2η Επιστημονική - Επιμορφωτική Συνάντηση Εκπ/κων Μουσικής Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης 2013 θέμα: “Μουσική γνωστική ανάπτυξη μέσα από το βίωμα” Δρ Γιώτα Τηγανούρια Σχολική Σύμβουλος Μουσικής Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης

Δειγματική Διδασκαλία σε Α΄ ή Β' τάξη δημοτικού Πρόταση: το τραγούδι “Αλφάβητος” Προβλεπόμενη διάρκεια: 1 διδακτική ώρα Υλικά: εποπτικό υλικό (καρτέλες), διαπασών, φλογέρα, πιάνο ή αρμόνιο, κρουστά όργανα, CD player

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μεθοδολογία Στόχοι Αφόρμηση Ανάπτυξη Εναλλακτικές προτάσεις διδασκαλίας Εργαλεία διαφοροποιημένης διδασκαλίας Διασύνδεση με τα περιεχόμενα των οργανωτών του ΑΠΣ, με τα σχολικά εγχειρίδια Μουσικής & άλλα μαθήματα ή εγχειρίδια Αξιολόγηση

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: Το μάθημα της Μουσικής πρέπει να έχει βιωματικό- ενεργητικό χαρακτήρα είναι εργαστηριακό μάθημα και εμπεριέχει σχεδόν πάντα τη μουσική πράξη Προσεγγίζεται μέσα από διαδικασίες άμεσης & έμμεσης διδασκαλίας (ακρόαση, μέσω της μίμησης εκμάθηση και εκτέλεση). Ακολουθεί γραφή- ανάγνωση

ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές επιδιώκεται: ● Να παίζουν ρυθμικές φράσεις με τέταρτα και όγδοα ● Να τραγουδούν με σχετική τονική ακρίβεια ● Να διακρίνουν την πορεία της μελωδικής γραμμής (ανεβαίνει, κατεβαίνει, μένει στο ίδιο) ● Να ακούσουν, να αναγνωρίσουν, να διαβάσουν, να τραγουδήσουν και να γράψουν στο πεντάγραμμο το τρίχορδο λα-σολ-μι. Να αυτοσχεδιάσουν σ' αυτό. ● Να συνδέσουν τη μουσική με το λόγο κατανοώντας ότι μέσου του ήχου περιγράφουμε και εκφράζουμε τον ποιητικό λόγο ● Να έρθουν σε επαφή με το λαϊκό μας πολιτισμό

Αφόρμηση: η σύνδεση του μαθήματος (τραγουδιού) με τη φύση τον άνθρωπο την λειτουργία και το ρόλο του στην κοινωνία, ή τη σχέση του με άλλα γνωστικά αντικείμενα. Ένταξη του μαθήματος σε ένα πλαίσιο.

Ανάπτυξη- Στάδια διδασκαλίας Παιχνίδι ρυθμού με τέταρτα και όγδοα (εποπτικό υλικό: καρτέλες) Συζήτηση για το αλφάβητο και αναφορά στο τραγούδι μας. (εννοιολογικός χάρτης, δραματοποίηση με χαρακτηριστικές κινήσεις) Τα παιδιά κρατούν τον ρυθμό (ostinato) και εμείς τραγουδάμε το τραγούδι. Επαναλαμβάνουμε όλοι μαζί. Παίζουμε το τραγούδι σε ένα μουσικό όργανο. Ρωτάμε τα παιδιά αν μπορούν να καταλάβουν πάνω σε πόσες νότες κινείται. (Προβληματισμός- Συγκέντρωση- Σκέψη – Προσεχτική ακρόαση) Σταδιακή παρουσίαση των μουσικών εννοιών –εργαλείων πάνω στα οποία θα αποτυπώσω τη μελωδία τραγουδιού. Τραγούδι σολφέζ και με κίνηση (για κατανόηση των διαστημάτων) τραγούδι με τη βοήθεια του εννοιολογικού χάρτη. (solo/tutti)

Σταδιακή παρουσίαση των μουσικών εννοιών – εργαλείων πάνω στα οποία θα αποτυπώσω τη μελωδία τραγουδιού. Πεντάγραμμο (γραμμές- διαστήματα), κλειδί του σολ. Τρίτη μικρή (σολ- μι) ακούω, τραγουδώ, αναγνωρίζω, γράφω, διαβάζω, αυτοσχεδιάζω, συνθέτω με τη βοήθεια καρτελών & οπτικής αναπαράστασης του ύψους (στήλες, χειρονομίες, κίνηση κ.ά.) Δεύτερη μεγάλη (σολ- λα) σύμφωνα με την παραπάνω προσέγγιση Ενώνω και δουλεύω στο τρίχορδο λα- σολ- μι. Χτίζω σταδιακά τη μελωδία του τραγουδιού μου και την αποτυπώνω στο πεντάγραμμο.

Δημιουργία Ηχοϊστορίας ● Ζητάμε από τους μαθητές τον εντοπισμό λέξεων- κλειδιών π.χ. αυγό, ψήσουμε, φάμε, κ.ά. ● Τραγουδάμε και σταματάμε σ΄ αυτές για να τις αποδώσουμε ηχητικά π.χ. χαρτιά, ήχους σώματος, μουσ. όργανα ● Έπειτα επαναλαμβάνουν διαδοχικά τη διαδοχή των ήχων και ακούμε όλοι την ενδιαφέρουσα ηχητική ακολουθία που προκύπτει.

