ΙΕΚ ΑΙΓΕΑΣ – ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ Μουστάκα Φρίντα, MSc, Med, PhD Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής
Στο σημερινό μάθημα... Αθλητιατρική επιστήμη Επίδραση της άσκησης στα διάφορά συστήματα του οργανισμού Αντενδείξεις άσκησης Ιατρικοί περιορισμοί Ανεπιθύμητες ενέργειες και επιπλοκές της αθλητικής δραστηριότητας
ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΑΘΛΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΑΘΛΗΤΙΑΤΡΟΣ ΕΡΓΟΦΥΣΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΣ ΓΥΜΝΑΣΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ
ΣΤΟΧΟΙ: Προληπτικός έλεγχος του αθλητή Βοήθεια για επιλογή του κατάλληλου αθλήματος Συμμετοχή σε όλα τα στάδια του αθλητή Έλεγχος της επίδρασης της προπόνησης σε όλα τα συστήματα του αθλητή Ιατρική παρακοούθηση για την αντιμετώπιση διάφορων προβλημάτων υγείας Εξειδικευμένο διαιτολόγια Κανόνες υγιεινής Ελεγχος doping
Προληπτικές εξετάσεις Υποκειμενικός έλεγχος Λεπτομερές ιστορικό (ατομικό – οικογενειακό) του μελλοντικού αθλητή (ασθένειες, εγχειρήσεις, εμβολιαμός, ατυχήματα, κοινωνικές συνθήκες, ψυχολογικό προφίλ
Προληπτικές εξετάσεις Αντικειμενικός έλεγχος Εξετάζει με προσοχή κάθε τμήμα του σώματος (κεφάλι, κορμό, άκρα) και κάθε βασικό όργανο (καρδιά, πνεύμονες, λαιμό, κοιλιά, σπλάχνα) Βάρος, ύψος, σωματομετρικά χαρακτηριστικά
Προληπτικές εξετάσεις Εργαστηριακός έλεγχος Γενική εξέταση αίματος, βιοχημικός ελεγχος Γενική εξέταση ούρων Ακτινογραφία θώρακος Ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας της ΣΣ Ακτινογραφία κόλπων προσώπου Πανοραμική στόματος
Προληπτικές εξετάσεις Εργαστηριακός έλεγχος Ηλεκτροκαρδιογράφημα Υπερηχογράφημα καρδιάς Τεστ κοπώσεως (σε αθλητές άνω των 18 – πρωταθλητισμό) Πελματογράφημα Ολοσωματική μαγνητική απεικόνιση (σε αθλητές άνω των 18 – πρωταθλητισμό)
Προληπτικές εξετάσεις Εργαστηριακός έλεγχος Εργοφυσιολογικός έλεγχος Οφθαλμολογική εξέταση Ωτορινολαρυγγική εξέταση (ειδικά για το αιθουσαίο σύστημα ισορροπίας) Ψυχολογική εξέταση ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΣΕ ΦΑΚΕΛΟ «ΔΕΛΤΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΘΛΗΤΩΝ»
Η σημασία της άσκησης για την υγεία του ανθρώπου πρόληψη και θεραπεία παθολογικών καταστάσεων και ψυχικών ασθενειών
Η πυραμίδα της φυσικής δραστηριότητας
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και σύσταση μάζας σώματος Μυϊκής μάζας Μεταβολικού ρυθμού Ποσοστού σωματικού λίπους (ACSM, 2000; Donnelly et al.,2009; Kraemer et al., 2001)
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και λιπιδαιμικό προφίλ μειώνει τα επίπεδα τριγλυκεριδίων αυξάνει τα επίπεδα υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (HDL) μειώνει τα επίπεδα χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL) (Leon & Sanchez, 2001).
