων (ανταλλακτικά παγίων) ή για την παροχή υπηρεσιών Χρησιμοποιηθούν για τη συσκευασία των εμπορευμάτων ή των παραγομένων προϊόντων (είδη και υλικά συσκευασίας)

4 Λογαριασμοί αποθεμάτων  Εμπορεύματα  Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή  Υποπροϊόντα και υπολείμματα  Παραγωγή σε εξέλιξη  Πρώτες και βοηθητικές ύλες  Υλικά συσκευασίας  Αναλώσιμα υλικά  Ανταλλακτικά παγίων  Είδη συσκευασίας

5 Σημασία των αποθεμάτων  Εξασφάλιση της χρονικής συσχέτισης της προσφοράς και ζήτησης που αντιμετωπίζειμια επιχείρηση  Διαμορφώνουν τόσο την ρευστότητα όσο και την αποδοτικότητα των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων

6 Λειτουργικό κύκλωμα εμπορικής επιχείρησης Διαθέσιμα → Εμπορεύματα → Απαιτήσεις → Νέα διαθέσιμα ↓ ↓ ↓ Αγορές Πώληση με Είσπραξη πίστωση απαιτήσεων

7 Ζήτηση πληροφοριών για αποθέματα  Διαθέσιμα προς πώληση Απόθεμα αρχής Αγορές  Πωληθέντα εμπορεύματα  Τελικό απόθεμα

8 Το βασικό πρόβλημα  Η λογιστική παρακολούθηση των αποθεμάτων έχει σαν σκοπό να διαπιστώσει τι μέρος, από το αποθέματα αρχής και τις αγορές κατά τη' διάρκεια της χρήσης είναι Απόθεμα τέλους (Εμπορεύματα κλπ στον Ισολογισμό Πωλήθηκε (Κόστος πωληθέντων στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης)  Κόστος πωληθέντων = Απόθεμα αρχής + Αγορές - Απόθεμα τέλους

9 Διαδικασία αγορών αποθεμάτων  Αναζήτηση προμηθευτή Μειοδοτικός διαγωνισμός  Αγοραστής και πωλητής διαπραγματεύονται τους όρους  Καταρτίζεται η σύμβαση της αγοράς  Πραγματοποιείται η εκτέλεση της σύμβασης

10 Αγορά αποθεμάτων  Με μετρητά  Με βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη πίστωση  Με ανταλλαγή άλλου στοιχείου του ενεργητικού, π.χ. χρεόγραφα

11 Λογιστική αγορών  Χρεώνουμε Εμπορεύματα  Αγορές χρήσεως  Πιστώνουμε (συνήθως) Ταμείο ή Προμηθευτές εσωτερικού (εξωτερικού) ή Γραμμάτια πληρωτέα σε € (ή $ ή ₤ κλπ) ή Επιταγές πληρωτέες (μεταχρονολογημένες) ή Κάποιο άλλο κατάλληλο λογαριασμό

12 Κόστος αγοράς αποθεμάτων  Τι αυξάνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Τιμολογιακή αξία των αγαθών (τιμή τοις μετρητοίς)  Αν η αγορά είναι με πίστωση και οι τόκοι δεν είναι γνωστοί ή είναι ασήμαντοι αυξάνουν το κόστος αγοράς Τα ειδικά έξοδα αγορών  Τι μειώνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Εκπτώσεις αγορών Επιστροφές αγορών

13 Κόστος αγοράς αποθεμάτων  Δεν αυξάνει/μειώνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Τόκοι χρεωστικοί  Όταν η αγορά είναι με πίστωση και οι τόκοι είναι γνωστοί και σημαντικοί καταχωρούνται ξεχωριστά, αφού θεωρούνται χρηματοοικονομικό έξοδο της χρήσης ΦΠΑ Γενικά έξοδα αγορών γιατί δεν συσχετίζονται με συγκεκριμένες αγορές Συναλλαγματικές διαφορές

