1 Διερεύνηση μιας υδατογεγούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Τάνια Αρβανιτίδου-Βαγιωνά Καθηγήτρια, ΑΠΘ

2 Επιδημική Έκρηξη Ξαφνική εμφάνιση επιδημίας Ξαφνική εμφάνιση επιδημίας Μικρό χρονικό διάστημα Μικρό χρονικό διάστημα Περιορισμένη γεωγραφική περιοχή Περιορισμένη γεωγραφική περιοχή ΠΑΝΔΗΜΙΑ  Εξάπλωση επιδημίας σε πολλές χώρες με πολλά κρούσματα ΠΑΝΔΗΜΙΑ  Εξάπλωση επιδημίας σε πολλές χώρες με πολλά κρούσματα

3 Επιδημική Έκρηξη Χαρακτηριστικά μιας επιδημικής έκρηξης: Χαρακτηριστικά μιας επιδημικής έκρηξης: Παθογόνος παράγοντας Τρόπος μετάδοσης         

4 Μέτρα Ελέγχου Απομάκρυνση/περιορισμός πηγής παθογόνου παράγοντα Απομάκρυνση/περιορισμός πηγής παθογόνου παράγοντα Πρόληψη στη διαδικασία μετάδοσης Πρόληψη στη διαδικασία μετάδοσης Περιορισμός της επιδεκτικότητας Περιορισμός της επιδεκτικότητας

5 Τύποι Επιδημικών Εκρήξεων Επιδημίες «από κοινή πηγή» Επιδημίες «από κοινή πηγή»  Υδατογενής επιδημία  Τροφιμογενής επιδημία Μολυσματικές ή προοδευτικές επιδημίες Μολυσματικές ή προοδευτικές επιδημίες Λοιμώδεις και μεταδοτικοί παθογόνοι μικροοργανισμοί όπως Λοιμώδεις και μεταδοτικοί παθογόνοι μικροοργανισμοί όπως  Γρίπη Α/H1Ν2  ΗIV

6 Επιδημία από Κοινή Πηγή Σημειακή επιδημία Σημειακή επιδημία  Βραχυχρόνια και σύγχρονη έκθεση των ατόμων  Εκρηκτικός χαρακτήρας  Συγκέντρωση κρουσμάτων σε χρονικό διάστημα ίσο με το εύρος επώασης

7 Σημειακή Επιδημία Επιδημική καμπύλη Επιδημική καμπύλη

8 Μολυσματική επιδημία Κρούσματα ιλαράς σε ένα παιδικό σταθμό Κρούσματα ιλαράς σε ένα παιδικό σταθμό

Ιός του Δυτικού Νείλου

10 Δείκτης Προσβολής (Attack Rate [AR]) Για παράδειγμα: 50 κρούσματα γαστρεντερίτιδας σε 96 φοιτητές που έλαβαν μέρος σε μια χριστουγεννιάτικη γιορτή

11 Σχετικός Κίνδυνος (Relative Risk [RR]) Υπολογίζεται ο δείκτης προσβολής στα άτομα που εκτέθηκαν στον παράγοντα κινδύνου AR 1 και στα άτομα που δεν εκτέθηκαν AR 2 Υπολογίζεται ο δείκτης προσβολής στα άτομα που εκτέθηκαν στον παράγοντα κινδύνου AR 1 και στα άτομα που δεν εκτέθηκαν AR 2 Σχετικός κίνδυνος RR= AR 1 /AR 2 Σχετικός κίνδυνος RR= AR 1 /AR 2 RR=1 δεν υπάρχει διαφορά RR=1 δεν υπάρχει διαφορά RR>1 αυξημένος κίνδυνος RR>1 αυξημένος κίνδυνος RR<1 μειωμένος κίνδυνος RR<1 μειωμένος κίνδυνος

12 Διερεύνηση Επιδημικής Έκρηξης Επιβεβαίωση επιδημικής έκρηξης Επιβεβαίωση επιδημικής έκρηξης Επιβεβαίωση της νόσου Επιβεβαίωση της νόσου Ορισμός περιστατικού (αριθμός κρουσμάτων) Ορισμός περιστατικού (αριθμός κρουσμάτων) Περιγραφικά επιδημιολογικά χαρακτηριστικά (χρόνο, τόπο και άτομο) Περιγραφικά επιδημιολογικά χαρακτηριστικά (χρόνο, τόπο και άτομο) Διαμόρφωση υπόθεσης Διαμόρφωση υπόθεσης Έλεγχος και επαλήθευση υπόθεσης Έλεγχος και επαλήθευση υπόθεσης Εφαρμογή μέτρων ελέγχου και πρόληψης Εφαρμογή μέτρων ελέγχου και πρόληψης Δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων Δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων

Υδατογενείς λοιμώξεις Μεταδίδονται σε ευρείες μάζες του πληθυσμού Μεταδίδονται σε ευρείες μάζες του πληθυσμού Προσβάλλουν ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα, ανοσοκατασταλμένα άτομα) Προσβάλλουν ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού (μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα, ανοσοκατασταλμένα άτομα) Απαιτείται συνήθως μικρή μολυσματική δόση Απαιτείται συνήθως μικρή μολυσματική δόση Μικρός αριθμός μικροβιακών κυττάρων από τον παθογόνο παράγοντα είναι ικανός να προκαλέσει νόσο στο 50% ενός μεγάλου αριθμού υγιών ατόμων Μικρός αριθμός μικροβιακών κυττάρων από τον παθογόνο παράγοντα είναι ικανός να προκαλέσει νόσο στο 50% ενός μεγάλου αριθμού υγιών ατόμων Έχουν σημειακή πηγή μετάδοσης με αποτέλεσμα μεγάλες επιδημίες Έχουν σημειακή πηγή μετάδοσης με αποτέλεσμα μεγάλες επιδημίες 13

Παράγοντες αύξησης υδατογενών λοιμώξεων Δημογραφικές μεταβολές και κοινωνικές αλλαγές Δημογραφικές μεταβολές και κοινωνικές αλλαγές Υπερπληθυσμός- συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε πόλεις χωρίς επαρκή οργάνωση Δημόσιας ΥγείαςΥπερπληθυσμός- συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε πόλεις χωρίς επαρκή οργάνωση Δημόσιας Υγείας Ανεξέλεγκτη ή μαζική μετακίνηση πληθυσμών (προσφυγιά, μετανάστευση)Ανεξέλεγκτη ή μαζική μετακίνηση πληθυσμών (προσφυγιά, μετανάστευση) Μεταβολή του ανθρώπινου πληθυσμού Μεταβολή του ανθρώπινου πληθυσμού Ο πληθυσμός των ιδιαίτερα ευπαθών προσώπων επεκτείνεται σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, του υποσιτισμού.Ο πληθυσμός των ιδιαίτερα ευπαθών προσώπων επεκτείνεται σε παγκόσμια κλίμακα, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, του υποσιτισμού. Άτομα, που πάσχουν από καρκίνο ή AIDS είναι πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις από Salmonella, Campylobacter, Cryptosporidium.Άτομα, που πάσχουν από καρκίνο ή AIDS είναι πιο ευάλωτοι σε λοιμώξεις από Salmonella, Campylobacter, Cryptosporidium. 14

Αλλαγές στον τρόπο ζωής – ανθρώπινη συμπεριφορά Αλλαγές στον τρόπο ζωής – ανθρώπινη συμπεριφορά Αύξηση της διεθνούς κυκλοφορίας των ταξιδιωτώνΑύξηση της διεθνούς κυκλοφορίας των ταξιδιωτών Κλιματικές αλλαγές – περιβαλλοντικές αλλαγές Κλιματικές αλλαγές – περιβαλλοντικές αλλαγές ΘερμοκρασίαΘερμοκρασία Ακραία καιρικά φαινόμεναΑκραία καιρικά φαινόμενα Εξέλιξη και προσαρμογή των μικροοργανισμών Εξέλιξη και προσαρμογή των μικροοργανισμών Αντοχή στα αντιβιοτικά και τα αντιμικροβιακά – νέα ανθεκτικά στελέχηΑντοχή στα αντιβιοτικά και τα αντιμικροβιακά – νέα ανθεκτικά στελέχη 15 Παράγοντες αύξησης υδατογενών λοιμώξεων

