Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας Και Ανάπτυξης Παναγιωτόπουλος Αθανάσιος, ΑΜ : Δ Επιβλέπων Καθηγητής : Γιαλούρης Κωνσταντίνος Χρονικο Διάστημα : 1/6/2014 – 31/7/2014 Εργαστήριο Πληροφορικής Πρακτική Άσκηση

Περιεχόμενα  Αντικείμενο Πρακτικής Άσκησης  Σκοπός Πρακτικής Άσκησης  Βήματα Εργασίας Πρακτικής Άσκησης  Χαρακτηριστικά Αγροτο - διατροφικού Τομέα  Ορισμός Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Απόφασης ( Decision Support System )  Πολυπλοκότητα Κλάδου Παραγωγής Γεωργικών Προϊόντων και ο Πολυσύνθετος Ρόλος του Παραγωγού

Περιεχόμενα  Μια ειδική κατηγορία Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων - τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα  Πεδία Εφαρμογής Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα  Σημαντικές εξελίξεις και Τάσεις στον χώρο των Συστημάτων Υποστήρίξης Λήψης Αποφάσεων  Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα  Βιβλιογραφία και Ιστοτοπογραφία  Και μία Προσωπική Παρατήρηση

Αντικείμενο Πρακτικης Άσκησης  Αντικείμενο της Πρακτικής Άσκησης είναι τα Πληροφοριακά Συστήματα που έχουν αναπτυχθεί για την υποστήριξη λήψης αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα

Σκοπός Πρακτικής Άσκησης  Σκοπός της Πρακτικής Άσκησης είναι η εξοικείωση με τη διαδικασία ανάπτυξης ενός Συστήματος Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (DSS), με τις ανάγκες και τους σκοπούς που εξυπηρετεί η ανάπτυξη ενός DSS καθώς και με την αποδοχή από το περιβάλλον του.

Βήματα Εργασίας 1)Έρευνα και καταγραφή διαφόρων Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (DSS) που έχουν αναπτυχθεί και χρησιμοποιηθεί στον Αγροτο - διατροφικό χώρο. 2)Μελετή δημοσιευμένων ερευνητικών εργασιών και ανασκοπήσεων αναφορικά με τα DSS. 3)Καταγραφή χρήσιμων πληροφοριών επί των δημοσιευμένων ερευνητικών εργασιών.

Βήματα Εργασίας ( Συνέχεια )  Ανάγκες πού οδήγησαν στην δημιουργία του Συστήματος.  Προβλήματα που ανέκυψαν κατά την αρχική ανάπτυξη του Συστήματος, τη λειτουργία του, τη διαδικασία τελειοποίησής του.  Λειτουργική επιτυχία του Συστήματος σύμφωνα με την επιτυχή κάλυψη της ανάγκης οπου αναπτύχθηκε να εξυπηρετεί. 4)Καταγραφή συμπερασμάτων για κάθε DSS που αφορούν :

Τι είναι ένα Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων ( Ορισμός ) Ένα Συστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (Decision Support System, DSS) μπορεί να οριστεί ως συνδυάζει Σύστημα όπου συνδυάζει :  Δεδομένα ( αξιοποιώντας Βάσεις Δεδομένων )  Προηγμένα Αναλυτικά Μοντέλα και Εργαλεία ( όπως Μοντέλα Εξομείωσης, π. χ Μοντέλα Ανάπτυξης Καλλιέργειας, Οικονομετρικά Μοντέλα, Ανάλυση Ευαισθησίας κ. α )  Λογισμικό Φιλικό προς το Χρήστη ( εύκολης χρήσης λογισμικό ) Ενιαίο υποστηρίξει αποφάσεων Σε ένα Ενιαίο Ισχυρό Σύστημα που μπορεί να υποστηρίξει την λήψη ημιδομημένων και αδόμητων αποφάσεων

Τι είναι ένα Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων ( Ορισμός ) ή καθώς και τον συνδυασμό των 2 παραπάνω τρόπων.  Η υποστήριξη συνίσταται στο να παρέχει προτάσεις σε συγκεκριμένες επιλογές Διοίκησης / Διαχείρισης ή να επιτρέπει τη διερεύνηση των συνεπειών εναλλακτικών αποφάσεων, καθώς και τον συνδυασμό των 2 παραπάνω τρόπων.

Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (DSS) στον Αγροτο - διατροφικό Τομέα  Ο Αγροτο - διατροφικός τομέας της οικονομίας χαρακτηρίζεται σήμερα από υψηλή πολυπλοκότητα, υψηλό ανταγωνισμό και δυναμισμό.  Ειδικότερα στο επίπεδο της παραγωγής το να μπορεί κάποιος παραγωγός / γεωργική εκμετάλλευση να ανταποκριθεί πλήρως στην ολοένα και αυξανόμενη πολυπλοκότητα του χώρου τείνει να γίνει πρακτικά ανέφικτο.

Πολυπλοκότητα Κλάδου Παραγωγής Γεωργικών Προϊόντων και ο Πολυσύνθετος Ρόλος του Παραγωγού  Βιολογικός Παράγοντας  Κλιματολογικές Συνθήκες  Οικονομικά και Επίτευξη Επιχειρηματικής Αριστείας  Marketing  Κανονιστικά Πλαίσια Παραγωγής Απαιτήσεις σε πληροφορίες και γνώσεις :  Γεωπονίας  Ζωοτεχνίας  Εντομολογίας  Φυτοπαθολογίας  Εδαφολογίας  Οικονομικής, Marketing και Μanagement Τα Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων(DSS), τα οποία έχουν ενσωματωμένες στην λειτουργία τους τέτοιες ειδικές γνώσεις, μπορούν να αποδώσουν στον χρήστη μόνο τις πληροφορίες που του είναι απαραίτητες. Η Πολυπλοκότητα οφείλεται σε πλήθος παραγόντων όπως :

Έτσι, γίνεται εύκολα κατανοητό οτί βασικό πλεονέκτημα ενός DSS είναι η ικανότητα του να διαχειρίζεται περίπλοκες καταστάσεις ευκολότερα και επιτυχέστερα απ ’ ότι ένα άτομο που καλείται να λάβει σχετικές αποφάσεις.

Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα Μια ειδική κατηγορία των DSS, τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (Geographic Information Systems,GIS) λήψη αποφάσεων  Τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα μπορούν να αναλύουν και να παρουσιάζουν δεδομένα για προγραμματισμό και λήψη αποφάσεων με τη χρήση ψηφιοποιημένων χαρτών. λογισμικό πληροφορίεςγεωγραφικές αναφορές  Το λογισμικό τους είναι σε θέση να συνθέτει, να αποθηκεύει, να χειρίζεται και να παρουσιάζει πληροφορίες με γεωγραφικές αναφορές. αποφάσειςγνώση γεωγραφική κατανομή πόρων  Υποστηρίζουν αποφάσεις που προϋποθέτουν γνώση σχετικά με τη γεωγραφική κατανομή διαφόρων πόρων.

Αξίζει να σημειωθεί οτί λόγω των ανωτέρω, στην πλειοψηφία των Πεδίων Εφαρμογής των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα που παρουσιάζονται ακολούθως, τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα σε πολλές περιπτώσεις αξιοποιούνται σε μεγάλο βαθμό και επίσης ενσωματώνονται ( επιμέρους λειτουργίες αυτών ) στα υπό ανάπτυξη Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων. Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα Μια ειδική κατηγορία των DSS, τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (Geographic Information Systems,GIS)

Πεδία Εφαρμογής Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα διάγνωσηςπρόγνωσης ασθενειών 1.Συστήματα οπού υποστηρίζουν τομείς της της διάγνωσης και πρόγνωσης φυτικών και ζωικών ασθενειών. Παραδείγματα Συστημάτων : “ProPlant”(2001) Αναπτύχθηκε για την παροχή υποστήριξης στην καλλιέργεια ελαιοκράμβης έναντι βασικών παρασιτικών εντόμων που προσβάλλουν την καλλιέργεια ενσωματώνοντας φαινολογικά μοντέλα των εντόμων στο σύστημα. “SimCol”(2011) Αναπτύχθηκε για την παροχή υποστήριξης στην καλλιέργεια του φυτού Lupinus angustifolus έναντι του παθογόνου Colletotrichum lupini, λαμβάνοντας υπ ’ όψη κυρίως συνθήκες περιβάλλοντος και συγκεκριμένες πληροφορίες από τον αγρο, παρέχοντας μια συγκεκριμένη στρατηγική ελέγχου και αντιμετώπισης.

