ΤΕΧΝΕΣ & ΨΗΦΙΔΩΤΑ

Ο Χριστός ανάμεσα στους Αποστόλους Ο Χριστός ανάμεσα στους Αποστόλους, ψηφιδωτό στην Santa Pudenziana της Ρώμης, τέλη 4ου αι. με αποκαταστάσεις του 16ου αι.

Ο Χριστός ως καλός ποιμένας. Ψηφιδωτή παράσταση από το μαυσωλείο της Galla Placidia στη Pαβέννα. ‘A μισό 5ου αιώνα.

Κωνσταντίνος Α' ή Μέγας Κωνσταντίνος: Απεικονίζεται ως ρωμαίος στρατηγός και αυτοκράτορας στον ανδριάντα και το νόμισμα αριστερά, φέροντας ωστόσο χριστιανικά σύμβολα (σταυρός, χριστόγραμμα.)

Γυναίκες σε θρησκευτική πομπή την εποχή του Ιουστι- νιανού (ψηφιδωτή τοιχογραφία,

Η Παναγία ένθρονη Βρεφοκρατούσα, μεταξύ δύο στρατιωτικών αγίων. Εγκαυστική εικόνα, β' μισό 6ου αιώνα. Σινά, Μονή Αγίας Αικατερίνης.

Ο Βατικάνειος Σταυρός ή Σταυρός του Ιουστίνου Β´, βυζαντινού αυτοκράτορα, που φέρει τεμάχιο Τιμίου Ξύλου

Λεπτομέρεια από τον πλούσια διακοσμημένο κίονα από το ναό του Αγίου Πολυεύκτου στην Κωνσταντινούπολη, που σήμερα βρίσκεται μπροστά από τον 'Αγιο Μάρκο της Βενετίας, όπου μεταφέρθηκε ως λάφυρο της Δ' Σταυροφορίας.

Ο Χριστός Παντοκράτωρ Ο Χριστός Παντοκράτωρ, τμήμα από βυζαντινό ψηφιδωτό της Δέησης στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, 1261

ΤΕΤΡΑΕΥΑΓΓΕΛΙΟ Το τετραευάγγελο περιέχει αναγνώσματα που διαβάζονται την Κυριακή, το Σάββατο και τις καθημερινές στην εκκλησία. Αποτελείται από 325 φύλλα περγαμηνής, ενώ είναι κολοβό. Το κείμενο είναι δίστηλο, με σημαδόφωνα, γραμμένο με όρθια, στρογγυλή, επιμελημένη μικρογράμματη γραφή απηχώντας την τεχνοτροπία του β μισού του 11ου και των αρχών του 12ου αιώνα. Το τετραευάγγελο ανήκε στην εκκλησία του Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης και σύμφωνα με σημείωμα συντηρήθηκε και σταχώθηκε από τους ευλαβείς πιστούς στις 26 Ιουλίου Ο κώδικας, κατά πάσα πιθανότητα γραμμένος στην Κωνσταντινούπολη, είναι από τα πιο πυκνά διακοσμημένα βυζαντινά τετραευάγγελα. Το φύλλο με την παράσταση του Ιωάννη έχει κοπεί. Εικονογραφείται με ολοσέλιδες προσωπογραφίες των ευαγγελιστών Ματθαίου, Μάρκου και Λουκά στον τύπο του χριστιανού γραφέα-φιλοσόφου σε θρόνο. Το φύλλο με την παράσταση του Ιωάννη έχει εκπέσει.

Η πρώτη φάση της παλαιολόγειας ζωγραφικής Η πρώτη φάση της παλαιολόγειας ζωγραφικής χαρακτηρίζεται από την έντονη αναβίωση των κλασικών προτύπων. Στην εικόνα, οι Απόστολοι. Λεπτομέρεια τοιχογραφίας από την Κοίμηση της Θεοτόκου στο δυτικό τοίχο του ναού της Αγίας Τριάδας. Σερβία, Sopocani,

O Άγιος Προκόπιος Στα τέλη του 13ου αιώνα επικρατεί στη ζωγραφική η λεγόμενη ογκηρή τεχνοτροπία που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην απόδοση του όγκου των μορφών. Στην εικόνα, ο άγιος Προκόπιος. Τοιχογραφία στο ναό της Μονής Παναγίας Ολυμπιώτισσας. Ελασσόνα, τέλη 13ου αιώνα. Λάρισα, 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Μικρογραφία από το Χρονικό του Ιωάννη Σκυλίτζη, όπου αναπαρίσταται η ανύψωση του αυτοκράτορα σε ασπίδα από το στρατό, γεγονός που αποτελούσε βασικό στοιχείο της αναγόρευσής του. Τέλη 12ου, αρχές 13ου αιώνα.

Τα βυζαντινά επιτοίχια ψηφιδωτά φιλοτεχνούνταν με άμεση τοποθέτηση των ψηφίδων πάνω σε ειδικά προετοιμασμένη επιφάνεια ασβεστοκονιάματος που αποτελείται από διάφορα στρώματα:

Ο άγιος Ματθαίος. Εικόνα, τέλη 13ου-αρχές 14ου αιώνα. Αχρίδα, Παναγία Περίβλεπτος.

Θεοτόκος Ψυχοσώστρια. Κύρια όψη αμφιπρόσωπης εικόνας, αρχές 14ου αιώνα. Αχρίδα, Παναγία Περίβλεπτος.

Ο ευαγγελιστής Λουκάς. Μικρογραφία από Τετραευάγγελο, περίπου Πρόκειται για έργο εργαστηρίου της Κωνσταντινούπολης την περίοδο της λατινικής κυριαρχίας ( ).

Σκηνές από την παιδική ζωή του Χριστού και το βίο της Παναγίας περιλαμβάνονταν συχνά στους εικονογραφικούς κύκλους των ναών του 14ου αιώνα. Στην εικόνα, η μικρή Παναγία και οι θεοπάτορες Ιωακείμ και ’ννα. Λεπτομέρεια ψηφιδωτής παράστασης στον εσωνάρθηκα της Μονής της Χώρας. Κωνσταντινούπολη,

Κατά το 14ο αιώνα οι χριστολογικές σκηνές εμπλουτίζονται με λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή. Στην εικόνα, βοσκοί από την ψηφιδωτή παράσταση της Γέννησης του Χριστού στην ανατολική πλευρά της νότιας καμάρας του ναού των Αγίων Αποστόλων. Θεσσαλονίκη,

Αγιο Ποτήριο, γνωστό ως "Ίασπις", που ανήκε στο Μανουήλ Καντακουζηνό, δεσπότη του Μυστρά. Β' μισό 14ου αιώνα. Αγιον Όρος, Μονή Βατοπεδίου. Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους, 'Αθως

Η θριαμβευτική είσοδος του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Β΄ ( / ) στη Θεσσαλονίκη μετά τη νίκη του εναντίον των Σλάβων. Τοιχογραφία στο νότιο τοίχο του ναού του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. 7ος αιώνας. Θεσσαλονίκη, 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. YΠΠO/ΤΑΠ. Σακελλαρίου, Μ., Μακεδονία 4000 Χρόνια Ελληνικής Iστορίας και Πολιτισμού, Εκδοτική Αθηνών.