ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ / Διδάσκων στο Ε.Π.ΠΑΙ.Κ. ΑΣΠΑΙΤΕ / ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ - ΜΥΤΙΛΗΝΗ DEA E- mail : /

ΕΙΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Χαρακτηριστικά και ο ρόλος τους στην εκπαίδευση

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Biographical study – Μελέτη συμβάντων ή τεκμηρίων ζωής

ΤΙ ΕΡΕΥΝΑ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ; Η βιογραφική μελέτη ερευνά και ασχολείται με την καταγραφή εμπειριών ανθρώπων.

Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Η κοινωνική λειτουργία των βιογραφιών είναι να παρέχουν στα άτομα ένα πλαίσιο προσανατολισμού, μέσα στο οποίο τους δίνεται η δυνατότητα να ερμηνεύουν και να κατανοούν τις εμπειρίες τους, καθώς και να αποκτούν ένα σημείο αναφοράς στα συνεχώς μεταβαλλόμενα κοινωνικά πλαίσια από το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον τους. Στη διαδικασία της βιογραφικής αφήγησης, οι εμπειρίες του παρελθόντος είναι αλληλένδετες με τη διαδικασία κατασκευής μιας ιστορίας ζωής στο σήμερα.

Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη συλλογή στοιχείων από την ιστορία ζωής, όπου ο αφηγητής δομεί την πορεία ζωής του σύμφωνα με τις δικές του αναφορές. Η ίδια η αφηγηματική παρουσίαση της ιστορίας ζωής αποτελεί μια διαδικασία οργάνωσης των εμπειριών σε μια χρονική και θεματική σειρά, η οποία έχει νόημα σε σχέση με αυτά που έχει βιώσει ο αφηγητής.

Το τυρί και τα σκουλήκια CARLO CINZBURG

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ ΖΩΗΣ Ο κόσμος ενός μυλωνά του 16 ου αιώνα Το βιβλίο αυτό διηγείται την ιστορία του Ντομένικο Σκαντέλλα, του επονομαζόμενου Μενόκκιο, οπαδού μιας παράξενης αίρεσης από το Φριούλι που διώχθηκε από την Ιερά Εξέταση. Χάρη στην πλούσια τεκμηρίωση που παρέχουν τα αρχεία της τελευταίας στην Ούντινε, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε τα διαβάσματά του και τις συζητήσεις του, τις σκέψεις και τα αισθήματά του – φόβους, ελπίδες, ειρωνεία, οργή, απόγνωση. Κάθε τόσο η αμεσότητα των πηγών τον φέρνει κοντά μας: τον κάνει έναν άνθρωπο σαν κι εμάς, έναν από εμάς. Είναι όμως επίσης ένας άνθρωπος πολύ διαφορετικός από εμάς. Η αναλυτική ανασύνθεση αυτής της διαφοράς ήταν απαραίτητη, προκειμένου να ανασυντεθεί η εν μέρει συσκοτισμένη φυσιογνωμία της κουλτούρας του και του κοινωνικού πλαισίου μέσα στο οποίο αυτή είχε διαμορφωθεί… Μια έρευνα που στράφηκε αρχικά γύρω από ένα μάλλον ασυνήθιστο άτομο, εξελίχθηκε τελικά σε μια γενική υπόθεση για τη λαϊκή κουλτούρα (ακριβέστερα την αγροτική κουλτούρα) της προβιομηχανικής Ευρώπης.

Επιμέλεια Χ. Αθανασιάδης - Θ. Ζελίτης, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1996 ΑΝΑΠΝΕΟΝΤΑΣ ΚΙΜΩΛΙΑ. Γραφές Εκπαιδευτικών

H ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ· ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Γραφές Εκπαιδευτικών… Η συλλογή αυτή αποτελεί μια ιχνηλασία των περιπλανήσεων της εκπαιδευτικής σκέψης στην Ελλάδα, εκεί κατά τα μέσα της δεκαετίας του ’90. Σε μια εποχή, λοιπόν, όπου οποιοδήποτε συλλογικό εκπαιδευτικό όραμα έχει πλέον ξεθωριάσει, δεκατέσσερις εκπαιδευτικοί, που ακόμα επιμένουν, δίνουν ο καθένας τους το δικό του στίγμα. Ορισμένοι απ’ αυτούς εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στη σχολική καθημερινότητα, τις απόπειρες και τις διδακτικές αναζητήσεις, στο μικρόκοσμο της σχολικής τάξης. Άλλοι πάλι επικεντρώνονται κυρίως στους θεσμούς, την ιστορία, την εκπαιδευτική πολιτική, στο μακρόκοσμο του εκπαιδευτικού συστήματος. Όλοι τους, όμως, είτε άμεσα είτε έμμεσα, καταφέρνουν να διαπερνούν τα τεχνητά σύνορα του μικρόκοσμου - μακρόκοσμου αποδεικνύοντας πως η σκέψη και η δράση είναι δυνατόν όσο και αναγκαίο να απλώνονται και στους δύο κόσμους. Δεκατέσσερις άνθρωποι που αναπνέουν καθημερινά κιμωλία καταθέτουν την αγωνία τους με ισάριθμα κείμενα που κινούνται όλα στο χώρο του βιωματικού δοκιμίου, όπου κυριαρχεί ο προσωπικός τόνος.

ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ / ETHNOGRAPHY Ολιστικός τρόπος έρευνας της κουλτούρας μιας ομάδας Η κατανόηση της πραγματικότητας από τις κοινωνικές επιστήμες, που κατά κύριο λόγο στηρίζεται στην αναγωγική σκέψη. Δηλαδή, στη βασική ιδέα και οπτική ότι το όλον μπορεί να γίνει κατανοητό, μέσα από την κατανόηση των μερών που το απαρτίζουν. Ολιστική έρευνα

ΠΟΠΗ ΠΗΓΙΑΚΗ, Εθνογραφία. Η Μελέτη της ανθρώπινης διάστασης στην κοινωνική και παιδαγωγική έρευνα, εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 1995, 65 «Εθνογραφία είναι η συστηματική ερευνητική προσέγγιση ακέραιων κοινωνικών σκηνών και ομάδων, που έχει σκοπό την αναλυτική περιγραφή των τρόπων που τα δρώντα πρόσωπα δημιουργούν τα κοινωνικά φαινόμενα της ομάδας τους μέσα από το νόημα που αποκτά γι' αυτά η κοινωνική ζωή τους και ο κόσμος τους».

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Προτεραιότητα στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στα κοινωνικά υποκείμενα ή στις κοινωνικές ομάδες και τον ερευνητή. Ερευνητικό εγχείρημα με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και προδιαγραφές που υπόκειται σε έλεγχο, επαλήθευση ή αναίρεση. Εντατική διανοητική και συναισθηματική εμπειρία, η οποία βασίζεται στην προσπάθεια και τις δεξιότητες του ερευνητή να αναπτύσσει διαπροσωπικές σχέσεις. Γ. ΜΑΝΟΣ, Η εθνογραφική έρευνα ως ερευνητική διαδικασία: Χαρακτηριστικά, ερευνητικά ζητούμενα, ζητήματα σχεδιασμού, μέθοδοι συλλογής στοιχείων και ερευνητικά εργαλεία:

Η ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Το είδος της έρευνας που εμπλέκει τον ερευνητή σε άμεση, καθημερινή και μακρόχρονη σχέση με τους ανθρώπους που μελετά, με στόχο να κατανοήσει τον τρόπο ζωής τους, στον τόπο που αυτοί ζουν, μέσα από τη δική τους σκοπιά, για να τον περιγράψει. Το ζητούμενο της εθνογραφικής έρευνας: Πολυεπίπεδη. Λεπτομερής. Διαφορετικές οπτικές: Προσλήψεις / Ερμηνείες. Νοηματοδοτήσεις / Αναπαραστάσεις.

Τι είναι οι κοινωνικές αναπαραστάσεις; Στην κοινωνική ζωή, στη διάρκεια των διαπροσωπικών σχέσεων, οι κοινωνικές αναπαραστάσεις είναι σύνολα εννοιών, προτάσεων και εξηγήσεων που παράγονται για την ανακάλυψη και την εξήγηση της πραγματικότητας. Είναι αποτέλεσμα των μοντέρνων πλουραλιστικών κοινωνιών.

Τι εξυπηρετούν οι κοινωνικές αναπαραστάσεις;; Διευκολύνουν το άτομο να προσανατολιστεί και να χειριστεί καλύτερα τον υλικό και τον πνευματικό κόσμο. Μετατρέπουν το μη οικείο σε οικείο. Δίνουν τη δυνατότητα στον άνθρωπο να νοηματοδοτεί και να αξιολογεί τα κοινωνικά συμφραζόμενα. Διευκολύνουν την επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη μιας κοινότητας. Παρέχουν ένα κώδικα για τις κοινωνικές τους ανταλλαγές. Οργανώνουν την ποικιλομορφία του κόσμου.

Πολλαπλά παραδείγματα στο χώρο της εκπαίδευσης… ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΣΤΑΘΙΑ, Οι κοινωνικές αναπαραστάσεις των δασκάλων για την περιβαλλοντική εκπαίδευση: ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ, Συνήθεις εφαρμογές και αναπαραστάσεις μαθητών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για το Διαδίκτυο: ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ, Αναπαραστάσεις εκπαιδευτικών της τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης. Κοινωνικές ανισότητες και παιδαγωγικές αρχές στο Τεχνικό - Επαγγελματικό Λύκειο. Οι έννοιες της μάθησης, της πειθαρχίας και της προσαρμογής: ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α. - ΧΑΡΔΑΛΙΑ Ν., Έμφυλες κοινωνικές αναπαραστάσεις στα σχολικά εγχειρίδια. Μελέτη βιβλιογραφικής επισκόπησης:

MOSCOVICI, S. (1995), «Η εποχή των κοινωνικών αναπαραστάσεων», στον τόμο: Σ. Παπαστάμου & Α. Μαντόγλου (επιμ. εκδ.), Κοινωνικές αναπαραστάσεις, σσ , Αθήνα: Οδυσσέας. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΕΝΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΑΡΘΡΟ Βρίσκω στο Διαδίκτυο το παρακάτω άρθρο και το παρουσιάζω στην επόμενη συνάντησή μας.  ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ / ΤΙΤΛΟΣ / ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ: Ευαγγελία Σεραφείμ – Ρηγοπούλου «Παράγοντες που καθορίζουν το προφίλ του Μουσουλμάνου δασκάλου και εμπλέκονται στο έργο του». Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τχ (2003)

ΕΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Επιπρόσθετο υλικό σχετικό με την εκπαίδευση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη Ο αντίλογος

ΕΝΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΑΡΘΡΟ Α. ΓΚΟΤΟΒΟΣ, «Διεθνιστικά πειράματα στη Θράκη»:

Α. ΓΚΟΤΟΒΟΣ «Κριτική του εκπαιδευτικού προγράμματος του μειονοτικού εθνικισμού και του εκπαιδευτικού κατευνασμού», Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, 9(2007) Ο ΙΔΙΟΣ, Οικουμενικότητα, ετερότητα και ταυτότητα. Η επαναδιαπραγμάτευση του νοήματος της παιδείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Ο ΙΔΙΟΣ, «The politics of diversity: understanding ethnic and cultural identity in a global context», Δωδώνη, 30(2011) Ο ΙΔΙΟΣ, Εκπαίδευση και ετερότητα. Ζητήματα διαπολιτισμικής παιδαγωγικής, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα Ο ΙΔΙΟΣ, «Η αγωγή του πολίτη στη μεταδιπολική εποχή. Προβλήματα παιδαγωγικής αξιοπιστίας», Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, 1ο (2003) Ο ΙΔΙΟΣ, «Αγωγή και πολιτισμική ετερότητα», στον τόμο: Α. Καζαμίας, Λ. Πετρονικολός (επ.), Παιδεία και Πολίτης. Η παιδεία του πολίτη της Ελλάδας, της Ευρώπης και του Κόσμου, εκδ. Ατραπός, Αθήνα 2003, Ο ΙΔΙΟΣ, «Μεταναστευτικές βιογραφίες και εκπαιδευτικές τροχιές», Επιστήμη και Κοινωνία, 17-18(2007) Ο ΙΔΙΟΣ, «Παιδαγωγική αλληλεπίδραση και συλλογικές ταυτότητες. Η παιδαγωγική αξία των θεωριών “ενδυνάμωσης” της ταυτότητας», στον τόμο: Ε. Μουμουλίδου, Γ. Ρεκαλίδου (επιμ.), Μικρές Ομάδες στην Εκπαίδευση, εκδ. Τυπωθήτω, Αθήνα 2010,