1. Ομαδοσυνεργατική προσέγγιση Χωρίζονται σε ομάδες των 3-4 ατόμων και αυτοσχεδιάζουν τη δική τους ηχοϊστορία πειραματίζονται με τα όργανα. 2. Εξατομικευμένη διδασκαλία Μαθητές που επιθυμούν δουλεύουν ατομικά ή σε ζευγάρια με τη δική τους ηχοϊστορία. Κυρίως συστήνεται για ενδυνάμωση των μαθητών, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και ξεδίπλωμα των εκφραστικών δυνατοτήτων τους.

Εναλλακτικές προτάσεις διδασκαλίας ● Χελιδόνα έρχεται ● Ανεβαίνω στη μηλιά ● Ανέβηκα στη πιπεριά ● Βρέχει βρέχει και χιονίζει ● Περνά περνά η μέλισσα ● Η μικρή Ελένη ● Γύρω γύρω όλοι ● Φεγγαράκι μου λαμπρό ● Τσιμπ τσιμπ τον αϊτό ● Έβγα ήλιε και βρέξε -βρέξε

Εργαλεία διαφοροποιημένης διδασκαλίας Εννοιολογικός χάρτης Εποπτικά μέσα (καρτέλες) Στήλες – χειρονομίες Τραγούδι εξ ακοής, βιωματικά /συνειδητή γνώση της μελωδίας του Η δραματοποίηση των στίχων Κινήσεις του σώματος για την απόδοση της μελωδικής γραμμής και των μουσ. διαστημάτων

Διασύνδεση με τα περιεχόμενα των οργανωτών του ΑΠΣ, με τα σχολικά εγχειρίδια Μουσικής & άλλα μαθήματα ή εγχειρίδια 1ος οργανωτής: προσεγγίζω και κατανοώ βασικές έννοιες και τα στοιχεία της μουσικής: ρυθμός, τονικό ύψος, γραφή,ανάγνωση, ακρόαση, εκτέλεση, ηχόχρωμα 2ος οργανωτής: Γνωρίζω είδη μουσικής: ελληνική μουσική παράδοση 3ος οργανωτής: Συνδέω μουσική με άλλες τέχνες Πολλές από τις εναλλακτικές προτάσεις υπάρχουν στο παράρτημα του βιβλίου της Α΄ δημ. και το τρίχορδο αναφέρεται στο βιβλίο της Β΄ Ακρόαση το τραγούδι από το ανθολόγιο του δημοτικού “Συμφωνία των Παιχνιδιών” (αναγνώριση της τρίτης μικρής σολ-μι)

Αξιολόγηση- Αυτοαξιόλογηση Ψυχοκινητικό τομέα: αποδίδουν οι μαθητές με τονική ακρίβεια το τραγούδι; χειρίζονται τα μουσικά όργανα με άνεση; Γνωστικό τομέα: Κατανοούν τα μουσικά σύμβολα; Μπορούν να γράψουν και να διαβάσουν το τραγούδι; Συναισθηματικό τομέα: μπορούν με αυτοπεποίθηση και σιγουριά να αυτενεργήσουν να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν μπροστά στους συμμαθητές τους;

ΥΛΗ Α΄Β΄δημοτικού 1ος ΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: προσεγγίζω και κατανοώ τις βασικές έννοιες και τα στοιχεία της μουσικής Ρυθμός: τέταρτα, όγδοα, μισά, ολόκληρα και παύσεις τους Μελωδικό υλικό: Δίτονες- τρίτονες έως πεντατονικές και επτατονικές κλίμακες (χτίζω σταδιακά) Συνήχηση: Ισοκράτης, μελωδικά ostinati, με δύο ή τρείς νότες, απλές δίφωνες παιδικές μελωδίες Μορφή: κατανόηση της μορφής των απλών παιδικών τραγουδιών αα, αβ, αβα, αα1, αβγ κ.ά. Δυναμική αγωγή: δυνατά σιγά Ρυθμική αγωγή: αργά, γρήρορα Ηχόχρωμα

2ος ΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: Επιλέγω διάφορα είδη μουσικής συγχρονικά, διαχρονικά, γεωγραφικά: Ελληνική Μουσική Παράδοση, Μελοποιημένη ποίηση, Λόγια Δυτική Μουσική, Μουσικές του κόσμου 3ος ΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: Σύνδεση της μουσικής με άλλες τέχνες και επιστήμες: Θέατρο- Θέατρο Σκιών  Κίνηση- Χορός- Όπερα  Ποίηση – Λογοτεχνία  Εικαστικά – Ζωγραφική  Κινηματογράφος  Αρχαία τραγωδία  Ζωγραφική- Μουσική  Ιστορία τέχνης 4ος ΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: Μουσική εντός και εκτός σχολείου: Μουσικές εκδηλώσεις, Εκπαιδευτικές συναυλίες, Μουσειακή αγωγή κ.ά.

Ως εξειδικευμένοι εκπ/κοί μουσικής μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά στη μουσική εκπαίδευση. Να μεταδώσουμε στους μαθητές μας την αγάπη για τη μουσική και τη βιωματική μουσική ακρόαση. Συγχρόνως μπορούμε να μεταφέρουμε στους μαθητές μας τη γνώση για τη μουσική ερμηνεία και δημιουργία. Αυτή, μέσα από τη μουσική πράξη θα συμβάλει στην πνευματική ολοκλήρωση και ψυχική αρμονία των μαθητών μας, με αντίκτυπο το κοινωνικό σύνολο.