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και καρδιοαναπνευστικό σύστημα Αυξάνει το μέγεθος του μυοκαρδίου Μειώνει την καρδιακή συχνότητα ηρεμίας και υπομέγιστης άσκησης Αυξάνει την καρδιακή παροχή και τον όγκο παλμού Επιφέρει καλύτερο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης Βελτιώνει τον πνευμονικό αερισμό (Kesamiemi et al.,2001; US Department of Health and Human Services, 1996, 2008)
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και νευρομυϊκό σύστημα συμβάλλει στη διατήρηση της καλής στάσης του σώματος προφυλάσσει το άτομο από ορθοσωμικά προβλήματα μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμών βελτίωση της λειτουργικής ικανότητας του ατόμου (ACSM, 2010, 2000; Nelson et al., 2007 )
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και ερειστικό σύστημα ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Μεταφορά του σωματικού βάρους (περπάτημα, τρέξιμο) Κρούσεις (αερόβιος χορός, αθλοπαιδιές) Μικρά βάρη ανάπτυξη και τη διατήρηση ενός υγιούς σκελετού (ACSM, 2002;Kohrt, Bloomfield, Little, Nelson, & Yingling, 2004).
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και ορμονικό σύστημα Μυϊκή ενδυνάμωση αύξηση των επιπέδων αυξητικής ορμόνης και τεστοστερόνης Άσκηση αύξηση στην ευαισθησία της ινσουλίνης ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα (American Diabetes Association, 1999; Garber et al., 2011).
Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Άσκηση και ψυχική υγεία Η καταλληλότερη, μη φαρμακευτική, παρέμβαση για τηναντιμετώπιση της κατάθλιψης (Wipfli, Landers, Nagoshi, & Ringenbach, 2011) άγχους, στρες αυτοεκτίμισης, αυτοεικόνας,αυτοπεποίθησης επιπέδου ενδορφινών στο αίμα
Απαραίτητος ο ιατρικός έλεγχος σε όλα τα άτομα που επιθυμούν να αθληθούν Δοκιμασία κόπωσης σε όλα τα άτομα ανω των 35 ετών ή μόνο σε αυτά που έχει διαπιστωθεί κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα
Το πρόγραμμα άσκησης πρέπει να είναι ωφέλιμο και ακίνδυνο Το ιδανικό είναι να είναι εξατομικευμένο Σταδιακή άυξηση της επιβάρυνσης Ατομικοί στόχοι
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΑΤΙΚΗ Η ΙΣΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ Η ΙΣΟΤΟΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΕΡΟΒΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΑΝΑΕΡΟΒΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΥΓΕΙΑ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
Αντενδείξεις για τη συμμετοχή σε άσκηση Οξεία ή χρόνια εμπύρετη κατάσταση Κρίση βρογχικού άσθματος ή βρογχίτιδας Σοβαρές διαταραχές της ισορροπίας του νερού και των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό (π.χ. διάρροια, αρρύθμιστος σακχαρώδης διαβήτης κλπ)
Αντενδείξεις για τη συμμετοχή σε άσκηση Σοβαρή καρδιοπάθεια, χωρίς ιατρική άδεια και οδηγίες Ξαφνική, ασυνήθιστη ή ανεξήγητη αδιαθεσία του ατόμου
