Ενότητα 3_1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τίτλος μαθήματος: Εκπαιδευτική αξιολόγηση

Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Ιστορικά στοιχεία: Μεταρρυθμιστική Παιδαγωγική Pestalozzi P.Petersen (Jena-plan) Waldorfschulen Σχολείο Odenwald «Πειραματικό σχολείο» ("Laborschule") Bielefeld «Σχολείο της γειτονιάς» ("Die Nachbarschaftsschule«) Λειψία «Ζωντανό σχολείο» ("Die Lebendige Schule") του Fritz -Jean Bergert, στο καντόνι της Βέρνης «Σχολείο της ανθρωπότητας» ("Ecole d' Humanite") του Paul Geheeb στο Golden της Ελβετίας «Ελεύθερο Δημοτικό Σχολείο της Βέρνης» «Mahatma Gandhi» στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας Σχολείο του A. S. Neill στο Summerhill Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α. Δελμούζος, 1939) Από τη δεκαετία του ΄70 και στα δημόσια σχολεία ευρωπαϊκών χωρών.

Αρχές και σκοποί της περιγραφικής αξιολόγησης (1) 1. Κατάργηση των βαθμών στο σχολείο δεν σημαίνει και κατάργηση της αξιολόγησης του μαθητή 2.Αξιολόγηση με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή (Όχι μόνο γνωστικές ικανότητες και εξειδικευμένες επιδόσεις ανά μάθημα, αλλά και ενδιαφέροντα, κλίσεις, δεξιότητες, προϋποθέσεις μάθησης, ικανότητες και αδυναμίες) 3. Αξιολόγηση όχι μόνο του τελικού αποτελέσματος (προϊόντος) αλλά και της προσπάθειας και της εξελικτικής πορείας μάθησης (διαμορφωτική αξιολόγηση)

4. Αξιολόγηση με έμφαση στις αμιγώς παιδαγωγικές λειτουργίες: Ανατροφοδότηση μαθητή Ανατροφοδότηση δασκάλας Ενημέρωση γονέων 5. Διατήρηση και ενίσχυση της ετοιμότητας μάθησης: Ατομική ενθάρρυνση και καθοδήγηση Αξιολόγηση με βάση την ατομική πρόοδο του μαθητή (ατομικό κριτήριο) και τους προκαθορισμένους στόχους (νόρμα κριτηρίου) 6. Μέθοδοι αξιολόγησης και διδασκαλίας αλληλεξαρτώνται: Διαφορετικές προϋποθέσεις μάθησης > εξατομίκευση απαιτήσεων > διαφοροποιημένες προσφορές μάθησης – εξατομικευμένες μορφές οργάνωσης της διδασκαλίας

Οι βασικές αρχές Ενθάρρυνση αντί για φόβο των επιδόσεων που εμπεριέχουν οι κοινωνικές συγκρίσεις. Ενίσχυση του συνεργατικού πνεύματος αντί για ανταγωνιστική συμπεριφορά. Βελτίωση της ισότητας ευκαιριών αντί για εγκατάλειψη των μαθητών με χαμηλές επιδόσεις Εξατομικευμένη ενίσχυση αντί για μετωπικά οργανωμένη και ομοιόμορφη διαδικασία διδασκαλίας και μάθησης.

Περιγραφική αξιολόγηση Ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή Κοινωνικός τομέας: ικανότητα επαφών και σύναψης σχέσεων, ικανότητα συνεργασίας, ικανότητα άσκησης κριτικής στους άλλους, συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων ικανότητα αποφυγής/επίλυσης συγκρούσεων αντιμετώπιση μαθητών με προβλήματα κ.ά

Κοινωνικός τομέας π.χ. ικανότητα συνεργασίας: ο μαθητής είναι διατεθειμένος για διάλογο αποδέχεται τους κανόνες του παιγνιδιού νοιάζεται για τους συμμαθητές του βοηθά και δέχεται βοήθεια … π.χ. ικανότητα σύγκρουσης ο μαθητής εκφράζει τη γνώμη του, ακόμη και αν αυτή αποκλίνει από εκείνη των συμμαθητών του εκφράζεται όταν κάτι δεν του ταιριάζει σε αντιπαραθέσεις ή συγκρούσεις τρίτων προτείνει εποικοδομητικές λύσεις αποδέχεται λύσεις και τις δοκιμάζει …

Συμμετοχικός τομέας ενδιαφέρον/ προσφορά ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης/ επιμονή εμπιστοσύνη στις ικανότητές του δημιουργικότητα αυτονομία στην εργασία του έκφραση επιθυμιών και ιδεών προσανατολισμός σε αξίες ανάληψη πρωτοβουλιών ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, κλίσεις …

Συμμετοχικός τομέας π.χ. ενδιαφέρον /προσφορά: ο μαθητής θέτει συχνά σχετικές ερωτήσεις δημιουργεί ερεθίσματα εισάγει δικές του ιδέες, προτάσεις, εμπειρίες ή γνώσεις εκτελεί τις υποχρεώσεις του χωρίς να πιέζεται αναλαμβάνει ειδικές εργασίες εμφανίζει αυθόρμητη συμπεριφορά…

Ανάπτυξη ικανοτήτων (1) ικανότητες για ομαδική εργασία επικοινωνιακές αρετές συναίσθηση ευθύνης ικανότητα λήψης αποφάσεων δημιουργικότητα ανοιχτή στάση απέναντι σε καινούργιους προβληματισμούς αναγνώριση κοινωνικών σχέσεων και φαινομένων (γνωστικές ικανότητες)

Ανάπτυξη ικανοτήτων (2) συν-αίσθηση του άλλου, αυτοσυγκράτηση της επιθετικότητας, ικανότητα αντιμετώπισης του άγχους, των προβλημάτων ή των προσωπικών συγκρούσεων (συναισθηματικές ικανότητες) ετοιμότητα για προσφορά βοήθειας, θάρρος υποστήριξης της γνώμης, υποστήριξη εκείνου που έχει δίκιο, αυτοκριτική, ετοιμότητα να συγχωρεί (ηθικές) ουσιαστική βοήθεια, εξεύρεση λογικών λύσεων σε συγκρούσεις και εφαρμογή των λύσεων στην πράξη (δράσης)

Περιγραφή της συμπεριφοράς (1) Δελτία παρατήρησης: 1. Ανοιχτές ερωτήσεις (π.χ. πώς αντιμετωπίζει ο μαθητής τις νέες υποχρεώσεις του;) 2. Διαβαθμίσεις ιδιοτήτων του μαθητή π.χ. αυτοσυγκέντρωση: εργάζεται συγκεντρωμένα και για σχετικά μεγάλο διάστημα αφαιρείται εύκολα κουράζεται μετά από λίγο απογοητεύεται και σταματά την εργασία

Κλίμακες εκτίμησης: Διαβάθμιση ενός χαρακτηριστικού του μαθητή με αριθμούς π.χ. συνεργασία στο μάθημα: ποτέ πολύ συχνά π.χ. κοινωνική συμπεριφορά: παθητική αυτόνομη

Κατάλογοι ιδιοτήτων: Διαβάθμιση των χαρακτηριστικών του μαθητή με έντονη (και αρνητική) χαρακτηρολογία π.χ. επίπεδο ανάπτυξης της σκέψης και της φαντασίας: περιορισμένο χωρίς φαντασία αταξινόμητο σταθερό μονόχνοτο κ.λπ.

Παιδαγωγικό ημερολόγιο: Καταγράφουμε σε ελεύθερη μορφή: τρόπους συμπεριφοράς του μαθητή σκέψεις, απόψεις και προτάσεις της δασκάλας (για την εξέλιξη της τάξης ως σύνολο και του κάθε μαθητή χωριστά) δεδομένα παρατηρήσεων επιδόσεις ανά μάθημα αποτελέσματα εξετάσεων συστάσεις άλλων δασκάλων μέτρα υποστήριξης του μαθητή ημέρα και ώρα, αιτία και πορεία μιας συγκεκριμένης κατάστασης

Πότε καταγράφουμε τις παρατηρήσεις κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας όταν οι μαθητές εργάζονται μόνοι τους στο διάλειμμα μετά από το τέλος των μαθημάτων της ημέρας μια άλλη ημέρα της εβδομάδας αφιερωμένη ειδικά για τον σκοπό αυτό.

Η περιγραφική έκθεση (1) Επίσημη, γραπτή, περιεκτική, περιγραφική μορφή ανατροφοδότησης και ενημέρωσης για μαθητές και γονείς Δίνεται στο τέλος του σχολικού έτους ή δυο φορές κατά τη διάρκειά του Γραμμένη σε ελεύθερη μορφή απευθύνεται είτε στους γονείς, είτε στον ίδιο τον μαθητή Περιγράφει τις επιδόσεις ανά μάθημα Περιγράφει αδυναμίες και ικανότητες στον κοινωνικό και συμμετοχικό τομέα

Η περιγραφική έκθεση (2) Περιλαμβάνει προτάσεις του δασκάλου για υπέρβαση των δυσκολιών και των προβλημάτων Κινητοποιεί τους γονείς: συνεργασία-διάλογος Αμβλύνει το ανταγωνιστικό πνεύμα (αδυναμία σύγκρισης των περιγραφικών εκθέσεων μεταξύ τους)

Η περιγραφική έκθεση (3) Θα πρέπει να αποφεύγονται: επιστημονικές εκφράσεις και όροι ξενικές λέξεις λεπτομέρειες του Α.Π. αφοριστικές ή μειωτικές εκφράσεις για την προσωπικότητα του μαθητή συγκρίσεις με τους συμμαθητές αποφατικές τελικές κρίσεις αρνητικές προγνώσεις για το μέλλον

Παράδοση των περιγραφικών εκθέσεων Στα πλαίσια συζήτησης μεταξύ δασκάλου - γονέων και παιδιού μαζί Στην τάξη ο δάσκαλος διαβάζει την έκθεση στον μαθητή και συζητά μαζί του το περιεχόμενό της. Ο δάσκαλος γράφει την έκθεση στο δεύτερο πρόσωπο.

Κριτική κατά της περιγραφικής (1) «Τα παιδιά δεν μαθαίνουν χωρίς βαθμούς» «Γονείς και μαθητές θέλουν τους βαθμούς» «Τα λόγια μπορούν να πληγώσουν περισσότερο από ό,τι ένας βαθμός» Οι δάσκαλοι/ες είναι πολύ περισσότερο εκτεθειμένοι από ό,τι στην αριθμητική βαθμολογία «Κίνδυνος φορμαλισμού - στερεότυπες εκφράσεις - κοινωνικές συγκρίσεις «Η περιγραφική αξιολόγηση απαιτεί κόπο και χρόνο από τη δασκάλα» Η έκθεση για τον μαθητή εξωραΐζει τις επιδόσεις στα μαθήματα, οι γονείς μπερδεύονται Και στην αξιολόγηση χωρίς βαθμούς εμπεριέχονται οι πηγές λαθών και αδυναμιών που επηρεάζουν την αριθμητική βαθμολογία Αδυναμία να "μεταφραστούν" οι περιγραφικές εκθέσεις σε βαθμούς

Επιχειρήματα υπέρ της περιγραφικής Ανάδειξη θετικών σημείων του μαθητή ακόμα και σε περίπτωση αρνητικής επίδοσης (αυτοσυναίσθημα – κοινωνική εικόνα στην τάξη – σχέση του παιδιού με τους γονείς του) Μεγαλύτερη δύναμη πληροφόρησης –εξειδικευμένη ως προς τον παραλήπτη – ουσιαστική ενημέρωση των γονέων Έμφαση στην ιδιαιτερότητα του παιδιού αντί για κατάταξή του σε μία κλίμακα Πιο εύκολη η περιγραφή ποιοτικών διαστάσεων της μάθησης Η περιγραφική αξιολόγηση Επιτρέπει μία διαφορετική οργάνωση της διδασκαλίας Τονίζει συνεργατικές μορφές μάθησης Επιτρέπει διαφοροποίηση και εξατομίκευση της διδασκαλίας