Παραδείγματα Συστημάτων : “CropWat”(1992) Αναπτύχθηκε για να παρέχει ενημέρωση σχετικά με τις ανάγκες της καλλιέργειας σε άρδευση κάτω από διάφορετικές πρακτικές στην άρδευση, λαμβάνοντας υπ ’ όψη δεδομένα σχετικά με το κλίμα, το έδαφος και τις ιδιαιτερότητες της καλλιέργειας. “DSIRR”(2001) Αναπτύχθηκε για την οικονομο - περιβαλλοντική εκτίμηση της δραστηριότητας στον αγροτικό τομέα, θέτοντας ως επίκεντρο την άρδευση. Υδάτων Άρδευσης Περιβαλλοντικής Διαχείρισης 2.Συστήματα οπού υποστηρίζουν την διαχείριση των Υδάτων, σε επίπεδο Άρδευσης αλλά και σε επίπεδο Περιβαλλοντικής Διαχείρισης. Πεδία Εφαρμογής Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα

Εδαφών 3. Συστήματα οπού υποστηρίζουν την διαχείριση των Εδαφών Παραδείγματα Συστημάτων : “NAPRA”(2002) Αναπτύχθηκε για την εκτίμηση επιπτώσεων της αγροτικής διαχείρισης στο έδαφος και υπέδαφος. “ALSE”(2012) Αναπτύχθηκε για την εκτίμηση της αποδοτικότητας καλλιεργούμενων εδαφών σύμφωνα με την χρήση που γίνεται σε αυτά.

Πεδία Εφαρμογής Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα Παραδείγματα Συστημάτων : “NUTMON”(1993) Αναπτύχθηκε για την επισκόπηση των Θρεπτικών Στοιχείων στο έδαφος κατά την καλλιεργητική του χρήση. “A rticko N”(2011) Αναπτύχθηκε για την επισκόπηση του διαθέσιμου Αζώτου σε καλλιέργεια αγκινάρας. Θρεπτικών Στοιχείων παραγωγή Φυτικού Ζωικού Κεφαλαίου 4.Συστήματα οπού υποστηρίζουν την διαχείριση των Θρεπτικών Στοιχείων που απαιτούνται στην παραγωγή Φυτικού και Ζωικού Κεφαλαίου

Πεδία Εφαρμογής Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα Αειφορική Διαχείριση Φυσικού Περιβάλλοντος 5. Συστήματα οπού υποστηρίζουν την Αειφορική Διαχείριση Φυσικού Περιβάλλοντος Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καθώς και την διαδικασία Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Παραδείγματα Συστημάτων : “ECOZONE 2”(1998) Αναπτύχθηκε για να παρέχει ένα πλαίσιο που επιτρέπει μία συνεπή εκτίμηση επιδράσεων στο περιβάλλον από μη ειδικούς και αποτέλεσε επίσης εκπαιδευτικό εργαλείο. “MULINO-DSS”(2010) Αναπτύχθηκε για να υποστηρίξει την κατεύθυνση Αειφορικής Διαχείρισης των υδάτινων πόρων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ενός ποταμού.

τάσημετάβασηαπόΈμπειρων Συστημάτωνσε Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων Περί τα μέσα της δεκαετίας του 1990 εμφανιστήκε η τάση για μετάβαση από την ανάπτυξη Έμπειρων Συστημάτων (Expert Systems) σε ανάπτυξη Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (DSS). Συγχρόνωςτάση ΠληροφοριώνΜοντέλα ΕξομείωσηςΈμπειρα Συστήματα εγινε πραγματικότητα διευρυμένης διαθεσιμότηταςΗλεκτρονικών Υπολογιστών Λογισμικού Συγχρόνως, η τάση την περίοδο αυτή για συνδυασμό Πληροφοριών από Βάσεις Δεδομένων με Μοντέλα Εξομείωσης και Έμπειρα Συστήματα με άμεσο και εύκολο τρόπο, εγινε πραγματικότητα λόγω της διευρυμένης πλέον διαθεσιμότητας ισχυρών και οικονομικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Λογισμικού. Σημαντικες Εξελίξεις και Τάσεις στον χώρο των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα

Γεωργία Ακριβείας (Precision ) Στις μέρες μας, πλέον η τάση για Γεωργία Ακριβείας (Precision Agriculture) κερδίζει ολοένα έδαφος ως απάντηση στα προβλήματα και ιδιαιτερότητες της γεωργίας στο πλαίσιο της σύγχρονης οικονομίας.

γεωργίας ακριβείας χωρικά διαφοροποιημένη διαχείριση ανάλογα με την ετερογένεια της εκμεταλλεύσιμης έκτασηςμε στόχο μεγαλύτερη οικονομική απόδοση περιορισμόδυσμενών επιπτώσεων περιβάλλονάνθρωπο Βασικό χαρακτηριστικό της γεωργίας ακριβείας αποτελεί η χωρικά διαφοροποιημένη διαχείριση (site-specific management) της αγροτικής παραγωγής με διαμερισματοποίηση και δημιουργία ζωνών καλλιέργειας εντός της εκμεταλλεύσιμης έκτασης ( έλεγχος εισροών νερού και λιπασμάτων, προγραμματισμός καλλιεργητικών πρακτικών κ. α ανάλογα με την ετερογένεια της εκμεταλλεύσιμης έκτασης ) με στόχο τη μεγαλύτερη οικονομική απόδοση και τον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων δυναμική χρήσιμα εργαλεία σύγχρονου παραγωγού Με γνώμονα την παραπάνω άποψη, τα Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων έχουν την δυναμική να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία στη διάθεση του σύγχρονου παραγωγού. Σημαντικες Εξελίξεις και Τάσεις στον χώρο των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα

Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα εξέλιξης παρελθόν διευρυμένη διαθεσιμότητα Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, κύριος λόγος της εξέλιξης των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα στο παρελθόν, αποτέλεσε η διευρυμένη διαθεσιμότητα ισχυρών και οικονομικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Λογισμικού. Σήμερα Κατά τον ίδιο τρόπο και στο Σήμερα …

Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα … η διευρυμένη διαθεσιμότητα Φορητών Ηλεκτρονικών Συσκευών οικονομικών οπού επιτρέπουν ( όπως Smartphones,Tablets) οικονομικών και ισχυρών σε επεξεργαστική ισχύ οπού επιτρέπουν :  την εύκολη πρόσβαση στο Διαδίκτυο και κατ ’ επέκταση στην Πληροφορία  την εύκολη πρόσβαση στο Διαδίκτυο και κατ ’ επέκταση στην Πληροφορία ( συνεπικουρούμενη απο σημαντική μείωση του κόστους περιήγησης στο διαδίκτυο από τηλεπικοινωνιακούς παρόχους )  την εκτέλεση Προγραμμάτων και Εφαρμογών Αναδεικνύει εξάπλωσηςχρήσης προσανατολισμό διασύνδεσημε τον χρήστη Διαδίκτυο Αναδεικνύει την δυναμική της μεγαλύτερης εξάπλωσης και χρήσης Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων με προσανατολισμό για την διασύνδεση τους με τον χρήστη, το Διαδίκτυο.

Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα Έτσι Διαδίκτυο Έτσι, ολοένα και περισσότερα Συστήματα αναπτύσσονται με προσανατολισμό το Διαδίκτυο. Κάποια από αυτά είναι εξ ’ ολοκλήρου λειτουργικά μέσω της πρόσβασης σε κάποια ιστοσελίδα. Παρέχουν on-line εργαλεία για την απόδοση χρήσιμων πληροφοριών στον χρήστη για την υποστήριξη της διαδικασίας λήψης αποφάσεων. Κάποια άλλα έχουν εγκατεστημένα δομικά στοιχεία τους στην φορητή συσκευή ως τμήμα λογισμικού ενώ άλλα στοιχεία τους, όπως π. χ η Βάση Δεδομένων ή κάποιο Μοντέλο Εξομοίωσης, εντοπίζονται και εκτελούνται σε κάποιον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή

Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων στον Αγροτο - διατροφικό τομέα Παραδείγματα Συστημάτων με προσανατολισμό το Διαδίκτυο : “eSagu”( “eSagu”(2005) Παρέχει υποστήριξη σε αγρότες σε ζητήματα που αφορούν την καλλιέργεια, από την σπορά εως και την συγκομιδή, με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση της παραγωγής. Ο χρήστης με αποστολή δεδομένων ( όπως τυποποιημένων φορμών αναφοράς με στοιχεία για την φυτεία καθώς και φωτογραφιών ) σε ειδικευμένο οργανισμό, μπορεί χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή που έχει εγκαταστήσει στο κινητό του τηλέφωνο να λάβει την υποστήριξη σε μορφη οδηγιών / συμβουλών. “AgClimate” “AgClimate”(2006) Παρέχει υποστήριξη σε αγρότες σε ζητήματα που αφορούν τις διακυμάνσεις εποχιακών μετεωρολογικών φαινομένων για την διαχείριση του κινδύνου που αφορά την γεωργική παραγωγή καθώς και άλλων ζητημάτων διαχείρισης της καλλλιέργειας. Αποτελεί ένα on-line σύστημα οπού παρέχει υποστήριξη μέσω της χρήσης ιστοσελίδας.

Η Σύγχρονη Δυναμική των Συστημάτων Υποστήριξης Λήψης Απόφασης στον Αγροτο - διατροφικό τομέα οι εξελίξεις σημαντικό παράγοντα Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις στο πεδίο της λήψης και καταγραφής πληροφοριών από Απομακρυσμένους Αισθητήρες (Remote Sensing), αποτελούν σημαντικό παράγοντα έτσι ώστε τα Συστήματα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων να αποκτούν δυνατότητες ακριβέστερης καταγραφής πληροφοριών / δεδομένων. Κατ ’ επέκταση, παρέχονται ακριβέστερες προβλέψεις και αποτελεσματικότερες συμβουλές στο πλαίσιο της υποστήριξης λήψης αποφάσεων. Εξελίξεις στο πεδίο της λήψης και καταγραφής πληροφοριών από Απομακρυσμένους Αισθητήρες (Remote Sensing) μπορούν να αφορούν ( ενδεικτικά ):  Συγκεντρώσεις Χημικών Στοιχείων στο έδαφος  Ρυθμό Εξατμισοδιαπνοής  Θερμοκρασία  Σχετική και Απόλυτη Υγρασία

Βιβλιογραφία και Ιστοτοπογραφία  “ Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης ”  (Kenneth C.Laudon, Εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2011)  “Information and Communication Technologies in Bio&Earth Sciences”  (Hellenic Association For ICT in Agriculture,Food and Enviroment,Proceedings of 4 th Conference,Editor: T.Tsiligiridis, 2008)  “The impact of ICT in Agriculture,Food and Enviroment”  (Hellenic Association For ICT in Agriculture,Food and Enviroment,Proceedings of 1 st Conference,Editors: A.B Sideridis & C.P Yialouris, 2002)  Ιστοτόποι αναζήτησης δημοσιευμένων ερευνητικών εργασιών και διατριβών  Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών  scholar.google.gr Ιστότοπος αναζήτησης δημοσιευμένων ερευνητικών εργασιών και διατριβών scholar.google.gr

Και μία Προσωπική Παρατήρηση Τελος, αντιληπτική ικανότητα επιστημονικών δημοσιέυσεων εφόδιο θα ήθελα να αναφέρω ότι στα πλαίσια της βιβλιογραφικής αναζήτησης που πραγματοποιήσα για τους σκοπούς της Πρακτικής Άσκησης, βελτιώθηκε σημαντικά η αντιληπτική ικανότητα μου σε θέματα επιστημονικών δημοσιέυσεων - γεγονός που αποτελεί εφόδιο για κάθε φοιτητή.