14 Λοιπά στοιχεία κόστους αγορών  Ειδικά έξοδα αγορών: Πρόκειται για έξοδα που πηγάζουν από τις εργασίες υποβολής της παραγγελίας αγοράς, μεταφοράς και παραλαβής των αποθεμάτων  Εκπτώσεις αγορών για την ταχεία πληρωμή πιστωτικών αγορών ή λόγω σημαντικού τζίρου Με πιστωτικό σημείωμα Όροι ταμειακών εκπτώσεων

15 Λοιπά στοιχεία κόστους αγορών  Επιστροφές αγορών Με πιστωτικό σημείωμα Δεν επιστρέφονται μετρητά - είτε μειώνονται οι υποχρεώσεις είτε θεωρούνται προκαταβολές  Τα ειδικά έξοδα αγορών αυξάνουν το κόστος κτήσης ενώ οι επιστροφές κι οι εκπτώσεις το μειώνουν  Οι επιστροφές κι οι εκπτώσεις αγορών παρακολουθούνται είτε στη πίστωση του λογαριασμού εμπορεύματα (Αγορές) είτε με βοηθητικούς λογαριασμούς

16 Όροι συναλλαγών  Στις εκπτώσεις αγορών χρησιμοποιείται ο συμβατικός όρος α/β η/γ που ορίζει ότι αν ο αγοραστής εξοφλήσει τον προμηθευτή σε β ημέρες θα τύχει α % έκπτωσης επί του τιμολογίου ενώ αλλιώς πρέπει να εξοφλήσει το σύνολο του τιμολογίου σε γ ημέρες. Οι εκπτώσεις αγορών στην περίπτωση αυτή δίνονται από τον προμηθευτή με την έκδοση πιστωτικού τιμολογίου.

17 Όροι συναλλαγών  CIF (cost, insurance, freight): Η τιμολογιακή αξία είναι ίση με την τιμή με μετρητά πλέον τα έξοδα μεταφοράς και ασφάλισης  FOB (free οn board):. Η τιμολογιακή αξία είναι iση με την τιμή με μετρητά μόνο Η κυριότήτα των αποθεμάτων μεταβιβάζεται στο σημείο προορισμού

18 Λογιστική αγορών: ειδικές περιπτώσεις  Στη περίπτωση που η επιχείρηση παραλάβει πρώτα τα εμπορεύματα και αργότερα τα σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα (π.χ. τιμολόγια) Χρεώνεται με τη συμφωνημένη άξια, που αναγράφεται στο δελτίο παραγγελιάς, ο λογαριασμός εμπορεύματα με πίστωση του μεταβατικού λογαριασμού παθητικού αγορές υπό τακτοποίηση. Ο λογαριασμός αυτός τακτοποιείται (κλείνει) κατά την παραλαβή των δικαιολογητικών αγοράς, με πίστωση του προσωπικού λογαριασμού του προμηθευτή.

19 Λογιστική αγορών: ειδικές περιπτώσεις  Στη περίπτωση που τα δικαιολογητικά έγγραφα (π.χ. τιμολόγια) περιέχονται στην επιχείρηση πριν από την τα εμπορεύματα Αν η αγορά εμπορευμάτων είναι CIF  Δεν διενεργούνται εγγραφές Αν η αγορά εμπορευμάτων είναι FOB  Πιστώνεται με την αξία τoυ ο προσωπικός λογαριασμός του προμηθευτή με χρέωση του μεταβατικού λογαριασμού ενεργητικού αγορές υπό παραλαβή. Ο λογαριασμός αυτός τακτοποιείται στην επόμενη Χρήση, κατά την παραλαβή των αγαθών, με χρέωση του λογαριασμού εμπορεύματα.

20 Λογιστική πωλήσεων  Χρεώνουμε: Ταμείο ή Πελάτες εσωτερικού (εξωτερικού) ή Γραμμάτια στο χαρτοφυλάκιο ή γραμμάτια σε Ξ.Ν. στο χαρτοφυλάκιο ή Επιταγές εισπρακτέες (μεταχρονολογημένες)

21 Λογιστική πωλήσεων  Πιστώνουμε: Πωλήσεις εμπορευμάτων Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών Πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων και αχρήστου υλικού

22 Έσοδα από πωλήσεις  Τα ακαθάριστα έσοδα από τη διάθεση αποθεμάτων ισούνται με την τιμή τοις μετρητοίς που αναγράφεται στο τιμολογίου πώλησης Οι πιστωτικοί τόκοι είναι χρηματοοικονομικό έσοδο Το ΦΠΑ δεν είναι έσοδο

23 Καθαρά έσοδα πωλήσεων  Τιμή τοις μετρητοίς  Μείον Εκπτώσεις πωλήσεων  Με την έκδοση πιστωτικού σημειώματος Επιστροφές πωλήσεων  Οι εκπτώσεις και οι επιστροφές πωλήσεων σχεδόν πάντα παρακολουθούνται με αντίθετους λογαριασμούς Ειδικά έξοδα πωλήσεων: γίνονται για μια συγκεκριμένησυναλλαγή  Δεν μειώνουν τα έσοδα από πωλήσεις Τα γενικά έξοδα πωλήσεων – Τα έξοδα διαφήμισης, οι μισθοί των στελεχών και υπάλληλων του τμήματος πωλήσεων, τα έξοδα επιστροφής αποθεμάτων από τους πελάτες είναι τα πιο γνωστά από τα γενικά έξοδα

24 Λογιστική πωλήσεων: ειδικές περιπτώσεις  Αποστολή εμπορευμάτων σε αντιπρόσωπο προς πώληση: Η συναλλαγή παρακολουθείται με λογαριασμούςτάξεως

25 Σύστημα Διαρκούς Απογραφής  Παρακολουθούμε διαρκώς στα λογιστικά βιβλία κάθε είδος αποθέματος (ποσότητα, ποιότητα, τιμή) που αγοράζει και πωλεί η επιχείρηση  Χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για είδη υψηλού μοναδιαίου κόστους

26 Πλεονεκτήματα διαρκούς απογραφής  Επιτρέπει γρήγορο προσδιορισμό του κόστους πωληθέντων και του διαθέσιμου προς πώληση αποθέματος από τα υπόλοιπα των λογαριασμών στα καθολικά  Διευκολύνει διαχείριση αποθεμάτων: Προγραμματισμό αγορών Εσωτερικό έλεγχο Εξυπηρέτηση πελατών

27 Χρησιμοποιούμενοι λογαριασμοί Ισολογισμός Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Εμπορεύματα Πωλήσεις Γενικότερα: Ειδικά έξοδα πωλήσεων αποθεμάτων Εκπτώσεις πωλήσεων Ειδικά έξοδα αγορών Επιστροφές πωλήσεων Εκπτώσεις αγορών Κόστος πωληθέντων Επιστροφές Αγορών Γενικά έξοδα πωλήσεων Γενικά έξοδα αγορών

28 Κανόνες λειτουργίας των λογαριασμών  Τα εμπορεύματα και οι αναλυτικοί του τηρούνται ως αμιγείς λογαριασμοί δηλαδή χρεώνονται με το κόστος του αρχικού αποθέματος και των αγορών και πιστώνονται με το κόστος πωληθέντων Ο λογαριασμός εμπορευμάτων της τελευταίας βαθμίδας ανάλυσης τηρείται και κατά ποσότητα και κατά αξία  Οι πωλήσεις πιστώνονται με την τιμολογιακή αξία των πωλήσεων  Η παρακολούθηση των απoθεμάτων με το σύστημα της, διαρκούς απογραφής δεν απαλλάσσει τις επιχειρήσεις από τη διενέργεια φυσικής απογραφής στο τέλος της χρήσης  Τυχόν διαφορές μεταξύ των αποθεμάτων στα βιβλία και των αποτελεσμάτων της φυσικής απογραφής τακτοποιούνται στο λογαριασμό διαφορές απογραφής

29 Λογιστικός προσδιορισμός κόστους πωληθέντων  LIFO  FIFO  Μέθοδος του κινητού σταθμικού μέσου όρου  Μέθοδος του εξατομικευμένου κόστους  Είναι υποθέσεις ροής κόστους, όχι φυσικής ροής του αποθέματος

30 Περιοδική Απογραφή  Το λογιστικό σύστημα ΔΕΝ παρακολουθεί συνεχώς το κόστος πωληθέντων  Στο τέλος της χρήσης γίνεται φυσική απογραφή για να διαπιστωθούν τα αποθέματα τέλους και η αξία τους Προκύπτει το κόστος πωληθέντων Γίνεται εγγραφή προσαρμογής του κόστους πωληθέντων και των αποθεμάτων για τη σύνταξη των λογιστικών καταστάσεων

31 Πλεονεκτήματα Περιοδικής Απογραφής  Λιγότερες λογιστικές εγγραφές κατά τη διάρκεια της χρήσης  Φθηνότερη διαδικασία γιατί δεν παρακολουθείται συνέχεια το τι πωλείται

32 Σύστημα Λογαριασμών στην Περιοδική Απογραφή  Συγκεντρωτικό σύστημα Ο λογαριασμός 'Εμπορεύματα' τηρείται μικτός Υπάρχουν ξεχωριστοί λογαριασμοί μόνο για τα εμπορεύματα, τα γενικά έξοδα αγορών και τα γενικά έξοδα πωλήσεων Στην πράξη δεν χρησιμοποιείται καθόλου  Αποκεντρωτικό σύστημα Ο λογαριασμός 'Εμπορεύματα' τηρείται αμιγής Τηρείται ο λογαριασμός 'Αγορές'

33 Χρησιμοποιούμενοι λογαριασμοί Ισολογισμός Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Αγορές Πωλήσεις Εμπορεύματα Ειδικά έξοδα πωλήσεων Απόθεμα αρχής Εκπτώσεις πωλήσεων Απόθεμα τέλους Επιστροφές πωλήσεων Ειδικά έξοδα αγορών Κόστος πωληθέντων Εκπτώσεις αγορών Γενικά έξοδα πωλήσεων Επιστροφές αγορών Γενικά έξοδα αγορών

34 Λογιστικός προσδιορισμός κόστους πωληθέντων  LIFO  FIFO  Μέθοδος του σταθμικού μέσου όρου  Μέθοδος του εξατομικευμένου κόστους

35 Αποτίμηση αποθεμάτων στο τέλος της χρήσης  Το τελικό απόθεμα αποτιμάται στην κατ' είδος χαμηλότερη τιμή μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας τιμής  Το ΓΛΣ ορίζει ότι τρέχουσα τιμή είναι η τιμή επαναγοράς ή αντικατάστασης του τελικού αποθέματος Τρέχουσα τιμή επαναγοράς ή αντικατάστασης είναι η τιμή στην οποία μπορεί να αγορασθεί ένα συγκεκριμένο απόθεμα στο τέλος της χρήσης, προσαυξημένη με τα ειδικά έξοδα αγοράς  Τo ΔΛΠ 2 θεωρεί τρέχουσα τιμή την καθαρή ρευστοποιήσιμη άξια ή πιθανή τιμή πώλησης του αποθέματος στο τέλος της χρήσης Καθαρή ρευστοποιήσιμη άξια ή πιθανή τιμή πώλησης είναι η τιμή στην οποία μπορεί να πωληθεί τοις μετρητοίς το απόθεμα κατά την τελευταία μέρα της χρήσης, μειωμένη με τα έξοδα πώλησης  Η τυχόν διαφορά που προκύπτει μεταφέρεται στη χρέωση του λογαριασμού διαφορές αποτίμησης ενώ πιστώνεται ο λογαριασμός αποθεμάτων