Εισαγωγή παθογόνων παραγόντων σε νέες γεωγραφικές περιοχές Εισαγωγή παθογόνων παραγόντων σε νέες γεωγραφικές περιοχές ταχέως αυξανόμενη γεωγραφική εξάπλωση των μικροοργανισμώνταχέως αυξανόμενη γεωγραφική εξάπλωση των μικροοργανισμών Βελτίωση των μεθόδων καταγραφής των επιδημιών Βελτίωση των μεθόδων καταγραφής των επιδημιών Βελτίωση των εργαστηριακών μεθόδων ανίχνευσης και ανάπτυξης νέων μεθόδων ταυτοποίησης Βελτίωση των εργαστηριακών μεθόδων ανίχνευσης και ανάπτυξης νέων μεθόδων ταυτοποίησης Αύξηση και του εμπορίου Αύξηση και του εμπορίου 16

Παράγοντες αύξησης υδατογενών λοιμώξεων Αλλαγές στο σύστημα παραγωγής τροφίμων Αλλαγές στο σύστημα παραγωγής τροφίμων Επαναχρησιμοποίηση νερού-υγρά απόβλητα, άρδευσηΕπαναχρησιμοποίηση νερού-υγρά απόβλητα, άρδευση Μόλυνση των αγρών με παθογόνα που βρίσκονται στο νερό άρδευσης (ποτίσματος) ή υδάτινων απορροών. Μόλυνση των αγρών με παθογόνα που βρίσκονται στο νερό άρδευσης (ποτίσματος) ή υδάτινων απορροών. ΚοπριάΚοπριά E. coli O157:H7 σε σπανάκι E. coli O157:H7 σε σπανάκι Παλαιότητα – γήρανση των υποδομών Παλαιότητα – γήρανση των υποδομών Συστημάτων παροχής διανομής του νερού (δίκτυα ύδρευσης- αποχέτευσης)Συστημάτων παροχής διανομής του νερού (δίκτυα ύδρευσης- αποχέτευσης) 17

Κατηγορίες υδατογενών λοιμώξεων Γαστρεντερίτιδες Γαστρεντερίτιδες Ηπατίτιδες Ηπατίτιδες Δερματίτιδες Δερματίτιδες Επιπεφυκίτιδες Επιπεφυκίτιδες Λοιμώξεις αναπνευστικού Λοιμώξεις αναπνευστικού Γενικευμένες λοιμώξεις Γενικευμένες λοιμώξεις 18

Τρόποι μετάδοσης υδατογενών λοιμώξεων Άμεση επαφή με το νερό Άμεση επαφή με το νερό Πρόσληψη νερού από το στόμα Πρόσληψη νερού από το στόμα Έμμεση επαφή Έμμεση επαφή Εισπνοή αερολύματος (υδατοσταγονίδια) Εισπνοή αερολύματος (υδατοσταγονίδια) Εισρόφηση μολυσμένου νερού Εισρόφηση μολυσμένου νερού 19

Απαραίτητες πληροφορίες Δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, διεύθυνση κατοικίας κ.α.) Δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο, διεύθυνση κατοικίας κ.α.) Συμπτωματολογία και ημερομηνία έναρξης των συμπτωμάτων Συμπτωματολογία και ημερομηνία έναρξης των συμπτωμάτων Αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων και θεραπευτική αντιμετώπιση Αποτελέσματα εργαστηριακών εξετάσεων και θεραπευτική αντιμετώπιση Ιστορικό κατανάλωσης τροφίμων και νερού Ιστορικό κατανάλωσης τροφίμων και νερού 20

21 Eρωτηματολόγιο για τροφιμογενές νόσημα - Ονοματεπώνυμο: Ηλικία: έτη - Φύλο:ΑΘ - Ασθενής:ΟχιNαι ΕΑΝ ΑΣΘΕΝΗΣ : - Έναρξη συμπτωμάτων:.... /.... /.... (ημ/νία) (ώρα) - ΠυρετόςΟχι Nαι- Κοιλιακός πόνος Οχι Nαι - ΝαυτίαΟχι Nαι- Διάρροια Οχι Nαι - Έμετοι Οχι Nαι- Αιμορραγικές κενώσεις Οχι Nαι - Διάρκεια συμπτωμάτων: Θεραπεία: Νοσηλεία:Οχι Nαι - Έκβαση: Εργαστηριακές εξετάσεις:

22 Eρωτηματολόγιο για τροφιμογενές νόσημα Γεύμα 1 Γεύμα 2 Γεύμα 3 Γεύμα 4 Γεύμα 1 Γεύμα 2 Γεύμα 3 Γεύμα 4 Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Ημ/νία-ώρα Τόπος γεύματος: Τροφές που καταναλώθηκαν: