ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΣ ΚΑΥΣΟΣ Σταύρος Σουγιουλτζής Επίκουρος Καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας

ΟΡΙΣΜΟΣ Οπισθοστερνικός καύσος είναι χρόνιο υποτροπιάζον υποκειμενικό αίσθημα καύσου (πύρωσης) που εντοπίζεται στο στέρνο ή την ξιφοειδή απόφυση. Οπισθοστερνικός καύσος είναι χρόνιο υποτροπιάζον υποκειμενικό αίσθημα καύσου (πύρωσης) που εντοπίζεται στο στέρνο ή την ξιφοειδή απόφυση. Επιπλέον χαρακτηριστικά Επιπλέον χαρακτηριστικά Συχνά συνοδεύεται από όξινες ερυγές ή πόνο Συχνά συνοδεύεται από όξινες ερυγές ή πόνο Ανακουφίζεται με την λήψη αντιόξινων φαρμάκων. Ανακουφίζεται με την λήψη αντιόξινων φαρμάκων. Μπορεί να έχει ημερήσια ή νυκτερινή κατανομή. Μπορεί να έχει ημερήσια ή νυκτερινή κατανομή.

ΑΙΤΙΑ ΟΠΙΣΘΟΣΤΕΡΝΙΚΟΥ ΚΑΥΣΟΥ  Πρωτοπαθής διαταραχή ΚΟΣ  Παλινδρόμηση όξινου ή αλκαλικού γαστρικού περιεχομένου (ΓΟΠΝ)  Δευτεροπαθής ΓΟΠ  Απόφραξη εξόδου στομάχου Στένωση πυλωρού ή βολβού Στένωση πυλωρού ή βολβού Καρκίνος άντρου Καρκίνος άντρου  Αχαλασία οισοφάγου  ~ 40% των ασθενών  Αύξηση ενδοκοιλιακής πίεσης  Κύηση  Ασκίτης  Λοιμώδης οισοφαγίτιδα  Μη ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς Φυματίωση Σακχαρώδης Διαβήτης Σ. Zollinger-Ellison Σκληρόδερμα – σ. Crest  Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς ΧΜΘ AIDS  Φαρμακευτική οισοφαγίτιδα  Δισκία τετρακυκλίνης  Δισκία χλωριούχου καλίου  ΜΣΑΦ  διφωσφονικά

ΓΑΣΤΡΟΙΣΟΦΑΓΙΚΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΙΚΗ ΝΟΣΟΣ Γαστροισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ - Gastroesophageal Reflux Disease, GERD) ορίζεται γενικά η παρουσία συμπτωμάτων ή/και βλαβών που μπορούν να αποδοθούν στην παλινδρόμηση γαστροδωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Γαστροισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ - Gastroesophageal Reflux Disease, GERD) ορίζεται γενικά η παρουσία συμπτωμάτων ή/και βλαβών που μπορούν να αποδοθούν στην παλινδρόμηση γαστροδωδεκαδακτυλικού περιεχομένου στον οισοφάγο.

ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ  Αστοχία αντιπαλινδρομικού φραγμού  Υπολειτουργία μηχανισμών κάθαρσης του οισοφάγου  Βλαπτικοί παράγοντες στο παλινδρομούν υλικό (εκτός των Η + )  Ελαττωμένη αντίσταση του οισοφάγου  Μείωση ρυθμού γαστρικής κένωσης

ΟΙΣΟΦΑΓΟΓΑΣΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΜΕΙΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΠΙΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣ Φάρμακα Ανταγωνιστές διαύλων Ca ++ ΑντιχολινεργικάΘεοφυλλίνη β – blockers ΓλυκαγόνοΣωματοστατίνηΠρογεστερόνηΒαρβιτουρικάΔιαζεπάμηΝτοπαμίνη Διαιτητικοί παράγοντες ΛίποςΚαφείνηΣοκολάτα Χυμοί εσπεριδοειδών Αλκοολούχα ποτά Καρυκεύματα

ΠΑΡΟΔΙΚΕΣ ΧΑΛΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΙΚΟΥ ΣΦΙΓΚΤΗΡΑ  Ανεξάρτητες φαρυγγικών συσπάσεων  Δεν συνοδεύονται από περισταλτισμό του οισοφάγου  Διάρκεια >10’’ έως 60’’  Πάντα συνοδεύονται από χάλαση του διαφράγματος  Οφείλονται σε αντανακλαστικό του πνευμονογαστρικού πνευμονογαστρικού  Πυροδοτούνται από τασεοϋποδοχείς στον εγγύς στόμαχο  Η συχνότητά τους ρυθμίζεται από τον πυρήνα του πνευμονογαστρικού και το στέλεχος

ΡΟΛΟΣ ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΚΗΛΗΣ ~30% των ανθρώπων >50ετών ~30% των ανθρώπων >50ετών Οι περισσότεροι ασθενείς με διαφραγματοκήλη δεν έχουν ΓΟΠΝ Οι περισσότεροι ασθενείς με διαφραγματοκήλη δεν έχουν ΓΟΠΝ 90% των ασθενών με σοβαρή οισοφαγίτιδα έχουν διαφραγματοκήλη 90% των ασθενών με σοβαρή οισοφαγίτιδα έχουν διαφραγματοκήλη Το μέγεθος της διαφραγματοκήλης σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την πίεση του ΚΟΣ. Το μέγεθος της διαφραγματοκήλης σχετίζεται αντιστρόφως ανάλογα με την πίεση του ΚΟΣ.

ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ  Συμπτώματα ΓΟΠΝ 1φορά/μήνα: 44% ΗΠΑ44% ΗΠΑ  συμπτώματα ΓΟΠΝ 1φορά/εβδομάδα: 10-20% Δυτικός κόσμος10-20% Δυτικός κόσμος <5% Ασία<5% ΑσίαΕλλάδα ΓΟΠΝ την τελευταία εβδομάδα: 34.4%ΓΟΠΝ την τελευταία εβδομάδα: 34.4% ΓΟΠΝ τους τελευταίους 6 μήνες: 38.3%ΓΟΠΝ τους τελευταίους 6 μήνες: 38.3%

ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ  Τρόπος ζωής – φάρμακα  Διαφραγματοκήλη  Γενετική προδιάθεση Αυξημένη επίπτωση σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικόΑυξημένη επίπτωση σε ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό Αυξημένη επίπτωση στα μονοωογενή δίδυμαΑυξημένη επίπτωση στα μονοωογενή δίδυμα  Παχυσαρκία  Οιστρογόνα  Ηλικία

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΣΚΟΠΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ Οπισθοστερνικό καύσος Οπισθοστερνικό καύσος Όξινες αναγωγές Όξινες αναγωγές Δεν προδικάζουν την ενδοσκοπική εικόνα του κατώτερου οισοφάγου 40% φυσιολογικό βλεννογόνο (NERD) 40% φυσιολογικό βλεννογόνο (NERD) 50% πεπτική οισοφαγίτιδα 50% πεπτική οισοφαγίτιδα 6-12% οισοφάγο Barrett 6-12% οισοφάγο Barrett

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ BARRETT

ΕΞΩΟΙΣΟΦΑΓΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Σύμπτωμα ΓΟΠΝ (%) Άσθμα46-82 Χρόνιος βήχας 21 Φαρυγγικός κόμβος Βράγχος φωνής Λαρυγγίτιδα42 «Καθαρισμός λάρυγγα» 67

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Συνήθης παρακλινικός έλεγχος (αιματολογικός – βιοχημικός – ΗΚΓ) είναι πάντα φυσιολογικός Συνήθης παρακλινικός έλεγχος (αιματολογικός – βιοχημικός – ΗΚΓ) είναι πάντα φυσιολογικός Η μανομετρία οισοφάγου δεν είναι ευαίσθητη Η μανομετρία οισοφάγου δεν είναι ευαίσθητη Bernstein test έχει εγκαταληφθεί Bernstein test έχει εγκαταληφθεί

ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ διαφραγματοκήλη

ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Οισοφαγίτιδα / πεπτική στένωση Barrett / καρκίνωμα

ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Σκληρόδερμα / στένωση

ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ οισοφαγίτιδα

ΟΙΣΟΦΑΓΟΣ BARRETT Μεταπλαστικό κυλινδρικό επιθήλιο εξειδικευμένου εντερικού τύπου Μεταπλαστικό κυλινδρικό επιθήλιο εξειδικευμένου εντερικού τύπου Αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου φορές Αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αδενοκαρκινώματος του οισοφάγου φορές

ΦΟΡΗΤΗ PH-ΜΕΤΡΙΑ Τοποθέτηση αισθητήρα 5cm άνωθεν ΚΟΣ Τοποθέτηση αισθητήρα 5cm άνωθεν ΚΟΣ Επεισόδιο ΓΟΠ όταν pH < 4 Επεισόδιο ΓΟΠ όταν pH < 4 Μέγιστος κφ συνολικός χρόνος έκθεσης του οισοφάγου σε pH < 4 είναι 4-5.5% του χρόνου εξέτασης Μέγιστος κφ συνολικός χρόνος έκθεσης του οισοφάγου σε pH < 4 είναι 4-5.5% του χρόνου εξέτασης  10 – 20% των ασθενών δυσανεξία  Μη σωστή τοποθέτηση αισθητήρα

ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

NERD