Αντενδείξεις για τη συμμετοχή σε άσκηση Πόνος στο θώρακα, επίμονη κεφαλαλγία και σημαντική αύξηση της αρτηριακής πίεσης (Συστολική > 16, διαστολική <10) Οξείες φλεγμονώδεις καταστάσεις αρθρώσεων, μυών ή άλλων οργάνων Λήψη ορισμένων φαρμάκων
Το ACSM προτείνει συμμετοχή σε ήπιας έντασης άσκηση σε: Ασυμπτωματικούς άνδρες <45 ετών Ασυμπτωματικές γυναίκες <55 ετών...με λιγότερους από 2 προδιαθεσικούς παράγοντες για ανάπτυξη καρδιακών νοσημάτων
Προδιαθεσικοί παράγοντες Οικογενειακό ιστορικό Κάπνισμα Υπέρταση Δυσλιπιδαιμία Υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα Παχυσαρκία Καθιστικός τρόπος ζωής
Αξιολόγηση κινδύνου κατά ACSM Χαμηλός κίνδυνος Νεαρά άτομα ασυμπτωματικά που δεν έχουν περισσότερους από έναν παράγοντα Μέτριος κίνδυνος Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (άνδρες ≥ 45 ετών και γυναίκες ≥ 55 ετών) ή άτομα τα οποία ικανοποιούν τα όρια δύο ή περισσότερων παραγόντων κινδύνου
Αξιολόγηση κινδύνου κατά ACSM Υψηλός κίνδυνος Άτομα τα οποία διαθέτουν ένα ή περισσότερα σημάδια- συμπτώματα από αυτά που απαριθμούνται ή έχουν κάποια γνωστή καρδιαγγειακή, πνευμονική ή μεταβολική πάθηση.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ THE PHYSICAL ACTIVITY READINESS QUESTIONNAIRE – [PAR-Q - YOU ACSM, 2007]
Κύρια σημάδια και συμπτώματα που συνιστούν Καρδιαγγειακές και Πνευμονικές Παθήσεις Πόνος, δυσφορία στο στήθος, το λαιμό, το σαγόνι, τα χέρια Προβλήματα αναπνοής σε ηρεμία ή με μέση προσπάθεια. Ζάλη ή λιποθυμία. Παροξυσμική νυχτερινή δύσπνοια
Κύρια σημάδια και συμπτώματα που συνιστούν Καρδιαγγειακές και Πνευμονικές Παθήσεις Οίδημα στην ποδοκνημική Ταχυπαλμία- ταχυκαρδία Γνωστό καρδιακό φύσημα Ασυνήθιστη κόπωση και προβλήματα αναπνοής σε ήπιες δραστηριότητες.
Συμπτώματα που επιβάλλουν την άμεση διακοπή της άσκησης Εμφάνιση υπερβολικής ψυχρής εφίδρωσης Εμφάνιση έντονης ωχρότητας Εμφάνιση θωρακικού πόνου Έντονο αίσθημα παλμών
Συμπτώματα που επιβάλλουν την άμεση διακοπή της άσκησης Εμφάνιση ανεξήγητης δύσπνοιας Έντονη κεφαλαλγία, ζάλη, τάση για λιποθυμία Ανεξήγητο αίσθημα αδιαθεσίας, σύγχυσης
ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ
Προληπτικές φυσικές εξετάσεις σε παιδιά που θέλουν να αθληθούν 1. ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Μέτρηση ύψους, βάρους, μήκους οστών, διαμέτρου και περιμέτρου σώματος Προσδιορισμός άλιπης μάζας σώματος – ΔΕΙΚΤΗ ΜΑΖΑΣ ΣΩΜΑΤΟΣ (BMI – Body Mass Index) Βάρος (κιλά) ÷ [ύψος (μέτρα)] 2
Προληπτικές φυσικές εξετάσεις σε παιδιά που θέλουν να αθληθούν 2. ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Προσδιορισμός της καρδιακής συχνότητας Αρτηριακής πίεσης Μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου (VO2 MAX) Μέτρηση αερόβιας ικανότητας
Προληπτικές φυσικές εξετάσεις σε παιδιά που θέλουν να αθληθούν 3. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΥΚΑΜΨΙΑΣ Μέτρηση εύρους κινητικότητας αρθρώσεων Μέτρηση ευλυγισίας μυών
Προληπτικές φυσικές εξετάσεις σε παιδιά που θέλουν να αθληθούν 4. ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Προσδιορισμός της μέγιστης δύναμης Προσδιορισμός της αντοχής
ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ Κυκλοφορικό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα – Η άσκηση απαγορεύεται κατά την οξεία φάση Μυοσκελετικό σύστημα – φλεγμονές Νευρικό σύστημα – τραυματισμός στο κεφάλι – επιληψία Διάφορες παθήσεις
ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ
ΟΦΕΛΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Καρδιαγγειακό σύστημα Αναπνευστικό σύστημα Μυοσκελετικό σύστημα Νευρικό σύστημα
Ποια τα χαρακτηριστικά της σωστής και ασφαλούς άσκησης; ▪ Σωστή αξιολόγηση – έλεγχος ζωτικών σημείων πριν την άσκηση ▪ Αποφυγή άσκησης σε ακραίες θερμοκρασίες ▪ Αθλητική ένδυση ▪ Αποφυγή άσκησης σε περίπτωση έντονης κόπωσης
Ποια τα χαρακτηριστικά της σωστής και ασφαλούς άσκησης; Αποφυγή επικίνδυνων δραστηριοτήτων (υψηλές ταχύτητες, γονυπετή θέση,στήριξη στο ένα κάτω άκρο, κινήσεις σε ακραίες θέσεις) Συχνότητα εφαρμογής: 3 – 4 φορές εβδομαδιαίως Διάρκεια άσκησης: 45 – 60 min Ένταση άσκησης: Κ.Σ max= (220 – ηλικία) ∗ 0,7 ( Babyak M. et al, 2000, Cotton T.R. et al, 1998, Τσούμος Φ. και συν, 2001)
Είδη ασκήσεων Αερόβιες δραστηριότητες Λειτουργικές ασκήσεις (βάδισης, ανω και κάτω άκρων) Ασκησεις σε καρέκλα Ισορροπία Ασκήσεις ενδυνάμωσης Αναπνευστικές ασκήσεις Διατάσεις Tai chi Yoga Aqua
Διακόπη άσκησης επιβάλλεται Σε υπέρμετρη αύξηση της καρδιακής συχνότητας Σε εμφάνιση ωχρότητας, ζάλης, δύσπνοιας, ιλίγγου, έντονης κόπωσης, έντονης εφίδρωσης και ναυτίας
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Οι σοβαρότερες είναι σπάνιες – οι συνηθέστερες είναι μικρής σημασίας Τα περισσότερα ατυχήματα σχετίζονται με μυοσκελετικούς τραυματισμούς και ανοιχτά τραύματα Μόλις το 10-20% αυτών απαιτούν ιατρική περίθαλψη Μπορεί να παρατηρηθούν και θανατηφόρα επεισόδια λόγω απότομης αύξησης της επιβάρυνσης σε αρχάρια ή μεγάλης ηλικίας άτομα
Καρδιοαναπνευστικές Επιπλοκές o Είναι οι πιο σημαντικές. o Εμφανίζονται σε άτομα με υποβόσκουσες καρδιοπάθειες. Υπάρχουν 2 είδη επιπλοκών: Α. για άτομα > 35 ετών που συνήθως αναπτύσσουν στεφανιαία νοσήματα. Β. για άτομα < 35 ετών που συνήθως πάσχουν από δευτερογενείς καρδιαγγειακές δομικές ανωμαλίες.
Επιπλοκές σε Ασθενείς με Στεφανιαία Νόσο Αποτελεί την βασικότερη αιτία σοβαρών επεισοδίων ή θανάτων κατά την άσκηση σε άτομα άνω των 35 ετών. Μπορεί να προκαλέσει οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή και θάνατο σε συμπτωματικά άτομα.
Επιπλοκές σε Ασθενείς με Δομικές Καρδιακές Ανωμαλίες Αποτελούν αιτία αιφνίδιου θανάτου σε αθλητές Είναι σπάνιες νόσοι Πιο ανησυχητική είναι η υπερτροφική καρδιομυοπάθεια, οι ανωμαλίες των στεφανιαίων αρτηριών και το σύνδρομο Marfan. Τα 3 παραπάνω νοσήματα αποτελούν τα τρία τέταρτα των 158 θανάτων που έχουν καταγραφεί
Ανωμαλίες στις Στεφανιαίες Αρτηρίες Για ανατομικούς λόγους οι αρτηρίες περνούν από μη συνηθισμένα σημεία και μπορεί να επέρθει διακοπής της ροής του αίματος σε αυτές κατά την άσκηση ή αμέσως μετά από αυτή
Σύνδρομο Marfan Κληρονομική νόσος του συνδετικού ιστού και προδιαθέτει για ανάπτυξη αορτικού ανευρύσματος Συνήθως αφορά ψηλά κι αδύνατα άτομα και με οικογενειακό ιστορικό ξαφνικού θανάτου Φύσημα κατά την έξοδο του αίματος από την καρδιά, παλλόμενη μάζα στην κοιλιακή χώρα Το ανεύρυσμα μπορεί να εντοπιστεί με υπερηχογράφημα. Αν δεν εντοπιστεί μπορεί να προκαλέσει ρήξη κατά την έντονη άσκηση και θάνατο
Επιπλοκές σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης Η ίδιες και σε δοκιμασία κόπωσης (τεστ κόπωσης) Σε άτομα γενικού πληθυσμού με ιστορικό καρδιοπαθειών ή σε μη διεγνωσμένη καρδιακή πάθηση Σπάνιες και από ασήμαντες έως πολύ σοβαρές
Επιπλοκές σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης Οι αρρυθμίες που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της άσκησης. Δύο από τα πιο σοβαρά είδη αρρυθμίας είναι ο κοιλιακός ινιδισμός και η κοιλιακή ταχυκαρδία Οι αρρυθμίες εμφανίζονται σε ατομα με ιστορικό
Αντενδείξεις για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης ΑΠΟΛΥΤΕΣ Πρόσφατες σημαντικές αλλοιώσεις του ΗΚΓ ηρεμίας οι οποίες υποδεικνύουν σημαντική ισχαιμία, πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου (εντός των δύο προηγούμενων ημερών) ή άλλο οξύ καρδιακό επεισόδιο Ασταθής στηθάγχη Οι ανεξέλεγκτες καρδιακές αρρυθμίες που προκαλούν συμπτώματα κυκλοφορικής ανεπάρκειας Σοβαρή συμπτωματολογία αορτικής στένωσης.
Αντενδείξεις για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης ΑΠΟΛΥΤΕΣ Οξεία πνευμονική εμβολή ή πνευμονική έμφραξη Οξεία μυοκαρδίτιδα ή περικαρδίτιδα Υποψία ή διάγνωση ανευρύσματος Οξεία λοίμωξη
Αντενδείξεις για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης ΣΧΕΤΙΚΕΣ Στένωση της κύριας αριστερής στεφανιαίας αρτηρίας Μέτρια στένωση βαλβίδας της καρδιάς Μη φυσιολογική συγκέντρωση ηλεκτρολυτών (π.χ. υποκαλιαιμία, υπομαγνησιαιμία) Σοβαρή αρτηριακή υπέρταση (δηλαδή συστολική αρτηριακή πίεση > 200 mm Hg και /ή διαστολική αρτηριακή πίεση >110 mm Hg) κατά την ηρεμία.
Αντενδείξεις για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης ΣΧΕΤΙΚΕΣ Ταχυαρρυθμίες ή βραδυαρρυθμίες Υπερτροφική καρδιομυοπάθεια και άλλες μορφές αποφρακτικής νόσου Νευρομυϊκές, μυοσκελετικές ή ρευματοειδείς διαταραχές οι οποίες μπορούν να επιδεινωθούν με την άσκηση Μεσοκοιλιοκολπική απόφραξη υψηλού βαθμού.
Αντενδείξεις για συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα έντονης επιβάρυνσης ΣΧΕΤΙΚΕΣ Κοιλιακό ανεύρυσμα Ανεξέλεγκτες μεταβολικές παθήσεις (π.χ. διαβήτης, υπερθυρεοειδισμός ή μυξοίδημα) Χρόνιες μολυσματικές ασθένειες (π.χ. μονοπυρήνωση, ηπατίτιδα, AIDS)
Ενδείξεις για τερματισμό της φυσικής δραστηριότητας Εκδήλωση στηθάγχης ή συμπτωμάτων που μοιάζουν με στηθάγχη Συμπτώματα κακής αιμάτωσης: ελαφρύς πονοκέφαλος, σύγχυση, ζαλάδα, χλωμή όψη, κυάνωση, ναυτία και κρύο δέρμα Επιθυμία του δοκιμαζόμενου να σταματήσει Φυσική ή προφορική δήλωση σοβαρής κόπωσης εκ μέρους του εξεταζόμενου
Μη καρδιακές επιπλοκές της άσκησης Επιπλοκές στη Θερμορύθμιση: Η θερμοπληξία αποτελεί το τελικό αποτέλεσμα της επίδρασης του περιβάλλοντος, του βαθμού έκθεσης στο θερμό περιβάλλον, της έντασης της άσκησης, του επιπέδου φυσικής κατάστασης και της παρουσίας κάποιου νοσήματος
Μη καρδιακές επιπλοκές της άσκησης Ασθένειες οι οποίες μπορεί να εμφανιστούν ως επακόλουθο της άσκησης σε θερμό περιβάλλον είναι: εξανθήματα οι κράμπες η λιποθυμία η εξάντληση σοβαρή θερμοπληξία Η εξάντληση λόγω ζέστης και η ασκησιογενής θερμοπληξία ενδέχεται να αποβούν θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν με τις κατάλληλες μεθόδους.
Μη καρδιακές επιπλοκές της άσκησης Επιπλοκές στη Θερμορύθμιση: Η θερμική εξάντληση χαρακτηρίζεται από: έντονη δίψα, ρίγος ζάλη, κόπωση, ταχυπαλμία, μυϊκές κράμπες, ναυτία, εμετό, λιποθυμία
Μη καρδιακές επιπλοκές της άσκησης Επιπλοκές στη Θερμορύθμιση – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Να οδηγηθεί σε δροσερότερο περιβάλλον Το σώμα να δροσιστεί με αέρα (π.χ. ανεμιστήρα), πάγο και βρεγμένα ρούχα Ο υπερβολικός ρουχισμός πρέπει να απομακρυνθεί και τα πόδια να ανασηκωθούν
Μη καρδιακές επιπλοκές της άσκησης Επιπλοκές στη Θερμορύθμιση – ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Το θύμα πρέπει να πάρει υγρά από το στόμα Η θερμοπληξία απαιτεί πιο εντατική αντιμετώπιση (ψυχρά ενδοφλέβιο ορό και πιθανά εισαγωγή σε νοσοκομείο) αλλά οι ενέργειες αυτές πρέπει να εφαρμοστούν μόνο από εκπαιδευμένο ιατρικό προσωπικό
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Για την διατήρηση της φυσιολογικής θερμοκρασίας του σώματος στα κανονικά επίπεδα κατά τη διάρκεια της άσκησης, είναι απαραίτητη η εφίδρωση για την ικανοποιητική απώλεια θερμότητας από το σώμα Με την εφίδρωση χάνονται ταυτόχρονα νερό και ηλεκτρολύτες (κυρίως νάτριο και χλώριο)
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Κατά τη διάρκεια παρατεταμένης άσκησης, προκαλείται αφυδάτωση (η απώλεια περισσότερου νερού σε σχέση με το νάτριο έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του νατρίου στην κυκλοφορία) η οποία επηρεάζει αρνητικά την αθλητική απόδοση
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Το μέγεθος αυτής της απώλειας εξαρτάται από: το ρυθμό της εφίδρωσης τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, την υγρασία, την ποσότητα του ρουχισμού, το βαθμό εγκλιματισμού των αθλητών τις ατομικές ιδιαιτερότητες του κάθε ασκούμενου.
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Με βάση αυτούς τους παράγοντες ο ρυθμός εφίδρωσης μπορεί κυμαίνεταιι από 0,5 έως 3,7 λίτρα την ώρα Τα παιδιά παρουσιάζουν μικρότερο ρυθμό εφίδρωσης από τους ενήλικες.
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης αερόβιας άσκησης συνιστάται η χορήγηση υγρών, ως προληπτικό μέτρο κατά της αφυδάτωσης
Επιπλοκές που σχετίζονται με την κατάσταση ενυδάτωσης του οργαναισμού Το ιδανικό ρόφημα είναι ένα ισοτονικό διάλυμα που περιέχει υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες το οποίο όχι μόνο αναπληρώνει τα συστατικά που χάνονται με τον ιδρώτα αλλά και προσφέρει υδατάνθρακες (όπως η γλυκόζη) για την ενεργειακή υποστήριξη της άσκησης
Οδηγίες για την αναπλήρωση των υγρών κατά τη διάρκεια παρατεταμένης άσκησης Κατανάλωση έως 300 ml δροσερού (περίπου 10οC) νερού αμέσως πριν την άσκηση ή κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης Για τα πρώτα 60 – 75 λεπτά άσκησης, χορηγήστε 100–150 ml δροσερού διαλύματος (5 g/100 ml) γλυκόζης σε τακτά χρονικά διαστήματα (ανά 10–15 λεπτά)
Οδηγίες για την αναπλήρωση των υγρών κατά τη διάρκεια παρατεταμένης άσκησης Μετά από 75–90 λεπτά άσκησης, αυξήστε τη συγκέντρωση του διαλύματος γλυκόζης σε g/100 ml προσθέτοντας 20 mEq/L νάτριο
Οδηγίες για την αναπλήρωση των υγρών κατά τη διάρκεια παρατεταμένης άσκησης Ακόμη, πρέπει να χορηγούνται μικρές ποσότητες καλίου (2-4 mEq/L) για να διευκολύνουν την ενυδάτωση του ενδοκυττάριου υγρού χώρου Για όσους συνεχίζουν την άσκηση πέρα από το αυτή τη χρονική διάρκεια, συνιστάται η κατανάλωση 100–150 ml αντίστοιχου διαλύματος ανά 10–15 λεπτά
Γενικές οδηγίες πριν την άσκηση 1.Ενημέρωση ασκούμενου 2. Ιατρική παρακολούθηση 3. Επιτήρηση προγράμματος άσκησης 4. Εκτίμηση υγείας ασκουμένων 5. Συντήρηση εγκαταστάσεων και εξοπλισμού
Γενικές οδηγίες πριν την άσκηση 6. Διατροφή 7. Ενυδάτωση
Υπολογισμός της ιδανικής έντασης άσκησης Βήμα 1: Υπολογισμός της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (ΜΚΣ) Σύμφωνα με τον τύπο: ΜΚΣ=220-ηλικία.
Υπολογισμός της ιδανικής έντασης άσκησης Βήμα 2: Μέτρηση καρδιακής συχνότητας ηρεμίας (ΚΣηρεμίας) Γίνεται ψηλάφηση του καρδιακού παλμού τοποθετώντας το δείκτη και το μεσαίο δάκτυλο του χεριού στην καρωτίδα ή την κερκιδική αρτηρία
Υπολογισμός της ιδανικής έντασης άσκησης Βήμα 3: Ελάχιστη καρδιακή συχνότητα άσκησης: ΚΣηρεμίας (ΜΚΣ - ΚΣηρεμίας) Μέγιστη καρδιακή συχνότητα άσκησης: ΚΣηρεμίας (ΜΚΣ - ΚΣηρεμίας)
Η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία Η αποκατάσταση είναι δυσκολότερη της συντήρησης