Α. ΓΚΟΤΟΒΟΣ, «Η διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας σε περιβάλλοντα ετερότητας. Θεωρητικές προκλήσεις και εκπαιδευτικές εφαρμογές», Πρακτικά Συνεδρίου του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ: 2008 Ευρωπαϊκό έτος διαπολιτισμικού διαλόγου. Συνομιλώντας με τις γλώσσες και τους πολιτισμούς, Θεσσαλονίκη 2010, Ο ΙΔΙΟΣ, «Σχολείο και διαφορά. Παλαιά διλήμματα και νέες προκλήσεις», στον τόμο: Σ. Μπουζάκης, (επιμ.), Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης. Όψεις και απόψεις. Ιστοριογραφικά ρεύματα, μακρές περίοδοι, εκπαίδευση εκτός συνόρων, τοπική ιστορία, τ. Α΄, εκδ. Gutenberg – Γιώργος & Κώστας Δαρδανός, Αθήνα 2011, Ο ΙΔΙΟΣ, «The limits of autonomy of cultural codes in modern European so-cieties. Ethnicity, education and culture», Etudes Helleniques/Hellenic Studies, 19(2011) Ο ΙΔΙΟΣ, «Παγκοσμιοποίηση, πολυπολιτισμός και παιδεία του πολίτη», Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, 20-21(2013).

CASE STUD Y ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ

Άτομο· θεσμός· κοινωνική ομάδα Ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα που χρησιμοποιεί η έρευνα για την ολιστική μελέτη μιας περίπτωσης…

ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα Δειγματοληψία και τεχνικές συλλογής δεδομένων· άλλοτε τυχαία κι άλλοτε σκόπιμη Ζητήματα έγκρισης και πρόσβασης Συνέντευξη έρευνας Παρατήρηση Συλλογή ντοκουμέντων Ανάλυση ποιοτικών δεδομένων

Η παρουσίαση της έρευνάς μας… ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ: Ένα από τα πιο ισχυρά λογισµικά πακέτα στην κατηγορία των theory builers είναι τα Atast/ti, το Nvivo, το Ethnographes και το Observer, κ.λπ. Μερικά από τα πακέτα αυτά, εκτός από εργαλεία ανάλυσης δεδομένων, είναι και εργαλεία συλλογής δεδομένων, αφού διαθέτουν διαδικασίες καταγραφής και αποθήκευσης αρχείων πολλών μορφών. Παρουσίαση αποτελεσμάτων. Ζητήματα εγκυρότητας.

ΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΕΡΙΚΑ ΑΜΑΡΙΛΟ, Γενοκτονία των Ελληνοεβραίων. Συλλογή μαρτυριών από μια επιζώσα: Στο πλαίσιο αυτό μπορεί να μελετηθούν και κινηματογραφικές ταινίες, που σχετίζονται με το σύγχρονο Ιουδαϊσμό, και ιδιαίτερα με τη θηριωδία του Ναζισμού, τον αφανισμό εκατομμυρίων Εβραίων με τα πιο απάνθρωπα μέσα, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ταινίες που προτείνονται είναι οι παρακάτω: 1.Η Λίστα του Σίντλερ. 2.Ο πιανίστας. 3.Η εκλογή της Σόφι. 4.Η ζωή είναι ωραία. 5.Το αγόρι με τις ριγέ πιτζάμες: